|
2000
|
|
|
Baina, emendatzen du Kojeve k, beste nahi bat aintzat hartzea jarduteko orduan,
|
ez
mundu errealean dagoen zerbait, biologiaren gainetik zaudela beste gizaki batekonar dezan gure kasuan, oraindik ez denaren arabera aritzea da, geroaren arabera. Haladiharduen izakia, horrenbestez, etorkizunak lehentasuna duen denboran bizi da, geroadu oinarri; mundu errealean etorkizuna soilik da nagusi, geroa oinarri dutela diharduten izakien artean.
|
|
|
Eta zure txantxarekin guztiok irri egin genuen... baina, txantxa orotarik haratago, ni gazte nintzen, eta Miguelek su hura zuen eta haren suak suturik nengoen, eta mementu hartan, beraz, Miguelenganik hurbilago sentitu nintzen, puntu hartaz denaz bezainbatean, zuganik baino, zeren, baldin lehen giristinoak anaikiro bizi izan baziren, zergatik
|
ez
mundu guztia, Jainkoaren laguntzarekin...?
|
|
|
—Oker zaude, aita Bartolome, zeren eta
|
ez
mundu zaharra ez mundu berria baitira mundu zabala: izarrak dira mundu zabala, eta eguzkia eta ilargia dira; eta teleskopiotik kasik gauero izarrei beha egoiten naiz, eta izarrak ez dira, ez, gaztelaniaz mintzo, zuk bertzerik erran badezakezu ere...
|
|
|
—Oker zaude, aita Bartolome, zeren eta ez mundu zaharra
|
ez
mundu berria baitira mundu zabala: izarrak dira mundu zabala, eta eguzkia eta ilargia dira; eta teleskopiotik kasik gauero izarrei beha egoiten naiz, eta izarrak ez dira, ez, gaztelaniaz mintzo, zuk bertzerik erran badezakezu ere...
|
|
|
...zuk buruz ikasi, eta ni ere bat edo bertze ikasterat behartu ninduen, hala nola Il Saggiatore ko zati hura, zeinean maisu pisatarrak aitortzen baitzuen ezen filosofia unibertsoaren liburu irekian skribaturik zegoela, baina matematikaren hizkuntzan, eta, hala, triangeluak, zirkuluak eta bertze irudi geometriko batzuk zirela hizkuntza haren karaktereak, eta haiek gabe ez zegoela deus ere ulertzerik,
|
ez
munduaren labirinto ilunetik iltkitzerik: La filosofia è scritta in questo grandissimo libro che continuamente ci sta aperto innanzi a gli occhi (io dico l’universo), ma non si può intendere se prima non s’impara a intender la lingua, e conoscer i caratteri, ne’quali è scritto.
|
|
2002
|
|
|
Enbor oien adar eta frutu gera. Baiña, ez etxearen, ez lantokiaren, ez erriaren, ez gizartearen, ez elizaren eta
|
ez
munduaren etorkizunak ez du egon behar zaharren esku".
|
|
|
Hedabideek euren plaza propioa antolatzen dute, euren mundua, euren denbora eta espazio propioak. Kontatzen dituztenak, kasu askotan eta askotan, hedabideetan bertan gertatzen dira,
|
ez
mundu errealean (horra hor filmeetako fikzioa, esate baterako). Kontatzen dituztenak, baita mundu errealekoak direnean ere, espazio eta denbora mediatikora makurtuak dira, hor daude albistegiak, esate baterako?.
|
|
2003
|
|
|
Herri txiki bat igaro zanean, doi doi erakutsi zituzten geltokiko argiek alde biko erlojua eta herri izena, eta gero, Gaztelako mahaia... ez zugaitzik, ez belarrik, ez etxerik
|
ez
mundu...
|
|
|
Euskal bihotz zintzo batentzat, ez Europan,
|
ez
mundu zabalean, ez dago lur hoberik:
|
|
|
Jaungoikoa danen Aita dalako, guztientzat daukalako bihotz on eta errukiorra, mundu osoa salbatzeko bialdu zaitualako Zu, bere Seme Bakar eta kutuna,
|
ez
mundua kondenatzera, salbatzera baino. ···
|
|
|
Ez gara ez oraino horretan, ez Euskal Herrian
|
ez
mundu zabalean baina, geroari buruz, ez da dudarik hori dela gure eginkizuna: lehentasuna emaitea politikari.
|
|
|
Nahiz profeta biarnesa oker zebilen, duela 115 urte, euskaldun populu tipia eta haren hizkuntza euskara, ja galduak, laster hil eta suntsituko zirela uste zuelarik. Daugin mendeari buruz oroituko gara ez dela profeta ofizioa lanbide erraza, eta orobat, ez garela Euskaldunak
|
ez
munduko ez Europako nazio tipi bakarra, aspaldian suntsitu beharra izan arren, beti bizirik dirauena.
|
|
|
Urteen buruan, Mao eta Franco, De Gaulle eta Cassin, denak joanak zaizkigu, nahiz ondotik etorri diren estatuburuek ez duten oraino bakea finkatu ahal izan,
|
ez
mundu zabalean, ez eta Europa berean.
|
|
|
(...) globalizazio prozesuaaldaketak eragiten ari da munduko egituraketa politikoan, baina eragin horrek hainbat aldaera ditu lekuen arabera, tokian tokiko baldintzekin batzean. Ez dago, beraz, joera finkorik,
|
ez
mundu estatu baterantz, ez nazio estatuen amaiera ziurrerantz, ezaipatzen diren beste aukera batzuetarantz.
|
|
|
Japonian egiten den Uraren Mundu Foroan bildutako adituek adierazi dutenez, azken mendeetan mugaz gaindiko ia 3.000 itun eta akordio sinatu dira 100 ibai arro batera garatzeko. Munduan zehar hedatzen diren 263 arroek planetaren azaleraren erdia eta edateko uraren %60 hartzen dute, eta bertan bizi da munduko populazioaren %40 Ura gero eta gehiago ustiatzen den baliabidea den arren, adituek adierazi dute nazioarteko gatazken arrazoia ez dela ez haien urritasuna
|
ez
munduko superpopulazioa, baizik eta herrialde batek ibai bat ustiatzeko alde bakarreko ahalegina egitea, urak partekatzen dituzten beste nazio batzuen interesak babesten dituzten trataturik ez dagoelako. Arroetako herrialdeek, oro har, gauza komun bat dute:
|
|
2004
|
|
|
36 Jesus Altuna: . Ikusten duzu indar ekonomiko handiak dabiltzala dantzan, eta indar ekonomiko handi horiei ez zaiela batere axola ez etorkizuna, ez gizakia, ez ekologia,
|
ez
munduaren egoera?. Gizakia ez da hondatuko, Euskaldunon Egunkaria, 1997/5/28 Ignazio Aiestaran:
|
|
|
Eta Frantzian egiten dute Suitzako eztia. Eta ez dituzte lar kontuan hartzen mapak, badutelako zeregin hoberik mundua banatzen ibiltzea baino, badakitelako eurak direla munduarenak, eta
|
ez
mundua eurena.
|
|
|
Honela, bada, Jainkoa errealitate fisikoaren jatorria eta oinarria bihurtzeko, bere existentziara heldu genuke Jainkoaren beraren ideia hutsa aztertuz eta
|
ez
munduaren inperfekzioa hartuta abiapuntu modura, lehen egin duen moduan. Honetarako giltza Jainkoaren ideiaren eta Jainkoaren naturaren arteko elkarrekikotasuna izango da, eta hau garbi ikusiko dugu ondoko bi pasarteotan:
|
|
|
Izan ere premisak egiazkotzat hipotetikoki hartzerik ez balego, inferentzia logiko bakar bat ere ez legoke eta, ondorioz, ez legoke logikarik batere. Eta logikarik gabe ez legoke gogoetarik
|
ez
mundurik. Wittgensteinek behin eta berriro azpimarratzen duen bezala:
|
|
|
Subjektua munduaren parte bat ez denez, baizik eta munduaren existentziaren aurresuposizioa, ona eta txarra subjektuaren predikatuak dira, eta
|
ez
munduaren propietateak.
|
|
2005
|
|
|
denez, plateraren zaporea sukaldean aritzeko modua bezain ikusgarria izatea. Matea Argentina da matearen herrialde nagusia.' Beste inon
|
ez
munduko infusio horren kantitatea hartzen dena adinakoa da herrialde honetan. Bitxia da matea hartzen den ontzien originaltasunari begiratzea, horiek matea ere deitzen zaie, eta eginda egon daitezke oso material desberdinekin, hala nola larrua, zura, portzelana edo kalabaza.
|
|
|
Hori da gaur egun arte egin dudana, gaixotasun honen aurka borrokatu. Gizarteak dioenari kasu rik
|
ez
mundu erreala oin azpian daukaguna dela ko, ez koloredun kaxa aurrean dagoena, edota aldizkari zentzugabeetakoa... Errealitatea ikustea lortu dut, begiak ireki ditut eta benetako garran tzia duten gauzak estimatzen ikasi, baita ere.
|
|
2006
|
|
|
Lerro hauetan aldaketak gertatzen ari direnaren baieztapenaren inguruko dudak planteatu nahi ditugu, baina ez dugu esaten aldaketak gertatzen ari ez direnik. Gainera, zoritxarrez, klima aldaketa ona izan daiteke eremu batzuentzat eta txarra besteentzat eta hau Euskal Herrian gerta badaiteke, zer esanik
|
ez
mundu mailan.
|
|
|
Gaitzak eta kolonoen astakeriak medio, oso urte gutxian hondamendia nagusitu zen tierra haietan. Europan ez ginen ohartu ziurrenik Ameriketan bertan ere
|
ez
munduak urte gutxitan bostetik bat biztanle galdu zituela, Mendebaldeko hemisferioan. Bostehun urte pasa eta orain ari gara Colon izeneko tsunami hark eragindako kalteen neurriaz jabetzen.
|
|
|
Marx, Durkheim eta Weber-en interesak piztu zituzten deformazioak ez datoz, ez bizitzaren munduaren arrazionalizaziotik, orokorki, ezta etengabe haziz doan konplexutasun sistemikotik ere. Eragin patologiko saihestezinik ez dute, per se,
|
ez
munduaren imajinen sekularizazioak, ez gizartearen bereizketa estrukturalak ere. Eguneroko praktika komunikatiboaren txirotzea eragiten duena ez da balio esfera kulturalen bereizketa eta garapena (bakoitza bere zentzu espezifikoarekin); pobretze hori haustura elitista batetik dator:
|
|
|
Kojevek Historiaren amaiera aurreneko bider adierazi zuenez geroztikako epe laburrean adina aldaketa funtsezkorik ez da inoiz gertatu,
|
ez
munduan ez Kojeveren garunetan.
|
|
2007
|
|
|
Karakterea, garrantzizkoa da hori ohartzea, gogoaren ezaugarria da,
|
ez
mundu fisikoarena eta ez organikoarena; ez da esentzia bat, baizik agertzeko modua; eta agertu, egintzetan agertzekoa, ez norberaren zerizate batean, berehalaxe ulertuko da.
|
|
|
Baina, de fakto,
|
ez
munduan dagoen oro, eta, batez ere, ez giza juzgu oro munduari buruzkoa da beti razionala, zientifikoa?, eta ez dauka estriktoki razionala izan beharrik ere (esaterako, izan liteke zori joko bat, beste zer dira gerrak?, bozketak??, edo ikuskera edo juzgu bat sin edo antipatiazkoa adbz. –maite dut udaberria?, edo enpiriko historikoa, etikoa, poetikoa, mitikoa, sozio-politikoa, estetiko artistikoa, erlijiosoa, etc.; eta orduan hori, juzgu zilegizkoa eta hein batean arrazoizkoa ere izanik, estriktoki razionala, zientifikoa?
|
|
|
Oro har, hauxe da kritikaren funtsa: merkatu globalak, ez gizagarapenak edo askapenak, behar ditu milaka produktu berri, bereizi eta deigarri; merkatuak,
|
ez
munduko elkartasunak, behar ditu munduan zehar dabiltzan langilemerkeak eta morroi berriak; merkatuak, ez kultur garapenak, behar ditu kulturaarteko aldeak gutxitu eta mugak ezabatu. Analisi kritikoak ere funtzio ideologikoak ditu:
|
|
|
Eraikuntza hizkuntza hori euskara ez baldin bada, ezin da Euskal Herririk taxutu eta oinarritu: zalantza zipitzik gabe, hizkuntzak definitzen du gurean, gurean diot,
|
ez
mundu zabalean beti eta nonahi, nazioaren muina azken buruan.
|
|
|
Bigarrenhizkuntzaren funtzio andanak ez baitu hain zuzen kemenik izaten hiztunen kulturnortasuna eraikitzeko, eta horixe bera gertatzen zaio euskaldunari gehienbat; elebidun izatea gure herrian ez da batere aberasgarria, batere osagarria, antzugarria etazikiragarria baizik. Eta, hala ere, nekez aurkituko dugu elebitasunaren apologiaegingo ez duen ideologiarik eta jarrerarik,
|
ez
mundu abertzalean, ez mundu euskaltzalean. Gezurra badirudi ere, horrelatsu dabil oraindik euskal kultura soziolinguistikoaren gaitasun eta zorroztasun ideologikoa.
|
|
|
Bigarrenhizkuntzaren funtzio andanak ez baitu hain zuzen kemenik izaten hiztunen kulturnortasuna eraikitzeko, eta horixe bera gertatzen zaio euskaldunari gehienbat; elebidun izatea gure herrian ez da batere aberasgarria, batere osagarria, antzugarria etazikiragarria baizik. Eta, hala ere, nekez aurkituko dugu elebitasunaren apologiaegingo ez duen ideologiarik eta jarrerarik, ez mundu abertzalean,
|
ez
mundu euskaltzalean. Gezurra badirudi ere, horrelatsu dabil oraindik euskal kultura soziolinguistikoaren gaitasun eta zorroztasun ideologikoa.
|
|
|
kanpokoa, kausalitateak hertsiki gobernatua, natur zientziena, eta barnekoa, poesia eta artearena, mitoarena, ni bat, nire niaren analogoan bakarrik atzeman nezakeena. Kausalitatearen munduaren ezagutza, soil azaleko ezagutza da,
|
ez
munduaren barnebarneko izaera biziarena298 Fichte-ren Jenako periodoan, eta haren entzulerian, altxatu da unibertsitate horretan mugimendu erromantiko alemana, A. W. Schlegel-en etxean elkartzen den gazte multzoarekin299 Urteotan Jenan dira L. Tieck (Fichte-ren nia adiera pertsonal indibidualean ulertuko duen bat), Novalis, Hölderlin, Schelling; Schiller maiz etortzen da (Goethe-k nahiago du Weimar hurbileko distantziatik beha egon), han da Humboldt ere, Kant eta Fichte sakon estudiatzen; eta emakume buruargi nortasuntsuak:
|
|
|
Kant-en arabera, artekotasun kategorialik gabe ez dago esperientziarik, hots, esperientziako objekturik, hortakoz
|
ez
mundu objektiborik. Eskema hori da Humboldt-i bere askabidea «hizkuntzarik gabe ez dago mundurik» maneran bilatzea ahalbidetu diona.
|
|
|
Modernia munduaren irudiaren aro gisa definitzen da. Alegia, Greziak badauka mundu bat, baina
|
ez
munduaren irudi bat;
|
|
|
Ostera ere Humboldt zuzen ulertzeko gakoa Kant-engan dago. Karakterea, garrantzizkoa da hortaz jabetzea, izpirituaren ezaugarria da,
|
ez
mundu fisikoarena eta ez organikoarena; ez da esentzia bat, agertzeko modua baizik; eta agertu, egintzetan agertzekoa, zuzenean ez norberaren zerizate batean, berehalaxe ulertuko da. Arrazoimen hutsaren kritikan (A 538 eta hurr.) askatasunaren antinomiaren askaeran771jorratzen da karakterea.
|
|
|
Ez da egia, dio Moulinesek, elkartasunaren izenean estatu nazionalak gainditzeko joera nagusi dabilenik munduan. Ez da nazio anitzeko estatu berri baten jaiotzarik sumatzen ez Europan,
|
ez
munduan. Horregatik, errealitatean gertatzen ari diren fenomeno sezesionista ugariak azaldu edo, behintzat, kontuan hartu lituzke antinazionalista batek.
|
|
|
Arazoa ez da eskumena. Ez litzateke,
|
ez
mundu birtual honetan bederen, ezta eraikin bat ere egin. Horretarako nahikoa litzateke pentsatzea merezi duela herri honen historia azaltzea.
|
|
2008
|
|
|
Querido Pio, ciudadano del mundo desde la montaña. Euskara da gure mendia, baina
|
ez
munduko hiritar egingo gaituena. Horrexegatik maite dut nik, behintzat euskara".
|
|
|
Karlosek txunditurik begiratzen dio bizitzari, eta aldi berean burlaize pixka batekin, inguruan agertzen zaiona erabat benetakoa ote den zalantza egingo balu bezala. Zinezko zerbait nahi, bene benetan erroturik dagoen zerbait, eta halakorik
|
ez
munduan. Agian, maitasuna hurbiltzen da gehien zinezkotasun horretara; maitasunak beste mundu bat osatzen du munduan, edo beste mundu batzuk; edo bestetu egiten du mundua.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, euskalduntasuna dugu tasun eta eskakizun beharrezkoena inongo eraikuntza nazionalik mamituko badugu. Izan, ez baita izan ia inon dimentsio linguistikorik edo kulturalik edo etnikorik gabeko nazio batasunik eta leialtasun lokarririk,
|
ez
mundu modernoan eta ez aurremodernoan. Humus egoki baten inguruan ernaldu dira munduko nazio proiektu guztiak:
|
|
|
Azkuek, bada, oso gertu somatu bide zuen estatu kolonialisten eta inperio inbasoreen itzala. Eta
|
ez
mundu zabalean bakarrik, baizik baita Europan bertan ere, eta are Euskal Herriaren gainean. Honen ilustragarri da ikusi den1898ko Euskalzaleko artikulua, non Antilletan estatubatuarrek egindako harrapaketa ez ezik, «Ebroraiño egoak zabalduteko asmotan bizi diran» frantsesakere aipatzen ziren (Ebroraino:
|
|
|
Irizpide ekonomikoengatik baloratzen dira, beraz. Hizkuntzak ez dira ez komunikatzeko,
|
ez
mundu ikuskera transmititzeko, ez daude kultura bati lotuak. Edo, hobe esanda, badira hizkuntzak, alde batetik, eta hizkuntza interesgarriak, bestetik.
|
|
|
Ditxosozko Globalizazioa. Donostia, leku izen bat baino
|
ez
munduan; edo interneten.
|
|
|
Ziurgabetasunak beldurra dakar. Ez da harritzekoa behin eta berriz aurrez igartzeko moduko mundu batekin amets egitea, mundu erregular batekin, eta
|
ez
mundu deszifraezinezko batekin. (...)
|
|
|
[Buztankia.] Gizaki gain libidinalak uste du, boterea eta dirua dauden mundu batean ondo bizitzeko, boterea eta dirua behar dituela eduki. Ez dakiena da dirua (asko) eta boterea (haundia) dauzkanak ez daukala ezer (dirua eta boterea besterik), eta ezer gabe ezin daitekeela bizi,
|
ez
munduan eta ez inon.
|
|
|
Kartzela eta ez kartzela bereizte hori, sobera bereizte hori, lekuz kanpo dago eta denboraz kanporago. Eta
|
ez
mundua edo askatasuna kartzela haundi bat direlako eta abar (poeten iruditxoak dira horiek), baizik eta kartzela eta ez kartzela gero eta berdinago eta bat berago direlako; teknikoki eta zehazki, esan liteke mundu garatu telematikoan daramagun bizimodu edo esistiera dela atxilotze domiziliario edo etxe barruko itzala. Askotasunak sartu gaitu kartzela beldurrik ezin senti litekeen modulu zorioneko batean.
|
|
|
Izan ere, Motor geldiak erakarpenez mugiarazten du mundua, maitatuak maitatzailea mugiarazten duen moduan. Ortzi osorako helburua edo xedezko kausa izateaz gain, Motor geldiak ez du parte hartzen,
|
ez
munduaren jardueran, ez gizakien jardueran, bere hobezintasunaren ondorioz, Motor geldiaren jarduera bere burua begiestea besterik ezin baitaiteke izan. Aristotelesen esaera ospetsuaren bidez esanda:
|
|
2009
|
|
|
Haragoko eta Bestelako izatearen kontsideroak zentzurik ez du, noski, kausen araketa zientifikoarentzat, a priori lotua hori bere kondizioengatik berengatik kontrol enpirikoaren peko faktoen eremu hutsera; eta, beraz, efektuek kondizionaturiko kausetara, eta kausa nahiz efektu den guztiaren izatearen unibokotasunera. Mitoak munduaren egileaz galdetzen du,
|
ez
munduaren kausaz.
|
|
|
ez da Goetheren Wilhelm Meister, etxetik aldentzea ikus ikasteko eta sozialki erreusitzeko). Abrahamen bidea (fede modu honena), diosku Hegelek, etxea galtzea da, eta
|
ez
mundura joateko, baina sorterri arrotz konkistatu batera. Israelek, naturalki berea ez zuen lur hau, konkistatu eta menderatu, azpiratu beharra izango du, berea bihurtzeko:
|
|
|
Bestela esan, zer bat eta bera da, izan, behin Natura gisa manifestatzen dena, bestean kontzientzia gisa. Jainkoa,
|
ez
munduaren gainean (kanpoan), baina barruan, unibertsoaren erro eta arima; unibertsoa, Jainkoaren beztidura; eta Jainkoaren irudia, gizon emakumea. Hau da, panteismo edo panenteismoa, modernitateak utzi digun eskema mundua pentsatzeko, eta Jainkoa ere pentsatzeko (Jainko bat honezkero tradizioko, erlijiosoa?
|
|
|
Ezagutzen ditugu Txanogorritxoren ipuina eta, beharbada beraiek zentzurik estriktoki ez izanez daude guretzat zentzuz beteak? egia bada ere, zertantxe datzan zehatz mehaztea gero zaila den zentzu batez daudela beteak, eta
|
ez
mundu guztiarentzat.
|
|
|
Munduaren zentzua, esan du Wittgensteinek (6 41), ezin da izan mundua bera,
|
ez
munduko gauza bat gehiago bezala munduaren barruan egon, ezpada mundutik at. Baina mundutik kanpo, han suposatzen,, sinesten?, ipintzen duguna bakarrik, eta ipini duenarentzat bakarrik, egon daiteke. Zentzuzko ordenaren azken fundamentua (nondik gatoz, nora goaz:
|
|
|
Ez. Arantzazu autopista prehistoriko handien erdi erdian dago,
|
ez
munduaren bazter zokoan. Hemen pasatzen ziren gizon emakumeak beren ardiekin eta abereekin, Arabara, Oñatira edo Zegama eta Nafarroa aldera.
|
|
|
Baina Einsteinek sakonki sinesten eta apalki gurtzen duen Jainkoa filosofikoa (edo, nahiago bada, mistikoa) da, h. d., erlijioa. Jainkoa? mundu intelektualean eta sentimendu kosmikoan kokatzen du beti,
|
ez
mundu historikoan edo mundu morala esan genezakeenean, beharbada hori Elizen mundu bezala ikusten zuelako (soziologikoa), ez indibiduala.
|
|
|
Ordea, jada aspalditxoan zuri iruditzen ari zaizu, arrazoimen bakarra ez dela razionalitate diferenteen kolaborazioa besterik. Arrazoimen bakarrik ez dagoela;
|
ez
mundu bakarrik. Ez dagoelako eta munduan ezin egon delako Arkimedesen puntu finko eta higiezinik mundua bere lekutik mugitzeko.
|
|
|
Euskal idazleak zaila izango du bere burua horietako idazle sentitzea, hots, holako elite selekto eta goitarreko laguna: berak ez hiribururik du,
|
ez
mundurik berak salbatzeko, ez ideia berri berrienik Parisetik ekarria, ez urrungo probintziarik bere berbaren azotez erredimitzeko; ez du Gorterik miretsiko duenik, ez burgesiarik, ez aureola sozialik. Bera probintziako eta bulgoko haurra da.
|
|
|
Berdin gertatzen zen etxera gonbidaturen bat etorri eta zezen eta toreroei buruzko eztabaidaren bat gertatzen zenean: halakoak, hipikan lagun egin zuèn teniente koronel batekin izaten zituen batez ere, hark belmontistatzat baitzuen bere burua eta Nazariok gallistatzat, hura Juan Belmonteren aldekoa eta Joselitoren aldekoa Nazario; Domingok, jakin bazekien arren zer ziren muleta eta kapotea, banderillak eta ezpata, ez zuen artean zezenketarik ikusi,
|
ez
mundu hartarako zaletasun berezirik erakutsi, baina, haietako eztabaida baten ondotik, Domingo belmontista sutsua sentitu zen?. Ez dakit nola izan zen, baina halaxe sentitu nintzen bat batean, esaten zuen gertaera hartaz mintzatzen zenean?, seguru zegoen hartaz?
|
|
|
Nazioarteko finantza krisi bortitzari egotzi zion Idoia Zenarrutzabeitia lehendakariordeak moldaketaren erantzukiuna. Gertaera batzuk aurrez ikustea ezinezkoa zen, eta horri eutsiko zion aurreikuspenik ez dago, ez Euskadin,
|
ez
munduan. Jaurlaritzak atzo kaleratu zuen iragarpena bat dator hainbat eragilek dagoeneko iragan urteko bukaeran irudikatu zuten eszenatokiarekin.
|
|
|
Hain zuzen ere, Bertrand Russellek esan zuen bezala: Fisika matematikoa da,
|
ez
mundu fisikoaz asko dakigulako, baizik eta gutxiegi dakigulako; aurki dezakegun bakarra ezaugarri matematikoak dira.
|
|
|
Berdin gertatzen zen etxera gonbidaturen bat etorri eta zezen eta toreroei buruzko eztabaidaren bat gertatzen zenean: halakoak, hipikan lagun egin zuèn teniente koronel batekin izaten zituen batez ere, hark belmontistatzat baitzuen bere burua eta Nazariok gallistatzat, hura Juan Belmonteren aldekoa eta Joselitoren aldekoa Nazario; Domingok, jakin bazekien arren zer ziren muleta eta kapotea, banderillak eta ezpata, ez zuen artean zezenketarik ikusi,
|
ez
mundu hartarako zaletasun berezirik erakutsi, baina, haietako eztabaida baten ondotik, Domingo belmontista sutsua sentitu zen –" Ez dakit nola izan zen, baina halaxe sentitu nintzen bat batean" esaten zuen gertaera hartaz mintzatzen zenean–, seguru zegoen hartaz... eta are gehiago: hurrengo egunetan jertse gorria muletatzat hartu, makila ezpatatzat, eta halaxe ibili zen, toreroa izan nahi zuela eta toreroa izan nahi zuela, Juan Belmonte bezalakoa... harik eta aitak esan zion arte:
|
|
|
izan liteke nobelaren ardatz filosofikoa, baina Célineren lanak badu arnasa bat guztiz urrutiratzen duena beste bi nobelen izpiritutik: Ferdinand Bardamu k, nobelako pertsonaia nagusiak, ez du ezertan sinesten, ez bere lanak, ez elkartasunak,
|
ez
munduak dute inolako zentzurik. Adinean aurrera goazelarik, hiru gauza bakarrik ekartzen omen dizkigu bizitzak, diosku Bardamuk umore garratz korrosibo batez:
|
|
|
Edo," Errealitatean bertan agertzen den samurtasunaren, kontzientziaren, errespetuaren, konfiantzaren, harremanaren zera, zer/ nor... ez dakit nola esan, hori da Jainkoa". Edo," Jainkoa ez da
|
ez
munduaren parte eta ez munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa". Aurrerago, Niretzat sinestea ez da gauza bat hala da edo ez sinestea, baizik eta errealitatearen barnean kokatzeko modu bat, errealitateari begiratzeko modu bat, izaki guztiekin harremana izateko modu bat eta errealitatearen azken... ez dakit nola esan... funts, oinarri edo iturriarekin bizi izateko modu bat.
|
|
|
Edo," Errealitatean bertan agertzen den samurtasunaren, kontzientziaren, errespetuaren, konfiantzaren, harremanaren zera, zer/ nor... ez dakit nola esan, hori da Jainkoa". Edo," Jainkoa ez da ez munduaren parte eta
|
ez
munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa". Aurrerago, Niretzat sinestea ez da gauza bat hala da edo ez sinestea, baizik eta errealitatearen barnean kokatzeko modu bat, errealitateari begiratzeko modu bat, izaki guztiekin harremana izateko modu bat eta errealitatearen azken... ez dakit nola esan... funts, oinarri edo iturriarekin bizi izateko modu bat.
|
|
2010
|
|
|
mundua oparitzeko aukera izan banu? ziur nago guztiak batera emango nizkiokeela; emango ez nizkion, bada, baldin eta biok ere ezinduen kofradiako kideak baginen ordurako, hura besamotz eta ni birika bakar?!; ai, baina hura ezinezkoa zen, ez makila magikoa, ez hegazkina eta
|
ez
mundua nituen neure esku?, eta horregatik ziren, beharbada, nire sentimenduak hain onak eta hain beteak, ezta, Damaso??; baina zu joan zinen mundu honetatik, eta Zapiain estimatuari galdetu diot, zalantza argi diezadan.
|
|
|
Zentzu horretan dakargu gure lanera, Agirre izaki diskurtsibo gisa (eta
|
ez
munduko gizaki bezala) aurkezteko talaia eskaintzen baitigu. Polifonia nozioa, izenari dagokionez?
|
|
|
ni baino baxuagoa zen arren, anaia beti ikusi izan nuen maila bat gorago... eta maila bateko aldeak gure beste alde guztiak taxutu zituen, baita anaiarekiko halako gutxiagotasun uste bat eragin ere, bekaitz eta zelo nahasien sorburuan; soldadutzan eskua moztu ziotelako berria jaso nuenean, hunkitu eta hartaz errukitu banintzen ere, ez dut esango segundo bakar batean —odolaren bulkada batean, ausaz— poztu ez nintzenik —ni ere Schadenfreude ren mende, zu bezalaxe, Damaso!, nirea hain bortitza izan ez zen arren, poz apur hura sortu ahala ezabatu baitzitzaidan, tragediaren neurrigabeko neurriak itota—; are gehiago: makila magiko batekin eskua itsasteko aukera izan banu... hegazkin bat oparitzeko aukera izan banu... mundua oparitzeko aukera izan banu... ziur nago guztiak batera emango nizkiokeela; emango ez nizkion, bada, baldin eta biok ere ezinduen kofradiako kideak baginen ordurako, hura besamotz eta ni birika bakar...!; ai, baina hura ezinezkoa zen —ez makila magikoa, ez hegazkina eta
|
ez
mundua nituen neure esku—, eta horregatik ziren, beharbada, nire sentimenduak hain onak eta hain beteak, ezta, Damaso...?; baina zu joan zinen mundu honetatik, eta Zapiain estimatuari galdetu diot, zalantza argi diezadan.
|
|
|
Krisi honetan ez da inolako aldaketarik izan
|
ez
Munduko Bankuan, ez eta Nazioarteko Diru Funtsan ere, ez dute inor aldatu. Ezer erregulatzeko gai izan ez ziren erregulatzaileek hor jarraitzen dute, baina zer erregulatu nahian?
|
|
|
Edo," Errealitatean bertan agertzen den samurtasunaren, kontzientziaren, errespetuaren, konfiantzaren, harremanaren zera, zer/ nor... ez dakit nola esan, hori da Jainkoa". Edo," Jainkoa ez da
|
ez
munduaren parte eta ez munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa... Den guztiaren oinarria edo barneko funts ez fisikoa dela esango nuke".
|
|
|
Edo," Errealitatean bertan agertzen den samurtasunaren, kontzientziaren, errespetuaren, konfiantzaren, harremanaren zera, zer/ nor... ez dakit nola esan, hori da Jainkoa". Edo," Jainkoa ez da ez munduaren parte eta
|
ez
munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa... Den guztiaren oinarria edo barneko funts ez fisikoa dela esango nuke".
|
|
|
uniformetasun hori heziketa literarioaren ondorioa da. Hau da, Hizkuntza Akademiak finkatzen du letren, hitzen eta esaldien balio fonetiko eta gramatikala; irakaskuntzak, liburu eta periodikoen irakurketak eta, halaber, nazio bereko eskualdeen arteko harreman ugariek, medio horiekin guziekin ikasten da Akademiaren arauak jarraitzen, era gutxi gorabehera uniformean hitz egiten, eta halakorik ez dute ez arrifiek
|
ez
munduko beste edozein partetako barbaroek". 322
|
|
|
Igantzi eta Lesaka artean bizi zen bertsolaria, ia mendian. Baina
|
ez
mundutik aparte, ez ezjakin, ez axolagabe. Seigarren bertsoa da hau:
|
|
|
Besterik gabe, zirraragarriak iruditzen zaizkit bai Craig Venter Institutuan egindakoa, bai eta biologia sintetikoa bera ere. Mundu berri zirraragarri bat, eta
|
ez
mundu berri beldurgarri bat.
|
|
2011
|
|
|
Erlijioak etikaren sorburu izateari utzi dio, arazo pribatua bihurtu da, hautu pertsonala, alegia. Ez dugu erlijioaren beharrik ez etikoki jokatzeko,
|
ez
mundua antolatzeko, ez zintzoagoak izateko.John Rawls, XX. mendeko pentsalari politiko garrantzizkoena, bihotzekoak jota hil zen 2002an, 82 urte zituela.
|
|
|
Guztiok dogu gogoan eta bihotzean. Gorputz eta aurpegi itsusiagorik
|
ez
munduan, baina ezta gizon jainkotiarragorik be. Dohatsu edo beato izendatuko ete daben.
|
|
|
Euskadin gatazka politiko historiko bat dago, nahiz eta batzuek hori ukatu, adierazi du Antiguedadek. Bestalde, une historiko batean gaudela esan du Amaiurreko ordezkariak, eta
|
ez
mundu guztia mugitu delako, batez ere batzuek mugitu garelako baizik.
|
|
|
Euskadin gatazka politiko historiko bat dago, nahiz eta batzuek hori ukatu, adierazi du Antiguedadek. Bestalde, une historiko batean gaudela esan du Amaiurreko ordezkariak, eta
|
ez
mundu guztia mugitu delako, batez ere batzuek mugitu garelako baizik.
|
|
|
Oso gaztetan erabaki bainuen: Antonio Fernández, zuk munduak norantz joko duen zehaztuko dutenetakoa izan behar duzu,
|
ez
munduaren joanak hego haizeak orbela bezala batetik bestera erabiltzen dituenetakoa. Gurasoek bizi izandako miseriak ez zuen, ez neu eta ez nire ondorengorik, berriro azpiratuko:
|
|
|
Presoen hezur barruetan, beste galeria horietan, izotza eta sua besterik ez dago, elurtza lautada eta infernu hondarra. Eta ia ezin da bizi, amets egin daiteke soilik, baina ezin da imajinatu ez udaberririk
|
ez
mundurik. Koloreak, zaharrak eta mailatuak, ez dira hormigoiarenetik lurrarenera baino aldatzen.
|
|
|
Tasio n ere, agerikoa da tradizioaren eta ate joka datorren mundu modernoaren arteko talka,, uste dudalako gure existentziaren motorra dela neurri batean. Aipatu dudan moduan, une historiko edo pertsonal jakin batean geratzen saiatzea akatsa da; zientziak frogatu du
|
ez
mundua bakarrik, gu geu ere mugimendua garela, eta ez bagara mugitzen hilda gaude. Aldaketak mugimendua esan nahi du, aurrera egiten dugula, eta dagoeneko igaro denetik ikasi egin behar da, ezkorra izan bada berriz ez dadin gertatu?.
|
|
|
Baina, eta altxorra bizitza luzea izatea balitz? Munduko leku batzuetan, hala nola Indian edo Okinawa uhartean (Japoniako eskualde horretan, populazioa oso luzea da), zaharrak opari gisa saltzen dira; izan ere, urte askoan bizi eta bizi kalitatez egitea ez dago idatzirik ez geneetan,
|
ez
mundu guztiaren helmugan. Askok hainbeste irrikatzen duten desira hori errealitate bihurtu da pixkanaka pixkanaka handitzen ari den populazio talde batentzat:
|
|
2012
|
|
|
Animalia baten portaera azaltzeko oinarri biologikoak erabiltzen direnean, geure buruarekin salbuespena egiteko ohitura eta tentazioa handiak dira. Eta
|
ez
mundu ikuskera erlijiosoa izan eta gizakia apartekotzat jotzen dutenen aldetik bakarrik. Oso arrazoi desberdinengatik, beren burua sokaren beste muturrean kokatuko luketen askok hautu bera egi
|
|
|
Animalia baten portaera azaltzeko oinarri biologikoak erabiltzen direnean, geure buruarekin salbuespena egiteko ohitura eta tentazioa handiak dira. Eta
|
ez
mundu ikuskera erlijiosoa izan eta gizakia apartekotzat jotzen dutenen aldetik bakarrik. Oso arrazoi desberdinengatik, beren burua sokaren beste muturrean kokatuko luketen askok hautu bera egin dute, eta kulturari eta ikasketa prozesuei soilik egotzi dizkiete, adibidez, gizonen eta emakumeen izaeran edo portaeran egon litezkeen desberdintasunak.
|
|
|
Baina Stanfordeko gertaera ez da inoiz errepikatu. Ez Cabrerak,
|
ez
munduko beste inork ez dute detektatu beste monopolorik.
|
|
|
Inperio kolonial protekzionistak datoz ondoren, India tarteko, eta Churchill enadierazpenak indiarren independentziaren alde, baina
|
ez
munduko gerra amaituarte. Maila teorikoan ere, interesgarri dirudite, garairako, Lenin-en autonomieiburuzko iritziek SESBn.
|
|
|
|
ez
munduko eder eta ikusgarrienak.
|
|
|
Ez dut etorkizunik ikusten Irakerako. Jendea da itxaropen bakarra, eta
|
ez
mundua menperatzen duten politikari megalomano horiek". Hau irakurrita eta ikusirik Estatu Batuek nola erabaki duten Iraken muturra sartzea berehalaxe etorri zait gogora biziki maite dudan idazle bat, Graham Greene.
|
|
|
Jada hasi dira ehunka pertsona iristen eta inguruko basoetan jarri dira bizitzen. Bertako jendea laztuta dago,
|
ez
mundua amaitzera doalako, baizik eta herrixka hori ez dagoelako prestatuta milaka eta milaka pertsona hartzeko. " Munduaren amaiera dator, aldaketa bortitza gainean dugu diote igarle eta aditu esoteriko horiek, 2012 urtea sufrimendu ziklo baten bukaera baita." Apokalipsiaren egun horretan soilik salbatuko omen dira mendixka magiko horren magalean babesten direnak.
|
|
|
Horraino munduari eragiten zion interpelazioa, Asier bera, zaurian hatza sartzen duen intelektual zirikatzailearen gisa, oso lasai eta harro zeukana. Alabaina, zintzo jokatzekotan, ezin zuen aipatu gabe utzi beste galdera bat,
|
ez
munduari baizik eta bere buruari zuzendua: eta ni, zergatik hasi naiz lan honetan?
|
|
2013
|
|
|
City Mayors fundazioaren arabera, Iñaki Azkuna «ezinbestekoa» izan da, «gainbeheran zen hiri industriala nazioarteko turismoaren eta arteen topaleku bihurtzeko». Areago, Azkuna World Mayor, alegia, munduko alkate, baina
|
ez
munduko alkaterik onena, izendatu duen erakundeko arduradun nagusi Tann van Hoveren esanetan, «gertakari bik eragin dute Bilboren eraldaketa:
|
|
|
lantegia leherrarazi bai, pertsonak ez? nahiz eta, hondarrean, Hamzak amore eman zuen, fabrika lehertarazte hutsa ez baitzen ahuntzaren gauerdiko eztula, ez leherketaren neurrigabetasunaren ikuspuntutik eta
|
ez
mundu osoan izan zezakeèn oihartzun mediatikoarenetik; are gehiago: bere bide hartan, pozgarri bat ere aurkitu zuen Hamzak, ausaz, Koldorekin bat egitea baitzen, hil edo biziko une haietan, bere gurasoekin ere (amarekin bereziki) bat egiteko modua, hirurak (neurri handi batean) gandhizaleak zirenez gero??; adostu zituzten, halaber, balizko ekintzaren nondik norako batzuk:
|
|
|
–Hori da, jauna,
|
ez
mundu guztiaren begien bistara, baizik eta?
|
|
|
Ez dira MOEk gomendatutako balioak markatzen: Plana Europako Batasuneko legeriak (EB) ezarritako poluitzaile nagusien legezko muga balioetan oinarritzen da,
|
ez
Munduko Osasun Erakundeak. Ekologistak Martxan elkartearen txosten baten arabera, espainiarren% 22k Ebko legezko mugak gainditzen dituzte, baina% 94k OMEren balioak ditu.
|
|
|
Ez dago zertan jan gustatzen ez zaigun zerbait jatea, ezta plater zoragarri baten aldeko apustua bikoiztea ere. Urtea amaitzen da,
|
ez
mundua. Irudia:
|
|
|
Gorrotorik gabeko gizartea eraikitzeko konpromisoa hartzen dugu, askatasunean, justizian eta aukera berdintasunean oinarritua egonen dena. Ez Euskal Herrian,
|
ez
munduko bertze inongo lurraldetan horrelakorik berriz ere gerta ez dadin, gure ahotsa goratzen segituko dugu, herrien eta pertsonen askatasunen alde», zioen idatziaren bukaerak. Segidan, Beran dagoeneko identifikatuak dauden hildakoen senideei deitu zitzaien eta Oaia Perurena margolariak egindako lan bat eman zitzaien eta Aurreskua dantzatu zieten.
|
|
|
Eta errespetatuko al dute. Ederra litzateke banderarik, himnorik, mugarik, ejerzitorik, Estaturik gabeko mundua. Nomadaz betetako herrialdeak besterik
|
ez
mundu bakarrean. Eskuak laztantzeko eta ez banderen kertenei eusteko erabiltzen dituzten persona askeen Lurra.http://www.rtve.es/radio/ nomadas/
|
|
|
adostu zituzten balizko ekintzaren balio etikoak –kostatu zitzaion Hamzari Koldoren ikuspuntua bereganatzea: lantegia leherrarazi bai, pertsonak ez... nahiz eta, hondarrean, Hamzak amore eman zuen, fabrika lehertarazte hutsa ez baitzen ahuntzaren gauerdiko eztula, ez leherketaren neurrigabetasunaren ikuspuntutik eta
|
ez
mundu osoan izan zezakeèn oihartzun mediatikoarenetik; are gehiago: bere bide hartan, pozgarri bat ere aurkitu zuen Hamzak, ausaz, Koldorekin bat egitea baitzen, hil edo biziko une haietan, bere gurasoekin ere (amarekin bereziki) bat egiteko modua, hirurak (neurri handi batean) gandhizaleak zirenez gero... –; adostu zituzten, halaber, balizko ekintzaren nondik norako batzuk:
|
|
2014
|
|
|
Kubata da arazoa, beraz,
|
ez
munduko armada hiltzaileak: mundua aldrebes?!
|
|
|
–Erreparatu baita hitz egiteko erari; tolesgabe, lau eta erlijiozkoa izan dadila, eremutar eta bakardadeko jendearen kutsua izan dezatela batez ere, eta
|
ez
munduan erabiltzen diren berrikeria eta milikerietako hitzak ahotan hartu; hala esaten zaiela uste dut, beti baitaude gauza berriak. Jo dezatela hobetzat, kasu hauetan, zakar samar hitz egitea milikerietan erortzea baino?
|
|
|
Gorputz subjektua transzendentea da (transzendentzia eretermino korporaletan ulertuz), nahita mundura zuzendua. Munduaren ulermena, interpretazioa posible egiten duen tresna eta bitartekoa da gorputza, munduratzekobaldintza eta
|
ez
munduko objektu soil bat. Gorputza ez da bizi gabeko egitate bat, bizidun bilakatzeko, mundura izateko modua eta baldintza da:
|