|
2004
|
|
|
Zerez beteak? Bada,
|
ezin
jakin. Belarria mugatua da.
|
|
|
Baina aurreneko behi hura ergela izan, eta gure mordoxka zenbatekoa zen galdetu ez. Ondorioz, nik
|
ezin
jakin Balantzategirako bidaiak merezi didan, zeren tristea bada jaiotetxetik urruti bukatzea, are eta tristeagoa bailitzateke despedida bide bazter ezezagun batean eman beharra. Gauza bera esaten dit Soeur Pauline Bernardettek, aspaldi honetan nire zaindaria den mojak:
|
|
2010
|
|
|
..., Lepazar, Burdinkurutzeta ezin atzeman, lainoaren isiltasun ozenak baina, biziarazle, kotoietan bezala, mundu aldaratze lasaigarrian urrun daude hiriko zarata hipokritak, domatzailearen xederak, neu eta lainoa isiltasun erabatekoan, baina, hor aitzina, basoko lehen pagoan, Jutsiko besten afitxak ametsa apurtuz, lainoa belztuz, isiltasuna urratuz, eta Linduseraino iristen hasi diren kexu intziriak
|
ezin
jakin, ordea, norenak diren, Iruñeko plazan torturatzen ari diren zezenenak edo Jutsiko karrikan lepatzen ari diren antzarenak.
|
|
|
Hiztegian ez ezik, Latinak gramatikan ere izan zuen eragina, oraindik ongi ezagutzen ez den neurrian. Egiturak, esaldiak egiteko erak ere aldatu omen zituen erromatarren hizkuntzak, baina
|
ezin
jakin da norainoko aldaketa izan zen, haien etorrera baino lehenagoko Euskara ezagutzen ez delako. Hala ere datu batzuk frogaturik daude:
|
|
|
Bere altxor eta harrotasunik handienetakoa zen Erasmo Rotterdamekoarekin izandako gutunketa, argitasun eta zabaltasunaren eredutzat baitzeukan jakintsu hura; tamalez, garai ilunak eta estuak heldu ziren Europara: elizaren egonkeriak astintzeko eta marasmak garbitzeko hainbat proposamen eginak zituen Martin Luther, Wittenberg eko teologoak, eta erreforma horiek pizturiko gatazka giroan iritsi zen Otto Dalmaziara,
|
ezin
jakin inkisidore katolikoen ala protestante estuen ihesi, Adriatiko ertzeko bazter hori erlijio gerretatik urruti geratuko zelakoan.
|
|
2012
|
|
|
Jende gehiago dabil bazterretan. Guti ala aunitz
|
ezin
jakin, eskasegiak izaki han eta hemen ikusten diren argi bakanak. Alde batean Pau ikusi du, Tolosako bere taldeburua, kaskasoiltzen hasitako tortosarra.
|
|
2013
|
|
|
Bertan bizi da geroztik. Soil soilik gelditzen zaio nondik eta nork bidaltzen dion
|
ezin
jakin duen hileroko diru-laguntza apurra; baina lehen oparoa izanagatik, dagoeneko murritza bilakatzen ari zaion diru-laguntza da. Ziur asko gurasoek hil aurretik prestatu izanen omen zuten horrela, ez zitzan ondasun guztiak sakabanatu ahal izan.
|
|
|
Norbait dator esku argia noizbehinka piztu eta itzaliz eta marmarka isildu gabe. Axine ote den iruditu zaio ahotsarengatik, baina gaueko errainuek ez diote ikusten utzi eta
|
ezin
jakin bakarra den ala bat baino gehiago diren hurbildu direnak. Dena delakoak edo direlakoek beste aldera jo dute; egutera aldera, alegia, eta eguterako intsusa basotxoan sartu dira.
|
|
|
—Igo, igo nazazue arren hasi da oihuka zintzilikatutako norbait, nahiz eta
|
ezin
jakin zein den. Irristatu egiten zaizkit eskuak, irristatu.
|
|
2014
|
|
|
Arin bai arin, lehoinabarraren ahutzetan galduta dago zebra. Zenbaterainoko minez hil den zebra,
|
ezin
jakin.
|
|
|
Buhameak izugarri ontsa euskaraz ari, aditzak biziki ontsa dominatzen, hau gipuzkoarren daramatzate eta datorkit, edo izugarri gaizki. Hau alokutiboaren gaizki erabiltzearengatik, xuka madarikatu hori bereziki, gizonen artean erabil baitaiteke ere Garazin baina norekin
|
ezin
jakin. Oroit naiz behin Ezterenzubiko etxe guzietan xuka mintzo delarik, Irulegiko irratiak elkarrizketatu zuen hango putikoa.
|
|
|
Ondo ondoan zen dena oraino eskuragai, baina soka moztua zen eta haize firfirak batela urrutiarazten zuen geldo. Deus
|
ezin
jakin inguruko jendeengandik. Modernitatean sartuak eta sartu nahi zuten gehiago...
|
|
2016
|
|
|
Alejandriako Periko ezarri zioten grazia, bataio eguneko santua baitzen. Jaioteguna, baina, segurtamen osoz
|
ezin
jakin, 1817.eko azaroaren 25ean orduan Jauregiko aldapan zegoen Etxandiko tornuan laga zuten eta, txatar garbitan eta urak hartuta jaio eta hurrengo bi egunetan behiala eman ohi zen ur azukreduna, hots. Esan eta nasaiegi errepikatu izan da ama Iruñean zen italiar antzezle bat zuela gure Perikok, alta, argi geratu da ez zela horrela izan, eta Goñi abizena ez izan arren, ia seguru da Iribarrenen gora handiko idurimenaren keinua genuela, berri zehatzagorik ezean, interpretatzen jakin izan ez dena.
|
|
2017
|
|
|
EHn zaila izaten da askotan bereiztea zein den zein, mendian aurkitzen diren agorrola zaharren kasuan behintzat. Sardinian, gorago ikusi dugunez, ugari dira osagai hori duten leku izenak, baina
|
ezin
jakin horietakoren batzuk metal olei dagozkien ala ez. Hurrengo liburuan, Liguriaz jarduterakoan, Libiola aipatuko dugu, brontze aroko meatze leku inportantea.
|
|
|
Toponimoen kasuan ere gauza bera esan liteke. Norbaitek ipini dio izena lekuari parajearen ezaugarriei erreparatuz, pertsona batek,
|
ezin
jakin nork eta ezin jakin noiz, gehienetan. Horrexegatik, arbitrarioa da neurri handi batean leku izena.
|
|
|
Toponimoen kasuan ere gauza bera esan liteke. Norbaitek ipini dio izena lekuari parajearen ezaugarriei erreparatuz, pertsona batek, ezin jakin nork eta
|
ezin
jakin noiz, gehienetan. Horrexegatik, arbitrarioa da neurri handi batean leku izena.
|
|
|
Sabalza. (Ozieri iturria);
|
ezin
jakin multzo honetakoa den, edo zabal etikoa, edo beste batetikoa. Sa artikulu femeninoa da sardinieraz. basa.
|
|
|
Ametsetan esnatu zara, esanez" Ezagutzen ez zaituztenek
|
ezin
jakin lezakete nor naizen".
|
|
|
Argazkirik ezean,
|
ezin
jakin ze itxura zuten Basarriri higuina eragin zioten beraneanteek: abentura bila etorritako proto hippy koadrila bat ote zen?
|
|
|
Jarrera horrek ukitu zuen Sarda. Urrundik ikusita inork
|
ezin
jakin zezakeen nor zen garaitua eta nor zen garailea.
|
|
2018
|
|
|
joera dago egungo gaztelaniaz azaltzen errazak ez diren hitzak euskarazkotzat jotzeko, azalpen argirik gabe: Irunberriko hiztegian (Ibañez, 2006), esaterako, txilindron edo modorro euskal jatorriko hiztzat ageri dira, baina, bestelako azalpenik gabe,
|
ezin
jakin benetan latinetik datozen maileguak diren eta Irunberrira euskararen bidez ailegatu diren, ala zuzenean gaztelaniatik edo erromantze nafarretik, edo jatorrian euskarazkoa zen hitza denborak eta erdarak higatu eta aldatu duten, zentzua eta forma ilunduz. Halaber, kontuan hartu behar dugu jatorrian euskal hitz direnak gaztelanian sartzen diren unetik ihartu egiten direla eta ez direla dagoeneko euskarazko hitzak, baizik eta tokian tokiko gaztelaniarenak; hau da, erdal hiztunak zaborra esaten duenean ez dela euskaraz hitz egiten ari, tokiko gaztelaniaz baizik.
|
|
|
Aurretik aitzinatu dugun bezala, Fernando Maiorak (2011) ere, besteak beste Iruñean jazotako gatazkek eragindako justizia auzibide eta dokumentuetan dauden euskarazko pasarteak bildu ditu, XVI. mende hasieratik eta XVII. mende erdirainokoak batik bat. Horietaz ziur esan dezakeguna da Iruñean eta garai horietan sortu zirela, baina
|
ezin
jakin daiteke zenbateraino islatzen duten iruindarren mintzoa edo noraino hedatzen ziren darabiltzen ezaugarriok, lehen aipatu ditugun arrazoiak tarteko. Irakurketa eta analisi geldorik merezi duten arren, ez gara datuetan sakonki eta banaka sartuko orain; nahi duenak hor du Maioraren liburua.
|
|
|
Galdetu diotenean arrebaz gehiago zekianez, Gaetanok erantzun die berrogei urteetan ez duela ikusi, eta bi astez
|
ezin
jakin horrelako epe luzean zer gertatu zaion. Idazten zuen naski, baina nola fida?
|
|
2019
|
|
|
Bat batean,
|
ezin
jakin hezurrezko gider azalak eta urre koloreko tatxetak zeuzkan errebolberrari edo zutik, gaizkile arruntaren itxuran, zegoen Pitxitari buruz ari ziren.
|
|
|
Erizainak kezka aurpegia zeukan, baina
|
ezin
jakin Garazirengatik zen ala beste gaixoren batengatik.
|
|
|
Agian, hitza lortzea baino, solasaldia eremu horretara bideratzea helburu izan dut —edo izan du, inkontziente gaiztotuak. Asperdurak—,
|
ezin
jakin.
|
|
|
Idatzita noiz agertzen zaigun esan nahi du, ez besterik. Toponimoa noiztik, toponimoaren aldaera bakoitza noiztik noiz arte izan zen hiztunen ahotan,
|
ezin
jakin dugu.
|
|
|
Altsasuko Notarioak 1870ean Apezanarrubia dakar. Garaiko hiztunengandik jasotzen zuen ala aurreko dokumentuetatik
|
ezin
jakin. Dena den, dokumentu horretan biltzen diren beste toponimo batzuk ere Notarioak moldaturik daudela ematen du.
|
|
|
Artzainek betidanik egingo zituzten mendian (Andia n) udako egonaldiak. Alabaina,
|
ezin
jakin artzain jarduera honi loturik agertzen den maiatzakoari, noiz emango ote zitzaion hasiera.
|
|
|
Agustinanecoa/ Agustinenecoa etxe bat bera zen, bi etxe ziren,
|
ezin
jakin.
|
|
|
Oporoko Balsabarrenan soro batek Tresachonecoa soroa du aldamenean. Etxea, Bakaikukoa zen, Etxarrikoa zen,
|
ezin
jakin.
|
|
|
Hiztunek euskaraz nola esango zuten
|
ezin
jakin.
|
|
|
Izenaren zergatia
|
ezin
jakin dugu. Dena den, nahiko egokia izango zen lekua, unaiak mendian askatu behiak bertatik zaintzeko.
|
|
|
1633ko Muruznia
|
ezin
jakin transkribapen akatsa den ala lehenagoko urratsa izenaren bilakabidean.
|
|
|
Hemendik aurrerakoak Bordarik direla dio Caserios, baina nere ustea duzu tartean etxeren bat edo beste ere ba ote den, nahiz segurantziaz
|
ezin
jakin:
|
|
2023
|
|
|
Preso batzuk leiho batean agertu eta, barroteen artetik, besoa eta ukabila itxiak altxatu dituzte. Inaxio Bixintxoren aurpegia bilatzen saiatu da baina
|
ezin
jakin, ezin esan lankidea den ala ez. Txalo zaparrada jaso dute.
|