|
2018
|
|
|
15). Izan ere, itzulpen politikak ere erregimenaren kontrol sistemen mende egoten dira, eta, hortaz, itzulpenen eragileak
|
ez
eze, itzultzaileak ere bitartekari ideologikoak izaten dira, zentsura bezalatsu. Itzulpen ikasketetan bizi izandako kultur biraren eta bira soziologikoaren ildotik, itzultzailearen esku hartzea eta manipulazioa agerian jarri izan dira, eta ildo horretan ulertzen da artikulu honetan itzulpena, ideologia transferentzia gisa, hizkuntza transferentzia hutsaz haratago.
|
|
|
Garrantzitsu deritzogu lanen generoaren araberako baimentzeaz bi hitz esateari. Inondik ere, badirudi lanen gaiak
|
ez
eze, lanen hartzaileak ere bazirela sarri argitalpen batzuk baimentzeko, ez baimentzeko edo sustatzeko arrazoi nagusi. Kasu nabarmena da, esaterako, haureta gazte literaturari dagokiona.
|
|
|
Bada, manipulazio horretan berridazleek
|
ez
eze, hots, editore, kritikari eta itzultzaileek ez eze, goragoko maila hierarkikoan koka daitezkeen botere egiturek ere parte hartzen dute (idem), kultur ekoizpenaren kontrol ideologikorako bitartekari sozialak diren aldetik(" 2 Zentsura eta itzulpena: tresna ideologiko ezabatzaileak eta sortzaileak" atalean azaldu dugu).
|
|
|
Bada, manipulazio horretan berridazleek ez eze, hots, editore, kritikari eta itzultzaileek
|
ez
eze, goragoko maila hierarkikoan koka daitezkeen botere egiturek ere parte hartzen dute (idem), kultur ekoizpenaren kontrol ideologikorako bitartekari sozialak diren aldetik(" 2 Zentsura eta itzulpena: tresna ideologiko ezabatzaileak eta sortzaileak" atalean azaldu dugu).
|
|
|
Azkenik, itzulpen estrategiak, itzulpen prozesuetan
|
ez
eze, zentsura prozesuetan ere aztertzekoak dira. Izan ere, artikuluan azaldu dugunez, euskal esparruko zentsurak derrigor pasatu behar zuen itzulpenetik, eta hori da euskal ikasketen esparruko zentsuraren ezaugarri behinenetako bat.
|
|
|
Hemen proposatzen den ikerketa eskemak, nolabait, Uribarrirena garatu nahi du: batetik, ikuspegi sistemikotik haratago, eremuen araberako ikuspegiz egindako eskema proposatu nahi da; bestetik, euskara tarteko duten itzulpenak (euskaratik edo euskarara egindakoak) kontuan hartzeko eskema bat proposatu nahi da; eta, azkenik, zentsuraren alderdi ezabatzailea
|
ez
eze, alderdi produktiboa ere kontuan hartzen duen ikerketa eskema proposatu nahi da.
|
|
|
Itzulpen estrategiak, baina, zentsuraren alde
|
ez
eze, zentsura gainditu ahal izateko ere baliatzen ziren:
|
|
|
Esan duzun desmemoria programada horren ondorioak orain ere bizitzen ari garela iruditzen zait. Hipotesi bat bada dioena 40 edo 50 urtetan memoria desprogramatuz gero lausotu
|
ez
eze galdu egiten dela. Ez dakit.
|
|
2019
|
|
|
Haietan edozein euskaldunentzat bistan dira gatz, jan eta le ‘egilea’ eta ez dirudi zailago har+ bel, gor+ din, zal (di)+ dun bereiztea ere; (c) eta (d) n, aldiz, zailtasunik bada* gor,* zen eta* dar era iristeko (c) n eta (batez ere) (d) ko,* la,* gun[* dun],* gi,* sa-ra. Hots, (a) eta (b) koak eratorri eta konposatu bezala azaltzen dira edozein gramatika edo eskuliburutan baina (c) eta (d) koak euskara garaikidean
|
ez
eze, haren historia eta protohistoria osoan eta, seguruenik, historiaurreko menderen bat baino gehiagotan, hitz soil gisa ulertzen, ez konposaketa ez eratorpen gabe. Zergatia ez da ezkutua:
|
|
|
Szemerenyiren hobekuntzaren bat (inoiz bat baino gehiago) ezartzea komenigarri
|
ez
eze beharrezko ere badela erakutsi nahi genuke. a) Golde. Aspalditik lat. culter en bidez azaldu ohi da, funtsean alferkeriaz, nahiz OEHra ere iritsi sasiazalpen hori.
|