|
2008
|
|
|
Etxaidek euskaltzaletasuna eta ohiko kristau balioak osoki baturik eta bere baitan nola bere lanetan ezin elkarretarik bereizirik zeuzkan. Pentsa dai teke euskal kultura oraino hatsik
|
ezin
hartuz zegoen 1950eko hamarkadako urte etsigarri haietan literaturako gaiak berriz aipatzean eta euskal autoreak aurkeztean, gogor zitzaiola Etxaideri lehen euskal idazlearen neurtitzak, kris tau kontzientziak manatzen ziokeen bezala, euskaldun irakurleen aitzinean besterik gabe gaitzestea.7 Gisa horretan egoki gertatu zitzaion, espainol litera turan bere tokia aitortzen zitzaion Ruizekilako konp... Hau ere apaiz izan baitzen eta denbora berean erlijiozko eta amodiozko gaiak bere lanetan franko libroki erabili baitzituen, esperientzia (Altamira eta Etxaideren ustez) biografikoak baliatuz horretarako.
|
|
|
Kontatzen da, beraz, nola Xarlemaina Iruñeatik igaraitekoan Zaragozako errege moroaren kontra borrokatzera bertako murruak suntsitu zituen, eta nola Zaragoza setiatu ondoren
|
ezin
harturik itzuli beharrean aurkitu zen, eta Pirineoak igaraiterakoan moroek eta euskaldunek bat harturik haren armada desegin zuten bertako triskantzan Roldan hil zelarik.
|
|
|
Hainbat ikerketa daude aztertuz nola planteatzen zuten Espainiaren irudia, identitatea edota kultura nazionala Azkueren garaiko espainiar historialariek, intelektualek edo politikoek374 Hala ere, Cánovas del Castillo, Giner de los Rios edo Ortega Gasset modukoen ideiak
|
ezin
har daitezke orduko ohiko ikuspegi gisa. Aitzitik autore horiek eta gisako beste batzuk (Menéndez Pelayo, Altamira, Costa, Unamuno, Azorín, Menéndez Pidal...) goi mailakoak ziren, elite giro batzuetan eragin handikoak, baina herritarren errealitatetik eta errepresentazioetatik aldentzen zirenak.
|
|
|
Neguriren kasuan,, bertako biztanleak nagusiki bizkaitar aberatsak izanik, ez Biarritzen bezala kanpotar turistak? etxeen, auzoaren, eta aisialdi lekuen euskalduntasuna errebindikatzea,
|
ezin
har daiteke, pintoreskismo zeinu soil gisa, halakorik ere baden arren. Funtsean, barnean, sakonean, Bizkaiko burges askok beren identitatea euskalduna zela erakutsi nahi zutela ematen du.
|
|
|
Euskalzale aldizkarian horren inguruko zenbait artikulu atera zituen. Adibidez, 1896an aldizkariaren lehen orrian ateratako «Euskaldun endekatuak» artikuluan, euskaldun ontzat
|
ezin
har zitezkeenak seinalatzen zituen:
|
|
2012
|
|
|
Eta ikusiko dugu hainbat juntagailuren pilaketa perpausera mugatutako irizpideetan oinarrituz zuzenak ez izanik ere, gerta daitekeela diskurtsoan, antolamendu jakin batean (hots, enuntziatu parentetikoen egituran), egokiak izatea. Eta egokiak badira, hain zuzen ere, oinarrizko enuntziatuaren eta enuntziatu parentetikoaren artean lotura gauzatzen ez dutelako dira, bi enuntziatu independente edo bere eskuko direlako eta, beraz,
|
ezin
har ditzakegu perpaus beraren barnean gertatzen den pilaketa bezala.
|
|
2013
|
|
|
Alamania guzia holako zerbeitek atzemanen du azkenean: hatsik
|
ezin
hartuz leher egin beharko! Zer alegrantzia gure lerroetan, holako berri on handiak jakiten ditugularik987
|
|
2021
|
|
|
Baina kontuak ez daude hain argi. Esaterako, traje ederra izatea
|
ezin
har daiteke berezko ezaugarritzat, eta, hala ere traje ederreko sortu dugu; begiak badira pertsonen gorputzeko atal, baina begi ederreko ere aurki dezakegu literaturan.
|
|
|
Gauzak horrela, erraz ulertzen ahal da izan daitezkeela esaldiak perpaustzat
|
ezin
har daitezkeenak —pentsa, besterik gabe, hitz egiterakoan gertatzen diren hutsegite ugariez, edo zerbait esaten hasi eta bukatu gabe zenbat bider gelditzen garen, edo norbaitek gogoa beste nonbait duenean gerta daitezkeen hutsegiteez— Horiek denek, arruntean beren helburu komunikatiboa bete dezakete, baina gramatika ikuspegi batetik begiratuta, perpaus okertzat hartuko genituzke, edo, n... Eta alderantziz, izan daitezke benetako perpausak, gramatikaren inongo erregelarik urratzen ez dutenak, baina haien luzera edo konplexutasunagatik, adibidez, komunikazio normalean nekez onartuko genituzkeenak eta, horrenbestez, esan ere nekez esango genituzkeenak.
|
|
|
Nahiz dala lehenagotik elizakoak hartzen dituztela, edo hoiek
|
ezin
harturik bihotz damu egizkoa egiten duela... (ArgiDL). d) NAHIZ (DELA) A (eta) BERDIN (OROBAT, IGUAL) B,+ P. Nagusia
|
|
|
La Epoca izan behar du, ezin ikusi izan dut lehen plana (K. Izagirre); Eta nik ere
|
ezin
hartu izan dut, funtsean, bertze biderik, zalantzarena eta galdegitearena baizen (Irigoien); Ezin ikusi izan zioten aurpegia (Ezkiaga); Hiru hilabetez zigortuta egon da, eta ezin izan du jokatu (Berria); Ez zuen haren berri eta ezin izan zuen ikusi, sastraka artean erdi ezkutaturik zegoenez (Saizarbitoria); Haserreak ezin izan zion tristura eragotzi (Jon Muñoz). Ahalera hipotetikoa gutitan osatzen da perifrasi horren bidez; halakoetan, prospektibotasuna markatu beharra dago, ahal eta ezin partikulei ko postposizioa itsatsiz edo izango adizkia gehituz(** etorri ahal nintzateke;** ezin luke esan):
|
|
2022
|
|
|
Bitarte horretan etsaiak Iruñea defentsan jarri zuen. Hiriburua
|
ezin
hartuz erasoan, gutiz huts egin ondoren, aliatuek Gaztelako gudaloste bat Erreniegara heltzen ikustean, gainera lehen elurrak mugarako bortuetan, atzera egin behar izan zuten Belateko lepo edo mendatetik, hor hamabi kanoi gal duz:
|
|
|
Nafarrak eta bearnesak erasora joan ziren, Joan Albretekoa buru, baina denbora gehiegi galdu zuten Donibane Garaziko gaztelua
|
ezin
hartuz. Bitartean etsaiak muga giltzatu zuen Ibañetan eta Erronkarin, eta zoritxarrez aroak ez zituen gure legitimistak lagundu:
|
|
|
Hor segida prestatu zuen Nafarroa Garaira igaiteko. Irunberri setiatu zuen, baina
|
ezin
hartuz Espartza eraso zuen, laster Agoitz, eta gero Zangozan os tatu hartu zuen Joan II.aren meneko hirian. Iparraldera itzulirik, desmasiak egin zituen Armendaritzeko jaunaren etxean, Aiherrako Beltzuntzenean, Do namar tiriko gazteluan.
|