|
2001
|
|
|
Guztion atsekabea sortzen duten egoera tamalgarri hauen aurrean arduradun politikoen ahotan «arrazoi naturalak» esaera entzutea ohikoa bilakatu da. Ezin da ukatu, heriotz masibo hauetako gehienetan
|
ez
dagoela gizakiaren aldetiko ekintza zuzenik, baina egia da ere arrainen heriotza eragiten duten faktore «natural» horiek gizakiak ibai eta ibaiertzetan burututako eraldaketen ondorio direla. Lehenago aipatu den moduan, ibaien erdi eta behe ibilguetan, udan batez ere, oxigeno eskasiak gerta daitezke modu naturalean, baina egia da ere, ibaiek badutela egoera horiei aurre egiteko baliabiderik eta ongi kontserbaturiko ibaietan, egoera horiek ez direla kezkagarri bihurtzera iristen.
|
|
|
Orduan, ez zen hizkuntzarik, eta mugarik urik eta mendirik ere ez, ezarritakoez gain. Munduan
|
ez
zegoen gizakirik, horiek geroago biziko ziren eta egun hori heldu bitartean, naturarena zen hitza.
|
|
|
Baina ez betiko gizaki abstraktu eta aidezko hura, erabat gorrotagarria (agian mesprezagarria esan nuke hobeto). Liburu honetan
|
ez
dago Gizakirik, liburu honetan gizon emakumeak daude, adin guztietakoak, jatorri guztietakoak, leku zehatzetan bizi eta hiltzen direnak, gorputza dutenak. Auskalo arima (beste iruzur bat, baina hainbeste dira) duten, gogoa bai, zalantzarik gabe.
|
|
2002
|
|
|
Informazioaren gizartean, duda, pentsamenduaren oinarria?
|
ez
dagokio gizakiari berari, komunitate pentsalariari baino; eta, gaurko gizarte aurreratuan, informatzaile profesionalak dira duda eta pentsamendua definitzen dituztenak.
|
|
2003
|
|
|
Hamaika liburu idatzi ziren orduan arriskuari gogor erantzunez, guztiak ere frantsesen askatasun aldarrikapenak ezkutatzen zuen doilorkeria salatuz. Izan ere, San Agustinek argi utzi zuen bezala, Jainkoaren obra da beti historia,
|
ez
dago gizakien esku, eta, beraz, hauen ekimen indibidual edo sozialak ezin dezake hoberako inolako aldaketarik eragin. Liberalismoak plazaratzen dituen balio guztiak arbuiagarriak dira, hortaz:
|
|
|
historikoki, armek nazio askoren esparrua gehiago eratu dute, kideen atxikipenek baino. Beraz, XXI. mende honetan, bada garaia aitortzeko
|
ez
dagoela gizaki librerik, baldin eta pertsonari aitortzen ez bazaio baduela hautaketa librerako eskubidea giza talde identitarioari atxikitzen zaion unean.
|
|
|
— Beharrezkoa deritzot bada Pausaniasek, nahiz eta gaiari ondo ekin, behar bezala burutu ez duenez, ni hitzaldia burutzen saiatzea. Bi maitasun 186 mota egotearen kontu hori ondo bereiztu duela uste dut, baina
|
ez
dagoela gizakien arimetan bakarrik mutil ederrekiko, baizik eta beste gauza askorekiko eta beste izakietan ere bai, animalia guztien gorputzetan, lurreko landareetan eta, esate baterako, izaki guztietan, uste dut nire eskulangintza medikuntzatik ondo ikusita daukadala, jainkoa handi eta harrib garri dela eta denera zabaltzen dela, gizaki zein jainkoen arazoetara.
|
|
|
4 Nahi gabeko betebeharrei dagokienez, Jainkoak halakoak ezartzen dizkie gizakiei, eta
|
ez
dago gizakion esku kontrakoa erabakitzea. Esate baterako, norbaiti kontzeju kargu baterako dei egiten bazaio edo justiziak norbaiti komisio bat ematen badio, subjektu horrek betebeharra bete behar du, eta ezin dio horri ukorik egin, desenkusa legitimorik ez badu.
|
|
2004
|
|
|
Hala ere, kontuan hartu behar dugu behi aziendak birus enteriko batzuk izan ditzakeela, hala nola Rotabirusak edo Norovirusak, jetzi bitartean esnea kutsa baitezakete higiene baldintzak egokiak ez badira. Birus horiek ostalari berezitasun handia dutela dirudi, eta
|
ez
dago gizakiei transmiti dakiekeen daturik. Hala ere, giza baliokideen nahiko antzekoak dira, eta, beraz, ezin da baztertu infekzio gurutzaturik, baldintza egokiak gertatzen badira.
|
|
|
Gaua ren atzekaldean batik bat eleberri lirikoa da, tematikak, irudiek eta baliabide teknikoek poesiara hurbiltzen baitute, kontaketa narratibora baino gehiago. Olerki luze bat bailitzan, eleberriak azaltzen digun istoriolabu rra aitzakia moduan darabil poetak, Paris handiaren alde ezkutu, ilun eta dramatikoaz mintzateko, egunez ikusterik
|
ez
dagoen gizakien bizitza dramatikoa azaltzeko: herrimina, bakardadea, bazterketa, txirotasuna...
|
|
|
1 Kontzientziarik gabe ez dago zientziarik, ez arterik, ez erlijiorik; hots, kontzientziarik gabe
|
ez
dago gizaki izenik merezi duenik.
|
|
|
Gorago aurreratu dugunez, gizakiaren sorleku, sehaska eta etxea gizartea da, giza-artea, alegia. Gizarterik gabe
|
ez
dago gizakirik, gizakirik gabe gizarterik ez dagoen halaxe. Eta" gizarte" dioenak kultura dio.
|
|
2006
|
|
|
Konklusio hori da, hain zuzen, arrazionalizatutako mundu bateko gizakiari dagokiona: ez dago gure bizitza gidatzen duen botere ezkutu eta aurreikustezinik, dena mendera baitaiteke kalkuluaren eta aurreikuspenaren bidez; gainera, arrazionalizaio prozesuak erakutsiko digu azken balio eta helburuak ez dituela izaki jainkotiar batek ematen,
|
ez
daudela gizakiaren naturan txertatuta, arrazionaltasun zientifikoak ezin dituela sortu. Beraz, indibiduoa bakarrik dago, eta bera da gertaeren norabidea gidatu eta berauek zentzuz horni ditzakeen bakarra.
|
|
|
TAOren ondorioak teratogenoak eta immunotoxikoak dira nagusiki, eta haren toxikotasuna giltzurrunean oinarritzen da batez ere (micotoxina horrekiko organorik zaurgarriena), orain arte animalietan egindako ikerketek erakusten duten bezala; izan ere, animaliok ahalmen kartzinogenikoa giltzurruneko tumoreak agertzearekin lotu dute. Hala ere, adituek onartzen dute
|
ez
dagoela gizakiekin harreman zuzena bermatzen duen daturik. Minbizia Ikertzeko Nazioarteko Agentziak (IARC) animalien azterketei buruzko datuetan oinarrituta egin duen ebaluazioaren arabera, toxina hori 2B arriskuaren sailkapenean hartu behar da kontuan, eta honela definitu behar da:
|
|
|
Gizakia bere sentimenduak aldatzeko gauza balitz,
|
ez
legoke gizaki tristerik.
|
|
2007
|
|
|
Hori guztia, noski, hondartzara joatekotan; baina orduan
|
ez
zegoen gizakirik, ezta bestelako primaterik ere. Dinosauroak ziren jaun eta jabe.
|
|
|
historikoki, armek nazioaskoren esparrua gehiago eratu dute, kideen atxikipenek baino. Beraz, XXI. mendehonetan, bada garaia aitortzeko
|
ez
dagoela gizaki librerik, baldin eta pertsonariaitortzen ez bazaio baduela hautaketa librerako eskubidea giza talde identitarioariatxikitzen zaion unean.
|
|
|
kaos bat. Hizkuntzarik gabe
|
ez
legoke gizakirik. Hizkuntzarik gabe mundua nolakoa zitekeen esatea enpirikoki ezinezko den bezalaxe, ezinezko ere da logikoki egoera hori pentsatzea, edota, errigore hertsian, pentsatzea bera soil soilik.
|
|
|
Zalantzak argitzeko, erabiltzaileek telefonora dei dezakete. CONSUMER eroski ri egindako adierazpenetan, Lucía Sánchezek, kosmetikoen sinaduraren Komunikazio Saileko arduradunak, azpimarratu du kadmioa “poltsaren hondoaren barruan dagoela, eta, beraz,
|
ez
dagoela gizakiarekin kontaktuan eta, beraz, ez dela kaltegarria”. Gainera, argitu nahi izan du Espainian bakarrik uzten dela, eta ez Europako beste herrialde batzuetan, komunikabide batzuek argitaratu zuten bezala.
|
|
|
Horren haritik uler daiteke, ere, zergatik gorago hezkuntzaren alde sozio-kulturala aztertu dugun —sozializaziorik eta enkulturaziorik gabe
|
ez
dago gizakiaren pertsonalizaziorik—, baita zergatik Deweyk —adibidez—" hezkuntzaren funtzio eta espiritu sozialaz" 96 hitz egiten digun. Hezi nahi duenak, bestela esanda, nahitaez hartu behar du kontuan pertsonaren dimentsio komunitarioa —gizabanakoari lagundu egin behar dio bere gizartearen kide on bat izaten—, eta horrek, jakina, erantzukizun etikoa dakar berarekin.
|
|
2008
|
|
|
Ikertzaile taldeak ikusi zuen, duela 126.000 urte, duela 6.000 urte baino klima beroago batekin (eta, beraz, beraientzat ez hain onuragarria), mamutek bizirik irautea lortu zutela. Baina orduan
|
ez
zegoen gizakirik Europako iparraldean. Zientzialariek uste dute, beraz, duela 6.000 urte, eta ahalik eta habitat gutxien izanda, nahikoa izango zela gizaki bakoitzak mamut bakarra harrapatzea hiru eta 200 urte bitartean, erabat desagerrarazteko.
|
|
|
Bridget Bennet, New Yorkeko (AEB) Beth Israel zentro medikoko onkologiako nutrizionista espezialista eta beste zenbait profesionalen iritziz. ), “ikerketa handiagoa egin behar da, gaur egungo azterketak laborategian egin baitira,
|
ez
baitago gizakiekin esperimenturik, eta ezin da esan brokoliaren antioxidatzaileek saiakuntza hoditik kanpo bezala funtzionatzen dutenik”.
|
|
|
Albert Einsteinek zioen erlerik
|
ez
balego gizakiak urte gutxiago biziko liratekeela edo desagertu egingo liratekeela. Izan ere, erleek polinizatzen dituzte gizakia elikatzen duten landareen hiru laurdenak eta munduko landare loredunen %90 Kalkulu batzuen arabera, erlerik ez balego 3.000 landare mota galduko lirateke.
|
|
2009
|
|
|
Kasu horretan gizakiaren eraginez zen, eta berak hori naturara eraman zuen. Han
|
ez
dago gizakiaren esku hartzerik, baina inguruan kondizio batzuk daude, eta horiengatik gertatzen da hautespena.
|
|
|
Arazoa da, ordea, A/ H1N1 birusak, ohiko gripeak bezala, gaixoak lehendik dituen osasun arazoak larriagotzen dituela, eta garaiz atzeman ezean botikek ez dute balio. Horretaz gain, oraingoz
|
ez
dago gizakia birus horretatik babestuko duen txertorik. Horiek hala, Europako Batasuna larrialdiko bilera egitekoa da gaur, izurriaren aurkako neurri bateratuak hartzeko.
|
|
|
Aitzitik, bidelapur katalanari ez dagokio ideologia zehatzik, zibilizaziotiko ihesaldi etengabeaz haratago. Hau da,
|
ez
dago gizakien arauetara mugatua. Aitzitik, espazio naturalen inguruetan bizi da, eta gizakiekin harremanetan jartzen denean, haien aberastasun materialak harrapatzeko baino ez da.
|
|
2010
|
|
|
Oro har, batez ere Euskal Autonomia Erkidegoko isurialde atlantikoari dagokionez, nahiko degradatua eta urratua dago bertako ingurumena. Historikoki izanden giza presioa handia dela, gaur egun daukagun paisaia guztiz kulturala dela esandezakegu, alegia, Euskal Herri osoan
|
ez
dagoela gizakiaren eraginetik at geldituden lekurik. Badaude, hala ere, nahiko ondo kontserbatzen direnak, hala nola Aztaparretako bazterra, Iratiko oihaneko zenbait sektore, Zuberoako piriniar magala, eta abar.
|
|
|
Aurreuste liberalaren arabera gizakia askatasunaren saltsan bizi da. Hemendik abiatuta, kulturaren loturei muzin eginez, inon kokatua
|
ez
dagoen gizaki bat proposatzen du.
|
|
2011
|
|
|
Antzezten dugun istorioa izugarria izan daiteke, baina pertsonaiak oso gizatarrak izan ohi dira beti. Aldarrikapen hori egin nahi izan dut lan honetan, istorio perfektuak dauden arren,
|
ez
dagoelako gizaki perfekturik. Hala onartu genuke denek! Zuk zeuk asmatutako eta landutako obra da.
|
|
|
Galaxia osoa inperio bat da, izan ere, eta haren erdian dago Trantor, planeta hiriburua. Planeta osoa hiri bat da,
|
ez
dago gizakiak eraikitakoa ez den txokorik. Han dago Inperioaren botere guztia bilduta, baina oso boteregune ahula da:
|
|
|
Hala ere, moral tradizionaleko maxima batzuek behaztopa handirik gabe lortu dute krisiaren gainetik gureganaino pasatzea: helburu politikorik
|
ez
dagoela gizakiaren (edo bizitzaren) gainetik, etab. Jakituria zaharren familia dogmatiko horretako apotegma bat da, helburuak ez omen dituela bitartekoak justifikatzen. Prentsa espainolak eta espainolistak maiz egotzi die euskal gotzainei, ez omen zutela bortxa kondenatzen.
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, moral tradizionaleko maxima batzuek behaztopa handirik gabe lortu dute krisiaren gainetik gureganaino pasatzea: helburu politikorik
|
ez
dagoela gizakiaren (edo bizitzaren) gainetik, etab. Jakituria zaharren familia dogmatiko horretako apotegma bat da helburuak ez omen dituela bitartekoak justifikatzen. Prentsa espainolak eta espainolistak maiz egotzi die euskal gotzainei ez omen zutela bortxa kondenatzen.
|
|
|
Nik ideiaturiko bizi sistema ez zela arrazoizkoa eta bidezkoa, beti gazte, osasuntsu eta indartsu egotea suposatzen baitzuen, eta
|
ez
zegoela gizakirik itxaropen hori izateko bezain txororik, oso neurrigabea izan arren bere nahikundeetan. Kontua ez zela, beraz, ea gizonak aukeratuko lukeen beti gaztaroaren ederrenean bizitzea, oparotasunez eta osasunez inguratua, baizik eta nola emango lukeen amaigabeko bizitza zahartzaroak berekin dakartzan ohiko eragozpen guztien menpean.
|
|
|
Nietzsche-k esklabo izendatu zuen hori gizaki erreaktiboa da, esklaboen moralduna izanik bere baitan artaldearen kontserbazio sena nagusi duen gizaki ahula; eta horrezkero,
|
ez
dago gizaki erreaktiboa edo esklaboa eta masokista edo menderatua berdintzerik. Hegel-en pentsamenduan oinarrituriko matrize modernoak bereizten zituen esklabo menderatu masokistak eta, bestetik, nagusi menderatzaile sadikoak?. Esklaboaren ezaugarri nabarmenena, Nietzsche-ren aburuz, indar aktiboen murrizketarekin batera nagusitzen den erresuminez blaituriko mina da.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, berriz ere,
|
ez
dago gizaki unitario batez hitz egiterik, egungo gizaki sadomasokista antzezle hutsa baita, makina bat aurpegi izan baititzake, zeinetan bi aurpegi (psikismo) ezberdin eta antagoniko bereiz eta nabarmendu daitezkeen.
|
|
|
Haatik, nahiz eta urteak iragan, itsasgora eta itsasbeheretan murgilduta?, egun badaki doinu haiek barruan geratuak zeuzkala, gaizki garbitutako ipurdian urteetan ekinean diharduen amaitu gabeko erreakzioaren antzera, zapaltzen ez den laborategiko zokondoren batean. Batzuetan
|
ez
dago gizakiaren buruan gauzak nola egosten diren jakiterik.
|
|
2013
|
|
|
oso litekeena da ilargi betea bera baino distiratsuago ikustea Ison Lurretik. Hori
|
ez
dago gizakiaren esku, noski, baina aurten aurreikusita dauden beste zenbait gertakari, bai. Esaterako, Europako Espazio Agentzia azken ukituak ematen ari zaio Gaia misioari.
|
|
2014
|
|
|
Arma honekin,
|
ez
dago gizakiei erasotzeko arriskurik.
|
|
2016
|
|
|
Euskal mitologian gehien errepikatzen den oparigintza eredua da hau. Ez dago ezarpenik,
|
ez
dago gizakiak betirako morroi egiten dituen aspaldi mitikoan jazotako gertakaririk. Hartu emana eta ordaina dira bere oinarriak.
|
|
2017
|
|
|
" Dena
|
ez
dago gizakion eskuetan, patuak ere bere lana egin behar du" pentsatu zuen mendizerra irabazi ondoren lursail ikaragarriak bere oinetara ikustean.
|
|
|
Oinazeak erosten ditut ezerrezen truke eta besteon oinazeak nozitzea baizik ez zait gelditzen heriotzari itxoiten diodan bitartean. Norberak nozitzen duen oinazearen samina beste inori kentzea bezelako zorionik
|
ez
baitago gizakiontzat.
|
|
2019
|
|
|
Baina gogoeta honek ez zuen euskal gizakia kezkatzen, betidanik eta betirako zegoen mundu magiko baten partaidetzat hartzen baitzuen bere burua. Mundua
|
ez
zegoen gizakiaren neurrira egina, eta mundu bizidun hori urtero lotan, ia hila, gelditzen zaigu, gero negua igarota udaberrian berriro esnatzeko. Biziaren garaipena da.
|
|
2020
|
|
|
Jean de la Bruyerek esan zuen hiru gertakari garrantzitsu baino
|
ez
daudela gizakiarentzat: jaiotzea, bizitzea eta hiltzea.
|
|
|
Mikroplastikoek epitelioan bertan geruza bat sortzen dute, eta elikagaiak ez dira ondo asimilatzen. Uste dut, oraingoz,
|
ez
gaudela gizakiontzat larriak diren kontzentrazioetan, baina ez dakigu zer ondorio izan ditzaketen epe luzean. Eragina izateko aukera erreala da.
|
|
|
" Maximo eta minimo termiko horien bukaeran desagertzeak izan dira gehienetan, espezieei ez dietelako eman egokitzeko aukerarik. Baina duela milaka urteko garaiez ari gara, eta
|
ez
zegoen gizakirik. Eta orain hemen gaude, aldaketa handi baten aurrean.
|
|
2021
|
|
|
Alaba, ez baitzuen horrelako ozarkeriak egiteko ohiturarik, eragozpenak jartzera zihoan; baina amak espresuki agindu zion egiteko, ikusirik zaldunarengan
|
ez
zegoela gizaki biziaren sentimendurik ez indarrik. Alabak, bada, agindua betez, eriaren ohera ondoratu eta erran zion:
|
|
|
[Itsasoaren] fenomenoen zioa aurkitzen saiatzen garen istantetik, antropomorfismoan erortzen gara. Gizakirik ez dagoen lekuan
|
ez
dagoke gizakiek ulertzeko moduko ziorik».
|
|
|
Zientzia, teknologia, arrazoimena, adimena, giza trebezia guztiak, gizakiak hiltzeko makinak sortzeko elkar hartuta. Egia historikoa,
|
ez
baitago gizakirik botere nahirik gabe, ez baitago botere nahirik gerrarik gabe, ez baitago gerrarik armarik gabe, eta ez baitago giza historiarik botere nahia duen gizakirik gabe. Gizakiaren historia bere armen historia delako.
|
|
2022
|
|
|
Pezibear Beta laktoglobulina behi esnean eta bestelako hausnarkarietan ugariena den proteina serikoa (ardia, ahuntza, burra, behorra), baita beste ugaztun batzuetan ere (zerra, txakurra, gata edo izurdea). Hala ere,
|
ez
dago gizakiaren amaren esnean ez karraskarietan, ez untxietan, ez gamelu emeetan. Zein da bere funtzioa?
|
|
|
" Seguridad". Txerriak, oreinak edo basurdeak ordezko onak ziren, baina
|
ez
zegoen gizakiarenak baino gehiago txunditzen zuen begiradarik. Gizakien begietan animalienetan ikusten ez ziren ñabardurak antzematen ziren.
|
|
|
Gai hauei buruz hizketan hasi orduko oharkabean egiten ditugun galdera orokor guztiek zergatik izan behar zuten alemanek?, zergatik izan behar zuten juduek?, zein da aginpide totalitarioaren nolakotasuna?, argudia daiteke, askoz ere garrantzi handiagoa dute epaitzen den delitu motari eta epaia eman behar zaion akusatuaren nolakotasunari buruzko galderek baino; esan daiteke galdera horiek garrantzi handiagoa dutela, berebat, jakiteak baino zenbateraino den gai gure egungo zuzenbide sistema Bigarren Mundu Gerraz geroztik behin eta berriz epaileen aurrean agertu den delitu eta gaizkile mota berezi hau epaitzeko. Esan daiteke, halaber, auzia
|
ez
dagokiola gizaki jakin bati, auzi gelan dagoen banako berezi bati, aleman herriari oro har baizik, edo berebat dagokiola antisemitismoari, bere tankera guztietan, edo historia moderno osoari, edo gizonaren izaerari eta jatorrizko bekatuaren nolakotasunari; bide horretatik joanez gero, azkenean gizadi osoa egongo da auzi gelan, akusatuaren ondoan eserita. Argudio horiek denak maiz eman dira, eta ‘gu guztiongan Eichmann’ bana aurkitu arteko onik izango ez dutenek aldeztuko dituzte oroz gain.
|
|
|
Segidan, Hernandok azaldu zuen bere analisiek ez dutela diziplina batean abiapuntu hartzen, eta bere burua diziplinartekotzat ez ezik, diziplinarik gabekotzat jo zuen. " Nire ustez —dio—,
|
ez
dago gizakia ulertzea baino ezer konplexuagorik, eta horretarako, norbaitek garatutako edozein optikatatik ekin behar zaio. Diziplina akademikoak botere gailuak direla uste dut6".
|
|
2023
|
|
|
Sortzea gizaki guztiok dugun ahalmena da. Sortzea, ordea,
|
ez
dago gizaki guztion eskura. Sortzeak eta sorkuntza gizarteratzeak kostu handia dute eta horren bueltan legeak eta merkatuak sortu dira, klase sortzaile eta banatzaile bat mantentzeko.
|
|
|
Bertatik Ginea Konakryra joan nintzen, urtebetez txinpantze basatiak ikertzera. Zaila zen behatzea,
|
ez
daudelako gizakiei ohituta. Gu ikusi orduko, berehala alde egiten zuten, hain berezkoa duten alarma oihuak bota ondoren.
|
|
|
Ilargira doaz, baina ez dakite zeru izarniatuaz gozatzen. Zoriontsu izateko behar dugun guztia
|
ez
dago gizakiok sortutako ezertan, baizik eta izadiaren edertasunean". Edozein gaztek onar ditzake Hofmannen hitzak, baina, Hofmannen adinera iritsi aurretik, lsd eta kideak probatu nahi, badaezpada.
|
|
|
Kasik beti, edo segurago ere beti, obligazio guziak ukatzen dituenak gezurra erraten die bestei baita bere buruari berari ere; eta izatez hori aitortzen du. Izan ere
|
ez
dago gizakirik ongiaren eta gaizkiaren gaineko bere iritzia noizean behin ematen ez duenik, bederen urkoa gaitzesteko.
|