|
2001
|
|
|
Eta bera, Arrillaga, berehala ohartu da nire hitzen arrazoiaz. Medikuren bat iritsi eta heriotza ziurtatu arte guretzat inor
|
ez
baitago hila. Guk ezin dugu hori esan.
|
|
2004
|
|
|
–Ondo dakizu
|
ez
dagoela hilda –erantzun dio Fray Ciccillok– Eman dezaket haren botoa?
|
|
|
–Uste dut oraindik
|
ez
dagoela hilik –erran zidan.
|
|
|
Ordurako, baina, hilabetak ziren Ana hil zela. Nire lankideak, bestalde, ederki zekien ni
|
ez
nengoela hilik. Eta Anaren heriotzaren berri inork eman ez zidalakoan, berak jakinarazi zidan.
|
|
|
Oraindik ez zekien. Mireia
|
ez
zegoen hilda, ez bizirik, topatzen zuen arte. Zer zen orduan neska?
|
|
2005
|
|
|
Ez da prozesagailua, Amets da. Zuretzat agian proiektu hutsa izango da, ez dakit zelako proiektua ezta zertarako gura duzuen ere, baina Amets da eta
|
ez
dago hilda.
|
|
2009
|
|
|
(E, 180 zenb.). Bitorianoren barru barruan iragana, erreprimitua bai?
|
ez
dago hilda. Bere buruari aitortu nahi ez dion kontraesanean bizi da bere buruarekin etengabe (gai hau Elorri n aztertzea, ezin interesgarriagoa litzateke), poz triste batean legez:
|
|
|
unibertsoaren kanpotik beste unibertsoren bat metafisikoa, honen duplikatu baten antzekoa baina guztiz perfektua: behin eta bat, ez dagoelako kanporik; eta
|
ez
dago hil eta gero nora joan haraindi; eta ez hara joango den arimarik, gorputzaren duplikatua hori ere, baina perfektuagoa. Ez dago duplikaturik (beharbada imajinatu, dena horrelatsu imajinatu beharra badaukagu ere), errealitatea Dena Bat da.
|
|
|
William Place
|
ez
zegoen hila. Buruan bi aizkorakada eman zizkiotela ikusi zuten eritegian.
|
|
|
Erotzen ari zen. Ana
|
ez
zegoen hilik, galdurik baizik. Galdurik bakarrik. Eta odol arrasto hura?
|
|
|
–Baina gure alaba
|
ez
dago hilda.
|
|
|
Esatariak gero errepikatu du
|
ez
dagoela hildakorik itxuraz, eta zaurituak arinak direla.
|
|
2011
|
|
|
–Etxe barruetan gertatzen dira gauzak, baina
|
ez
daude hilik, zarata gutxiago ateratzen dute bakarrik.
|
|
|
Ensayos de ecología lingüística, 1999, 136 Etxera begira jarrita, zertan gara? . Euskara
|
ez
dago hiltzeko zorian, baina gogor ahulduta dago eta belaunez belauneko jarraipena segurtatu gabe dauka hainbat eskualde, jardungune eta harreman saretan?. Mikel Zalbide,. Euskararen legeak hogeita bost urte, eskola alorreko bilakaera:
|
|
2012
|
|
|
Egun zoragarria izan zen, Gabrielen presentzia zebilen arren nire burmuinean. Hortaz, morroia
|
ez
zegoen hilda. Zergatik ez zuen nahi ezer esatea?
|
|
|
–Zu ez al zara bada jakintsua?? . Bai, baina
|
ez
nago hilda!?.
|
|
|
Lurretik altxatu nuen eta ahalegin guztiak egin nituen hura adoretzeko. Baina oraindik banuen beste zereginik, konturatu bainintzen lurrera bota nuen basatia
|
ez
zegoela hilik, kolpeak zorabiatu besterik ez zuela egin, eta bere onera etortzen hasia zela. Hatzaz erakutsi nion nire basatiari ez zegoela hila, eta orduan hitz batzuk esan zizkidan; eta, ulertu ezin izan nituen arren, entzuteko atseginak iruditu zitzaizkidan; hori baitzen, neurea alde batera utzita, hogeita bost urteetan entzuten nuen lehenengo giza ahotsa.
|
|
|
Baina oraindik banuen beste zereginik, konturatu bainintzen lurrera bota nuen basatia ez zegoela hilik, kolpeak zorabiatu besterik ez zuela egin, eta bere onera etortzen hasia zela. Hatzaz erakutsi nion nire basatiari
|
ez
zegoela hila, eta orduan hitz batzuk esan zizkidan; eta, ulertu ezin izan nituen arren, entzuteko atseginak iruditu zitzaizkidan; hori baitzen, neurea alde batera utzita, hogeita bost urteetan entzuten nuen lehenengo giza ahotsa. Baina orduan ez nuen gogoeta horietarako astirik.
|
|
|
Gizon gizagaixoa lehenbizi apoplexiak jota bezala erori zen. Ondoren ulertu zuen bere alaba
|
ez
zegoela hilik. Baina egon zitekeen...
|
|
2013
|
|
|
–Gezurra da,
|
ez
daude hilak. Bere koadroak bizirik dauden bitartean, beraiek ere bai.
|
|
2014
|
|
|
Han baldin badago gorpua, bale, jasoko du. Ez badago, alde egin eta etxean
|
ez
zegoela hildakorik esango dio nagusiari.
|
|
|
Zu
|
ez
zaude hilda, baina nahiko zenukeela pentsatzen duzu, labana batekin titiburu bat erauzten dizutenean. Ez zaude hilda, baina bai heriotzatik hurre, eskumuturreko zainak ebakitzen baitizkizute, bizitzak odolean disolbatuta nola ihes egiten dizun ikus dezazun.
|
|
|
Ez haute beti joko zoritxarrak eta atsekabeak. Hire aita ikusiko dun, bihotzak ziostan, eta, beharbada, arreba deitzen zinan hori
|
ez
zagon hila! Jainkoak ezin din onartu hire lagun kementsua hiltzea!...
|
|
|
Jakina da tatariarrak Tomsken nola sartu ziren ikusi zutela, bai eta jaialdiaren bukaerako zigor basatiaren aurretik abiatu zirela hiri hartatik. Ezin jakin, beraz, haien bidelagun zaharra
|
ez
zegoela hilik, eta itsutu baizik ez zutela egin emirraren aginduz.
|
|
|
Baina sekula ez ninduten atxilotu. Joder, hilik nengoen,
|
ez
dago hildako bat atxilotzerik! –amaitu zuen, barrea botaz.
|
|
|
–Bi gorpu horiek ia kasualitatez aurkitu ditugu, erran zuen?, elurra lurmentzen hasi eta berehala. Nola dakigu
|
ez
dagoela hildako gehiagorik mendietan?
|
|
2015
|
|
|
Eta hala ere, hala ere
|
ez
dago hiltzen nauen tristura hau adierazteko lain den beltzik nire armairuan.
|
|
|
–Polizia batek tiro bat jaso du, baina
|
ez
dago hildakorik.
|
|
2016
|
|
|
Eta ama? ote nion jakinarazi egunen batean edo bestean, berari gutxienez, Micòlen bitartez beharbada,
|
ez
nengoela hilda. Eta bera berriz ikusi, nire lurpeko biziaz aspertuta Ferraratik alde egin eta behin betiko desagertu baino lehen?
|
|
|
Azkenik, neure buruari ere begiratzen nion, pareko ispiluko ur opakoan islatuta; ni ere ilea urdintzen hasia, ni ere engranaje berberean harrapatua, baina uzkur, artean etsi gabe. Ni
|
ez
nengoen hilik, esaten nion neure bururari?, oso bizirik nengoen! Baina orduan, artean bizirik banengoen, zergatik jarraitzen nuen han, besteekin, zertarako?
|
|
|
Ohatila bat pasabidean zeharka, eta
|
ez
nago hilda. Badaezpada ere, etzan egin naiz.
|
|
2017
|
|
|
Urteak eman nituen, telefonoa hartu eta deitu beharrean, egunkariko eskelak begiratzen, Gabriel noiz agertuko zain. Bizirik jarraitzen zuen, eskeletan agertzen ez bazara
|
ez
zaudelako hilik. Itxaropen handirik gabe, ondo egotea espero nuen, ez oso gaizki behintzat.
|
|
2018
|
|
|
Cronanek, hain zuzen, parekatu egin zituen Alabamako 1852ko esklabo kodea eta 1972an emazteen eginkizunei buruz eginiko deskribapen bat, baina horrek ez du frogatzen, hark uste bezala, emazteak esklabo direnik. Izan ere, emazteak
|
ez
daude hilda esparru zibilean, behiala zeuden bezala; gaur egun, gauza gehienetarako, juridikoki askeak eta besteen berdinak dira: herritartasuna eskuratu dugu.
|
|
2019
|
|
|
Ez gara erraldoiak baina ez gara nimiñoak. Ez gaude osasuntsu baina
|
ez
gaude hiltzear, eta jasaten dugun gaixotasun larria sendatu ez badugu ere (gaixotasun kronikoaren sintoma guztiak ditu), arintze eta hobetze bidean jartzea lortu duten munduko hizkuntza komunitate gutxietakoa gara, eta gure berreskurapen prozesua erreferentzia, akuilu eta adibide iradokitzailea da munduko hizkuntza gutxitu askorentzat.
|
|
|
Marcial? Ez, bera
|
ez
dago hilda. Nirekin bizi da.
|
|
|
–itaundu zuen bekozko ilunez?. Nire anaia
|
ez
dago hilda. Nirekin bizi da, goiko solairuan, azaldu zuen bere hitzetan sinesten duenaren tonu irmoaz.
|
|
|
Denak
|
ez
zeuden hilda. Batzuek, gutxi batzuek, lortua zuten mendekotasuna gainditzea eta, ahaleginak eta bi eginez, ihesbiderik ez zuela zirudien zulo hartatik ateratzea.
|
|
2020
|
|
|
–Ez, ez, joder, Marian,
|
ez
zaude hilda, ezta. Esadazu ezetz!!
|
|
2021
|
|
|
Idazketa asko dago munduan, eta horren aldean literatura gutxi, baina badago literatura, badira testu iraungiezinak, belaunaldiz belaunaldi bizirik irauten dutenak. Iraganeko testu zaharretan dauden hitzak hildako gizon emakumeenak izan daitezke baina, idatzi zutena irakurtzen dugunean, iraganeko gizon eta emakumeak
|
ez
daude hilda, nola egongo dira ba, entzun egiten ditugu, lagunak entzuten ditugun moduan," etorri" diote eta hara joaten gara," eseri" eta eseri egiten gara," begira" eta begiratu egiten dugu," uste dut zerbait ikustea lortu dudala" eta geuk ere zerbait ikustea lortzen dugu.
|
|
|
Ontzi bat edonora joan daiteke, leku aberasgarri zein mortuetara. Ternuara edo izotza baino
|
ez
dagoen hildako ur berdeen basamortura. Edonora goazela ere eskifaia behar da, belak jalgitzeko eta batzeko, sukaldatzeko, gaixotzen direnak osatzeko, ontzia garbitzeko, izarretako bideak nabigatzeko, eta gauetan, mahaiaren inguruan, lagun hurkoa animatuko duten ipuinak kontatzeko.
|
|
|
Gaur egun norena den, susmoa baino ez daukat. Hobia, esan gabe doa,
|
ez
zegoen hil baino urte batzuk lehenago eman zuen testamentuko ondasunen eta jabaltzekoen artean. Ala?
|
|
|
" Ni
|
ez
nago hilda, ondo bizirik baizik!"
|
|
|
" Ni ez nago...
|
ez
nago hilik".
|
|
|
Hilik zegoela esaten zioten bigarren aldia zen. Baina bera
|
ez
zegoen hilik; horren seinale ziren zerion ura, hesteek erortzean zeukaten pilpira, hondoan ageri zitzaien urdinkara, bere burua bera, une hartantxe, pentsatzen. Anaiak eta Anderrek esanak esan, ez zegoen hilik, bazekien.
|
|
|
Baina bera ez zegoen hilik; horren seinale ziren zerion ura, hesteek erortzean zeukaten pilpira, hondoan ageri zitzaien urdinkara, bere burua bera, une hartantxe, pentsatzen. Anaiak eta Anderrek esanak esan,
|
ez
zegoen hilik, bazekien. Eta hori pentsatzearekin batera lasaitua hartu bazuen ere, itzal bat ikusi zuen iragaten eguzkiak andrearen gainean egiten zuen errainuan zehar.
|
|
|
" Esan dizut: neu
|
ez
nago hilik. Zu nire senargaia zinen.
|
|
|
Bigarren aldiz egun hartan –" esnatu" zenetik egun bat pasatua zen ala gehiago? – ihesi aurkitu zuen bere burua. Bazekien
|
ez
zegoela hilik, baina une hartan ez zitzaion inporta hilik egotearen kontua, baizik eta Ander marikoia izatea. Ander marikoia bazen, haien artekoa gezurra izan zen.
|
|
|
Erabaki zuen inor
|
ez
zegoela hilik eta aurkituko zuela zer gertatzen zen. Bere bizitzari buruzko deskribapena bat batean gelditzen zen, bukatu gabeko bizitza baten moduan, Itziarren zaputzerako; izan ere, bikotekideren bat asmatuko ziotela pentsatu baitzuen ipuina irakurtzen zuen neurrian, baina ez, han utzi zuen idazleak bakarrik, ez Ander, ez inor, semea hazten.
|
|
|
Epel zeuden, beste batzuetan baino epelago; eta nazka eman zioten. Beraz,
|
ez
zegoen hilik, beharbada zauriturik, edo gaixo, erotuta, baina hilik, ezinezkoa zen. Hilik balego ez zukeen epeltasuna nabarituko.
|
|
|
Lasaitu egin nintzen. Beharbada
|
ez
zegoen hilik, eta bakeak egin genitzakeen. Bata gainetik kendu eta ohean eseri nintzen altxatzeko.
|
|
|
Zuk hil ninduzun, jakin dut. Baina ni
|
ez
nago hilik" gehitu zuen gero.
|
|
|
Harridura eta beldurra nahasten zitzaizkidan gogoan, eta, aldi berean, lasaitua, ze
|
ez
bazegoen hilik, ez nuen neuk hil; neuk baino areago geuk, orduan ere Mikel kabroi horrek ardurei ihesi egin baitzien. Baina banekien hilik zegoela, horretaz akusatu ninduten, hiltzea merezi ez bazuen ere; merezi, besteak merezi zuen.
|
|
|
Emakume hura biktima zen, Mikel eta bion biktima, norbait hil zuten guztien biktima. Gero nik fantasia bihurtu nuen hilik zegoelako, baina orain
|
ez
zegoen hilik, niri agertzen zitzaidalako. Asko lagundu zidan kartzelaldian, Ereagako hondartzan zehar Algortako Portu Zaharreraino egiten genituen paseo luzeetan.
|
|
|
Nire baitako emakumea" ni
|
ez
nago hilda!" ari zitzaidan txilioka.
|
|
|
Zuhurtziak esaten zidan hilda zegoela baina
|
ez
zegoela hilda.
|
|
|
" Zure arrebaren adiskidea" esan nezakeen, baina ez zen erabat egia izango;" zure arrebaren irakaslea" ere erantzun nezakeen, edo burkidea edo gogaidea. Hura dena ere erantzun nezakeen, baina ez nekien nola hartuko zuten, eta, batez ere, ez nekien nola hartuko zuen emakume gazteak, beharbada, ez zekielako hilik zegoela, edo egon,
|
ez
zegoelako hilik.
|
|
|
norbera ez dago inoiz hilda. Dagoeneko
|
ez
dago hilda egoteko inor. Ni bizirik nago.
|
|
2022
|
|
|
Erdigunean itzuli batzuk eman ostean, Erkudenek ahal bezala utzi zuen California kale izkina batean," TAO sistema
|
ez
dago hil ala biziko misioetarako pentsatuta". Giltzak kontaktutik atera, eta oihuka ari zen Eñauti sorbaldetatik heldu zion beste behin.
|
|
2023
|
|
|
Hila zen niretzat haurtzaroko eta gazte denborako bizitzaren erritmoa, hilak zereginen batean bete betean aritzen nintzeneko momentu haiek, bai eta atseden uneak ere, non gogoa eta gorputza ustekabean igeri gelditzen ziren, aske, patxadatsu. Berarentzat
|
ez
zeuden hilak, ordea. Eguerdi, iluntze, zapatu eta igande, berak aurkitzen du denbora atseden hartzeko, Le Monde irakurtzeko, diskoak entzuteko, txeketegia konprobatzeko, bai aspertzeko ere.
|