|
2003
|
|
|
Ez nuen etxean sartu eta arropa lisatzen nuen bitartean zurekin pentsatzen jardun nahi, burdina astunarekin nire alkandorak, bularretakoak edo gona arin eta galtza estuak, azken batean neure burua, hain bidegabeki zigortuz. Ez nuen beste behin goizean esnatu eta ohe zabalean iragan minik edo inoren ausentziarik sentitu nahi –esan eta gizona besarkatu omen zuen, nahiz eta
|
ez
zeuden emakumearen etxean, hotel hotz batean baizik, eta bezperan arrapaladan armairuetan gorde zituen bere laneko jantzien aztarnak, gabardina distiratsu eta body estu edo barruko arropa koloretsuen dirdaiak, ate zirriztuetatik suma zitezkeen oraindik.
|
|
|
Herriko txutxu mutxuak jasotzen dira ile apaindegian. Eta edozeren inguruan berriketan aritzea baino kirol gustukoagorik
|
ez
dago emakume askorentzat. Neu ere erdian izan naiz sarri, batez ere aspaldian.
|
|
2004
|
|
|
Neskaren amorruak egin zuen gainerakoa. Aitak irribarre batez erran zuen bezala,
|
ez
dago emakume zapuztu bat baino arrisku handiagorik.
|
|
|
Baina egoera hartan, ni
|
ez
nengoen emakumeetarako eta, galtzontziloak erregalatuta, agurtu egin nuen.
|
|
2008
|
|
|
Zu bakarrik bazaude, ni bakarrago. Azkenaldian, eta barkatu hau kontatzeagatik,
|
ez
dago emakumerik nire bizitzan, esaten den moduan? –irribarre triste bat egin du?.
|
|
2009
|
|
|
–Zuk irakurri, eta gero hitz egingo dugu, erantzun zion, nahiz eta hartutako jarreraz berehala damutu zen?: Bere ezkontzarekin gustura
|
ez
dagoen emakumea du protagonista, emakume asko eta asko bezala?
|
|
|
–Zuk irakurri, eta gero hitz egingo dugu –erantzun zion, nahiz eta hartutako jarreraz berehala damutu zen–: Bere ezkontzarekin gustura
|
ez
dagoen emakumea du protagonista, emakume asko eta asko bezala...
|
|
2013
|
|
|
Honelako batzar batean jasanezina izango litzaidake. Zure arrebek badute lagunik, eta, haiek kenduta, gela honetan
|
ez
dago emakumerik zeinen ondoan zutik egotea ez litzaidakeen zigorbide suertatuko.
|
|
2014
|
|
|
Irudika dezaket: Juantxok sorbaldak jaso eta burua astintzen du lagunen artean, erotuta nagoela eta
|
ez
dagoela emakumeak ulertzerik, eta besteak barrez, bere tokian jarriz:
|
|
|
De jeunes provinciales, instruites à mépriser l, heureuse simplicité de leurs moeurs, s, empressent à venir à Paris partager la corruption des nôtres; les vices, ornés du beau nom de talents, sont l, unique objet de leur voyage; et, honteuses en arrivant de se trouver si loin de la noble licence des femmes du pays, elles ne tardent pas à mériter d? être aussi de la capitale?. Hiri handian
|
ez
dago emakume zintzorik. Lerro batzuk lehenago irakurtzen da:
|
|
|
Galtzek, bota finetatik pixka bat gora loturik, oinetakoen irekidura airosak eta perlaz jositako brodatuak ikusten uzten zituzten. Eder ederrak ziren beloz gorderik
|
ez
zeuden emakumeen begitarteak. Txirikorda luzeak zihoazkien ihesi turbante kolore anitzetatik, begiak zoragarriak zeuzkaten, hortzak paregabeak, larruazala liluragarria.
|
|
2015
|
|
|
Prue Ramsayk bezala; den denek bezala. Baina
|
ez
zegoen emakumeen txorimalo izateko, eta, beraz, aulkian biratu, leihotik begiratu, eta tupustean, oso elkor, biharamunean giro zakarra egongo zela esan zuen. Lily zorabiatu egingo zela.
|
|
2016
|
|
|
Orain gondolarekin bizitzeko adina irabazten duenez, ezkondu egin da zineman bigarren mailako paperak egiten zituen emakume batekin. Tamalez, emakumeak zinemarekin amets egiten jarraitzen du eta ohean askotan pertsonaia bat antzeztera behartzen du gizona, baina ezin dela kexatu erantsi du irribarre pikaro batekin,
|
ez
dagoelako emakume perfekturik. Oraindik ere jasotzen ditu idazle izan zen garaiko jarraitzaileen gutunak, baina beste bati, bera ez den norbaiti, idatzitakoak direla iruditzen zaio.
|
|
|
–On egingo dizu, esaten dio?, aurrekoan ere gaztetuta itzuli zinen haren etxetik, hori esaten zenuen behintzat. Horrelako abaguneak gero eta gutxiago izaten dira,
|
ez
zaude emakumeei muzin egiteko adinean, eta gutxiago gazte bati.
|
|
|
Joseph Weydemeyer; AEBetara joan zen, eta herrialdeko estreinako erakunde marxista eratu. 1852an, Proletarioen Liga sortu zuen, eta, erregistroen arabera, erakunde hartan
|
ez
zegoen emakume bazkiderik. Sekula emakumerik egon bazen, aspaldi lausotu zen haren aztarna, eta historiaren anonimotasunean galdu.
|
|
|
Hala ere, IWW sindikatuak industria langileak biltzen zituen, eta haietako gehien gehienak zuriak ziren oraindik, arraza bazterkeriaren ondorioz. Industria langile beltz bakanen artean ia
|
ez
zegoen emakumerik, guztiz galaraziak baitzituzten industriako lanak. Are, langile beltz gehienek nekazaritzan eta etxeko zerbitzari moduan lan egiten zuten oraindik ere, izan gizon, izan emakume.
|
|
|
Bi norabidetan gertatu zen hori. Batetik, feministek gero eta gehiago azpimarratzen zuten jaiotza kontrola tresna eraginkorra zela ibilbide profesionala eta goi mailako hezkuntza lortzeko, baina helburu haiek
|
ez
zeuden emakume pobreen eskura, jaiotza kontrola erdietsita ere. Mugimendu feministari osorik erreparatuta, arraza suizidioaren atalak, beste hainbat ezaugarrirekin batera, argi adierazten zuen pribilegiodun emakumeen helburuekin bakarrik lotzen zela kasik feminismoa.
|
|
2017
|
|
|
Hala Parisko lorategietan nola museoetan, hortxe ditugu gizonak emakumeak hertsatzen. Ovidioren Metamorfosiak irakurriz, badirudi jainkoek egun osoa ematen dutela ados
|
ez
dauden emakumeak harrapatu nahian, nahi duten hori indarrez eskuratzen. Erraza, jainkoak dira-eta.
|
|
|
dirua eskatzea betiere doakoa izan behar duen horren truke. Erabakia
|
ez
dago emakume helduaren esku, taldeak bere legeak inposatzen ditu. Ez dago beste langileria klaserik prostitutak bezainbeste hunkitzen duena burgesia.
|
|
|
Trumpen garaipenaren inguruan,
|
ez
zegoen emakumearen ikuspegi bakar edo bateratu bat, eta hori zergatik den ulertzeak zerikusi zuzen zuzena du klase, arraza eta sexu bereizkeriekin. Intersekzionalitatea baliagarria da ulertzeko genero justizia ezin dela bereizi arraza justiziatik, justizia ekonomikotik.
|
|
|
Hauteskundeetako emaitza horiek lehen esan dugun horretara itzularazten gaituzte:
|
ez
dago emakumearen ikuspegi bakar bat. Espero baldin bagenuen emakumeek Clintonen alde egingo zutela, oker geunden zeharo.
|
|
2018
|
|
|
Ezkontzan geratzen diren estatus arrastoak ezabatzeak zenbait ondorio ekar ditzake, Thompsonek eta Millek iragarri gabekoak. Bi autore horiek
|
ez
zeuden emakumeak emazte bilakatzearen aurka, baizik eta emazte izateak berekin zekarrenaren aurka, eta sendo, gainera. Feministek, hasieran, ezkontza kontratu hautsezinaren eta haren baldintza ezin negoziatuzkoen kontra egin zutenean, senarraren ezkoneskubideei erreparatu zieten, ez emazte eta senar kontzeptuen erabidearen adskripzio sexualari.
|
|
|
Erdialde historiko txikian lokal gutxi daude irekita, beroak berrogei graduak gainditzen ditu eta Ramadaneko azken eguna da. Kale ia hutsetan,
|
ez
dago emakume bakar bat ere gizon batek lagunduta ez doanik. –Oso ausarta izan behar da bakarrik joateko?, dio Umut ek, Ipar Kurdistaneko gure lagun kazetariak.
|
|
|
Ez dakit non. Horixe besterik ez dakit,
|
ez
dagoela emakumeek uste duten horretan. Emakumeei begira geratzen naiz, Saigongo karriketan, oihaneko postuetan daudenei.
|
|
2019
|
|
|
Emakume haiek, beren bizimodu latzean, izan zezaketen pertsona gisa berresteko eta beren eskubideak aldarrikatzeko modua, baina herabetasunezko eta sumisiozko tradizio baten pisua zuten gainean: Estatu Jeneralen kaieretan
|
ez
dago emakumeen aldarrikapen kopuru ñimiño bat baizik; hauxe besterik ez: –Gizonek ez ditzatela har emakumeei dagozkien ofizioak?.
|
|
|
Naturala da bide erraz horrek tentatzea, batez ere emakumeen lanbideak esker txarrekoak eta gaizki ordainduak direlako gehienetan; beste asko baino karrera probetxuzkoagoa da ezkontza. Ohiturek zaildu egiten dute oraindik ere emakume ezkongabearen sexu askapena; Frantzian, orain arte delitua zen emaztearen adulterioa, baina
|
ez
zegoen emakumeari amodio librea debekatzen zion inolako legerik; nolanahi ere, maitale bat izan nahi bazuen, ezkondu egin behar zuen aurrena. Zorrotz hezitako neska burges asko ezkondu egiten dira orain ere,, libre izateko?.
|
|
|
Disputa hori, egiaz, zeharka baino
|
ez
zegokien emakumeei. Izan ere, inork ez zuen buruan izan emandako rol sozialaz bestelakorik eskatzea emakumeentzat.
|
|
|
ikusgarriagoa da eraginkorra baino. Haitzetara igotzen den mutilarentzat, kideekin borroketan ibiltzen den mutilarentzat, bere jarduera positiboen ondorio ezdeusak baizik ez dira min fisikoa, zauriak eta muturrekoak; ez da ibiltzen halakoen bila, baina ihes ere ez die egiten berez (non eta
|
ez
dagoen emakumeen egoeraren pareko batean, gutxiagotasun konplexu bategatik). Neska gaztea, berriz, bere buruari begira dago nola sufritzen duen:
|
|
|
kutsu horixe bera hartzen du preserbatiboen erabilera adostuak. Nolanahi ere, neurri zuhur horiek
|
ez
daude emakume guztien esku; neska gazte askok ez dute haurdunaldiaren mehatxuaren kontrako inolako babesen berri, eta larrimin handia sentitzen dute ikusirik larrua ematen dioten gizonaren borondate onaren mende dagoela beren zortea.
|
|
|
gizon kiroletan ibiltzen zen, edaten ere bai, eta burdeletara joaten zen. Biziki erakartzen zuten aktoreek eta, ahal zen neurrian, aurreneko gaztaroan
|
ez
zeuden emakume bakartuek; zinez, femeninoak, gustatzen zitzaizkion.
|
|
|
Dena dela, badago emakumeak bere gutxiagotasunari esker eskura dezakeen abantaila bat: hasteko behintzat gizonak baino aukera gutxiago duenez, a priori ez da errudun sentitzen haren aurrean;
|
ez
dagokio emakumeari gizarte bidegabekeria konpentsatzea, eta ez da horretara bultzatua sentitzen. Borondate oneko gizonak, ondo tratatu?
|
|
|
Badago kontuok
|
ez
dagozkion emakume kategoria bat: multzo horretakoei lan ibilbideak sendotu egiten die feminitatearen berrespena, eta ez ukatu; halaxe gertatzen zaie aktoreei, dantzariei, kantariei:
|
|
|
–Ez dago aukera handirik, mundu hau
|
ez
dago emakumeontzat eginda.
|
|
|
Raimundo Silva bakarrik dago berriz, oraindik zenbait segundoz bere buruari galdetu zion, jakin minez beterik, zer esanahi ezkutu eduki zezakeen Maria andreak agur esatean erabili duen tonu eztitsuak,
|
ez
dago emakume hau ulertzerik, halako batean aurpegi txarrez dago eta hurrengo unean gure bihotzean sartu nahi duela dirudi, baina Lisboako Setioaren Historiak beste errealitatera deitu zuen berriz, mairuen erresistentzia behin betiko suntsitzea helburu zuen dorrearen eraikitze lanera, eta jakin badakigularik eraikitze lan horretan jokatzen dela aberri baten izatea, ezin dezakegu lana bukatu gabe u... Maria Sara itzultzen denean, bihar arratsaldean, joan zenean agindu zuen bezala, biharko gaua pasatzera, eta etzikoa, eta bi gau horien artean dagoen eguna, igandea baita, lana aurreratuta egongo da, beste hainbat gertakari bere txandaren zain baitaude, eta denborak bere izena aldatu baitu, orain premia du izena, Lasai, esango du Maria Sarak, urte batean ez dira minutu batean baino gauza gehiago sartzen, bakarrik minutu ala urtea direlako, ez da edalontziaren handia garrantzizkoa dena, gutariko bakoitzak edalontzi barruan jartzen ahal duena baizik, jartzen dugun horrek gainez egiten badu eta galtzen bada ere.
|
|
2020
|
|
|
2 emakume koordinatzaile eta 5 gizon koordinatzaile. Eta klaro, erredakzioaren maskulinizazio horrek eragiten du baita ere goiko postuetara ez iristea, zeren
|
ez
badago emakumerik behean, nola iritsiko gara gora? [...] Ez dago kriterio formalik.
|
|
|
Hala ere, Ahoz Aho+ solasaldian emakumeen presentzia gizonen herena baino ez da. Emakumeen Ikusgaitasuna txostenak jasotzen duenaren arabera, Egun on Euskadi programan nabarmen jaitsi da emakumeen presentzia eta egun askotan
|
ez
dago emakumerik iritzi mahaian. Gauza bera gertatzen da En Jake saioan, non emakumeen presentzia %32, 5 izan den azken neurketetan.
|
|
|
Beraz, ez da parekidea. 1999tik aurrera prozesu bat eman da emakumeak sartzeko, aurretik
|
ez
zegoen emakume bakar bat nazio batzordean. Emakume gazteak sartu ginen eta gizon gehienek baino zilegitasun nahiz esperientzia gutxiago genuen.
|
|
|
Baina, begiratzen dugunean gorputz bakoitza zer egoeratan dagoen lurralde jakin bakoitzean, erresistentzian eta eraikuntzan dabiltzanak aurkitzen ditugu, lotura berriak sortzen ari direnak erasoei aurre egiteko. Eta hor
|
ez
daude emakumeak bakarrik, baina historian izandako erresistentzia eta borroka feministen ezaugarriak jasota dauzkate mugimendu horiek".
|
|
2021
|
|
|
Emakumeak ziren baita Atenea eta Minerva ere, jakituriaren jainkosak131 Jakin minak eraman zuen Pandora, beste emakume bat, jainkoen kutxan zer zegoen jakin nahi izatera eta munduko gaitzak munduan zehar barreiatzera. Mendebaldeko mito fundazionaletan
|
ez
dago emakumeekiko maitasun handirik, baina botere handi bat ematen zaigu, akaso geurea delako erditzeko boterea, eta, beraz, bizitza sortzekoa, jainkoenaren pareko boterea eta dibinoa. " Emakumeak dira Prometeoren benetako sua" idatzi zuen Shakespearek Nafarroako erreinuan girotutako Love’s Labour’s Lost apasionantean," andreak dira liburuak, eta akademiak".
|
|
|
Lan egiten zuten alabek neskame bezala egiten zuten, eta beren nebek baino soldata apalagoak zituzten. Senarraren aipamenik
|
ez
dagoen emakume ezkondu baten kasua zegoen auzoan. Urtebete zeraman Uretamendin, eta neskame bezala lan egiten zuen.
|
|
2022
|
|
|
Argi dago zergatik
|
ez
dauden emakume asko taldean. Emakumeekiko antzeko jarrera dokumentatu da gizonez osatutako motozale talde supremazistetan AEBetan133.
|
|
|
Ez da aintzat hartua. Berdin dio optikak, egoera
|
ez
dago emakumeon alde. Alor profesionalean loratzen ari zaren tenorean bidearen bazterrean geratzen zara, ez dauka ordainsaririk.
|
|
2023
|
|
|
Horrek guztiak zurrunbiloa eragin zuen. Ezohiko idazlea nintzen, artean euskal literaturan
|
ez
zeuden emakume idazle gazte asko, eta, ondorioz, komunikabideetan lekua eskaini zidaten. Bai esan nien egin zizkidaten eskaintza gehienei:
|