|
2009
|
|
|
Egia, Justizia eta Kalte ordainak gauzatu gabe diraute, eta bien bitartean, alderdi politiko antifrankistak legez kanpo uzteak argi uzten du
|
ez
errepikatzeko bermeak ere errealitate izatetik oso urrun daudela.
|
|
2011
|
|
|
Baina horrela egiten ez bada, biktimen arteko bereizketan sakondu ez ezik, gizartean ere zatiketa areagotu egingo dela dio. «Oraindik sendatu gabeko zauri asko irekita daude herri honetan», erantsi du.Memoria historikoa berreskuratzeko behar diren politika publikoek «ikuspegi integral eta koherentea» behar dutela azpimarratu du Garmendiak, eta horretarako instituzioek egia, justizia, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeak ezarri lituzketela dio.Hori guztia kudeatzeko, elkarteak Euskal Herriko Egiaren Batzordea sortzea proposatu die erakundeei. Batzorde horren bitartez, biktimen memoriarekin loturiko agiriak bildu eta prozesu judizialak abian jartzeko arrastoak lortuko lirateke, eta ondoren biktimen erreparazioari loturiko proposamenak lantzen hasiko lirateke.
|
|
2012
|
|
|
Duela 75 urte gertatutakoaren egia eskatu du. Justizia, kalte ordainak, eta
|
ez
errepikatzeko bermeak. Gaur iluntzean, protesta Bai kultur elkarteak bai udalak atzo gertatutakoa salatzeko deia egin diete herritarrei.
|
|
|
Jendarte aurrerakoiago bat eta bere herriaren askatasunarengatik atzo jazarria zenak, aske gelditzeaz gain, bere kausaren zilegitasunaren aitormenaren lekuko behar du izan. Eta, 1977an gertatu ez bezala, jazarle eta giza eskubideen urraketen erantzuleak, egiaren ikerketa, justizia eraginkorra eta erreparazioa(
|
ez
errepikatzeko bermeak barne) ahalbidetuko dituen justizia trantsizionalpetik pasarazi, 1936ko matxinada militarrarengatik, diktadura frankistarengatik eta Estatu terrorismoak eginiko gizateriaren aurkako krimenengatik erantzutera.
|
|
2015
|
|
|
Frankismoaren aldekoak aterbetzen dituen Iruñeko eroritakoen monumentuaren aitzinean elkarretaratzea egin dute, bertan lurperatuak dauden Mola eta Sanjurjo militar frankistak ateratzea eskatzeko, Mitxoleta memoria historikoaren aldeko Nafarroako herrien koordinakundeak deituta. " Egia, justizia, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeak" lelopean egin dute elkarretaratzea, eta Nafarroako eta Errepublikako banderak eta ikurriña erakutsi dituzte. Halaber," Mola, Sanjurjo eta beste kolpista frankistak, gure hiritik kanpora.
|
|
2017
|
|
|
Kalera Kalera mugimendukoek bultzatu dute ekitaldia, eta antolatzaileek ohartarazi dute, duela 40 urte bezala, gaur ere ez dela" ez askatasunik, ez eta eskubiderik izanen" euskal presoek preso jarraitzen duten bitartean. " Gatazkaren izaera politikoa onartzea da hura
|
ez
errepikatzeko berme bakarra. Irtenbidea nahi badugu, gertatutakoa eta eragindako sufrimendua onartu behar dugu, eta gertatu guziak barneratuko dituen kontakizun bat sortu, baita biktima guziak aitortu eta haiei justizia egin ere". Egin zauri eta kalteentzat barkamena galdatzea eskatzen delarik biktimentzat, sekulan ez da, ez poliza eta ez espainiar estatuaren aldetik, holakorik entzun.
|
|
2018
|
|
|
Sarri hitz egiten da biktimek egia jakiteko eta justizia nahiz erreparazioa jasotzeko duten eskubideaz; baita gertatutakoa
|
ez
errepikatzeko bermeez ere. Esperientzia pertsonalek, ordea, erabat baldintza dezakete bakoitzak egiatzat, justiziatzat edo erreparaziotzat zer ulertzen duen.
|
|
2019
|
|
|
Ikerketa honen helburua da gerla zibila eta frankismoaren biktimei buruz EAEn gaur aplikatzen direnlegezko tresnak lantzea, trantsizio ondorengo justiziaren baitan. Trantsizio demokratikotik bizpahiruhamarkada pasa eta, trantsiziozko justiziaren tresna batzuk (egiaren, justiziaren, erreparazioeneskubideak eta
|
ez
errepikatzeko bermeak) aplikatuak dira, normalean trantsizio demokratikoarengaraian erabiltzen direnean giza eskubide urratze masiboak kudeatzeko. Honen ondorio bat da biktimaberri batzuk agerrarazten dituela, biktimen inguruko egoera korapilatsu batean, non giza eskubideberriak aipatzen baitira.
|
|
|
Tresna alternatiboak agertzen dira tresnaklasikoak (epaiketak bat adibidez) ordezkatzen dituztelako, edo tresna klasikoei gehitzen zaizkielako.Esparru hori lau oinarritan garatzen da: egia eskubidea, justizia antolatzeko eskubidea, erreparazioaklortzeko eskubidea, eta
|
ez
errepikatzeko bermeak garatzea (Joinet, 2002) 1 Kontzeptu hori hainbattokitan aplikatua izan da, bereziki Hego Amerikan eta Afrikan (Rettig komisioa Txilen, CONADEPArgentinan, Egia eta Berradiskidetzearen Batzordea Hego Afrikan), egokitze desberdin batzuei esker (Philippe, 2011). Progresiboki, printzipio horiek Nazio Batuen erreferentzia nagusiak bilakatu dirabakegintzari lotutako doktrinan2, baita ere nazioarteko zuzenbidean.
|
|
|
Indarkeria eta giza eskubideen urraketa guztien gaitzespenetik abiatuta, memoriak, biktima guztien errekonozimendua, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzearen bermea sustatu behar ditu.
|
|
2020
|
|
|
Es Slami marokoarrak ez du ezer galdetzen, baina ekarpen interesgarria egiten du: egon badagoenez biktimen egiaz, justiziaz, erreparazioaz eta
|
ez
errepikatzeko bermeaz ari den errelatore berezi bat, ea ez ote zaion horri ere informazioa pasatu behar (hilabete batzuk geroago gertatuko zen bezala).
|
|
2021
|
|
|
Miren Gallastegik (PSE EE) nabarmendu duenez, biktima guztiek dute «egiarako, justiziarako eta erreparaziorako eskubidea, eta
|
ez
errepikatzeko bermeak jartzekoa», eta gaineratu du «ezerk» ez duela justifikatzen «hiltzea, bahitzea, estortsionatzea». Iñigo Martinezek (Elkarrekin Podemos IU), berriz, baliabide gehiago eskatu ditu:
|
|
|
Ager dezagun aitzinetik gure esker ona, uste baitugu garaipen hau jendarte nafar borrokalariarena dela, 1978ko uztailaren 8an gauzaturiko erasoaren inguruko Egia erdiesteaz gain, Justizia ere lortzen tematu denarena. Izan ere, Fabian Salvioli Nazio Batuen errelatoreak bezala, haiek ere uste baitute Egia, Justizia, Ordaina eta
|
ez
errepikatzeko Bermeak direla mahai bereko lau hankak, eta bertan bat falta bada mahaia eroriko litzateke.
|
|
|
Orduan, prentsaurrekoan, eskatu zenuten: “Beharrezkoa deritzogu erreparazioa, aitortza eta, batez ere,
|
ez
errepikatzeko bermea izatea”. Erreparazioa zein zentzutan. P.
|
|
|
Nola lortzen da torturak
|
ez
errepikatzeko bermea. P. Tortura ez balute erabili, hori aspaldi eginen lukete.
|
|
|
Alde horretatik, poztu egiten gara literatura iragana berrikusteko ahaleginean ari dela ikustean. Esan bezala, historia
|
ez
errepikatzeko bermea da.
|
|
2022
|
|
|
Torturaren Biktimei Laguntzeko Nazioarteko Egunaren karietara, Eusko Jaurlaritzak tortura arbuiatzeko aitorpena adostu du Gobernu Kontseiluan, ekainaren 21ean, eta biktimak laguntzeko eta aitortzeko borondatea adierazi du. Halaber, Jaurlaritzak onartu du torturaren biktimek" egia, justizia, konponketa eta
|
ez
errepikatzeko bermea jasotzeko eskubidea" dutela.
|
|
|
Hiru erantzun dira nagusi: ezker abertzaleak eragindako mina eta kaltea aitortzea (%39, 8), torturak
|
ez
errepikatzeko bermeak ematea (%38, 4) eta Espainiako Estatuak edota Gobernuak eragindako oinazea aitortzea (%38, 3). Lau aukera daude beste bloke batean:
|
|
|
Azkenik, azpimarratu dute biktimek eskubidea dutela egia, justizia, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeak sustatzeko, eta «orain arte sistematikoki ukatu» zaiela. Horregatik, Uraldek, Garridok eta Uriartek salaketa onar dezala eskatu diote Gasteizko instrukzio epaitegiari, eta dagokion prozedurari hasiera eman diezaiola; «delitu egitateak» eta Martin Villaren erantzukizun posiblea eta esku hartzea ikertzeko.
|
|
|
Foro Sozialak uste du abagune «erabakigarria» dela espetxe politika normalizatuaren aplikazioari dagokionez, eta, beraz, «kezka» agertu du Auzitegi Nazionalak jarritako oztopoekin, presoei eurei eragiteaz gain haien senideei ere «frustrazioa» eragiten dielako: «Frustrazioek ez dute laguntzen gertatutakoa
|
ez
errepikatzeko bermeak sendotzen».
|
|
|
«Nafarroako Torturatuen Sarea osatzen dugun gizon emakumeok eskerrak eman nahi dizkiegu, beren diziplina artistikotik, ospetik eta kulturaren arloan duten posiziotik, gure aldarrikapenak babestea erabaki duten pertsona guztiei». Aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermea eskatu dituzte, «inoiz baino gehiago».
|
|
|
Egungo Memoria Demokratikoaren Lege proiektuaren hobekuntza «partzialetatik» haratago joan eta orain arte erreklamatutako egia, justizia eta erreparazio eskakizunetan «askoz gehiago» sakontzea: hori eskatu diete Euskal Herriko erakunde memorialistek Espainiako Gobernua osatzen duten taldeei, frankismoaren krimenengatik «oraindik» irekita dauden zauriak ixteko eta gertatutakoa
|
ez
errepikatzeko bermeek euskarri «irmoa» izateko helburuarekin.
|
|
|
Bestalde, legeak oso interesgarria den beste esparru bat jorratzen du, erreparazio eskubidea. (51.art) «Sexu indarkerien biktimek erreparazio eskubidea dute, hau da, kalte ordaina jasotzeko eskubidea dute,[...] bai eta sendatze fisiko, psikiko eta sozialerako beharrezko neurriak, erreparazio sinbolikorako ekintzak eta
|
ez
errepikatzeko bermeak jasotzeko eskubidea ere». Erreparaziorako eskubide horrek berekin dakar (53.art) «heriotza kasuetan (sexu feminizidioetan)[...] biktimen seme alabek pentsio bat edo umezurtz pentsioa» jaso ahal izango dutela.
|
|
|
Igandean, Torturaren aurkako Egunean, Sortuk mobilizazioak antolatu ditu Gasteizen eta Laudion. " Aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeak" aldarrikatu dituzte Arabako 233 torturatu baino gehiagorentzat: 198 hiriburuan eta 15 Aiaraldean.
|
|
|
Duela egun batzuk, Sortuk ekintza ikusgarria egin zuen Gasteizen, Euskal Herrian erregistratutako 5.657 tortura kasuak salatzeko. Igande honetan, bi mobilizazio antolatu dituzte Gasteizen eta Laudion, tortura jasan duten arabarrentzat" aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeak" exijitzeko.
|
|
|
1️⃣9️⃣8️⃣ torturatu GasteizenTorturaren egia argitara eramatea behar beharrezkoa dugu, milaka torturatuek merezi duten aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeekin batera, herri honek bake eta askatasun agertoki berri bat lortu dezan. #TorturarenAurkakoEguna pic.twitter.com/qmTb6PKJpz
|
|
|
Torturaren Biktimen Aldeko Nazioarteko Egunaren bezperan, larunbatean, Iruñeko kaleak bete nahi ditu Nafarroako Torturatuen Sarea elkarteak. Haren egitekoa da motibazio politikoengatik tratu txarrak eta torturak jasan dituzten nafarrendako errekonozimendua, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermea eskatzea. Aldarrikapen horiei babesa emateko mobilizatzera deitu dute.
|
|
|
Nafarroako Torturatuen Sareak bere burua abenduaren 11n aurkeztu zuen. Elkartea “Nafarroan torturatu eta tratu txarrak jasan dituzten pertsonen bozgorailu” izan nahi du, eta “egia, justizia, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeak nahi ditugu”. Torturatuen sareko kideen iritziz, “torturaren inpunitatearekin amaitzeko garaia da.
|
|
|
Egia, justizia, erreparazioa eta giza eskubideen urraketak
|
ez
errepikatzeko bermearen printzipioak aintzat hartuta, ernamuinetan sentitzen dutena azaldu zuten hiru emakumeek Basazabalgo saioan. Era berean, beren familietan jazotakoari eta" kontakizunaren gerrari" aurre nola egin zioten ere azpimarratu zuten.
|
|
2023
|
|
|
Abokatuak hala zehaztu du Eusko Jaurlaritzako Justizia Sailak eta Basauriko, Martuteneko eta Zaballako kartzeletako batzorde teknikoek jorratutako bidea: «Teknikariek eta Eusko Jaurlaritzak garrantzitsutzat jotzen dute egindakoa
|
ez
errepikatzeko bermeak izatea, presoak egindako kaltea aitortzea, eta biktimari jarrera hori adieraztea». Hala, uste du fiskaltzak eta Espainiako Auzitegi Nazionaleko Espetxe Zaintzako Epaitegi Zentralak egindako bidea desitxuratzen dutela, «barkamen falta» behin eta berriz argudiatuta, eta, hala, prozesua hitz bakar baten erabilerara mugatuta.
|
|
|
Hirugarrena eta laugarrena, iraganaren berrikuspen kritikoaren egiaztapenari dagozkie: egindako minaren bidegabekeria aitortzeak, berriz, espetxe politika birgizarteratzailea bultzatzen du, memoria deslegitimizatzen du eta
|
ez
errepikatzeko bermeak dituen bizikidetza demokratikoarekin lotzen du.
|
|
|
Biktima izaeraren aitortza ez ezik, horrelakorik
|
ez
errepikatzeko bermeak eskatu dizkio plataformak Nafarroako Gobernuari. Horretarako, Nafarroan polizia guztiei gomazko pilotak eta antzekoak erabiltzea debekatu dezan galdegin dio.
|
|
|
Javier Garcia PPko lehendakarigaiaren arabera, alderdi popularra da Txibiteren gobernua
|
ez
errepikatzeko berme bakarra. «PSOE Sanchezen zale sutsuen klub bihurtu da eta horregatik PSOErekin hitzartu nahi duenak ez du ulertu nahi ez dela Txibite edo Sanchezekin elkar ulertzen ari, nazionalismoarekin baizik», aipatu zuen, UPNri erreferentzia argia eginez.
|
|
|
Halaber, Memoria Historiko eta Demokratikoari buruzko Legea ere izan du hizpide Melgosak, tresna «berri eta indartsua» izango delakoan: «Herri honetako gizon eta emakume gehien gehienok bat gatoz egia, justizia, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeen nazioarteko zuzenbide humanitarioaren printzipioekin».
|
|
|
Hori ikusirik, erakunde publikoei eskatu diete aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermea ziurtatzeko: «Egia osoa jakiteko eskubidea».
|
|
|
Hori ikusirik, erakundeei eskatu diete aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermea ziurtatzeko: «Egia osoa jakiteko eskubidea».
|
|
|
“Berriro
|
ez
errepikatzeko berme bakarra gertatutakoa ezagutzea da”
|