|
2004
|
|
|
hots, hiztunaren eta bere munduaren arteko zilborrestearen funtzioa betetzen duen neurrian soilik bihurtzen da hizkuntza bat giza nortasunaren eratzaile. Hori etenda baldin badago,
|
ez
dago hiztunaren eta munduaren arteko elkarreragin eta jario sortzailerik. Hizkuntza horrek ez du halako funtziorik mamitzen, nahiz eta jakin, jakin daitekeen.
|
|
2005
|
|
|
Zehazkiago euskara tekniko zientifikoari dagokionez, are zailagoa da kontua: era honetako testu bakan batzuk baino ez daudelarik, zaila gerta dakiguke batzuetan mota bateko hitz, esapide edo egiturarik
|
ez
egotea hiztunentzat onartezina izatearen edota esku artean ditugun testuen tipologiaren ondorio ote den. Filologiak aldaketez ohartzen laguntzen digu, baina aldaketa horien artean bereizi beharrekoak dira hizkuntzaren esparru berrietara egokitzeko beharrak azaltzen dituenak eta egokitze horretan lagundu beharrean oztopo gertatzen direnak.
|
|
2009
|
|
|
Gaur egun hizkuntza ekosistema berri bat dugu eta hizkuntza bat globala izatea edo ez izatea
|
ez
dago hiztun kopuruaren baitan ez eta gobernuen eragin politikoaren baitan ere, baizik eta hiztunek globalizazioaren parte izateko duten borondatean: ingelesa hizkuntza komun gisaeta garai globalean tresna erabilgarri izan nahi duten hizkuntzak daude.
|
|
|
Eta hizkuntza bat globala izatea edo ez izatea
|
ez
dago hiztun kopuruaren baitan ez eta gobernuen eragin politikoaren baitan ere, baizik eta hiztunek globalizazioaren parte izateko duten borondatean.
|
|
|
Ahaleginak egin ditzagun, ahal dugun neurrian, geure modernitadea eraikitzen, konplexurik gabe, moderno globalek" kaxero" deitzen badigute ere. kaldunek, gehien gehienek, onartu eta integratu badute, integrazio horri men egin zaio: euskaldunik gabe
|
ez
dago hiztun herririk.
|
|
2011
|
|
|
Afera hori bakarrik balitz, gaitz erdi, zeren, gainera, lantegitik kanpo ez ezik, euskal kultura eta herri erreferentzia orotatik landa ere egiten baitu ikasketa hori, abstrakzio huts batean, kultur eta erabilera testuinguru barik, baina erdal munduaz inguratuta. Eten bat dago, gainditzeko zaila, euskaltegiko fikziozko euskal munduaren eta hiztun herriaren artean, edo
|
ez
dago hiztun herririk ere. Horrela, euskaldunik ez da sortzen, euskal gizarte eta, beraz, kulturarekiko etena da eta.
|
|
|
Hiztun kopuruaren eragina dela-eta, hona Klaus Zimmermann-en iritzia. Hizkuntza baten biziraupena
|
ez
dago hiztun kopuruaren esku soilik, batez ere beste faktore batzuen esku dago. Alegia:
|
|
|
hizkuntz komunitate bakoitzaren aldetik zer nolako proportziotan ikasi beharra daukate bestea elebidun bihurtuz??. La Europa de las lenguas, 2005, 96 or. Txit jakina denez, elebidundu beharra
|
ez
dagokio hiztun herri hegemonikoko hiztunari, mendekoari baizik.
|
|
|
IKER korrika doa kaletik eta LURDESekin egingo du topo. IKER
|
ez
dago hiztun berarekin.
|
|
2012
|
|
|
Berrogei urteren buruan, aldiz, euskararen bilakaera ez da joan Txepetxek iragarri zuen galbidetik. hizkuntza atxiki eta ordezkatze (language maintenance and shift, Fishman 1964) arloan jorratutako ikerketa ugari gorabehera, oraindik
|
ez
dago hiztun taldeek beren mintzairari eustearen gaineko benetako teoria osorik. hala bada, halako iragarpenak egitea zaila izaten da.
|
|
2017
|
|
|
Eranskin bat du, ez besterik," dialekto eskasa", tokiko hizkera… Ikasgai ez ofiziala da zenbait lekutan, eskola orduz kanpo, astean ordu erdi, konparazio batera. Hiztun jatorrak deitzen dituzte eskolara joateko, baina ez dira, egiaz, hiztun jatorrak,
|
ez
baitago hiztun jatorrik dena delako hizkuntza horretan hitz egiten ez baduzu. Edadekoak dituzu, nekez elkartzen dira bata bestearekin, eta haietarik bat hiltzen delarik, bizirik denak ez du guerneseyeraz norekin hitz egin.
|
|
|
Antzekoa gertatzen da Galizian, galiziera gaztetan edo heldutan ikasi dutenak neofalante dira, neo aurrizkiak ‘berri’ esan nahi baitu, bretoieraren moduan. Katalanaren kasuan, ordea,
|
ez
dago hiztun berri etiketarik, baina hiztun berritasuna geroz eta presenteago dago soziolinguistikako lanetan, eta katalan berri bezalako terminoak darabiltzate katalana bigarren hizkuntzatzat duten elebidunentzat.
|
|
2018
|
|
|
Esan gabe doa, funtzio ordezkatze horrekin batera hiztun eta lurraldearen galera ere gertatzen direla, bai eta sakabanaketa demografikoa ere, indar zentrifugoek arian arian zentripetoak gainditzen dituztelako,
|
ez
baitago hiztun herriaren batasunari eusteko moduko botere nahikorik, botere dentsitate sozio-politiko, sozio-ekonomiko eta kulturalik. Horrela, gero eta hiztun gehiagok isolaturik eta mutu ikusiko du bere burua, gero eta lurralde eta gizarte eremu gehiagotan, sarritan hizkuntza bereko beste hiztun mutu batzuk ondoan dituela.
|
|
2021
|
|
|
Esan nahi dut euskarak gauzak esateko duen modua entzungo dugula eta hor dagoen edertasunaren eta bizitasunaren gorazarre egingo dugula. Hizkuntzak
|
ez
daude hiztunen gainetik, hiztunengan baino. Hiztunenak dira edo ez dira.
|
|
|
Hizkuntzaren aldagaia ez da kontuan hartzekoa beti. Hemen
|
ez
dago hiztun komunitate gutxitu bat, antza; kultur sistema guztiek pareko egiturak eta masa kritikoa dituzte; eta hizkuntza hautuak ez du eraginik kultur lanen ikusgarritasunean, hedapenean, gizarteratzean. " [Abertzaletasun historikoa] 30 urte boterean izan ondoren, ez da lortu euskal kulturan zimentarri sendoak jartzea.
|