|
2011
|
|
|
Alde batetik, diglosiaren eta elebitasunaren bereizkuntza zorrotzetik abiatu izana. Bestetik, aurrez aurreko hizkuntza kodeen egiturazko diferentzia aukerak nabarmenki zabaldu izana. goazen puntuz puntu. a) gertakari soziala da diglosia Fishman-entzat. gertakari indibidualtzat hartzen du, aldiz, elebitasuna. ez dira gauza bera. plano soziologiko kolektiboan mugitzen gara diglosia kontzeptuarekin, eta plano indibidual psikologikoan elebitasun kontzeptuarekin.
|
ez
dago hor, beretzat, inolako kontraesanik: autonomoak dira kontzeptu biak.
|
|
|
XIX. mendetik honanzko irudimen soziologikoak behin eta berriro azaleratu duen factum ukaezina daukagu, bistan da, esaldi horren oinarrian. Modernizazio sozialak berekin dakar han hemen, besteren artean, ordura arte funtsezkoak izanikako langa hesi asko haustea. haustea edota, gutxienez, statuszein rol moldaera berreginen arauz iragazkor (rago) bihurtzea. guztiok bat (neu, nolanahi ere, bat natorren) gertakari soziologiko ezaguna da hori4
|
ez
dago hor, beraz, funtsezko desadostasunik. gertaera ezagun horretatik eratortzen diren ondorioetan daude, hor bai, aldeak. Modernitatearen ondorio sozial horrek zera erakusten du ene ustez:
|
|
|
Xaharkituriko eredu nostalgikoa ez baina berritasun haziaz ereindako soro zelaia da, alde horretatik, diglosiarena. ez diglosia zahar tradizionalaren errepika mimetikoa. Bai, ordea, hizkuntza biz edo gehiagoz baliatzen den gizajende sail ohargarrien gizarte moldaera berri eta, hein batez, multiformea. diglosiaz jardutea ez da, horregatik, hemen (europan) eta orain (XXI. mendean) nostalgia saio huts. hitza bera erabat gal baledi ere bihar edo etzi, eta badago halakorik susmatzeko motiborik, altzoan daraman kontzeptua modernoa da zinez.
|
ez
dago hor nostalgiaren aztarren handirik.
|
|
2017
|
|
|
euskaldunen dentsitatea (0,755), euskaraz egiteko erraztasuna (0,720), gune soziolinguistikoak (0,629), eta lehen hizkuntza (0,587). horren arabera, euskara etxean erabiltzen da etxeko gehienak euskaldunak direnean, euskaraz egiteko erraztasuna dutenean, eta inguruan ere euskaraz egiten denean (V inkesta Soziolinguistikoa, 2013: 116). ustez, aldagaiak biltzen edo korrelazionatzen ari direlarik, praktika inguru baten ezaugarriak ematen ari dira. ondo dago praktika inguru horiek zehaztea eta neurtzea, baina ez da zuzena inguru horien ezaugarriak eragile independente gisa hartzea. bestela ere, interesgunea
|
ez
dago hor, kontrara doazen kasuetan baizik: nonbait, etxe batzuetan nahiz eta euskaldun asko ez egon, euskaraz gaitasun handirik ez izan eta gune erdaldun batean bizi, euskaraz egiten omen da.
|