|
2009
|
|
|
Egia, Justizia eta Kalte ordainak gauzatu gabe diraute, eta bien bitartean, alderdi politiko antifrankistak legez kanpo uzteak argi uzten du
|
ez
errepikatzeko bermeak ere errealitate izatetik oso urrun daudela.
|
|
2011
|
|
|
Baina horrela egiten ez bada, biktimen arteko bereizketan sakondu ez ezik, gizartean ere zatiketa areagotu egingo dela dio. «Oraindik sendatu gabeko zauri asko irekita daude herri honetan», erantsi du.Memoria historikoa berreskuratzeko behar diren politika publikoek «ikuspegi integral eta koherentea» behar dutela azpimarratu du Garmendiak, eta horretarako instituzioek egia, justizia, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeak ezarri lituzketela dio.Hori guztia kudeatzeko, elkarteak Euskal Herriko Egiaren Batzordea sortzea proposatu die erakundeei. Batzorde horren bitartez, biktimen memoriarekin loturiko agiriak bildu eta prozesu judizialak abian jartzeko arrastoak lortuko lirateke, eta ondoren biktimen erreparazioari loturiko proposamenak lantzen hasiko lirateke.
|
|
2012
|
|
|
Duela 75 urte gertatutakoaren egia eskatu du. Justizia, kalte ordainak, eta
|
ez
errepikatzeko bermeak. Gaur iluntzean, protesta Bai kultur elkarteak bai udalak atzo gertatutakoa salatzeko deia egin diete herritarrei.
|
|
|
Jendarte aurrerakoiago bat eta bere herriaren askatasunarengatik atzo jazarria zenak, aske gelditzeaz gain, bere kausaren zilegitasunaren aitormenaren lekuko behar du izan. Eta, 1977an gertatu ez bezala, jazarle eta giza eskubideen urraketen erantzuleak, egiaren ikerketa, justizia eraginkorra eta erreparazioa(
|
ez
errepikatzeko bermeak barne) ahalbidetuko dituen justizia trantsizionalpetik pasarazi, 1936ko matxinada militarrarengatik, diktadura frankistarengatik eta Estatu terrorismoak eginiko gizateriaren aurkako krimenengatik erantzutera.
|
|
2018
|
|
|
Sarri hitz egiten da biktimek egia jakiteko eta justizia nahiz erreparazioa jasotzeko duten eskubideaz; baita gertatutakoa
|
ez
errepikatzeko bermeez ere. Esperientzia pertsonalek, ordea, erabat baldintza dezakete bakoitzak egiatzat, justiziatzat edo erreparaziotzat zer ulertzen duen.
|
|
2021
|
|
|
Miren Gallastegik (PSE EE) nabarmendu duenez, biktima guztiek dute «egiarako, justiziarako eta erreparaziorako eskubidea, eta
|
ez
errepikatzeko bermeak jartzekoa», eta gaineratu du «ezerk» ez duela justifikatzen «hiltzea, bahitzea, estortsionatzea». Iñigo Martinezek (Elkarrekin Podemos IU), berriz, baliabide gehiago eskatu ditu:
|
|
|
Ager dezagun aitzinetik gure esker ona, uste baitugu garaipen hau jendarte nafar borrokalariarena dela, 1978ko uztailaren 8an gauzaturiko erasoaren inguruko Egia erdiesteaz gain, Justizia ere lortzen tematu denarena. Izan ere, Fabian Salvioli Nazio Batuen errelatoreak bezala, haiek ere uste baitute Egia, Justizia, Ordaina eta
|
ez
errepikatzeko Bermeak direla mahai bereko lau hankak, eta bertan bat falta bada mahaia eroriko litzateke.
|
|
2022
|
|
|
Hiru erantzun dira nagusi: ezker abertzaleak eragindako mina eta kaltea aitortzea (%39, 8), torturak
|
ez
errepikatzeko bermeak ematea (%38, 4) eta Espainiako Estatuak edota Gobernuak eragindako oinazea aitortzea (%38, 3). Lau aukera daude beste bloke batean:
|
|
|
Azkenik, azpimarratu dute biktimek eskubidea dutela egia, justizia, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeak sustatzeko, eta «orain arte sistematikoki ukatu» zaiela. Horregatik, Uraldek, Garridok eta Uriartek salaketa onar dezala eskatu diote Gasteizko instrukzio epaitegiari, eta dagokion prozedurari hasiera eman diezaiola; «delitu egitateak» eta Martin Villaren erantzukizun posiblea eta esku hartzea ikertzeko.
|
|
|
Foro Sozialak uste du abagune «erabakigarria» dela espetxe politika normalizatuaren aplikazioari dagokionez, eta, beraz, «kezka» agertu du Auzitegi Nazionalak jarritako oztopoekin, presoei eurei eragiteaz gain haien senideei ere «frustrazioa» eragiten dielako: «Frustrazioek ez dute laguntzen gertatutakoa
|
ez
errepikatzeko bermeak sendotzen».
|
|
|
«Nafarroako Torturatuen Sarea osatzen dugun gizon emakumeok eskerrak eman nahi dizkiegu, beren diziplina artistikotik, ospetik eta kulturaren arloan duten posiziotik, gure aldarrikapenak babestea erabaki duten pertsona guztiei». Aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermea eskatu dituzte, «inoiz baino gehiago».
|
|
|
Egungo Memoria Demokratikoaren Lege proiektuaren hobekuntza «partzialetatik» haratago joan eta orain arte erreklamatutako egia, justizia eta erreparazio eskakizunetan «askoz gehiago» sakontzea: hori eskatu diete Euskal Herriko erakunde memorialistek Espainiako Gobernua osatzen duten taldeei, frankismoaren krimenengatik «oraindik» irekita dauden zauriak ixteko eta gertatutakoa
|
ez
errepikatzeko bermeek euskarri «irmoa» izateko helburuarekin.
|
|
|
Bestalde, legeak oso interesgarria den beste esparru bat jorratzen du, erreparazio eskubidea. (51.art) «Sexu indarkerien biktimek erreparazio eskubidea dute, hau da, kalte ordaina jasotzeko eskubidea dute,[...] bai eta sendatze fisiko, psikiko eta sozialerako beharrezko neurriak, erreparazio sinbolikorako ekintzak eta
|
ez
errepikatzeko bermeak jasotzeko eskubidea ere». Erreparaziorako eskubide horrek berekin dakar (53.art) «heriotza kasuetan (sexu feminizidioetan)[...] biktimen seme alabek pentsio bat edo umezurtz pentsioa» jaso ahal izango dutela.
|
|
2023
|
|
|
Abokatuak hala zehaztu du Eusko Jaurlaritzako Justizia Sailak eta Basauriko, Martuteneko eta Zaballako kartzeletako batzorde teknikoek jorratutako bidea: «Teknikariek eta Eusko Jaurlaritzak garrantzitsutzat jotzen dute egindakoa
|
ez
errepikatzeko bermeak izatea, presoak egindako kaltea aitortzea, eta biktimari jarrera hori adieraztea». Hala, uste du fiskaltzak eta Espainiako Auzitegi Nazionaleko Espetxe Zaintzako Epaitegi Zentralak egindako bidea desitxuratzen dutela, «barkamen falta» behin eta berriz argudiatuta, eta, hala, prozesua hitz bakar baten erabilerara mugatuta.
|
|
|
Hirugarrena eta laugarrena, iraganaren berrikuspen kritikoaren egiaztapenari dagozkie: egindako minaren bidegabekeria aitortzeak, berriz, espetxe politika birgizarteratzailea bultzatzen du, memoria deslegitimizatzen du eta
|
ez
errepikatzeko bermeak dituen bizikidetza demokratikoarekin lotzen du.
|
|
|
Biktima izaeraren aitortza ez ezik, horrelakorik
|
ez
errepikatzeko bermeak eskatu dizkio plataformak Nafarroako Gobernuari. Horretarako, Nafarroan polizia guztiei gomazko pilotak eta antzekoak erabiltzea debekatu dezan galdegin dio.
|
|
|
Javier Garcia PPko lehendakarigaiaren arabera, alderdi popularra da Txibiteren gobernua
|
ez
errepikatzeko berme bakarra. «PSOE Sanchezen zale sutsuen klub bihurtu da eta horregatik PSOErekin hitzartu nahi duenak ez du ulertu nahi ez dela Txibite edo Sanchezekin elkar ulertzen ari, nazionalismoarekin baizik», aipatu zuen, UPNri erreferentzia argia eginez.
|
|
|
Halaber, Memoria Historiko eta Demokratikoari buruzko Legea ere izan du hizpide Melgosak, tresna «berri eta indartsua» izango delakoan: «Herri honetako gizon eta emakume gehien gehienok bat gatoz egia, justizia, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermeen nazioarteko zuzenbide humanitarioaren printzipioekin».
|
|
|
Hori ikusirik, erakunde publikoei eskatu diete aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermea ziurtatzeko: «Egia osoa jakiteko eskubidea».
|
|
|
Hori ikusirik, erakundeei eskatu diete aitortza, erreparazioa eta
|
ez
errepikatzeko bermea ziurtatzeko: «Egia osoa jakiteko eskubidea».
|