|
2003
|
|
|
Edariren bat eskura zuenean bakarrik suspertzen omen zen pixka bat gizona eta esku librearekin, bere esku luze eta dotorearekin, laztan laburren bat edo beste egiten omen zion aurpegian neskari. Dotorea, lerdena, zaildua omen zegoen, baina inolaz ere
|
ez
gizon gordina. Ez zekitela esaten zuten nire adiskideek zer ikusi zion Monikak ilea urdindutako gizaseme horri baina, hala ere, neskak zoriontsu omen zirudien.
|
|
2007
|
|
|
Horrela burutu du Marx-ek berak, zientzia historikoaren izenean, ezaguna den zakarkeriazko borroka zakarra bere lagun eta burkide sozialista, utopikoen? aurka (h. d., sozialismoari arrazoi moralengatik esesten ziotenen aurka), sozialismoa (edo iraultza) historiaren beraren razionalitateak, logikak, ekarri behar omen duelako, eta
|
ez
gizon emakumeen ideia edo xede subjektibo humanitario Herder-en gisakoek663 Herder-en herri gogoarentzat fundamentala zen hura humanitatearen ideiaren barruan ulertzea; Hegel-ekin, eta zientziarekin, historiako, psikologiako, antropologiako kontzeptu positibo bat baino ez da izango.
|
|
|
Herder-ek ihardukitzen du, ez gozamen maliziati apur bat gabe(?), Kant liberal handiak bere Anthropologie n larregi enfatizatu dituela arraza eta kolorea. Eta berdin indignatua dago Kant-en esakuneari buruz, gizakiak nagusi bat ukan behar omen duela; «abereek behar dute nagusia,
|
ez
gizon emakumeek», osteratzen du berak; eta gaitzetsi egiten du Kant-en historiaren filosofia, horren arabera gizajendearen bizioak baitira, boterearen eta munduko baliabide eskasen nagusigoaren irrika, lehia eta gatazka sustatzen dutenak, eta halatan progresoa, korolarioarekin, espeziearen hobekuntzarako ezinbestekoa dela banakoen sufrimendua (doktrina bat hau, bere garapen aberatsena Hegel baitan erdiestera destinatua, eta beste era batean Spencer-en doktrina eboluzionistan eta darwinismo sozialaren xelebrekerietan).
|
|
|
Agian ezagutzen ez nuen Diputazioko funtzionario dotore eta gorbatadun bat izango zuten aita: koldarra bera, zalantzarik gabe,
|
ez
gizon ez otso, ez otso gizon. Erabaki nuen bazela nire zitroin doratuarekin hitz egiteko ordua, biok bakarrik eta bakarrik biok, beste inor gabe.
|
|
|
Ez zen gizon txarra, mozkortu aurretik eta mozkortu ondoren. Mozkortutakoan ez zen
|
ez
gizon ona, ez gizon txarra, ez zen gizona, basapiztia baizik. Behiek ere negar egiten zuten haren piura ikusita, ukuiluan lotarako etzaten zenean.
|
|
|
Ez zen gizon txarra, mozkortu aurretik eta mozkortu ondoren. Mozkortutakoan ez zen ez gizon ona,
|
ez
gizon txarra, ez zen gizona, basapiztia baizik. Behiek ere negar egiten zuten haren piura ikusita, ukuiluan lotarako etzaten zenean.
|
|
2008
|
|
|
–egin zuen oihu Squireak?. Beste iruzurti jasanezin horri dagokionez, esan beharra daukat bere portaera ez zaidala iruditzen
|
ez
gizon batena, ez itsasgizon batena eta ezta, inondik inora, ingeles batena ere!
|
|
|
–Adiskideak, beste zera horretaz jabetzeko etorri nauk ni hona, eta ez duk
|
ez
gizonik eta ez deabrurik niri hori galarazteko. Bizirik zegoen bitartean ez nian sekula Flinten beldurrik izan, eta, mila deabru!, aurre egingo zioat hilda dagoela.
|
|
2009
|
|
|
horiek guztiak bata bestearen ondoren Bitorianoren ukoak izan baitira. Emaitza da, gaur Bitorianok bere burua ez haur eta
|
ez
gizon ikusten duela (DGA, 7), bere buruaren karikatura bat (DGA, 8), mingarri eta minbera(, oskol gabeko arraultze?: DGA, 37;, gardalatzez/ egindako gizona?:
|
|
|
–Ez,
|
ez
gizona! Badu aurreko lanik hark.
|
|
|
ez erabat, ez dizut gezurrik esango, poloen arteko tirabirak hortxe izango baitituzu, zure nortasunaren ezaugarri diren neurrian; baina kontua ez da tirabirak edukitzea edo ez edukitzea, baizik eta burua tirabiren gainetik edukitzea, gutxieneko oreka bati eutsiz, eta hori bai, zin degizut lortuko duzula, baldin eta zuk ere behar bezala lan egiten baduzu. Mundu honetan ez baitago
|
ez
gizon eta ez emakume erabat osasuntsurik,% 100ean ez behinik behin. Beste ikuspuntu batetik, berriz, norbaitek esan zuen heriotzak sendatzen dituela gaitz guztiak, baina hori ez duzu nahi, ezta??
|
|
|
ezin senti zitekeela, beraz, abioi baten gainean giza abioi, zaldi baten gainean giza zaldi senti zitekeen bezala, Teofilo Maria, aita bezalaxe, gizon praktikoa baitzen, azken batean, lurra zuena bizileku eta lurra zerumuga, baita zaldiak airean eramaten zuenean ere, zaldiaren hankak, lurrera lotzen zutenak? bere bereak sentitzen baitzituen orduan ere, zaldi gainean giza zaldi, abioi gainean
|
ez
gizon ez abioi?
|
|
|
Eta automobiletik jaitsi, eta oinez itzultzeari ekin zion Tasiok, Teofilo Mariari amorrua nagusitzen zitzaion bitartean: Tasioren aurkakoa, bai, nola ausartu zen, izan ere, kostkatar ohi bat, Gaueko Adorazioko kidea ere bazena, Jainkoaren seigarren manamendu ezin garbiagoa hain era zitalean lohitzera?, zeren eta Jainkoak berak Paradisuan gizon eta emakume egin baitzituen eta
|
ez
gizon eta gizon?, baina baita bere buruaren aurkakoa ere, berak ere ezin baitzien bere sentimenduei uko egin, eta hantxe baitzuen heroi bat izateko aukera, beste ikuspuntu batetik, zergatik ezin zuen berak Tasio maitatu, Platonek eta beste filosofo handi batzuek mutil gazte lirainak maitatu zituzten bezala??, bere sentimenduen alde jarriz, aitaren eta familiaren aurka, baita gizarte osoaren aurka... bakar bakarrik bera eta berak maite zuèn gizona, biak bat eginik, munduaren kontra?
|
|
|
Amak luke jasan bere gorputz biluzia semearen eskuetan, hark belaki batekin igurtzi bitartean. Gaur Reginak egin dio eta Rikardok badaki ama lasaiago dagoela, nahiago duela emakume horrek egitea garbiketa bere semeak baino, eta
|
ez
gizona delako, bere semea delako baizik, bizitza osoa igaro du semeari erakusten ez dagoela ezer ama lurrera bota dezakeenik, ama burdinazkoa dela, eta lasai egon daitekeela, ama beti izango delako bertan, bere burdinazko besoekin bera defenditzeko. Mirenen burdinazko besoak herdoilduta daude dagoeneko eta semeari halakorik erakustea da min gehien ematen diona.
|
|
|
–Gaixo batzuk lotzeko daude, ez dizut ukatuko, eta horregatik ditugu lotuta, baina zu ez, eta behar bezala hitz egiten badugu, senda zaitezke... ez erabat, ez dizut gezurrik esango, poloen arteko tirabirak hortxe izango baitituzu, zure nortasunaren ezaugarri diren neurrian; baina kontua ez da tirabirak edukitzea edo ez edukitzea, baizik eta burua tirabiren gainetik edukitzea, gutxieneko oreka bati eutsiz, eta hori bai, zin degizut lortuko duzula, baldin eta zuk ere behar bezala lan egiten baduzu. Mundu honetan ez baitago
|
ez
gizon eta ez emakume erabat osasuntsurik,% 100ean ez behinik behin. Beste ikuspuntu batetik, berriz, norbaitek esan zuen heriotzak sendatzen dituela gaitz guztiak, baina hori ez duzu nahi, ezta...?
|
|
|
Eta automobiletik jaitsi, eta oinez itzultzeari ekin zion Tasiok, Teofilo Mariari amorrua nagusitzen zitzaion bitartean: Tasioren aurkakoa, bai –nola ausartu zen, izan ere, kostkatar ohi bat, Gaueko Adorazioko kidea ere bazena, Jainkoaren seigarren manamendu ezin garbiagoa hain era zitalean lohitzera?, zeren eta Jainkoak berak Paradisuan gizon eta emakume egin baitzituen eta
|
ez
gizon eta gizon–, baina baita bere buruaren aurkakoa ere, berak ere ezin baitzien bere sentimenduei uko egin, eta hantxe baitzuen heroi bat izateko aukera –beste ikuspuntu batetik, zergatik ezin zuen berak Tasio maitatu, Platonek eta beste filosofo handi batzuek mutil gazte lirainak maitatu zituzten bezala? –, bere sentimenduen alde jarriz, aitaren eta familiaren aurka, baita gizar... bakar bakarrik bera eta berak maite zuèn gizona, biak bat eginik, munduaren kontra...
|
|
|
gorputz bat, berea, eta beste gorputz bat, zaldiarena, bi forma zerikusirik ez zutenak, itxura batean, eta, halere, zaldiarengandik hain hurbil sentitu zen, non istantean nabaritu baitzuen ezen forma bakar batek hartzen zituela biak, zaldia eta zaldizkoa; Teofilo Mariak nekez jakin zezakeen adin hartan zer zen zentauro bat, baina halako zerbait sentitu zuen, ausaz, zaldia eta zaldizkoa ez zirela jada bata eta bestea –ez zirela, alegia, bakoitza bere aldetik eta bere bidetik–, baizik eta beste bat –beste norbait–, bi aldeak alde bateko egiten zituena eta bi bideak bide bereko; abioiarekin, baina, guztiz bestela gertatu zitzaion, hasieratik beretik igarri balu bezala ezen motorraren hotsak alde batetik zihoazkiola eta bihotzarenak bestetik, bertigoa labana bat balitz bezala, josi beharreko bi espazioak –abioiari zegokiona bata, eta gorputzari bestea– etengabe bereizten zituena: ...senti zitekeela, beraz, abioi baten gainean giza abioi, zaldi baten gainean giza zaldi senti zitekeen bezala, Teofilo Maria, aita bezalaxe, gizon praktikoa baitzen, azken batean, lurra zuena bizileku eta lurra zerumuga, baita zaldiak airean eramaten zuenean ere, zaldiaren hankak –lurrera lotzen zutenak– bere bereak sentitzen baitzituen orduan ere, zaldi gainean giza zaldi, abioi gainean
|
ez
gizon ez abioi...
|
|
2010
|
|
|
Tiro batek irendutako gizona nintzen ni:
|
ez
gizon bat, alegia, eta horrek bere arrasto sakona utzi zidan, bai nire izaeran eta bai nire jarreran ere. Gerrara joan nintzenean ere, soldaduen artean ez zegoen beste hizketagairik, potroak gora eta potroak behera, potroak munduko gauza bakarra balira bezala.
|
|
|
–Barkatzen dizut, Tasio, baina ez zaitut hemen gehiago ikusi nahi. Eta gogoratu hurrengorako, Jainkoak gizon eta emakume egin zituela paradisuan,
|
ez
gizon eta gizon?. –Ongi da.
|
|
|
Hori bai gizona. Ezkongai baldin badago, beste inorekin maitemindu ez delako izango da, Enara,
|
ez
gizon txarra delako. Jakingo bazenu zenbat maite ninduen!
|
|
|
Agurea maleta eta guzti sartu zen areto erraldoiko komun baztertuenean. Ez ziren lar arruntak
|
ez
gizona ez zama, baina Frankfurteko aireportuan era guztietako arraza, jendilaje eta fardelak ikus zitezkeen edozein ordutan, zein bere hegaldiaren zain. Gizon hura oso txikia zen, meharra, aurpegi beltzaran eta zimurrekoa, keinu seriokoa, eta lerro horizontal mehe batzuk bereiz zitezkeen haren azalean margotuta.
|
|
|
Tiro batek irendutako gizona nintzen ni:
|
ez
gizon bat, alegia, eta horrek bere arrasto sakona utzi zidan, bai nire izaeran eta bai nire jarreran ere. Gerrara joan nintzenean ere, soldaduen artean ez zegoen beste hizketagairik, potroak gora eta potroak behera, potroak munduko gauza bakarra balira bezala.
|
|
|
" Barkatzen dizut, Tasio, baina ez zaitut hemen gehiago ikusi nahi. Eta gogoratu hurrengorako, Jainkoak gizon eta emakume egin zituela paradisuan,
|
ez
gizon eta gizon". " Ongi da.
|
|
2011
|
|
|
Don Erasmorekin konparaturik, oso bertzelakoa zen don Pablo maisua:
|
ez
gizon gaiztoa zelako, zeren oso bihotz onekoa baitzen, onegia?, baina irakaskuntza baino gauza garrantzitsuagoak zituelako bizitzan, hala nola lo egitea. Gizon hura, izan ere, noiznahi geratzen zen gelan zurrungaka, goiz arratsaldez hartzen zituèn pilula batzuen eraginagatik edo.
|
|
|
–Badakizu, gizonak?. Ez, ez dakit, eta halaxe adierazi diot,, ez daukazu eskubiderik gizon heterosexuala topiko txatxu horietara makurtzeko?, dena ezgauza izan zelako denbora biografikoa neurtzeko,, heroi publikoa ez da era berean heroi domestikoa izaten; gaizki aukeratu bazenuen zure errua da,
|
ez
gizon heterosexualarena?, sedukzioak, behin arrakasta lokalaren sabaia jotakoan, Oteizaren hutsaren teoria maila zerebralean garatzera beste ezertara ez du eraman, dirudienez. Senarrarekiko aldarrikatzen duena entregatu denaren onarpena izanik, zerbitzari darrai ziurrenik, kexati, obeditzen duenaren duintasun inpostatua den arranguraz.
|
|
2012
|
|
|
Gaizkile taldeak hil ote du? Hala bada, zergatik agertu dira neska hilaren aztarrenak baina
|
ez
gizonarenak. Bi erasoaldien gertalekuak berbera behar zuen izan.
|
|
|
Haren lehenengo iritzia izan zen, basatiak ezin izango zirela bizirik atera ihes egin zuten gauean jo zuen ekaitzetik, eta ziur aski itota hilko zirela, edo bestela hegoaldeko itsasertzetara bidaliak izango zirela, han zalantzarik gabe irentsiak izateko, hondoratu balira itoko zirela bezain ziur. Eta lehorrera onik iritsi balira egingo luketenari buruz, ez zekiela esan zidan; baina, bere iritziz, eraso egiteko moduarekin, zarata eta suarekin horrenbesteraino izutu zirenez gero, herritarrei trumoiek eta tximistek hil zituztela esango zietela, eta
|
ez
gizonak, eta aurrean agertu zitzaizkien biak, Ostiral eta neu, alegia, zeruko bi izpiritu zirela, edo haiek suntsitzera jaitsi ziren bi izpiritu amorratu, eta ez gizon armatuak. Hori haien hizkuntzan elkarri oihuka esaten ziotelako zekiela esan zidan; haientzat ezinezkoa baitzen, orduan ikusi zuten bezala, gizonezko batek sua jaurtikitzea, trumoiak bezala hitz egitea eta horren urrutitik hiltzea ia eskua altxatu gabe.
|
|
|
Haren lehenengo iritzia izan zen, basatiak ezin izango zirela bizirik atera ihes egin zuten gauean jo zuen ekaitzetik, eta ziur aski itota hilko zirela, edo bestela hegoaldeko itsasertzetara bidaliak izango zirela, han zalantzarik gabe irentsiak izateko, hondoratu balira itoko zirela bezain ziur. ...nik iritsi balira egingo luketenari buruz, ez zekiela esan zidan; baina, bere iritziz, eraso egiteko moduarekin, zarata eta suarekin horrenbesteraino izutu zirenez gero, herritarrei trumoiek eta tximistek hil zituztela esango zietela, eta ez gizonak, eta aurrean agertu zitzaizkien biak, Ostiral eta neu, alegia, zeruko bi izpiritu zirela, edo haiek suntsitzera jaitsi ziren bi izpiritu amorratu, eta
|
ez
gizon armatuak. Hori haien hizkuntzan elkarri oihuka esaten ziotelako zekiela esan zidan; haientzat ezinezkoa baitzen, orduan ikusi zuten bezala, gizonezko batek sua jaurtikitzea, trumoiak bezala hitz egitea eta horren urrutitik hiltzea ia eskua altxatu gabe.
|
|
2013
|
|
|
Guk dugu sinhesten ezen erran den liburu hautako hitza Iainkoaganikoa dela eta harenganik beraganik duela bere authoritatea eta
|
ez
gizonetarik. Eta nola hitz hura baita egia ororen regla, kontenitzen duelarik Iainkoaren zerbitzuko eta gure salbamendutako nezesario den guzia, diogu ezen?
|
|
|
Bennet anderea, zerbitzarien laguntzaz baliatuta, etorreraren albistea inork baino lehenago jakiteko moldatu zen, hartara ezinegon eta ondoez aldia ahalik eta luzeena izan zedin. Gonbidapena bidali arte pasatzen utzi beharreko egunak kontatzen zituen; esperantzarik
|
ez
gizona lehenago ikusteko. Baina Bingley jauna Hertfordshirera heldu eta hirugarren goizean, Bennet andereak zalditokira sartzen ikusi zuen bere jantzi gelako leihotik, eta zaldi gainean etxerantz etortzen.
|
|
2014
|
|
|
Nahi gabe etorri zaio sabel bete baten irudia, txitxiz beterikoa, eta haragiaren goseak esnatu du apur bat. ...jaisten lerratzen labaintzen da eta zakila jan nahi du, baina ez ahoarekin, bere aluarekin baino; horregatik sartzen du zakila bere barruan, bera gainean dagoela, eserita, eta olatuen mugimendu bakoitzarekin igartzen du nola doan bere alua zakila apurka jaten, murtxikatzen, irensten, eta bitartean bularrak laztantzen dizkio azpian dagoenari, lantzean behin titiburuei hozkada bat emanez; ez emakume
|
ez
gizon, edo biak batera den izaki horri.
|
|
|
Jesus begiesteko. 1 Ortodoxoa, Jesus aldiberean Jainko eta gizon zela, 2 Jesus, ez Jainko
|
eta
ez gizon, baizik mito bat dela12, eta 3. Jesus ezur aragizko gizona bai, bai, a gizona xoilki izan zela?. Villasante bera, zer esanik ez, lehenengo ikuskerakoa da, Renan hirugarrenekoa; horren arabera. Jesus hori, ezur aragizko gizon bat izan zan.
|
|
|
Harkaitza zurrunbilo baten erdi erdian zegoen, eta nahigabe handirik gabe egon zitekeen bertan, haizea ez baitzen handik biratzen. Zirimola haren bueltan, aldiz, ezin inola ere haizeari eutsi,
|
ez
gizonek, ezta zaldiek ere.
|
|
2015
|
|
|
baina
|
ez
gizon askorik, zeinekin profitatu.
|
|
|
ez naiz gehiago Hans ikustera itzuliko, erabakitzen ei zuen etsita. Gainerako lagun eta lankideek atsedenerako eta oporrerako hartzen zituzten egun berberak, atsekaberako hartzen zituen berak eta hala ez omen zegoen bizitzen asmatuko zuenik, ez emakume eta
|
ez
gizonik. Are eramanezinagoa zen berarentzat egoera, beti etxetik eta jaioterritik urrun ibili izateagatik, lagun gutxi geratzen baitzitzaizkion inguruan.
|
|
|
Horixe izan zen gizonaren sentimena, baita emakumearena ere: argazkilariak botoia sakatu eta makinak klik egin orduko elkarrengandik bereiztu beharrean egokituko zirela, eta bereizte hori betiko izango zela segur aski, mundu honetako aldia bukatu duen norbaitengandik bereiztea bezala, ez zutela gehiago elkarren berri izango,
|
ez
gizonak emakumearen eta haren alabaren berri, ez emakumeak gizonaren berri.
|
|
2016
|
|
|
Bere burua ezagutzeko ausardia hartu zuen emakumea izan zen. Denek ez dute ausardia hori, ez emakume,
|
ez
gizonek. Harrezkero, zorionez, gure harremana eraikitzen joan gara.
|
|
|
–Ezin naiteke irten?. Pasadizoaren alde batera eta bestera begiratu nuen, eta
|
ez
gizonik, ez emakumerik, ez haurrik ere ikusi ez nuelarik, kanpora joan nintzen arreta gehiagorik gabe.
|
|
|
–Inola ere
|
ez
gizon prestu batentzat, esan nuen?. Baina otoi, ene jauna, noiz izan dezake arrotz batek accesse izateko itxaropena?
|
|
|
–... Halako batez,
|
ez
gizon gisa eta ez inditar gisa eskubiderik nuenik aurkitu nuen. Hobeki esateko, gizon gisa eskubiderik ez nuela; eta inditarra nintzelako ez nuela, hain zuzen...
|
|
|
Emakumeen sufragioaren aldeko gizon bat izaki, W.E.B. DuBoisek ez zeukan kiderik
|
ez
gizon beltzen artean, ez eta gizon zurien artean ere. Aldarrikapen militante, elokuente eta printzipiodunak egiten zituenez, garaikide askoren ustez hura zen garai hartan emakumeen berdintasun politikoa sutsuen defendatzen zutenetako bat.
|
|
|
gisa hartzen zuen ideologia indartsuari(...). Haien haurrentzat, ordea, argi zegoen esklaboak ez zirela?
|
ez
gizonak, eta, ez emakumeak?, ikusten baitzuten nola antolatzen zen etxea, nolako ahaidetasun sareak zeuden, eta nola osatzen ziren komunitate zabalagoak, oinarrizko lotura horietatik abiatuta?.
|
|
|
aita jaio aurretik hil zitzaion; beste neba arrebarik ez zuen; aitona amona eta osaba izebarik ere ez, amaren aldetik behintzat, aitaren aldetik ez baitzuen inoiz jakin ba ote zuen ere; lehengusu lehengusinez, beste horrenbeste. Alargunduz geroztik amak ez zuen beste maitale edo antzekorik izan, Alsinak zekienez behinik, eta ama alabak bizi izan ziren elkarrekin, alabak unibertsitatean eman zituen urteetan izan ezik, Alsina bera ere ez baitzen inoiz ezkondu,
|
ez
gizon batekin lotu. Nork bere bizitzan izan ohi dituen harreman sare zabal edo estu horien guztien ordez, kate bakarra zegoen kasu honetan, ama eta alaba lotzen eta estekatzen zituena.
|
|
|
–Berak erantzun zidan ez zela inoiz ezkonduko, libre bizi nahi zuela,
|
ez
gizon baten_ esklabo,
|
|
|
igoera txiki bat egin zenezake, baina
|
ez
gizonei
|
|
2017
|
|
|
Hain zabalduta dago araoen erabilera, non ez emakumeek,
|
ez
gizonek ez duten ezer hasten edo egiten[...] lehenago ikurren bat, araoren bat, magia ekintzaren bat edo metodo paganoren bat egin edo erabili gabe. Esate baterako, erdiminetan, haurra hartu edo uztean[...] abereak larrera eramatean[...] zerbait galtzen dutenean edo aurkitzen ez dutenean[...] gauean leihoak ixtean, norbait gaixotzean edo behiren bat arraro dabilenean, aztiarengana joaten dira presaka, nork lapurtu zien edo nork sorgindu zituen galdetzera, edo kutun baten bila.
|
|
|
Bidea bihurritzen hasia zen, hego mendebaldeko noranzkoa utzi gabe, helmugako kaskotik urrundu nahian bezala. Kezkatzeko arrazoirik
|
ez
gizonarendako. Alde horretara jo ezean, nekez saihestuko zuen mailoaren azpiko erroitza.
|
|
|
Isabel hau, adibidez, esana dizut neska koxkorra dela, eskola oraintsu utzi berria. Oraindik ez emakume egina, inola ere
|
ez
gizonak txoratzeko dina, hazigaia bestela esanda. Zertan beldurturik ez nuke alde horretatik, baina hala ere, gaztetasunak beti berarekin izan ohi duen liraintasun segail horren segadari inongo aukerarik ez ematearren, bere oraingo izate horretan begietsi beharrean, bularraldea ozta ozta soinetik nabarmen?, hemendik berrogei, laurogei, ehun urte barru zer eta nolakoa izango den saiatzen naiz irudikatzen:
|
|
|
Hor sentitzen zara txiki. Erraza baita tabernan, kalean, ezkertiarron artean esatea emakume independentea zarela, bakarrik bizi zarela eta ez duzula
|
ez
gizonik ez bikoterik behar zure alboan. Hor oso ondo gelditzen da postura hori, erreferente ere izan zaitezke beste batzuentzat.
|
|
|
eta, a? batzuk eginez, haien traje berriak eskuaz laztanduz, lanean onak direla baina
|
ez
gizonentzako amenazu izateraino adieraziz, komunean ezpainak gorriz margotuz, sexualki aktiboak diren arren gizaseme on batek haien hankartea zabaldu eta beraien grina sabeleraino askatzen uzteko prest daudela argi utziz.
|
|
|
Zeu ez zara ezer aldatu, baina kanpoan bada zeozer tokiz aldatu dena eta ezer ez da lehen bezalakoa. Ez emakumeak,
|
ez
gizonak. Eta ez zaude erabat ziur aldaketa hori gogoko ote duzun, ondorio guztiak ulertzen ote dituzun.
|
|
|
...hori, ondo ezkondua baina inoren itzalean bizi ez dena, lan egiten duena baina arrakasta handirik gabe bere gizonaren gainetik ez gailentzeko, mehea dena baina elikadurarekin neurotikoa izan gabe, gazte dirudiena beti baina kirurgia estetikoak desitxuratua ez dagoena, ama arraitsua baina ez osorik emana fardeletara eta umeen etxeko lanetara, etxeko andre fina baina ez ohiko neskamea, ikasia baina
|
ez
gizonak bezainbeste; emakume zuri zoriontsu hori, muturraren aurrean etengabe erakusten digutena haren antza izaten ahalegindu gaitezen, ba, edozein huskeriarengatik aztoratzen dela iruditzeaz gain, kontua da ez dudala sekula ezagutu, inon ere. Are sinetsita nago ez dela existitzen.
|
|
|
Ados, gaur egungo Frantzia ez da, ezta hurrik ere, Arkadia guztiontzat. Hemen ez gaude pozik ez emakumeak,
|
ez
gizonak. Etxean geldi gintezke emakume guztiak, mantala jantzita, sukaldean, haurtxoak munduratzen txortan egiten dugun bakoitzean, eta horrek ez luke batere arinduko lanaren, liberalismoaren, kristautasunaren edo oreka ekologikoaren porrota.
|
|
2018
|
|
|
Ikuspegi horren arabera, senar batek eta emazte batek egiten dute kontratua subrogatuaren zerbitzuez baliatzeko. Emazte antzuak erabiltzen du benetan zerbitzua,
|
ez
gizonak. Alegia:
|
|
|
Are: norbanakoak sartuko lirateke halako kontratuetan,
|
ez
gizonak eta emakumeak. Hala, kontratua behin betiko gailenduko litzaioke estatusari (sexu ezberdintasunari).
|
|
|
Era berean, libertate zibila eta berdintasun zibila (zeinak norbanako guztien artean banatuak eta segurtatuak baitaude, alderdikeriarik gabe, lege zibilaren bitartez) eremu pribatuko (emakumeen) mendekotasun naturalaren kontrakarrean baino ezin dira ulertu. Libertatea eta berdintasuna ideal unibertsal gisa ageri dira, eta
|
ez
gizonen (anaien) ezaugarri natural gisa (nahiz eta haiek sortua den idealei adierazpide soziala ematen dien ordena sozial hori), hain justu eremu zibila bere hartan bakarrik hartu ohi delako aintzat. Askatasunak, berdintasunak eta anaitasunak osatu zuten trilogia iraultzaile hura, gizonezkoen sexu eskubidearen legea darabilen anaiarte horren ezaugarriak direlako askatasuna eta berdintasuna.
|
|
|
batetik, Zuzenbide Erkideko Estalduraren Doktrina izeneko ezkontza legean, ezarrita zegoen emaztea senarraren jabetza zela; bestetik, gizonek oraindik ere ekinean dihardute gizonezkoen sexu eskubidearen legea betearaz dadin; eta, horrez gainera, gizonek gaur egun ere exijitzen dute emakumeen gorputzak publikoki eskuragarri edukitzea, hala hezur mamiz nola errepresentazio gisa. Horrenbestez, emakumeek beren baitako jabetza dutela onartzea, dirudienez, kolpe erabakigarria da patriarkatuaren kontra, baina, historian (nahiz eta mugimendu feministak norberaren baitako jabetzaren hizkeran erraz formula zitezkeen auzien inguruan egin dituen kanpainak), arrazoibide feminista nagusia izan da emakumeek askatasun zibila behar zutela emakume gisa,
|
ez
gizonen isla hits gisa. Argudio horren oinarrian, beraz, inplizituki errefusatu zuten norbanakoa jabe gizonezko gisa agertzen zuen eraikuntza patriarkal hura.
|
|
|
Maskulinitatean, gizon izatearen barruan, funtsezkoa da egunean zortzi ordu ematea lantoki batean eta etxera soldata bat ekartzea; bereziki, eskuz eginiko lan gogor eta zikina jo izan da gizonen lantzat. Emakumeen lan gisa, berriz, zenbait lan garbi eta xehe diseinatu izan dira, baina horrek ez du esan nahi
|
ez
gizonei eta ez emakumeei iruditzen zaienik halako lanek feminitatea areagotzen dutenik. Ikusita zer ondo hartu duten askok feministen kontrako gaur egungo mugimendua, argi dago jende ugariren ustez ordainpeko enpleguak emakumetasuna hondatzen duela.
|
|
|
Langileaz eztabaidatzen denean (izan sozialismoaren aldeztaileen arteko eztabaida, izan kapitalismoaren aldeztaileen artekoa), hitz egiten da haren maskulinitateak eta senar izateak zerikusirik izango ez balute bezala haren langile klasearen kontzientziarekin. Anaitasunak, teorian, komunitatea esan nahi du,
|
ez
gizonen anaiartea. Azkenaldian zenbait feminista egiten ari diren ikerlanetan (Britainia Handian bereziki), agerian geratzen hasi da nola jatorrizko anaitasun kontratuaren baldintzek oraindik ere bere hartan dirauten lantokietako egunerokoan eta langile klasearen mugimenduan.
|
|
|
Hona hemen kontratu sexualak egunerokoan praktikan duen indarraren adibiderik argienetako bat:
|
ez
gizonek eta ez emakumeek ez dituztela lantoki bateko kide osotzat jotzen emakumeak.
|
|
|
diziplina patriarkalaren hizkuntza. Langile gisa ere, emakumeak gizonen mende daude, eta
|
ez
gizonak beste gizon batzuen mende dauden modu berean. Emakumeak ez dira, nolabait esatearren, langile gisa sartu enplegu kapitalistaren egitura patriarkalean:
|
|
|
Egia esan, jarraitzen du? lesbianak gainditu egiten du gizonaren eta emakumearen arteko oposizio bitarra; lesbiana ez da ez emakumea
|
ez
gizona. Baina are gehiago:
|
|
|
«bat ez da eme jaiotzen, egin egiten da; eta are erradikalago: bat, nahi izanez gero, egin daiteke ez eme ez ar, ez emakume
|
ez
gizon. Egia esan, lesbianak hirugarren genero bat dirudi, edo, erakutsiko dudanez, beste kategoria bat, erabat zalantzan jartzen duena sexu eta genero kategoria politikoek balio deskribatzaile egonkorra izan dezaketenik.
|
|
|
identitatea harreman kulturalen zelai dinamikoaren testuinguruan baino ez da eraikitzen, desintegratzen eta berriz ere mugimenduan jartzen. Emakume izatea, beraz, emakume egitea da bai Beauvoirrentzat eta bai Wittigentzat, baina prozesu hori ez denez inola ere finkoa, badago bihurtzerik
|
ez
gizon ez emakume hitzek egoki deskribatzen ez duten izaki bat. Hori ez da ez androginoaren figura ez «hirugarren genero» hipotetikoren bat, ez eta bitasuna transzenditzea ere.
|
|
|
Mundua gizonarentzat egina da, baina
|
ez
gizona munduarentzat (1998, Zubi Zurubi)
|
|
2019
|
|
|
Pentsatzen zenez garunari, modu misteriotsu batean? pentsamendua zeriola, bazirudien arrunt garrantzizkoa zela jakitea emakumeen entzefaloaren batez besteko pisua txikiagoa den ala
|
ez
gizonen entzefaloarena baino. Ohartu dira emakumearenak, batez beste, 1.220 gramo pisatzen duela, eta gizonenak 1.360, eta emakumeen entzefaloaren pisua 1.000 eta 1.500 gramo bitartekoa dela, eta gizonena, berriz, 1.150 eta 1.700 bitartekoa.
|
|
|
Egiaz, aingeru bat ez litzateke egokia horretaz hitz egiteko, ez bailuke jakingo arazoaren inguruko ezertxo ere; hermafroditari dagokionez, kasu berezia da oso: ez da aldi berean gizon eta emakume den bat, baizik
|
ez
gizon eta ez emakume den bat. Uste dut emakume batzuk daudela egoerarik onenean emakumearen egoera argitzeko.
|
|
|
Orobat, gizonik erdipurdikoenak erdi jainkotzat dauka bere burua emakumeen aldean. Montherlanti errazagoa izan zitzaion heroi bat zela pentsatzea zenbait emakumeren kontra aritu zenean (horretarakoxe zituen aukeratuak, gainera), ezen
|
ez
gizonen artean bere gizon rola bete behar izan zuenean; rol hori, hain zuzen, emakume askok hobeto bete zuten hark baino. Hala, 1948ko irailean, Figaro littérairen argitaraturiko artikuluetako batean, Claude Mauriacek, zeinaren originaltasun indartsua denek miresten duten?
|
|
|
Oro har, ezkontzak ez dira amodioaz erabakitzen. . Senarra, nolabait esateko, gizon maitatuaren ordezkoa da beti,
|
ez
gizon maitatua bera?, esan zuen Freudek. Disoziazio hori ez da inola ere akzidente bat.
|
|
|
Hermafroditak, zeinak bi sistema genitalak baititu, sexualitate femeninoa izan ohi du gehienetan: ezagutzen dut bat, naziengandik ihesi Vienara erbesteratua, atsekabeturik zegoena ez zutelako gogoko
|
ez
gizon heterosexualek, ez homosexualek, eta berak gizonak baino ez zituen maite. Hormona arren eraginez, emakume, gizonduek?
|
|
|
Gizonak gai izan beharra dauka bere burua justifikatzeko emakumea gabe, zeren emakumeak espero baitu gizona izango duela justifikatzaile. Gizonaren premian dago emakumea, ihes egiten diolako bere askatasunari; baina gizonak bere egiten badu askatasuna, zeina gabe ez bailitzateke ez heroi eta
|
ez
gizon ere, orduan ez du behar ez ezer eta ez inor. Emakumeak onartzen duen mendekotasuna ahultasunetik datorkio:
|
|
|
–Irudi izugarriro hutsa, txorrotxa, ezerezkeriaraino abstraktua, nabaritutako sentsazioaren pisuaren pean?. Estasi hori ez da ez sakrifizio bat eta ez abandonatze bat; bi sexuetako batek ere ez du utzi behar besteak irents dezan;
|
ez
gizonak eta ez emakumeak ez dute agertu behar bikote baten zati hautsiaren gisan; sexua ez da zauri bat; bakoitza izaki oso bat da, ederki polarizatua; bata bere gizontasunean irmo dagoenean, eta bestea bere feminitatean,, bakoitzak sexuen zirkuitu polarizatuaren perfekzioa erdiesten du?; koitoa ez da anexio bat, ez bietariko inoren errenditzea, baizik bata zoragarriro mamitzea bestearen bitartez... Ursulek eta Birkinek halako batean elkar aurkitu zutenean,, askatasuna deitu behar zaion izarren oreka hori ematen zioten elkarri[...] Gizona emakumearentzat zer zen, horixe zen emakumea gizonarentzat:
|
|
|
Literatura oso batek salatu du porrot hori. Emakumearengan objektibatzen da porrota, eta buruarin eta traidore deitzen zaio?, bere gorputzaren ondorioz gizonarentzat delako oro har, eta
|
ez
gizon jakin batentzat. Emakumearen traizioa are maltzurragoa da oraindik:
|
|
|
hitzen desegokitasun poetikoaren bitartez, argi eta garbi hitzematen ari zaio lagunari bortxarik ez duela erabiliko. Eta, neurri batean, neska nerabeak bortizkeriaren eta bortxaketaren beldurragatik ematen dio askotan lehenbiziko amodioa emakume nagusiago bati, eta
|
ez
gizon bati. Harentzat, emakume maskulinoak aita eta ama ordezkatzen ditu aldi berean:
|
|
|
Hain zuzen, zapaldurik daudenez, haietako onenek ez dituzte zapaltzaileen itsusgarri diren ajeak; berez, ez dira
|
ez
gizona baino gutxiago, ez gehiago, baina onuragarri zaie beren egoera tamalgarria, iraultze bitxi baten ondorioz. Jakina da zer nolako gorrotoa dion Stendhalek, seriotasunari?:
|
|
|
Gizon askok bere egingo lituzkete Jules Laforgueren hitz horiek; askok pentsatzen dute bi sexuen artean beti izango dela, amarrurik eta liskarrik?, eta haurridetasuna ez dela inoiz posible izango. Kontua da gaur egun
|
ez
gizonak eta ez emakumeak ez daudela pozik batzuk besteekin. Baina gakoa da jakitea jatorrizko madarikazio bat den, elkarren kontrako kalapitara kondenatzen dituena, ala, aldiz, giza historiaren garai pasakor baten isla hutsa diren batzuek besteekin dituzten gatazkak.
|
|
|
Bila gabiltza, eta entzun egiten dugu, a zer hizkuntza bitxian mintzatzen den gure jendea, hau ere gainerako guztiei eransten zaien beste zailtasun bat da, nekez ulertzen dugula elkar, nahiz eta denok Portugal aberrikoak izan, azken buruan, gaur egun belaunaldien arteko gatazka deitzen dugun hori beharbada mintzaeren arteko ezberdintasun kontua da, ideia bat baizik ez da. ...men lurrean jarri den gizon saldo bat badago, olibondo hostotsu baten azpian, olibondoaren enbor bihurriari eta zaharkitu itxurari erreparaturik, gutxienez O Lidadoren urteen bikoitza bider bi eduki behar ditu, eta O Lidadorek zauritu eta hiltzen duen gisa berean, honek olioa ekoiztearekin nahikoa du, norbera jaiotzen den horretarako jaiotzen da, nahiz eta esaera hau olibondoentzat asmatu zen, eta
|
ez
gizonentzat. Jarririk dauden hauek, oraingoz, bizar motzeko gazte lerden ile beltz bati adi daude.
|
|
|
Bero handia zenez, ordu batzuk geroago hazpegiak desitxuratu egin ziren, irribarre zoriontsua urtu zen, ez zegoen diferentzia handirik hilotz ospetsu honen eta meritu berezirik ez zuen beste edozein hilotzen artean, lehenago edo beranduago den denok izango gara berdinak heriotzaren aurrean. Ouranak ilea askatu zuen, ilea horia zen, hori galiziarra, eta negar egiten zuen, hein batean, atsekaberik sentitzen ez zuelako atsekabeturik, pena poxi bat baizik
|
ez
gizon haren alde, bortxaz bahitu zuela beste kexarik ez zuen gizon haren aurka, gainerakoan, beti ongi tratatu zuen, betiere ohaide baten eta bere jabea zen aitoren semearen artekoak orain dela zortzi mende izango zirenaren arabera, izango zirena imajinatzen dugunaren arabera. Ouroanak jakin nahi izan zuen zer gertatu zitzaion morroi fidelari, hilik edo larriki zauriturik behar zuen bere jabearen etzalekura ez etortzeko penatzera, estuarioaz beste aldeko hilerrira eraman zutela jakinarazi zioten, lurreko habe eta enbor kiskaliak kentzen ari zirela aprobetxatuz, ez zedin geldi han erdian traba egiten, ekinaldi berean gainontzeko hilotz osoak bildu eta eraman zituzten, aurkitu zituzten gorpuzki txikiak aldapa honetako txoko batean lurperatu zituzten, han nekez berpiztuko dira Azken Judizioaren tronpetek hots egingo dutenean.
|
|
|
Manuelek mendixkako kaskorantz zuzentzen du arma, zehazki nora apuntatu behar duen ez badaki ere; han goian ez baitu deus ere ikusten:
|
ez
gizonik ezta inongo mugimendurik ere.
|
|
2020
|
|
|
biziraun behar izan dute, aitaren objektuak ziren, lehenik, eta gero, gizon baten emazte moduan; neskame edo ama etxeko andre moduan, hau da, lan ez ordainduaren bidez, esklabutzaren zantzuak hartuz (lan egin etxea edo logela edo janariaren truke, alegia). Hortaz, lan ez ordainduan ematen den desoreka hori biolentzia materiala ere bada emakumeen kasuan, baina
|
ez
gizonen kasuan. Hau da, dena ez da biolentzia:
|
|
|
Esentziala, burua, subjektua, unibertsala, arrazionala, ausarta, autonomoa, etab. Hau da, mendebaldean, gizon modernoa da emakume modernoa ez dena: lizuna, irrazionala, mendekoa, emozionala, pribatua, objektua, gorputza, ahula, apala, isila, etab. Oposizio horretatik at, ez dute zentzurik, ez emakume
|
ez
gizon kategoriek. –Emakume?
|
|
|
Nievesek ez zion detaile gehiagorik eman: ez nondik zetozen arnasestuak eta intziriak,
|
ez
gizon harekin ezkontzeko asmorik ote zuen...
|
|
2021
|
|
|
Modu emozionalean irakurtzeko sortuta dagoen liburu honetaz askoz gehiago hitz egin litzateke emakumeei eta gure gorputzei buruz hitz egiten denean –bide batez, gizonek ere gorputzak dituztela esango du norbaitek inoiz? –, eta askoz gehiago hitz egingo zatekeen argitaratu zenean autorea gizonezko bat izan balitz. Zer esanik
|
ez
gizon gipuzkoar bat, le Big Mac! Baina gure hierarkiak injustuak dira eta gure analisiak –generoaren alorrean egiten direnak barne– erdi herrenak, erdi gorrak eta erdi itsuak.
|
|
|
Feminismoaren eskutik askotan kritikatu dugu emakumeoi gure bizitza pribatuaz galdegiten zaigula arlo publikoan sartzen garenean, eta kritika egokia eta inportantea da. Baina beti jartzen dugu analisiaren argi hotza emakumeengan eta inoiz
|
ez
gizonengan. Alegia, inoiz ez dugu pentsatzen arraroa dela gizon batek beti hitz egitea emazterik, senarrik, semerik, alabarik edo lagunik ez balu bezala.
|
|
|
Gaitz hau nik baino hobeto esplikatzen du Joseba Gabilondok bere analisietan. Kontua da histeria maiz leporatzen zaigula emakumeoi baina inoiz
|
ez
gizonei, eta arrazoia historian bilatu behar da, ez histerian. Freud izan zen –gure psikiatra super feminista– histeriaren koadro neurotikoak gizonengan garrantzirik ez zuela esan zuena eta emakumeen histeriari berebiziko garrantzia eman ziona, eta freudianoengandik hartu dugu emakumeen histeria seinalatzeko eta gizonena ez ikusteko daukagun joera.
|
|
|
Estimu txikitan zeukaten itsuen munduan: aurpegi polita zeukan, baina
|
ez
gizon itsuentzat edertasun eredu zen leuntasun satinaturik. Nuñezi, hasieran, ederra iruditu zitzaion; gero, unibertso osoko gauzarik ederrena.
|
|
|
Eta Itziar Ander zahartuari begira gelditu zitzaion. Ematen zuen hark ere ez zuela ikusten,
|
ez
gizon gazteagoak, ez andre zimurtuak. Ez zeuden urduri baizik eta lasai, isiltasunean, bakoitza bere baitara bildurik.
|
|
2022
|
|
|
Zientziaren posiziotik egindako kritika da. Longmore anderea psikologo gisa identifikatzen du artikuluak, hark" aurkikuntza" gisa definitzen du bere jakintza, eta ohiko ohartarazpen zientifikoa sartzen du bukaeran(" bere aurkikuntzak egia dira gehiengoarentzat, baina
|
ez
gizon eta emakume guztientzat"). Zientziak, beraz, berrikusi egiten du genero diferentziari dagokion zentzuzko jakintza.
|
|
|
Haatik, Keenek bidaia psikikotzat ikusten zuen hori,
|
ez
gizonen sekta separatistatzat. Maskulinitatearen sendaketa planetaren sendaketarekin lotzen zuen, bai eta homofobiak, arrazakeriak eta ingurumenaren suntsipenak baldintzatutako gizartearen sendaketarekin ere.
|
|
|
Orduan garatu zen genero politikaren baitan, besteak beste, abortu eskubideek eta abortu kirurgialariek erasoak jasan zituzten, diskriminazio positiboko programak eraitsi ziren," gizarte laguntzak jasotzen zituzten amak" deabrutzat jo zituzten, gizarte laguntzako neurriak atzera bota zituzten," permisibitatea" eta" bizi estilo homosexualak" erasotu zituzten eta aintzatetsi egin zen" familia tradizionala"; horrek genero erreformaren abiadura mantsotu zuen, inondik ere. Baina kanpaina horietako askok emakumeak izan zituzten buru,
|
ez
gizonak, eta emakumeen interesen aldekoak zirelakoan aurkezten zituzten. " Permisibitateari" dagokionez, hain zuzen, pornografiaren aurkako aktibista feministek eta eskuineko autoritarioek aliantza harrigarria garatu zuten, sexu industria komertziala kriminalizatzeko ahaleginean.
|
|
|
Neoliberalismoaren erretorikak genero neutroa du. Norbanakoak ez du generorik, eta merkatuak ekintzailerik azkarrenari ematen dio abantaila,
|
ez
gizon edo emakumeei. Beraz, alde handia dago ideologia neoliberalaren eta eliza, masa hedabide eta kirol/ negozio esparruaren ideologia generodunen artean.
|
|
|
Baduzu lagunduko zaituen familia bat, jarri dena ekuazio batean. Eragiketa horretan ez dira sartzen
|
ez
gizonak, ez dirua". Ekuazio horretan ni sartzen nintzen.
|
|
|
Pertsonak hezi behar ditugu,
|
ez
gizon eta emakumeak, eta nola egiten da hori dakargun motxila astunarekin. Desegitea da.
|
|
|
Etxean baino, zehatzago Delphin. Eta hamaika aldiz esan badio ere ez deskonektatzeko bertan sartzen denean, jaramonik
|
ez
gizonak. Hiru seme alabaren aita izango ez balitz bezala.
|
|
|
Biok dakite Mikel gezurretan ari dela –Luziak, etxera sartzean, ez duelako piano gaineko hautsontzian zigarrokin metarik ikusi– eta, ezer burutu badu, ez duela aldarrikatu bezainbeste aurreratu. Luziak ez dio eskatu pasarte berria jotzeko,
|
ez
gizonak entzunaldi eskaintzarik egin.
|
|
2023
|
|
|
Jada ez nuen nire bizitza garai batean amestutakoarekin konparatzen, beste emakumeenarekin baizik. Inoiz
|
ez
gizonen bizitzarekin, otutzea ere. Alabaina, gizonezko lankideak joan daitezke lizeotik beren autoraino lasai eta astiro, pauso dotorez, eta gero eztabaidan aritu batzar sindikaletan, lan baldintza negargarriei buruz luze jardun eta mozioak bozkatu, ika mika amaigabeetan katramilatu beren laneko arduren mugak direla eta:
|
|
|
Nahiz eta beren burua gobernatzeko xede politikoan indiar emakumeei sostengurik ez eman, britainiar sufragistek behin eta berriz errepikatzen zuten haien aliatuak zirela emakumeek botoa eskuratzeko proiektuan,
|
ez
gizonak ez emakumeak aske ez ziren herrialde batean. Gaur egun ere hitzez hitz errepikatu genezake indiar emakume batek britainiar emakumeek antolaturiko hitzaldi baten aurka esandakoa:
|
|
|
Sexuak berak patriarkatua hain modu konplexuan nola errepikatzen duen landu beharrean –afera arantzatsua, inondik ere–, gizonek zein emakumeek kontsumitzeko produktu bihurtu zen sexua. Eta, sexua emakumeek kontsumitzeko hautaturiko produktu gisa ulertzen zenez gero, orduan, emakumeak gauzatzat hartu ordez –hori arazotsua baitzen ikuspuntu moraletik–, sexua bera hartzen zen gauzatzat –hori itxuraz neutrala baitzen ikuspuntu moraletik– Emakumeek berek aukeratzen zuten makillajea erostea, edo takoi altuak edo bular handiagoak,
|
ez
gizonei atsegin emateagatik, baizik eta beren autoestimua eta sexu askapenaz gozatzeko gaitasuna goratzeagatik. Aldi berean, fokua estatu instituzio zapaltzaileetan eta legean ezartzetik emakume kontsumitzaileengan ezartzera igaro zen:
|