|
2019
|
|
|
Gipuzkoako eta Bizkaiko euskararen egoera EAJ PNVko J. Rezolak eta ELASTVko G. Ruiz de Ercillak azaldu zuten, hurrenez hurren. Hizkuntza sailaren kalkuluen arabera, artean, Euskal Herriko 700.000 euskal hiztunak 525.000 izatera igaro ziren, besteak beste, migrazioen ondorioz.1192 Atzerakada hori geldiarazteko neurriak Aljeriako kolpea jasotzear zen Frantziako egoera sozioekonomiko eta politikoari begira aldarrikatu ziren, Espainia frankistari eta, ondorioz, Euskaltzaindiari
|
ez
ikusiarena eginda (Larronde 2004b; 2004c). Erbestean zegoen giro etsigarriaren erakusgarri, J. M. Leizaola lehendakariordeak V. Amézagari EIL SIEBen biltzarrerako klasikoen euskal itzulpengintzaz komunikazioa eskatu ondoren, Uruguaiko jeltzaleak garaiko frustrazioa adierazi zion M. Irujori 1954ko urrian:
|
|
|
EAJ PNVri dagokionez, hasieratik izan zuen diktadurapeko Akademiaren berri, baina
|
ez
ikusiarena egin zion, erabaki publikoak hartzeko gaitasunik ez zuelako, eta jeltzaleek ezin zutelako zuzenean eragin jarduera akademikoan. Euskararen batasuna arazoa zen jeltzaleentzat, baina ez zuten irizpide ofizialik, batez ere alderdiko kideen artean sortzen zituen eztabaidak ikusita.
|
|
|
Aldizkariak, batez ere," hizkuntzaren etnologia" eta jakintzaren dibulgazioa egingo zuen. 1952ko apirilean P. Lafitteri idatzi zion gutunarekin erkatuta, bistan dago ez zuela aipatzen ez Euskaltzaindirik ez EAJ PNVrekiko elkarlanik, bere hitzaldiak sortutako arazoari
|
ez
ikusiarena egin nahian (cf. Andiazabal & al. 2006:
|
|
|
" Euzkera" z den bezainbatean, bistan dago Euskaltzaindiaren autoritatetik kanpo aritu nahi izan zutela, hizkuntzaren izenetik bertatik hasita. EGLZ DCEko idazkaritza nagusiak 1936ko azaroaren 26an prestatu zuen antolatze proiektuak, adibidez,
|
ez
ikusiarena egin zion Akademiaren ordura arteko lanari:
|
|
|
Adierazpen Unibertsala euskaraz ematea lortzen zuten bitartean, Bizkaiko gobernadore zibilak hilarrietako euskal izenak ezabatzea agintzen zuen (Alderdi 1949). Euskaltzaindiak ezin zion
|
ez
ikusiarena egin, gutxieneko zilegitasuna gorde nahi bazuen abertzaleen aurrean.
|
|
|
Urrutia, I. López Mendizábal, D. de Inza, J. Aguerre eta J. Moulier. 1950eko urrian izendatutako urgazle zerrenda luzeari
|
ez
ikusiarena egin, eta beste urgazle batzuk ere proposatu zituzten, Akademiaren omisioak agerian utzi nahian.596 Norgehiagoka horren aurrean, ulergarria da euskaltzainak oso minduta agertu eta N. Ormaechearen izendapena ez onartzea. F. Krutwigek I. Fagoagari idatzi zionaren arabera, A. Irigaray otsaileko batzarrean isilik egon zen, eta I. M. Echaide izan zen eragozpena berritu zuena (Iztueta & Iztueta 2006:
|
|
2021
|
|
|
Euskal erakundeen euskararekiko kezka hutsaren hurrengoa izan bazen, eta Elizarena ere oso mugatua, Euskal Herrian sortutako ekimen ilustratu bakarrak, XVIII. mendearen bigarren erdian abiarazitako Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak, ez du asko gehiago ekarriko. Kide batzuk euskararekiko sentsibilitateren bat erakutsi arren, martxan jarritako ekimenetan
|
ez
ikusiarena egingo du euskararekin: "[...] en conjunto la Sociedad concibió como único vehículo de comunicación y como exclusiva herramienta didáctica la lengua castellana" (Madariaga, 2008:
|