|
2000
|
|
|
Tailer literarioek orain arte hemen fama txarra izan dute. Hemen
|
ez
dago literatura egiten edo idazten ikas daitekeneko ikuspegia. Badirudi idazlea idazle jaiotzen dela, negutegitan dituztela eta bat batean idazle labealdi bat etortzen dela.
|
|
2001
|
|
|
Saizarbitoriaren belaunaldia, (64koa deitu izan dena Arestiren Harri eta Herri ren argitalpena dela medio) konpromisoaren belaunaldia da. Gaur berrogeita hamar urte inguru duen idazle (eta lagun) talde honek (Saizarbitoria, Sarasola, Kintana, Urretabizkaia, Lete,...) bere garai eta beharrei
|
ez
zegokien literaturarekin egin zuten topo. Euskal gizartean 60ko hamarkadan jazo zirenak (ETAren sorrera, ikastolen mugimendua, industri eta ekonomiaren gorakada, euskara batuaren oinarrien finkapena,) iraultza hori egin zedin beharrezko" humus" a bihurtu ziren.
|
|
|
Hau da, pertsonaiek eta pertsonaiahoriei egokitutako giza inguruak osatzen duten unibertso nobelistikoak, guremunduaren sasoi nagusi bat hobeto irudikatzeko eta ulertzeko balio dezakeennobela da. Baina kontuz, hemen
|
ez
dago literatura engaiaturik, ez dago pertsonaianagusi edo narratzailearen aldetik inongo konpromiso ideologiko edo etikorikgizartearekiko; dagoena da, pertsonaia nagusi horrek bizi duen munduarekikokonpromiso moral sendo bat. Nobelagileak ere badaki pertsonaia horri egokituzaizkion zirkunstantzien berri, eta hor egingo du lan memoriak, unibertso nobelistiko hori unibertso morala ere izan dadin.
|
|
2002
|
|
|
Kritikatzat jotzen dugu liburu bat ona edo txarra den esatea, balorazioa egitea, alegia. Hori da egunkarietako edo aldizkarietako iruzkinetan egiten dena, baina, zuek badakizue beste kritika bat dagoela, eta hori gabe
|
ez
dago literaturarik. Badago kritika bat oso inportantea, unibertsitatean egiten dena.
|
|
|
Azken horrek jaki gozo bat eskaintzen zuen. “Berriro ere erronka bat,
|
ez
baitago literatura zientifikorik eta ez baita esperientziarik urioiak hazten”, dio Domezainek. Hainbat ikerketatan Acipencer naccarii ren alde egiten dute.
|
|
2003
|
|
|
izenburuak irakurri besterik ez da egin behar horretaz jabetzeko. Bestetik, irakurlearen jakin mina beti bilatu behar da, hori baita, apur bat, literatura; jakin minik gabe
|
ez
legoke literaturarik (azaleko irudia ere gauza bera lortzeko baliabidea izan daiteke). Jolasa ere bada, jakina:
|
|
2004
|
|
|
Honetan guztian, hala ere, larriena da kuriketan edo atzematen hastea horrek zer dakarren. Esperantzarik gabe
|
ez
dago literaturarik, igoal. Baina esperantzarik gabe ez dago gizateriarik.
|
|
|
Uste dut egungo euskal idazleak bizi duen problematika berria dela eta egoera berri horren kontzientzia hartzear gaudela: zorionez sortzea lortu den industriatxo kultural erlatiboki autonomoak bere baitan sortzen ditu honezkero alienazio mota berriak »bereziki ekonomikoak»,
|
ez
dago literatur esparrutik kanpo bilatu beharrik egungo idazlearen" etsaia". Garai batean Eliza zen idazlearen askatasuna mehatxatzen zuena, gero politikari profesionalak bihurtu ziren bere ahotsaz profitatu nahi izan zutenak.
|
|
2006
|
|
|
Nik uste dut, halere, gatazkarik gabe, tentsiorik gabe
|
ez
dagoela literatura onaegiterik. Badago esaten duenik ere gaur egun nobela onak bakar bakarrik Hirugarren Mundutik etor daitezkeela.
|
|
2007
|
|
|
Drama grekoa edo arte grekoa bizimodu greko osoaren barruan ikusi eta ulertu behar dira, izpiritu grekoaren ekoizpen eta espresio legez. Mirari grekoa
|
ez
dago literatura edo arte grekoan, baizik lehendabizi gizaki grekoan, hori izpirituaren eta gorputzaren harmonia natural biribila da. Ereduzkotasun esentziala gizatasun tipo bereki horretan dago, indibiduo edo izpiritu grekoan, Winckelmann-ek, oraindik originaltasun berezirik gabe horretan,, kasta?
|
|
|
Bustintzaren Abarrak eman zen argitara (partez), Lizardiren Biotz begietan eskueran izango dugu, berriro, eta Agirreren Garoa ere jarriko da kalean33 Ez da uzta handia, eta okerrago oraindik:
|
ez
dago literatur produkzio originalik.
|
|
2008
|
|
|
Nafarroakoaren kasuan, eredu zaharrari jarraitzen diola esan daiteke, edukiak zurrun aurkeztuz (irakatsi behar diren autoreak zehaztuz, esaterako) eta kronologiaren arabera antolatuz. Gainera,
|
ez
dago literatur teoria berrien islarik: ez dira literatur merkatuaren ezaugarri soziologikoak lantzen, ez da ikasleen testuingurua kontuan hartzen...
|
|
|
: 25). Han
|
ez
dago literaturan pentsatzen jarri beharrik, hiriak berak eragiten ditu ameskeria literarioak: « Batzutan irakurgaia eramaten dut labanderiara, baina beste batzuetan eskotilatik begira geratzen naiz, Julio Verneren istorio bateko protagonista banintz bezala» (Ibid.
|
|
|
Onikomadesia azazkaletako epitelioaren hantura da, eta errotik erortzea eragiten du. Nahaste berri samarra da, eta 40 erreferentzia baino
|
ez
daude literatura zientifiko berrienean. Adituek azaldu zuten tratamendu posible bakarra topikoa dela azazkalak konpontzeko, eta adierazi zuten arazo horrek “berez, ez duela ondoriorik uzten eta azazkalak modu arruntean hazten direla”.
|
|
2009
|
|
|
Ez ezagutze horrek, gainera, ondorio desberdinetara bideratu ditu ikertzaile eta pentsalariak. Hala, batzuentzat euskara ez da kultura hizkuntza, ez du kultura edukiak adierazteko balio, hizkuntza basa bat da, eta ondorioz,
|
ez
dago literatura baliokorik hizkuntza horretan.
|
|
2010
|
|
|
Nirea:
|
ez
dagoela literatura sistema normalik itzulpen literario osasuntsurik gabe. Hobeto egon gintezke, hala ere, nola ez.
|
|
|
13 Egituratze> jarduera> deritzoguna
|
ez
dago literaturan edo sermoigintzan bakarrik, jokabide horren ondorio ulertu behar da Larramendiren El> bera ere. Halaber, Kardaberazen Euskeraren> Berri> > lehen euskal idazkuntzarako hausnarketa, Koldo Garairen arabera (2004:
|
|
2012
|
|
|
Monismo eta pluralismo deitzen omen diete aukera horiei adituek. Kontua da
|
ez
dagoela literatura interpretatzeko helburu jakin bakar bat, baizik eta hainbat. Ez dugu bilatzen autoreak komunikatzen duena bakarrik, batez ere komunikatu nahi duen hori bilatzen dugu, esan ez baina esan nahi zuena, esplizituki eta inplizituki dioena.
|
|
|
K. horrek, agian, XX. mendeko funtsezko idazle batengana garamatzalako, Kafkarengana, K. lur neurtzailearengana alegia, eta baita Prozesuako Josef K. harengana ere: agian
|
ez
dago literatura osoan oihartzun ozenagoa sortzen duen letra bakanik. Dicken K. horren atzean Kindred ezkutatzen da, Philipen amaren bigarren izena, eta Le Guinenaren atzean Kroeber, Ursularen ezkongabeko abizena.
|
|
|
Victor Moreno izango da seguruenik gure artean literaturari buruz liburu mardulenak egin dituena, gehien eta sakonen hausnartu duena literatura idazteak suposatzen duenaz. Egia da gure artean
|
ez
daudela literatura kritiko eta pentsalari gehiegi, baina bera izanen da apika onena eta zorrotzena. Victor Morenok lehendik ere badauzka kaleratuta funtsezko liburuak idazte eta irakurtze prozesuen gainean eginak, hemengo eskola, ikastetxe eta unibertsitate guztietako irakasleek ezagutu eta beren klaseetan erabili lituzketenak.
|
|
|
Jarrera edo postura burutzerakoan eta berau mantentzerakoan ez da gehiegizko ahaleginik egin behar. Hobe, tximeletak literaturaren zeregina errealitatea huts hutsean islatzea baino norberaren usteak inarrosi, pinpilinpauxak irakurleagan zalantza sortu, galdea, ez soilik plazerezko une bat pasarazi baina hori ere bai noski oinarrian irakurtzearen plazera hizkuntza idatziaren bidez begietatik gorputzera sartzen zaigun zorion dosirik gabe, pinpirin txikiena bada ere
|
ez
dago literaturarik idazleak irakurleari ere plazera eman behar dio idazten duenarekin ez du berak soilik plazera sentitu behar beste kontu bat da zein irakurleri zer plazer eta abar hogeita hemeretzi irakurleak plazeraren ertz batetik bada ere bere buruari galde diezaiola nik zer egingo nukeen halako egoera baten aurrean huts hutsean pertsonaiaren jokabidea epaitu ordez berrogei nola lortu irakur... Mitxirriken gogoa bizkarrezurrean jarri.
|
|
2013
|
|
|
Jakina, ez dagoen [euskal historiaren] subjektu [positibo] hori sortzeko egin behar diren maniobra diskurtsiboak izugarriak dira. Euskal literaturaren historiara gure analisia mugatuz, doktrinak, hiztegiak eta gramatikak bihurtu behar izan dira
|
ez
dagoen literatura baten objektu positibo, hala euskal literaturaren subjektuaren historia era positiboan linealitate etengabe batean azal dadin, XVI. mendetik XXI. mendera arte. Historia hori positiboki ematea bezain ezkorki ukatzea oso da erraz:
|
|
2015
|
|
|
Goizerdian edo arratsaldean hartu ohi dira eta nabarmentzen asebetetzen dutela esan ohi da, nahiz eta
|
ez
dagoen literatura zientifikoak halako ziurtapenik egiteko froga nahikorik.
|
|
|
harremana, tentsio eskizoidea, esklusiboki zinematografikoak diren bideetatik erakusten digu. Hor
|
ez
dago literaturarik, gidoia irakurriz gero ez gintuzke hunkituko. Baina teknika zinematografikoaren erabilera maisuki gauzatzen da:
|
|
|
Edo areago: sor ditzala, idatzi bitartean, ustez eta inon ez zeuden gaiak eta erak. Ahalegin utopiko hori
|
ez
dago literaturan bakarrik; idazketa ororen muin muinean dago. Lukasia Elizegik jarri egin zituen, idatzi, bere bertsoak, inprobisazioaren forma hobetu nahian.
|
|
|
Eta, memoriarik gabe,
|
ez
dago literaturarik.
|
|
2016
|
|
|
–Herri honetan ez zaizu barkatzen liburuak saltzen badituzu. Horrek esan nahi du ez zarela idazlea,
|
ez
zaudela literaturan(?). Nik ez dut literatoen klub esklusibo batean egon nahi(?), publikoarengana iritsi(?) eta jendeak irakur dezan baizik?.
|
|
2017
|
|
|
218. Egungo batez besteko gazte zein adin ertaineko euskalduna ez da euskarazko nobela irakurterraz bat dezifratzeko gai, zer esanik ez euskarara itzulitako lan bat; esan gabe doa arazo hori
|
ez
dagokiola literaturari soilik?. Eider Rodriguez,. Kultura politikaren lehen lerrora?, Jakin, 2016, 215/ 216 zenbakiak, 70
|
|
2018
|
|
|
" Ez dut uste euskaraz idatzitakoak zailagoak direnik. Egokitu zaigun gizartean joera askorik
|
ez
dago literatura irakurtzeko, eta euskaraz zer esanik ez". Haren hitzetan, gaztelaniaz" askoz konplexuagoak diren testuak" irakurtzeko ohitura dute herritar askok.
|
|
|
Nazioaren mugekin obsesionaturik
|
ez
dagoen literatura indarra hartzen ari da Irlandan. Jamie O' Neillen' At Swim, Two Boys' adibideetako bat da.
|
|
|
«Ez zaio ematen daukan garrantzia. Itzultzaile gabe
|
ez
dago literaturarik, baina inor ez da horretaz ohartzen. Sartzen dugun ordu pila ez da ordaintzen.
|
|
2019
|
|
|
Ez zuten esan hezur puska handiena gorputzeko zein hezurri zegokion. Holck eta Helmer en ondorioak
|
ez
zeuden literatura zientifikoan oinarrituta. Larjeren iritziz, oso zalantzazkoa zen hezur zati horiek pertsonarenak zirela esatea.
|
|
2020
|
|
|
Adierazgarria iruditzen zait Koldo Izagirrek Beñat Sarasolari (2015) egindako aitorpena: " Giroa
|
ez
zegoen literaturarako. Ez zegoen politikatik distantziarik, dena hiperpolitizatua zegoen, dena, goitik behera".
|
|
|
Ez zen akorde sotilentzako garaia. Ez dabil urrun Izagirreren" giroa
|
ez
zegoen literaturarako" hartatik.
|
|
2021
|
|
|
Baina hori ez dago orokortuta. Irakasleak. oro har,
|
ez
daude literaturaren didaktikaz eta hezkuntza literarioaz jantzita. Ez dakigu literatura litzatekeen moduan irakasten.
|
|
|
Schopenhauerrek esana da inon
|
ez
dagoela literaturan dagoen zintzotasun falta larria
|
|
|
Literaturaren kontra bagaude,
|
ez
gaude literaturaren alde eta literaturak alde egingo digu
|
|
|
Irakurleen askatasuna errespetatu ez ezik, defenditu egin behar da. Hori gabe,
|
ez
dago literaturarik.
|
|
|
Joera hau gehiegi elikatuz sormenari kalte egiten diogu, eta sormena behar dugu, nahiz eta ez dugun hori inoiz esaten eta beti hitz egiten dugun kritika balitz bezala behar dugun gauza bakarra. Kritikaren beharra ez dut nik eztabaidatuko, baina eztabaidaezina da kreatibitaterik gabe
|
ez
dagoela literaturarik eta zintzotasunez eztabaidatu behar genuke ze literatura daukagun. Liburu asko egitea eta sormena momentu baxuan egotea gauza bateragarriak direlako eta nire ustez bi gauza horiek batera gertatzen ari direlako momentu honetan euskal literaturan.
|
|
|
Konpromisoak erabakimena eskatzen du, eta erabakimenak askatasuna behar du, ezinbestean. Inoren eta ezeren alde
|
ez
dagoen literatura librea izango da, bai, baina heldugabea ere bai. Ez du erabaki zer egin bere libertatearekin, erabakimen ezaren esklabo da.
|
|
|
Antzinateko kristau pentsamendu filosofiko erlijiosotik hasita, emakumearen gorputzak konnotazio negatiboa izan du; horregatik, bere buruaren ukazioa eta bere desiraren ukapena emakumearen ardatz bilakatu dira. Ikusi besterik
|
ez
dago literatur tradizioan nola egiten zaion erreferentzia emakumeari: etxeko aingeru, gerlarien babesleku, pasiboa, sentibera, arraia, diskretua, eta halakoa ez denean, femme fatale gisa irudikatua.
|
|
2023
|
|
|
Gure txosten pedagogikoak oso egituratuta dauzkagu, zikloka, egunez eguneko saio guztiak jasota. Irakasleek adinaren eta esperientziaren arabera jakin ohi dute saio bakoitzean zer egin, baina ez dira txosten pedagogikoak egiten,
|
ez
dago literaturarik.
|