|
2001
|
|
|
Animalia belarjaleei animali jatorriko proteinak emateak leherrarazi du arazoa. Izan ere, belarjaleon digestio aparatua
|
ez
dago elikadura horretarako egokitua, eta horren ondorioz degenerazioa sortu da," behien entzefalopatia espongiformea" deritzona.
|
|
2003
|
|
|
Atlantiar zonaldean,
|
ez
zegoen elikadura gehiegirik, halere, zituak ziren lanketa nagusiena (gari gutxi, lur gutxi eta aldapatsua izanik; artattipia, taloak eginaz bere irinaz, eta zekalea nagusi); ortuarietan nagusienak ziren: lekariak (bababeltza, dilista), barazkiak (porru, kipula, berakatz, aza, perrexila); eta fruituak ugarienak zirena denera:
|
|
2006
|
|
|
Izan ere, ia espezie guztiek izan dute berea, hala nola zerri izurria, behi eroak, gero ardiak eta ahuntz eroak eta, berrikiago, hegazti gripea. Bitxia da murrizketa hori
|
ez
egotea elikadura arrisku errealekin lotuta, arrisku potentzialekin baizik. Kontuan hartu beharreko beste faktore bat dieta mediterraneoarekin bateragarriak diren beste elikagai batzuk egotea da, hala nola arraina eta barazkiak.
|
|
|
Horrek esan nahi du% 40k aholkularitza medikorik gabeko dieta egiten duela, eta hori oso ohikoa da 35 urtetik beherakoen eta emakumeen artean, atzo Madrilen aurkeztu zuten Nutrizio Inkesta Nazionalaren emaitzen arabera. Asentzio Marcos Espainiako Nutrizio Elkarteko lehendakariak esan zuenez, dieta egiten dutenen artean
|
ez
dago elikadura heziketarik Espainian. “Biztanleriak jarraibide batzuk izan lituzke, eta profesional batek aholkatu behar duela jakin” esan zuen.
|
|
|
Egiaztatu ahal izan denez, estatu kide gutxik dute baimentzeko nahitaezko edo borondatezko prozedura bat, gehienek ez baitute bat ere. Alde horretatik, EBn arau harmonizaturik
|
ez
egoteak elikadura entzimak salerosteko oztopoak sortu ditu eta eremu horretan hazkundea oztopatu du. Horrez gain, segurtasunik eza ere eragin du, Europan elikadura entzimen kaltegabetasunaren ebaluaziorik eta baimenik ez egoteagatik, elikadura gehigarritzat hartzen direnentzat izan ezik.
|
|
2008
|
|
|
Bi zuku mota horien arteko aldea
|
ez
dago elikadura osagaietan, biek antzekoak baitituzte (azukre dezente dute, bitamina eta kaloria gutxi, 50 ehun gramo bakoitzeko).
|
|
2010
|
|
|
Biztanleen dieten osaera ezagutzea eta eskualdeen eta herritar taldeen arabera bereiztea beharrezkoa da zerbitzuak eta beharrak eskaintzeko. Estatistikako Institutu Nazionalak eguneroko bizitzako ohitura dietetikoak biltzen dituzten osasun azterketak egiten ditu aldizka, baina azken hamarkadan argi geratu da
|
ez
dagoela elikadurari soilik erreparatzen dion azterketa zehatzik. Kontsumo eredua aldatzen eta elikadura eredu berri bat definitzen hasi da Biltzen diren datuak beharrezkoak dira, halaber, elikaduraren eta elikagaien segurtasunaren arloetan ikerketa eta kontrol jarduerak egiteko.
|
|
2011
|
|
|
75 urtetik aurrera, joera horrek noranzkoa aldatu eta behera egiten du, hau da, pisu eskasa duten adinekoen portzentajea handitzen da. Argi dago
|
ez
dagoela elikadura egokirik, eta ezaugarri hori ohikoa da adineko pertsonengan. Pisu galera horren gakoetako bat malnutrizioa da, baina beste faktore fisiologiko batzuek (gaitz edo gaixotasun gehiago, medikazio anizkoitza, elikagaiekiko gustuaren galera, disfagia, etab.) eta sozialek (isolamendua, egoitzetan sartzea) eragina dute.
|
|
2015
|
|
|
Egoera errealetan
|
ez
dago elikadura iturri mugagaberik. Organismo bat denbora batez esponentzialki hazi ahal izango balitz ere (nekazaritzako eta basozaintzako zenbait izurriteren populazioak bezala), elikadura iturria agortu eta populazioa desagertu egingo litzateke.
|
|
2016
|
|
|
Gantzarena da adibide frogagarri bat, beta karotenoari laguntzen diona, eta elkarrekin irensten direnean errazago eta azkarrago xurgatzen diren azenarioak eta espinakak. Pertsona baten osasuna
|
ez
dago elikaduraren baitan soilik, elikagai bakar baten baitan baizik Gizakiengan ikerketak oso konplexuak dira. Pertsona baten osasuna edo ongizatea ez dago elikaduraren mende soilik —elikadura bakarra da oraindik—, baizik eta genetika, bizi ohiturak, hurbileko gizarte zirkulua edo dagoen esparru soziokulturala jokoan jartzen dituen sare konplexu bat.
|
|
|
Pertsona baten osasuna ez dago elikaduraren baitan soilik, elikagai bakar baten baitan baizik Gizakiengan ikerketak oso konplexuak dira. Pertsona baten osasuna edo ongizatea
|
ez
dago elikaduraren mende soilik —elikadura bakarra da oraindik—, baizik eta genetika, bizi ohiturak, hurbileko gizarte zirkulua edo dagoen esparru soziokulturala jokoan jartzen dituen sare konplexu bat. Horrek ez du zalantzan jartzen ikerketa zientifikoen zorroztasuna, baizik eta laborategia baino testuinguru zabalagoa marrazten du.
|
|
2020
|
|
|
“Komenigarria da hori EBren helburu nagusietako bat izatea eta, teknikoki, lor daiteke, baina, horretarako, irizpide zientifikoak lehenetsi behar dira, eta ez politikoak, hori ari baita gertatzen orain”, zehaztu du. Bere ikuspuntutik, irizpide zientifikorik
|
ez
egoteak elikadura subiranotasuna galtzea dakar. “Europan gero eta nekazaritza gutxiago egotea ekarri du nekazaritza politika bateratuak”, dio, eta honela dio:
|