|
2002
|
|
|
Kopuru hori zehazteko, Estatuko aurrekontuak hartzen dira oinarri. Bertan euskal lurraldeetara transferiturik
|
ez
dauden eskumenengatik Estatuak lurralde osoangastatzen duena zenbatzen da. Gaur egun, gastu horiek Estatuko aurrekontuaren %50 baino handiagoak dira.
|
|
|
Estatuakbere eskumenen harribitxia nola ebaki eta leuntzen dioten behatzen du. Horregatik, Estatuak gogor eusten die EBrekin auzitan
|
ez
dauden eskumenei. Bitartean, erregioak eta estatu gabeko nazioak beren egoerari atxikitzen saiatzen dira, estatueneskumenak murrizten diren heinean.
|
|
2003
|
|
|
Eta horren arrazoiabistakoa zen: Eusko Jaurlaritza berari
|
ez
zegozkion eskumen eremu batean sartzenari zen.
|
|
2012
|
|
|
Eta hori dena areagotua PPk (Erkidego Autonomikoaren eta Nafarroako Gobernuaren konplizitatearekin) murrizketak aplikatzeko era basatiarekin. Neurri horiek sorraraz dezaketen shock egoera erabiliz ere, estatuaren zentralizatzeari bultzada handiagoa eman nahi dio, juridikoki eta instituzionalki
|
ez
dagozkion eskumenak bere gain hartuz. Testuinguru honetan, boterearen eta boterea sostengatzen duten alderdien aldetik esaten digute beraien egitasmoak (eskubiderik gabeko langile klasearen ustiaketa basatian eta baliabide energetiko mugatuen eta ingurumenaren suntsitzailea izango den politika hiperdesarrollistan oinarrituriko balizko hobekuntza) aurrera atera arte beste alternatibarik ez dagoela etsitzea eta sufritzea baino.
|
|
|
Horrenbestez, kupoa aldagai exogenoen mende dago, hau da, transferitu gabedauden eta, hortaz? bereganatuta
|
ez
dauden eskumenetan (CNA) estatuakegiten dituen gastuen mende dago, HEHn egindako diru bilketa eta bere gastupropioak inola ere kontuan hartu gabe. Ezaugarri horren ondorioz, ziklo ekonomikotikondorioztatzen diren emaitzak Hego Euskal Herriari soilik dagozkio (diru bilketahandiagoa edo txikiagoa izanik, eta gastu publikoa handiagoa edo txikiagoa izanik).
|
|
|
Euskal Herriko zazpi lurraldeetan, une honetan,
|
ez
dago eskumenik lanharremanen araubide juridikoa diseinatzeko. Europar Batasunak gai honetan dueneragina oso txikia izanik, funtsean gutxieneko helburuak ezartzen dituzten zenbaitzuzentarau, Euskal Herriak Estatu propioa edukiko balu, parez pare irekiko litzaiokeaukera lan harremanen eredu propioa garatzeko.
|
|
2015
|
|
|
Hala eta guztiz ere, Gobernuak bere gain hartu ditu
|
ez
dagozkion eskumenak. Adibidez, hauteskunde mahaiek onartu behar dituzten arauen erredakzioa.
|
|
2020
|
|
|
Carolina Darias Espainiako Lurralde Politikarako ministroa eta Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako Autogobernu sailburua, nor bere taldeek lagunduta, Gasteizen batzartu dira, 1979ko estatutuan jasota dauden baina oraindik Jaurlaritzaren esku
|
ez
dauden eskumenen transferentzia gauzatzeko egutegia eguneratzeko.
|
|
2023
|
|
|
ETELren eskumen banaketaren eskema edo sistema TAOLak 7 eta 25 artikuluetan egindakoaren oso antzekoa izan da: alde batetik, toki erakundeek euren eskumen propioak dituzte, 17 artikuluan zerrendatutakoak; bestetik, eskuordetutako edota transferitutako eskumenak daude; eta azkenik, toki erakundeei berez
|
ez
dagozkien eskumenak topatzen ditugu. Eskema, beraz, ez du Estatuaren oinarrizko arauketaren kontra egiten, eskema berdina da.
|
|
|
Bultzada horretan lan egiten du ETELren 16 artikuluak, bertan adierazten delako herritarren bizi kalitatea hobetzeko eta komunitatearen interesak edo beharrizanak asetzeko udalek bestelako zerbitzu edo eskumen ere garatu ahal dituztela. Hori gauzatu daiteke nahiz eta eskumen, zerbitzu edo jarduera horiek
|
ez
egon eskumen propioen, eskuordetuen edota transferitutakoen jarduera esparruan. Egia da, eskumen horien egikaritzeko bikoiztasunak sahieztu behar dela eta finantza jasangarritasuna bermatu behar direla, baina printzipioz ez dago inolako arazorik eskumen mota horiek eman ahal izateko.
|
|
|
Bide horretan ETELk xedapen baten baino gehiagotan Foru Aldundiei finantza zaintzako ahalmenak aitortzen dizkie. Esangura horretan, ETELren 16 artikuluak propioak ez diren eta eskuordeturik
|
ez
dauden eskumenen inguruan hitz egitean finantza esparruan lurralde historikoak izan ahal duten papera indartzeaz gain finantza zaintzako ahalmena Foru Aldundien eskuetan uzten du. Artikuluaren arabera, toki erakundeek propioak ez dituzten eta eskuordeturik edo transferiturik ez dituzten jarduera, zerbitzu edo eskumenak bultzatzeko asmoa dutenean, lehenengo eta behin bikoiztasunei buruzko eta finantza jasangarritasunari buruzko txotenak dituzte.
|
|
|
Eskumen hauek eskuordetze hitzarmenaren bitartez ezarriko dira eta hitzarmen horietan zehaztuko da eskumenen egikaritza ikuskatzeko eta kontrolatzeko teknikak (TAOLren 27 artikulua). c) Berezkoak edo eskuordetuak ez diren eskumenak: Esan bezala, horiek izango dira berezkoak ez diren eta eskuordeturik
|
ez
dauden eskumenak. Hauek honako baldintza hauetan egikaritu ahal izango dira: Toki ogasunaren finantza jasangarritasuna ez denean arriskuan jartzen Aurrekontu egonkortasunerako eta finantza jasangarritasunerako arauketak ezartzen dituzten baldintzak eta betekizunak betetzen direnean Eskumenetik eratorritako zerbitzu publikoa ez duenean beste Administrazio publiko batek ematen, hau da, zerbitzuen bikoiztasunik ez egotea
|