|
2001
|
|
|
Ez gara, ordea, gehiegi larritu. Ez diogu inori entzungor egiten, baina jaramon gehiegirik ere
|
ezin
egin ingurukoei, hartu genuen bidean eta ibileran ibiliko baldin bagara.
|
|
2003
|
|
|
Har ditzagun, adibidez, jesuiten misioetan egiten ziren penintentzia prozesio apoteosikoak. Milaka lagunek parte hartzen zuten prozesio horietan, emakumeak atzean joaten ziren eta ezin zuten penitentziazko abiturik jantzi; horrela, gizonezkoek jantziaren (tunika, lepoko soka, arantzazko koroia...) eta diziplina edo azote publikoen bitartez adierazten zuten beren errukia, emakumeek, aldiz, aieneak eta imintzioak baino
|
ezin
egin zitzaketen. Eliza barruan gauez eta taldean egiten ziren azote saioak ere gizonezkoentzat beste inorentzat ez ziren.
|
|
2007
|
|
|
Gizon gazteari amodioaren dardoak zitzaiz  kion orduan berean bihotzean sartu. Eta andereari gazteluan gauaren iragateko baimena eskain  tzen zion bitartean, bere baitarako pentsa  tzen zuen," mirail bat nik ahal banu hala luien donoa, neure gogoa nerakutson sekretuki han barna, han berean nakusen harena ere nigana, hutsik
|
ezin
egin nezan behin ere hargana".
|
|
|
Aurelia Arkotxak, honela baderraket, desa  gertu den euskaldun izaera du. Erran nahi dut bere gogoaren zolan daukala euskal kultura, badakiela euskal marinelen harat honaten kartografia, urrun dagoela ideologia identitariotik eta bortizkeriaren bidez adierazten diren eskaera burrunbatsuetarik, ondikotz ezer ez baita gelditzen hauek baizik, hondoaren bermea galtzen denean, eta axaleko uhagunean zalapartaka ibiltzeaz besterik
|
ezin
egin daitekeenean.
|
|
2008
|
|
|
Euskarazko herri ipuin batzuetan" gaizkin" izeneko zomorro edo auskalozer batzuek jendeari lagundu egiten zioten bestela
|
ezin
egin zitzaketen lanetan (heriotza atzeratzeko ahala ere ba omen zuten bakarren batzuek). Bestalde, esan beharrik ez dago hobe beharrez zenbat kalte egin den munduan.
|
|
2009
|
|
|
Badakizu?, neuk ere zeuk egiten zenuen modu berean egiten nuen kutxilloekin eta trapuekin gaztetxoa nintzenean, doña Mercedesenera joan baino lehen, eta zuri botatzen nizkizun erretoliken antz antzekoak entzun behar izaten nituen amumarengandik. Akordatzen zara egun batean, zurekin gauza onik
|
ezin
egin eta, zure logelako mahaiaren gaineko eta tiraderetako gauza guztiak aldatu nizkizula lekuz. Amumak behin neuri egin zidanetik etorri zitzaidan ideia; kutxilloekin, trapuekin... ez niola kasu zipitzik ere egiten ikusita, logelako tokadoreko tiradera guztietako gauzak aldatu zizkidan lekuz:
|
|
|
Hagintxo ere eztitan ibiliko zela iruditzen zait, sentaila barrabana, egokiera ondo aprobetxatuta. Banekien, modulukoek esanda, mutilaren arrebak utzitako etxe batean bizitzen egonak zinetela, eta, zuekin karrerarik
|
ezin
egin eta, utzitako etxetik bota ere egin zintuztela arrebak. Banekien, modulukoek esanda, ondoren hilabete batzuk eman zenituztela auto batean bizitzen, istripu bat izan zenuten artean, eta harrezkero, autoa txiki txiki eginda geratu baitzitzaizuen, kalean bizi zinetela, kale gorrian.
|
|
|
Euskara erabiltzearen alde egiten den guztia ez da nahitaez ona, aztertu egin behar da bere egokitasuna, ikuspegi askotatik. Egin bedi egin litekeen guztia, baina albora dezagun
|
ezin
egin litekeena (berdin da ezin egina zergatik den: nahi ez delako edo, nahi izanda ere, ezin delako), haren penetan eta doloretan ibili gabe.
|
|
|
Euskara erabiltzearen alde egiten den guztia ez da nahitaez ona, aztertu egin behar da bere egokitasuna, ikuspegi askotatik. Egin bedi egin litekeen guztia, baina albora dezagun ezin egin litekeena (berdin da
|
ezin
egina zergatik den: nahi ez delako edo, nahi izanda ere, ezin delako), haren penetan eta doloretan ibili gabe.
|
|
|
Mugak beste nonbait daudela, ez legean, garbi asko ikusi du ikusi nahi ez duenak ere; gizartean bertan ditu euskarak muga nagusiak. Aldiz, lege horrenik gabe,
|
ezin
egin ahal izango ziren hainbat eremu sozialetan egin diren urrats aurreratuak, eta ezin bururatu ahal izango zen garatu den hizkuntza politika eraginkorra.
|
|
|
Arantzazuko baseliza handi galantean, espazio neurgaitz besarkalean, 36 zentimetroxka besterik ez duen Amaren harri ttiki pinttarra daukagu bakarrik, ez bakardadean. Kanpoko frontoi horma handian, apostoluengandik gora, Bakardadeko Ama," ezer
|
ezin
eginez, zerurantz ditu begiak eta besoak lurrera nekeak hautsita" (Gandiaga). Eta, hutsunea.
|
|
2010
|
|
|
Pello Lizarralde eta beste batzuez gain, Jon Alonso eta Juanjo Olasagarre ere egon ziren, libururik argitaratuta ez zeukatenak oraino eta nik ezagutzen ez nituenak. Gitarraz lagunduta kantaldi txiki bat ere eman nien bukaeran, eta asko gustatu zitzaien, Mikel Laboak kantatzen zuen" Lanikan
|
ezin
egin" herrikoiari ematen nion tratamendu dylandarragatik batik bat. Entzuleetako batek grabatu nahi izan zidan, eta berriro kantatzeko eskatu, baina lotsatu egin nintzen eta ezin izan zuen.
|
|
|
Abesti zerrenda luzea nuen, eta hemen izenburu anitz aipatzea egokia ez den arren, tentazioa ekidinezina da: Mikel Laboaren Bat hiru albumeko" Lanikan
|
ezin
egin"," Pasaiako herritik"," Baga, biga, higa"," Txoria txori"," Oies errondan dabil"...; Benito Lertxundiren" Bizkaia maite" (gitarrako partea biziki ederra iruditzen zitzaidan)," Beti penetan" (behin osaba batek umetan sehaskan kantatzen zidala esan zidan)," Atarratzeko gazteluko kantua"," Udabarrian"," Ja... (Benito Lertxundiren joera britainiarragoa zen, gitarra akustiko kantatzen zuen maiz, eta miresgarria iruditzen zitzaidan nola nahasten zuen hori euskal abesti herrikoiekin); Gorka Knörren" Ez duzu bakarrikan ibili behar"," Xoxuak"," Lotxo"," Gure ortuban"," Begira nago"...; Antton Valverderen" Hitzez hitz" eta" Maitasunez hil" (George Brassensen" Marinette" n inspiratua), eta Xabier Lete eta Julen Lekuonarekin grabatutako bertsolari zaharrenak(" Kazkazurik bere buruari" zen gehien kantatzen nuena); baina agian nire faboritoak Txomin Artolak eta Haizea taldeak grabatutakoak ziren," Txakurraren partia" (gitarraren arpegioak zoragarriak ziren)," Errian"," Aitona Brontze"," Goizeko euri artean"," Urzo aphal bat" eta beste batzuk, zeintzuetan eragin britainiarra erabatekoa zen nahiz eta batzuk herrikoiak edo bertsolari zaharrenak izan.
|
|
|
Ez aski araiz, hire hippie, edo nola deitzen baituzue ere? sukarraldiaren gatik, gu hemen lanean beti, negarrik
|
ezin
egin, o ez emeia eskasez ez, afruntua ezin irentsiz ba!
|
|
2011
|
|
|
Ez zen erraza. Adibidez, 1637an Nafarroako erregeordeak, nahiz eta Frantziarekin merkataritzarik
|
ezin
egin, behiak eta idiak ekartzeko baimena eman zen. Noski, animalia hauen balioa ordaindu egin behar zen.
|
|
|
Niri ez zitzaidan gehiegi interesatzen lan hura, beti lortzen bainuen patata baserrietan, baina interes handia zuenez, egingo genuela esan nion. Jende askok uste zuen baserritarrek denetik zutela, baina ikustekoa zen nola zebiltzan emakume asko bakarrik, hiru edo lau seme alabarekin, senarrak espetxean zituztela eta lan asko
|
ezin
eginik.
|
|
2019
|
|
|
Besterik
|
ezin
egin eta, sabelari jaten emanen ziola erabaki zuen. Elizatik irten, eta Nafarroa Beherea etorbidea eskuinean utzita, ezkerretara jo zuen, Tafalla kale aldera.
|
|
2020
|
|
|
Hirurogei urte luze zain egon dira, norbaitek noiz justizia egingo, norbaitek noiz arinduko kabitu ezina, barruko larritasuna, bularrean uztartuta bizitza osoan eraman dutena, familiartekoen hezur eta hondakinei ezin lur emateagatik edo beila
|
ezin
egiteagatik.
|
|
|
Gizarte Laguntza lanbide hautatu zuenean, oraindik hobekuntza itxaropen txikia bazuen, baina denen zoriona
|
ezin
egin.
|
|
|
Ez zaflada baten modukoak diren gauzez. Ez sekula ere, inoiz eta inolaz ere,
|
ezin
egin diren gauzez. Ez hil eta alde egiten ez dutenez.
|
|
|
Eta beste behin auzoko senar emazte batzuk lotu zituen, zitalak zirelako eta harriak jaurtitzen zizkiotelako. Haiei berei kenduriko ileak baliatu zituen korapiloak egiteko, larrutan
|
ezin
egin zezaten. Senarra ondoan ez zuenean, emaztea ezin zen bera gabe bizi, baina bertan zegoenean, halako moduan hasten zitzaion gorputz osoa inurritzen non hil egin behar zuela sentitzen baitzuen senarrak beragana hurbiltzeko imintzioa egin orduko, ezin baitzuen hura hurbiltzerik jasan.
|
|
|
Zergatik nahi izango nituen haurrak, eta haurrak baizik ez? Dastatu ere
|
ezin
egin izan nuen. Untxia bezala erdibitu zidaten, eztia ezpainetara iritsi aitzin.
|
|
|
Absurduari buruz gogoeta absurduak baino
|
ezin
egin.
|
|
2021
|
|
|
Okerrena zera zen, besterik
|
ezin
egin genuelako sentsazioa, antzezlanaren protagonistak galdu genituelako irudipena; berek jakin gabe ere, hilketen giltza ziren.
|
|
|
Nola zen zuen dotrina koxkorra? â³ Quammen honek dio, eta beste askok ere bai, e?!... gu naturaren parte garela,
|
ezin
egin dezakegula nahi dugunik, eta horixe egin dugula, nahi dugun guztia, eta umiltzea dagokigula orain. ⣠Emetzea!
|
|
|
sekula ez bezalakoa duk. ⣠Eta goitik
|
ezin
egin litekeelako besterik! Zapaltzea besterik ezin egin litekeelako!
|
|
|
⣠Eta goitik ezin egin litekeelako besterik! Zapaltzea besterik
|
ezin
egin litekeelako! Horrexegatik, hain juxtu.
|
|
|
Itsasoaren gainean. Altuera hartatik bistak ezin hobeak izango zirela imajina  tzen zuten guztiek (imajinatu, besterik
|
ezin
egin, han ezin baitzen inor sartu).
|
|
2022
|
|
|
" Hemendik aurrera ez dion sekula ehuntzeari utziko, eta lur gaineko ehun ederrenak izango ditun hireak. Hain ikusgarriak non gizaki bakar batek ere
|
ezin
egingo din sekula halakorik. Baina gizonek eta emakumeek ikustean, jo eta hi bertan suntsitzea izango dun haien aurreneko erreakzioa".
|
|
|
Jessica S., Nick Garrie noizbehinka entzuten duena. Lo
|
ezin
egin duen gau batzuetan, gaurkoan, adibidez.
|
|
|
Mundutik kanpora bezala bizitzea ez dakit aukera egokia den; pertsonaren maskararik gabe bizitzea ez dakit aukera erraza den. Behi pinttoak ere
|
ezin
egin dio uko bere alderdi bati.
|
|
2023
|
|
|
Batera datoz zigortuen eta elkartekideen malkoak. Ekintza xumea, besterik
|
ezin
egin.
|
|
|
Ikas dezagun egoera horietarako hiztegi eraginkorra: esan beharrean lasaitu, esan hemen nago behar banauzu, lasaitu hitzak normalean ez baitu inor lasaitzen, aurkakoa baizik, horixe baita, hain justu,
|
ezin
egin duena, lasaitu, eta horrek beldurtzen du, ezin kontrolatzearen sentipena; gainditu ezazu, ez da horrenbesterako esan beharrean, ulertzen dut horrela sentitzea; makina bat daude zu baino okerrago â Asko sentitzen dut zuk hau pasatzea; irten, burua lasaituko duzu horrela â Hartu behar duzun denbora; gauza guztiekin kexatzen zara â Esadazu, nola sentitzen zara?; lasaitu zaitez â... â Indartsuagoa izan behar duzu â Besarkada bat behar duzu?; Lasaiago hartu zenituzke â Beti egongo naiz hemen behar banauzu; Ez horrenbeste pen  tsatu horretan, pasako da â Goazen paseotxo bat egitera, hitz egin eta arnasa hartzera...
|
|
|
Deitu norbaiti bakarrik bazaude, edo ondoan norbait baduzu, laguntza eskatu; atera zer gertatzen ari zaizun, ez izan beldurrik zure hauskortasuna erakusteko, bakardade sentipena areagotu egingo baita, bestela. Ez izan besteak molestatzeko beldurrik, eskatu laguntza, elkarrekin errazagoa egiten da bakarrik
|
ezin
egin duguna, hustu guztiz duzun korapiloa; hori da hobeto sentitzeko lehen urratsa.
|