|
2008
|
|
|
–Mais> que> diray ie> d, aucuns, > vrayement> mieux> > d, estre> appellés> Traditeurs, > que> Traducteurs?? > `Eta zer erran dezaket itzultzaile ez baina traidore deituak izatea gehiago merezi duten zenbaitez?? VI. kap. hasieran, 1549 Esaera bera aipaturiko itzultze zailtasu naren eredu ederra da, italieraz ez bezala, esaera hori gaurko frantsesean jada hoskidetasun berberaz
|
ezin
emana baita, behialako traditeur> hura gaurko frantsesean traître> esaten da eta.
|
|
|
Hor ulertu beharra dago izendegia baino garrantzia eta inplikazio handiagoak zituzten lanak, hala nola euskararen batasun asmoa Akademia baitan gauzatu gabe geratzea. Horregatik, Azkuek bere gipuzkera osotu asmoa Euskaltzaindian aurkeztu arren, berau bultzatzeko eta ezagutarazteko batzarrak Akademiatik kanpo egin zituen, zeren momentuz, gauzak zeuden moduan, erakunde honek
|
ezin
eman ziezaiokeen babes ofizialik. Hola ibili zen Azkue bere gipuzkera osotu egitasmoa Gipuzkoa aldeko euskaltzaleen artean,. Aitzol?
|
|
2012
|
|
|
Guk
|
ezin
eman dugu passif dalako ori bakan baizik; esaterako quem amarem, a quo amarer: –nor nik maita?,, nork ni maita?.
|
|
2016
|
|
|
Bordaxuri antzerkia, enetako da euskal antzerkian beharba den obra ederrena, Larzabalena. Beraz Katxo eta Bodaxurin artean, bada ezena bat eta badakit memento batez, irakurtzen ginuen hori, eta erraiten ginuen,
|
ezin
emana da. Ze iten dut nik tranpa gainian, hori iten dutalaik?
|
|
2021
|
|
|
Batzuetan perpausaren hasieran ageri da eta besteetan barnean, hau da, beste hitzen baten, mintzagaiaren atalen baten, ondoan. Dena den, diskurtso markatzaile honen kokaguneez legerik
|
ezin
eman badaiteke ere, badira haatik zenbait joera argi eta nabari, idazle zaharretan bederen, gerokoetan ez hainbeste.
|
|
|
eraso errusiarra. Zabalak (2013) dio argumentu harremanak
|
ezin
eman daitezkeela tar adjektiboen bidez, salbu oinarrian leku izena dagoenean. Argumentu harremantzat hartzen du ‘jabego besterenezin’ deritzan osoa zatia harremana (zelula (ren) mintza), bai eta magnitude baten eta horrek neurtzen duen objektuaren artekoa ere (itsasoaren sakonera).
|
|
|
21.10.5b Postposizio hauen izaera eta bilakaera eta gramatikalizazio maila desberdina gogoan badugu, erraz ulertzen dugu zerrenda osorik
|
ezin
eman daitekeela. Gramatikalizazio bidea ere aurreratuagoa edo atzeratuagoa egon daiteke.
|
|
|
Ezin izan indikatiboko adizkiekin erabiltzeaz gain(
|
ezin
emango dizut), euskararen historian alegiazko formekin ere ageri da (ezin nengoke zerbait esan baga, Añibarro), bai eta ahalerazko eta subjuntibokoekin ere: Ezin dezaket asma (J.
|
|
|
Badirudi zenbait tokitako hiztunek bereizi egiten dituztela dizut eman/
|
ezin
emango dizut. Lehenak, [ezin+ adizki laguntzailea] egiturakoak, benetako ezintasuna adierazten du (ez dut emateko aukerarik edo gaitasunik izango).
|
|
|
(e) na menderagailuaz esana errepikatu behar dugu hemen ere: joerak, jokabide nagusiak ikus ditzakegu (e) nik eta (e) la menderagailuen artean; baina
|
ezin
eman daiteke arau zehatzik. Nolanahi ere, seinala daitezke zenbait bide, ondoren emango ditugunak.
|
|
|
Herri galdu batean hasi zuen misionea; guziek zioten ez zuela han deusik eginen ahal (X. Arbelbide); Orduan deus trabarik gabe, joanen ahal zare komenturat (X. Arbelbide); Ezin esango dugu behintzat zintzo jokatu ez zuenik sortzaile horrek bere sorkarientzat izena bereizterakoan (Segurola); Ezin utziko nuen arrotzen esku (Lertxundi). Hizkera batzuetako hiztunek dizut eman/
|
ezin
emango dizut bereizten dituzte: lehenak benetako ezintasuna adierazten du, eta bigarrenak, berriz, gertatuko ez den zerbait, ez ezintasuna dagoelako, baizik eta ez baita komeni edo egoki.
|
|
|
Perpausaren zati handiago baten ondoren ere ager daiteke aldiz eta are perpaus baten ondoren ere, aditzaren ondo ondoan maiz: Usatu zara anitz minzatzen, hitz guztiaz juramentu egiten, usat zaitez bada orain, aldiz, iuramentuen uzten (Axular); Mintzo zara, zu, zure pentsuen arabera; ni mintzo naiz, aldiz, dudan
|
ezin
emanezko lekukotasunez seguratuak diren gauzen gainean finkatzen naizelarik (Lapeire); Jainko Aitari ematen zaion adin handiak aldiz gogoratzen digu haren probidentzia eta larderia handia (Xarriton); Handik alde egin genuelarik, aldiz, uste nuen ezinen nuela sekula idatzi, luma eskuan atxikitzerik ez nuela sekula izanen (Montoia).
|