|
2000
|
|
|
Eta aitortzen dut, bertzalde, ezen batzuetan ez dagoela gibelatzerik eta, hala rik ere, gibelat bihurtzen garela, baina orduan ere ez nuke nehoren juje izan nahi, zeren eta, nor da nor bertzeei kontu hartzeko eta juzkatzeko, tartean erabaki gordin bezain izugarri horiek daudenean, zeinetan bizia jokoan dagoen? Eta bai, ulertzen dut Galileo, umiliatua izan zelako, baina ez arras umiliatua; belaunikatua, baina ez arras belaunikatua; makurtua, baina ez arras makurtua, zeren, tribunalak deliberatu bazuen ere
|
ezen
lurra ez zela mugitzen, mugitu mugitzen zen: Samosko Aristarkok mugitu zuen, Kopernikok mugitu zuen... eta Ga li leok berak ere mugitu zuen, eta are, bere baitaren baitarik mugitzen segitu zuen gero ere, zeren, sinatu nahi ez zuena sinatu behar izan bazuen ere eta halatan sentitu ezen, gorputza salbatzearen truke, itzalperat kondenatu zuela arima —eskua eta luma, alegia—, aldiz, itzalpe hartarik skribatzen eta bere skribu haiekin Lurra bulkatzen segitu zuen, eta argi berri batekin argitzen:
|
|
|
Eta ni harri eta zur geratzen nintzaion, zeren Felisaren ipuinak bainituen go goan, eta hark erraiten zidan
|
ezen
lurra eguzkiaren ama zela, eta eguzkia gauero joaiten zela lurraren sabelerat lotarat, egunoroz jaikitzen sehaska gozo hartarik, munduaren argitzeko eta berotzeko.
|
|
|
—Ikusten dituk maskor marka hauek? Bada, hauek itsas marraskilo batenak dituk, eta bertze hauek txirla jigant batenak... eta honek erakusten dik
|
ezen
lur hauek itsaspean egon zirela noizbait, Bibliak kontatzen duen uholdearen denboran segur... —eta zola-gainean etzanik zegoen erbi txakurrari, zeinari Akiles baitzeritzan, zeren eta osaba Joanikotek betiko ohitura baitzuen txakurren bat lagun eramaitekoa, halaxe erran zion—:
|
|
|
bere itsasaldietan libururen bat edo bertze eramaitekoa. Eta egun batean Utopiaz mintzo ziren liburu haiek haren eskuetarat heldu —Tomas Mororena bereziki eta beregainki—, haiek buru bihotzetan sartu, eta zin egin zion bere buruari
|
ezen
lur haren bila abiatuko zela, ahal zezanean. Eta orduan ahal zezakeen, zeren zazpi bat urte lehenago aita hil baitzitzaion, eta zeren, nik ezagutu nuenean, hil berria baitzuen ama... eta zeren haren asmoa gibelaezina baitzen guztiz.
|
|
|
Baina Joxe Aberasturiren asmoa eta xedea molde batekoa zen, eta Antonio eta biona guztiz molde diferentekoa, zeren eta Antoniok eta biok Utopiarekin amesten baikenuen, eta Joxe Aberasturik, berriz, Potosirat joaitearekin, aditu zuenetik
|
ezen
lur haietan aise aberats zitekeela, urrea eta zilarra, hango landetan eta mendietan, lili distiratsuak bezala loratzen zirelako eta, handik eta halatan, ezpataren ahala eta diruaren indarra iduri batean josi nahian edo, amets egiten zuen zilarrezko ezpata batekin, zeina esekiko baitzuen bere jauregiko —zeren eta amesten baitzuen, orobat, jauregi eder batekin ere— toki seinalatu batean....
|
|
|
Gainerat, herritarren mesfidantza zegoan, eta ez zegoan deus egiterik mesfidantza hura uxatu ezean, etxegoiendarrenak izan ziren lur haiek jabe berria zutenez eta jabe hura Urbiango herria zenez gero: erran nahi baita
|
ezen
lur haiek herri lur zirela orduko, Leringo kondearen zerbitzuan aritu zen Burgosko kapitain lagun batenak izan ondoren, zeren, gerla maradikatu haiek galduz gero, kapitain hark bereganatu baitzituen etxegoiendarren lurrak, kondeari eskaini zizkion zerbitzuen ordain, eta zeren, handik urte gutirat, urbiaindarrei saldu baitzizkien kapitainak jauregia eta lur haiek guztiak, Burgostik urrun geratzen ... Eta hargatik agertzen zituan herritarrak mesfidati eta gibel beldurti, ez baitzuten sinesten balizko olaren balizko irabaziak lurraren jabetasunetik jaso izan zituztenak baino handiagoak izan zitezkeenik, nahiz eta gure aitak behin eta berriz aitortu zien baietz eta baietz, Urbiaingo elizaren aitzinean zelebratu zen juntan, norat etorri baitzen erregeordearen mandataria ere.
|
|
|
Ordea, amorioaren denbora bertze denbora bat da, eternitatearekin eta sekula gabeko sekularekin lotua dagoena, eta, nola behin eternitatea ukitzen duen lurtarrak uste duen, nahiz eta artean lurrean bizi izan, ezen betiko ukitu duela, eta ezin uler daitekeela, hartaraz gero, lurreko denbora bertze molde batean, hala uste izan nuen nik ezen ene arima kaio eternal bat bihurtuko zela egun guti batzuen buruan, eta hala ibili ahal izanen zela itsas gainean, akabantzarik gabeko hegaldi batean. Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana
|
ezen
lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean jar gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den jar gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure lehen amorio harekin; haatik, badakizu nolakoa den amorioa, jaun André: hartarik libratzen garenean, uste izaiten dugu ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen.
|
|
2004
|
|
|
Charles Benbrookek beste abisu bat emana zuen: " Erabili behar den herbizida kopurua hain da handia,
|
ezen
lurreko bakterioak galdu egiten direla, eta horrek usteltze prozesua galarazten du". New Scientistek kontsultatu dituen agronomo argentinar batzuek aitortzen dute soro askotan ihartutako belar txarrak atera egin behar izaten direla.
|
|
2008
|
|
|
baina gorroto haren azpian, geruza barrukoago batean, beste gorroto mota bat ere bazuen, beharbada: bere buruaren aurkako gorrotoa, bere buruarekin zuèn konfiantza eskasetik zetorkiona, erantzukizun gehiegizko bat nagusitu ote zitzaion orduan, bakardadearen lurretara eraman zuena, zeinetatik ohar baitzitekeen
|
ezen
lur haiek etorkizun beltza zutela zerumuga??, halako eran, non zorabio itxurako batek hartu baitzuen. Beñardo, beraz, egin berri zuèn apustuaren porrotaren beldur zen, gai ote zen, izan ere, askatasunaren ibilbidea, orduantxe urratu berri zuena, behar bezala ibiltzeko, azkenera arte??, eta buruan korapilo bat zuen, ondorioz, ardoak bakarrik deskorapila zezakeena.
|
|
|
Beñardori bidera ateratako iratxo batek ongi baino hobeto antzemango zion haren aurpegierari, kezkatik hurbilago kezkagabetasunetik baino, askatasuna konkistatu orduko askatasunaren zamaren esperientzia ere bereganatu balu bezala; esan nahi baita Beñardok bihotzean behar zuela Nazarioganako gorrotoa... baina gorroto haren azpian, geruza barrukoago batean, beste gorroto mota bat ere bazuen, beharbada: bere buruaren aurkako gorrotoa, bere buruarekin zuèn konfiantza eskasetik zetorkiona –erantzukizun gehiegizko bat nagusitu ote zitzaion orduan, bakardadearen lurretara eraman zuena, zeinetatik ohar baitzitekeen
|
ezen
lur haiek etorkizun beltza zutela zerumuga? –, halako eran, non zorabio itxurako batek hartu baitzuen. Beñardo, beraz, egin berri zuèn apustuaren porrotaren beldur zen –gai ote zen, izan ere, askatasunaren ibilbidea, orduantxe urratu berri zuena, behar bezala ibiltzeko, azkenera arte? –, eta buruan korapilo bat zuen, ondorioz, ardoak bakarrik deskorapila zezakeena.
|
|
2013
|
|
|
Orobat bertze zilho batek iretsiko du zurea, obus handi bat aldean erortzearekin:
|
ezen
lurra harat hunat badabila, itsasoko ur handien pare, atzemanak oro uzkailirik ehortzen dituela.1108
|
|
|
Deserrira partitzen gara erraustu dugun ametsa ordezkatuko duen amets berria topatu ondoren; baina bertarantz abiatzen garenerako jadanik lurralde berrian arnastuko dugun airea arrarifikatu egin dugu, hain modu eraginkorrean arrarifikatu gainera
|
ezen
lur hura zapaltzen dugunerako Amets Habitaezina izena daukan.
|
|
|
" Otata indioak esan zigun, beste indio askok lagunduta, bazirela jende batzuk belarriak hain luzeak eta handiak zituztenak
|
ezen
lurrean arrastaka eramaten zituzten eta bost edo sei lagun sartzen ziren bakoitzaren azpian. Nazio honi Esmalcatatanaaha esaten zioten.
|
|
2017
|
|
|
Jakin behar duzue
|
ezen
lurretik hasi eta zeruraino mundu guztiak eduki dezakeen arto bihi kontu bezainbat urtez pena horietan egon zaretenean aterako zaretela hortik, orduan zuen penak bukatuko direla.
|
|
2019
|
|
|
itzartu da handik ordu laurdenera. Hain altxatu da zabar,
|
ezen
lurrera jausi baita katua, eta bera haren gainera ia: peste hori!
|
|
2022
|
|
|
" Ez zara ohartzen erran zuen Longarinek
|
ezen
lur landugabea, hainbat zuhaitz eta landare dituena, nahiz eta ezdeusak izan, gutiziatua dela han erein eta gero fruiturik emanen duelako esperantzagatik. Orobat gizonaren bihotza, zeina, ageriko gauzetarako amodiorik sentitzen ez baldin badu, ez baita nehoiz helduko Jainkoa maitatzera Haren hitza hazitzat hartuz, beraren bihotzeko lurra antzua, hotza eta ezdeusa baita".
|
|
|
Batzuetan, ikastetxera eramaten gintuen autobusaren geltokira etortzen zitzaidan bila eta abesti horrekin agurtzen ninduen. Hazi nintzen gero eta aitak erakutsi zidan
|
ezen
lurra goldatzen duzunean, landaren handitasunaren aurrez aurre zaudenean, aldarte barez begiratzen diozula heriotzari. Bizitza hain da miresgarria, zioen, edozein unetan irents zaitzake lurrak, mendiak, basoak edo landak.
|