|
2001
|
|
|
Behin behineko ondorioek zuhurtasun printzipioaren aplikazioa zehazten dute, eta aurresuposizioan prebentzio neurriak hartzen dituzte, produktuaren ondorioz arriskutsuak izan daitezkeen ondorioak identifikatu baitira. Zuhurtasun printzipioak jarduteko betebeharra ezartzen du, nahiz eta
|
ez
dagoen ebidentzia zientifiko absolutu, eztabaidaezin eta egiaztaturik. Espainiako Osasun eta Kontsumo Ministerioak hartutako neurriak produktu horren kontsumoa saihestea gomendatzen die kontsumitzaileei.
|
|
2002
|
|
|
Infekzioaren errua hainbat germeni egotzi izan zaie, baina ezin izan da frogatu ardura horiena denik eta
|
ez
dago ebidentzia argirik.
|
|
2003
|
|
|
Konturatu ziren, saguen garunean behintzat, neuronen azaleko hartzaile giltzarriek, zeinak, normalean, kalamuaren antzeko osagai kimikoekin kontaktuan egoteari erantzuten baitiote, baina gorputzak berak sortutakoak, badirudi azidoak eragindako eraso horien kontrako babesa ematen zutela. Hala ere, giza garunak hartzaile berak dituen bitartean, oraindik
|
ez
dago ebidentziarik epilepsia erasoak antzeko terapia batekin saihets daitezkeela. Ikertzaileek, orduan, “etorkizun handiko helburu terapeutiko” gisa aurkeztu zuten beren aurkikuntza, epilepsiarako botika baten bila.
|
|
2004
|
|
|
Herrialde hartako elikagai sektoreko gaur egungo erakusleiho garrantzitsuenetako bat da. Han, Maureen Storey Virginia Techeko Center for Food and Nutrition Police zentroko zuzendariak, besteak beste, adierazi zuen
|
ez
dagoela ebidentziarik esateko HFCS «obesitatearen kausa» dela, ezta diabetearen «arrazoia» ere. Era berean, ez da esaten unibertsitate zentro beretik HFCSren fruktosa beste azukre mota batzuk ez bezala metabolizatzen denik; sukrasa, esaterako, obesitatearekin eta diabetearekin izan dezakeen lotura azalduko lukeen teorietako bat da.
|
|
2005
|
|
|
Hala ere, animaliek irin horiek kontsumitu ez bazituzten, lan eremu berri eta zalantzazkoa irekitzen da, animaliak berez gaixotuko dituen mutaziorik ote dagoen egiaztatzeko. Epidemiologia eguneratua Egungo datu epidemiologikoetatik abiatuta,
|
ez
dago ebidentziarik gizakiei egin dakizkiekeen transmisioen inguruan, ez baitago ageriko harremanik Creutzfeldt Jacob en gaixotasunaren aldaera berriaren (vCJD) eta ahuntz haragiaren kontsumoaren artean. Hala ere, aditu taldeak adierazi du zaila dela hori zehaztea, ez baita zehatz mehatz ezagutzen gizakien inkubazio aldia eta infekzio prioien esposizio maila.
|
|
|
Era berean, zenbait azterketa biomedikori esker, uhin horien absortzio espezifikoaren balioak ezarri ahal izan dira, gizakiari kalterik egin gabe. Hala ere, gaur egungo informazio zientifikoak gogorarazten du frogatuta dagoela ondorio biologikoak daudela zehaztutakoak baino maila apalagoetan, nahiz eta
|
ez
dagoen ebidentziarik ondorio horiek osasun arriskua ekar dezaketenik. Halaber, beste arazo bat da instalazio batek sortutako eremu elektromagnetikoaren mailen ebaluazioa nahiko zaila dela.
|
|
2006
|
|
|
Estrogenoak edo estrogenoen eta progestagenoen konbinazioa ematea, Cochrane Fundazioak argitaratu duen berrikuste zabalaren arabera, irtenbide eraginkorra da sofokoen gogortasuna eta maiztasuna eta gaueko izerditzea murrizteko, baita hezur masa galtzea ere. Azterlan horrek berak ohartarazten du, ordea, oraindik
|
ez
dagoela ebidentzia zientifikorik hormonak epe luzera ordezkatzearen ondorioei buruz. Britainia Handiko fundazio entzutetsuaren lanaren ondorioak bat datoz, lehenengo zatian behintzat, Espainiako estudioak ematen dituenekin, nahiz eta azken hori pixka bat urrunago joan.
|
|
2007
|
|
|
Teoria deigarri hori, dena den,
|
ez
dago ebidentzia zientifiko sendoen gainetik eraikia.
|
|
|
Indarraren arrazoia guztien gainetik jarria diguten honetan, gizarte komunikazioaren esparruan, inoiz baino garrantzitsuagoa da arrazoiaren indarrarekin batnikazioaren paradigma,
|
ez
dago ebidentzia hutsez ibiltzerik. Usurpatzen den infor egitea.
|
|
|
Kontraindikazio medikorik ez badago, ur asko edateak, okerrera eginez gero, gernua diluitzen laguntzen du. The National Women´s Health Information Center en esaten dutenez, nahiz eta
|
ez
dagoen ebidentzia zientifikorik dieta CI, alkohol, tomate, espezia, txokolate, edari zitriko edo kafeina eta eduki azido handiko elikagaiekin lotzen duenik, handitu egiten dute maskuriaren narritadura eta hantura. Beste gaixo batzuek diote beren sintomak okertu egiten direla gozagarri artifizialak dituzten elikagai eta edariekin.
|
|
|
Dauden estrategiek portaera alda dezakete, baina prebentziorako eraginkortasun eskasa dute. Cochrane Plus Liburutegiaren berrikuspen batean, 22 saiakuntza egin ziren, eta haietan prebentzio programen aniztasuna ebaluatu zen, hala nola jarduera fisikoaren gehikuntza eta elikadura aldaketak, bakarrik edo konbinatuta, eta ikusi zen
|
ez
dagoela ebidentzia zientifiko nahikorik esateko edozein programak, bereziki, haurren obesitatea prebeni dezakeela. Hala ere, aztertzaileek gaineratu zuten dieta eta jarduera fisikoa eta laguntza psikosoziala aldatzeko estrategia zehatzak lagungarriak izan daitezkeela.
|
|
|
Inpaktu errepikakorrak Suediako Goteborgeko Unibertsitateko Neurozientzia eta Fisiologia Institutuko ikertzaileek, Henrik Zetterberg buru dutela, azterlan bat argitaratu dute berriki British Journal of Sport Medicine aldizkarian. Azterlan horren arabera,
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik buruko kolpe errepikakorrek ondorio kaltegarriak dituztela adierazten duenik. Futboleko 23 jokalari amateuri buruzko ikerketa egin ondoren, 30 metroko distantziatik jaurtitako baloi bat bururatu zitzaion buruari, taldearen erdiak hamar aldiz eta gainerakoak 20 aldiz.
|
|
|
Frogatuta geratu den alderdietako bat da parasito batzuk gizakiei transmiti dakizkiekeela suge kutsatua kontsumituz, eta hori ez litzateke gertatzen krokodilo edo uretako dortokekin. Halaber,
|
ez
dago ebidentziarik entzefalopatia espongiforme kutsakorrak (EET) baserriko narrastiei eragin diezaiekeenik pentsuak kontsumitzeagatik, ezta kutsatzaile kimikoen arrisku mailak ere. Hori dela eta, EFSAren Elikagaien Kateko Kutsadurarako Adituen Taldeak (POLUZIOA) gomendatu du Europar Batasunean jarduteko estandarrak finkatzea ahalbidetzen duten datuak biltzea.
|
|
2008
|
|
|
Orduan, agentziak Austriako agintari eskudunen txosten batzuei erantzuten zien, eta txosten horien arabera, elikagai hori hepatitis akutuarekin lotuta egon liteke. Azterketa genotoxiko eta alergeniko egokiak egin ondoren, adituek ondorioztatu zuten
|
ez
zegoela ebidentzia zientifikorik hepatitis akutua noni zukuaren kontsumoarekin lotzeko. Prozesu segurua EFSAko adituek 18,4 mig/ kg tan ezartzen dute helduen eguneko dosi segurua, 70 bat kilokoa.
|
|
|
Tiroide estimulatzaile gisa egiten den jarduera ez dago behar bezala arrazoituta, eta gainera, fukusa duten osagarri dietetikoak medikuaren agindurik gabe erabiltzeak albo ondorio arriskutsuko kasu dokumentatuak eragin ditu; zehazki, Kelp en pastillak (“Fucus vesiculosus”) erabiltzeak eragindako hipertiroidismoko kasu klinikoak, argaltzeko. Tiroide guruinak iodo mailetan fluktuazio erlatiboak jasan ditzake, eta gaur egun
|
ez
dago ebidentziarik iodo maila handitzean, tiroide urritasunik ez duten indibiduoetan, pisu galeran inolako eraginik izango duenik. Espirulina, fenilalanina eta asetasuna Espirulina alga (“Spirulina maximoa”) alga zelulabakarra da, eta ur naturaletan hazten eta ugaltzen da ingurune alkalino batean.
|
|
|
Kaltzioarekin egindako osagarriak arrakasta pixka batekin erabili dira emakume haurdunen hanketako karranpak mineral horrekin tratatu dituzten ikerketetan. Hala ere, adituek iradokitzen dute ez litzatekeela zuhurra izango aurkikuntza horiek biztanleria osora estrapolatzea; izan ere, horri buruz ikerketa gutxi egin dira, eta
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik mineral horren nutrizio desoreka muskulu arazoen arrazoi gisa identifikatzeko, eta, are gutxiago, kasu horietan laguntza baliozkotzat jotzeko.
|
|
2009
|
|
|
Hain zuzen, patogeno horrek, zerri osagaiaz gain, hegazti eta giza osagaia ere badu. “Gaur egun, badirudi transmisioa gizakien artean soilik gertatzen dela, eta orain arte
|
ez
dago ebidentziarik A birusaren andui berria gizakiengana txerrietatik heldu denik. Azterketa gehiago egitea aurreikusita dago, egoera hobeto ezagutzeko”, azaldu du NBEko agentziak.
|
|
|
Lehen azterketek frogatu zuten ezen, espazioko hegaldian, bakterio horiek lurrean landatutakoak baino askoz birulentsuagoak zirela. Hala ere,
|
ez
zegoen ebidentziarik espazioan hazitako bakterioak ondorio horiek luzaroan mantenduko zituenik Lurrera itzultzen zenean. 2008ko esperimentuak emaitza horiek berretsi zituen, eta frogatu zuen bakterioaren hazkuntza inguruneko aldaketa batzuek haren birulentzia kontrolatzen zutela.
|
|
|
Beraz, oso interesgarria da gordinik zer jan daitekeen jakitea, eta, aldiz, zer jan behar den modu egokian elikatzeko, osasunerako arriskurik gabe. Elikagai gordinek nutrizio, zapore eta plazer gastronomiko originalak dituzte Oraingoz
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik frogatzen duenik osasungarriagoa dela beti barazkiak eta barazki gordinak eta ez egosiak hartzea. Hala ere, gaur egungo sukaldaritzako kimikari buruzko ezagutzekin, esan daiteke bildutako nekazaritzako produktuak biltegiratzeak, tratatzeak eta prestatzeak baino ez dituela elikagaiak galtzen.
|
|
|
Oraingoz, ORAC saiakuntzek substantzia kaltegarri jakin baten aurkako jarduera antioxidatzailea baino ez dute neurtzen, eta oraindik ez dakigu zer gertatzen den gainerako erradikal askeekin, berez organismo bizi batean aktibo egon baitaitezke. Gainera, ez da karakterizatu erreakzio kaltegarriaren izaera, eta
|
ez
dago ebidentziarik beste erradikal aske batzuek erreakzio horretan parte har dezaketenik. Batez ere, komeni da kontuan hartzea ofizialki ez dela loturarik ezarri ORAC balioen eta babes daitezkeen substantzietan aberatsak diren elikagaien osasunerako onuren artean.
|
|
|
Ondo jan atseden hartzeko Herri altxorraren arabera, esnekiak, elikagai frijituak eta txokolatea ez dira jatea komeni afaltzeko, digestioa okertu eta zurrungak areagotzen baitituzte. Baina
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik elikagai jakin batzuen kontsumoa zurrungak okertzearekin lotzen duenik, nahiz eta jatordu oparo baten ondoren okerrago lo egin eta zurrunga gehiago egiten duen, baita horretara ohitzen ez direnak ere. Landareak erabiliz onurak lortzeko aukerak hainbat erremedio asmatu ditu, eraginkortasun frogaturik gabe.
|
|
|
Hegoaldeko idazleok Espainiako literaturari begira bizi gara, ohituraz, bizioz, nagikeriaz, ezinbestez. Badakit saihestezina dela mimetismo hori, saihestezina baita hurbiltasuna, eta
|
ez
nago ebidentziak ukatzeko. Hala ere, mimetismo gehiegien arriskua dugu:
|
|
2011
|
|
|
(ik. Elogio del ateismo, 1995), Elizari dagokionean inolako trantsiziorik
|
ez
dagoelako ebidentziaz aparte ere, trantsizio politikoaz hainbat ohar jakingarrirekin. Trantsizioaren ereduzkoa, beharbada ez da gezurra, baina ipuin bat da, berarentzat ereduzkoa izan zen botere kolektiboaren ipuina hain zuzen (erregea, Eliz Hierarkia, kupula militarra, produkzio eta finantzetako plutokraten kluba, alderdien aparatuetako oligarkiatxoa).
|
|
|
Gizarte honek lupusa eta artritis erreumatoidea bezalako gaixotasunek, aldi berean, emakumeengan bihotz eritasunaren arriskua areagotzen duten patologiatzat hartzea nahi du. Gidetan nabarmentzen den alderdi bat da
|
ez
dagoela ebidentziarik bihotz erasoei aurrea hartzeko azido azetilsalizilikoaren (aspirina) ohiko dosi txikiak erabiltzea eraginkorra den ebidentziarik. Hori bai gomendatzen du Espainiako Bihotzaren Elkarteak, medikuak hala agintzen badu, kontrako ondorioak izan baititzake.
|
|
|
Hala ere, lotura berretsi aurretik ikerketa gehiago egin direla onartu dute. OMEk lehenago adierazi zuen
|
ez
zegoela ebidentzia argirik mugikorren erabileraren eta minbiziaren arteko loturari buruz. “Lan talde honek, funtsean, ebidentzia garrantzitsu guztiak berrikusi ondoren (…), irrati frekuentzia elektromagnetikoaren eremuak seguruenik kartzinogeniko gisa sailkatu ditu gizakientzat”, esan zuen Jonathan FAMET IARCko taldeko buruak.
|
|
|
Kritikei dagokienez, ohikoenetako bat ugalketa sistemak izan dezakeen eragina da, batez ere haurrek kontsumitzen dutenean. Ameriketako Pediatria Akademia gai horretan argi dago, eta azpimarratzen du
|
ez
dagoela ebidentziarik haur edo haurren garapena, ugalketa edo funtzio endokrinoa kaltetzeko. Ez hori, ez eta sojari buruz entzun edo irakur daitezkeen beste baieztapen alarmista asko ere, ez daude baieztatuta gaur egun literatura zientifikoan.
|
|
|
Hauek dira osasun arloko profesionalek, pazienteek eta, oro har, biztanleek sortzen dituzten zalantza batzuk. Hala ere, erantzun batzuk komunikabideetan eta medikuen eta dietista nutrizionisten ahoan behin eta berriz errepikatzen diren arren, guztiak
|
ez
daude ebidentzia zientifikoaren babespean. Hori dela eta, haiekin hasi da Nutrizio, Elikadura eta Dietetika Elkarteen Espainiako Federazioaren (FESNAD) eta Obesitatea Aztertzeko Espainiako Elkartearen (SEEDO) arteko adostasuna, gehiegizko pisuaren eta obesitatearen prebentzioari eta tratamenduari buruzkoa.
|
|
2012
|
|
|
(ik. Elogio del ateísmo, 1995), Elizari dagokionean inolako trantsiziorik
|
ez
dagoelako ebidentziaz aparte ere, trantsizio politikoaz hainbat ohar jakingarrirekin. Trantsizioaren ereduzkoa beharbada ez da gezurra, baina ipuin bat da, berarentzat ereduzkoa izan zen botere kolektiboaren ipuina hain zuzen (erregea, Eliz Hierarkia, kupula militarra, produkzio eta finantzetako plutokraten kluba, alderdien aparatuetako oligarkiatxoa).
|
|
|
Behin betiko erantzuna bilatzen saiatzeko, Yaleko Unibertsitateko (AEB) zientzialari talde bat bilaketa bibliografikoa egin du, 1950etik aurrera argitaratutako 100 azterlan inguru berrikusita, non emakumeen orgasmoa eta Gräfenbergen puntu ospetsua eztabaidatzen baitira. Azterketaren ondorioek, “Journal of Sexual Medicine” aldizkarian argitaratuta, adierazten dute
|
ez
dagoela ebidentzia objektibo eta sendorik G puntuaren deskribapenari erantzun diezaiokeen eremu anatomiko bat bermatzen duenik.
|
|
|
Osagai aktiboa diosgenina da, ñamearen instalaziotik lortutako esteroidea. Farmazia laborategiek diosgenina erabiltzen dute progesterona modu industrialean ekoizteko, sexologoak dioenez, baina
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik giza gorputzak osagai hori metabolizatu eta hormona bihur dezakeenik. Orduan, gel hauek haurdunaldia lortzen laguntzen dute?
|
|
|
Ikerketak ez dira erabatekoak. “Egunean bost otordu egitea ona da”, “barauek argaltzen laguntzen dute” edo “ordu artean ez da ziztatu behar” bezalako gomendioak entzun (eta jarraitu), baina denak
|
ez
daude ebidentzia zientifikoaren babesean. Erreportaje honetan hiru aholku horiek aztertzen dira eta beharrezkoa denean jateko ideia praktikoak proposatzen dira.
|
|
|
Tea da planetako bigarren edaririk kontsumituena, nahiz eta egozten zaizkion onura asko oraindik
|
ez
dauden ebidentzia zientifikoengatik babestuta
|
|
2014
|
|
|
Odontopediatriako Espainiako Elkartea, SEOP, gurasoek zazpi urte arteko eguneroko eskuilatzea gainbegiratu behar dute, eta adin hori nahikoa dute beren kabuz egiteko. Aditu horiek diotenez,
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik eskuilatzeak zenbat iraun behar duen modu frogagarrian esateko, baina egunean bitan gutxienez egitea gomendatzen da, bi minutuz, bakoitza bi minutuz, eta ahokoa urez ez argitzea, gutxienez bost minutu igaro arte. Une garrantzitsuena oheratu aurretik da.
|
|
2015
|
|
|
hobetu egiten dira, besteak beste, pelbis zoruaren atseden tonua, esfortzuaren perineo blokeoa eta gernu inkontinentziaren sintomak. Hala ere, orain arte egindako ikerketen arabera, sabeleko gimnasia hipopresiboa aukera ona izan daiteke erditzearen ondoren sabelaldea eta pelbis zorua lantzeko, baina
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik Kegelen ohiko ariketak baino onura gehiago dakarrenik.
|
|
|
Bestalde, Diana Sánchez Espainiako Perinatal Psikologiako Elkartea, eta hauxe dio: »
|
ez
dago ebidentzia zientifiko bakar bat edoskitzeak Ediporen konplexua eragin dezakeela». Eta are urrunago doa.
|
|
|
Bere lana Critical Reviews in Food Science and Nutrition aldizkarian jasotzen da, obesitateari lotutako gai asko aztertzen ditu eta azterketa zientifiko zorrotza egiten du. Eskura dauden ikerketak aztertu ondoren, Casazzak eta bere lankideek ondorioztatu dute
|
ez
dagoela ebidentziarik afarian kontsumitutako kaloriek obesitatea sustatzearen ideia babestu edo gezurtatzeko. Azterketa horretatik ondorio garbi bat ateratzen da:
|
|
|
Afaria ez gainditzea argaltzeko estrategia baliagarria izatea
|
ez
dago ebidentzia sendorik
|
|
|
Garrantzitsua da gomendatutako dosiei jarraitzea, dosi gutxiago ematea ez baita zuzena eta eraginkorra. Halaber, ez da gomendatzen antitermikoak sukar koadro baten aurrean txandakatzea,
|
ez
baitago ebidentzia zientifikorik praktika hori sostengatzeko, eta, aldiz, bai, fusioak areagotu egiten dira horiek administratzerakoan eta albo ondorio gehiagorengatik. Ez da ahaztu behar, Espainiako etxeetan ohikoak diren botikak izan arren, beste edozein medikamentu bezala, nahi ez diren ondorioak eta kontraindikazioak ez daudela salbuetsita.
|
|
|
Izan ere, Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP) azaltzen duenez, «ez dago kontsumo muga segurua». Hau da,
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik alkoholak fetu alterazioak zein kopurutan eragin ditzakeen zehazteko. Irudia:
|
|
2016
|
|
|
Beharrezkoa da kafetegiko hondakin ontzia astean behin garbitzea ur epela, xaboia eta lixiba tanta batzuk erabiliz Valentziako Unibertsitateko mikrobiologo taldeak hainbat espezietako 35 eta 67 bakterio identifikatu zituen aztertutako makinen tanta erretiluan, barne direla andui patogenoak, hau da, Enterococcus, Clostridium eta Pseudomonas gaixotasunak eragiteko gaitasuna dutenak. Bakterioak tenperatura altuetan heda daitezke, eta badirudi kontsumitzaileak egiten duen manipulazioak (eskuak garbitu gabe, adibidez) bakterioen presentzia eragin dezakeela; izan ere,
|
ez
dago ebidentziarik horiek kafean egon daitezen prestatu aurretik. Harrigarria da, baina kontuan hartzen badugu kafeina daukan kafeina, tea eta edari gaseosoak, bakterioen aurkako propietateak dituela.
|
|
2017
|
|
|
Horretarako, berpizte gidek kalitatezko BBBaren ezaugarriakfinkatu dituzte, bular sakaden maiztasun eta sakontasun balio optimoak zehaztuz. Hainbat gailu eregaratu dira, suspertzailearen sakadak balio horietara atxikitzeko, baina
|
ez
dago ebidentziarik gailu horienerabilerak biziraupen tasak handitzen dutenik. Izan ere, zehaztutako BBBaren balio optimoak orokorrakdira, eta ez dituzte pazientearen ezaugarri fisiologikoak kontutan hartzen.
|
|
|
txanoak eta kaskoak larritu egiten dira. Hala ere, uste okerra da,
|
ez
baitago ebidentzia zientifikorik baieztatzeko. «Kaskoa erabiltzeak trakzioa eragin dezake, eta marruskatu, kendu eta jarri, eta, ondorioz, ile batzuk galdu, erauziz gero; izan ere, kolak edo moñoak oso tiranteak izaten dira.
|
|
|
Bi kasu horiek Europako Batasunean erregistratu ziren, eta Europako Batzordeak laguntza eskatu zion EFSari. Oraingoz, adituek ondorioztatu dute
|
ez
dagoela ebidentziarik pertsona infektatuen haragi kontsumoaren ondorioz pertsonek gaixotasuna har dezaketela. Artikuluak azaltzen du zer esan duten agintariek orain arte haragiaren kontsumoaren segurtasunari buruz eta animalia hesia zein beste gaixotasun igaro duten.
|
|
|
CWD prioiei dagokienez, giza espeziaren oztopoa ez da absolutua, EFSak jakinarazten du Kezka gehien sortzen duen gaietako bat da gizakiak kakexia kronikoa eskura ote dezakeen. EFSaren adituen esanean, «oraingoz
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik, gizakiek infektatutako animalien haragia jateagatik gaixotasuna har dezaketenik». Baina CWD prioiei dagokienez giza espeziearen hesia ez dela «absolutua» ere esaten dute.
|
|
|
3 Nutrizio osagarriek minbizia prebenitzen laguntzen dute? Gaur egun
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik, nutrizio osagarriak hartzeak minbizia izateko arriskua murrizten duela erakusten duenik. 4 Zer jan dezaket?
|
|
|
Horrela, informazio zorrotza saihestuko dugu. Izan ere,
|
ez
dago ebidentziarik té kombucha duela dioen ezaugarri osasuntsuak dituenik, eta, aldiz, hainbat kalte gertatu dira. Beraz, zuhurrena tea saihestea da informazio fidagarriagoa lortu arte.
|
|
2018
|
|
|
Kokaleku horien distribuzio geografikoa eta migrazioen nondik norakoak ere, hizkuntzaren aldaeren arabera deskribatzen dira, ia huts hutsean. Alegia, historikoki,
|
ez
dago ebidentzia biologikorik esateko giza-talde horiek ezaugarri fisiko bereziak zituztela; era berean, arkeologoek ez dute aurkitu inolako aztarnategi fisikorik. Gaur egungo Finlandia kultur anitza da, eta Burnhamek aipatzen ditu arrazaren eta hizkuntzaren arabera Finlandiarrak definitzeko dauden zailtasunak.
|
|
2019
|
|
|
Beste hainbat aitorpenen artean, Thomasek aitortu zuen bi errefuxiatu afrikar erail izana ere, baina bizirik eta ongi aurkitu zituzten gerora bi pertsona horiek. Thomasek bere gain hartutako hilketen kasu bakar batean ere
|
ez
zegoen ebidentzia enpirikotik, egilea bera zela esateko. Milaka lagun elkarrizketatu zituzten kasu horien inguruko datuak jasotzeko, baina Thomas akusatuko zuen lekukorik ez zen agertu.
|
|
|
Haren iritziz, Sturek gertaera traumatikoak ezin zituen gogoratu, baina haren iraganeko esperientzien berri ematen digute hark egindako hilketek, hark bizi izandako gertaera traumatikoen berreraikitze eta errepresentazio baitira hilketa horiek. Christianson en iritziz,
|
ez
zegoen ebidentziarik Sturek aitorpen faltsuak egin zituela adierazten zuenik. Christianson ek Margiten teoriak bereganatu zituen (Råstam, 2013; Josefsson, 2015).
|
|
2020
|
|
|
nola eragin diezaiokeen koronabirusak haurdunaldiari. Eta ondorioztatzen du
|
ez
dagoela ebidentziarik frogatzen duenik haurdunek COVID kutsatzeko aukera handiagoa dutela eta, hori gertatzen bada, ez dagoela ziur koronabirusaren transmisio bertikala gertatzen denik (amatik fetura, erditu aurretik, erditzean edo ondoren). Aztertutako laginetan ez zen birusaren arrastorik izan amaren likido amniotikoan, zilbor hesteko odolean edo amaren esnean.
|
|
|
Osasun adituek eta agintariek uste dute aipatutako kasuak Covid sintomak izan ditzaketen animalien lau kasu isolatu direla, eta, oraingoz, “ez dagoela froga zientifikorik gizakiari edo beste animalia batzuei transmititzeko”. Itxuraz infektatuta zeuden hiru maskotek eta tigresak kontaktu zuzena izan zuten koronabirusaren gaixotasuna izan duten pertsonekin, baina
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik animalia fauna minbera izan daitekeenik. Dokumentu luze batean zehar, Animalien Osasunerako Mundu Erakundeak (OIE) argi utzi du “gaur egun Covid gizakia gizakitik gizakira transmititzearen ondorio dela”.
|
|
|
Zein oihalezko maskarek babesten duten koronabirusa Material egokia aukeratzea da desira objektu berri horren arrakastaren zati bat, modako arreta ehiztarientzat. Gogora dezagun Osasunaren Mundu Erakundeak (OME)
|
ez
dagoela ebidentzia zientifikorik ehun sintetikoekin egindako maskarak ehun naturaletakoak baino eraginkorragoak direla frogatzen duenik; esaterako, kotoizkoak. “Kontuan hartu behar da material sintetikoak direla bai kirurgikoak bai iragazleak, eta, askotan, alergiak eragiten dituztela.
|
|
|
Material sintetikoak eraginkorragoak dira Gezurra. OMEk ohartarazi duenez,
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik material sintetikoekin egindako tapabokak ehun naturalekin egindakoak baino eraginkorragoak direla frogatzen duenik; esaterako, kotoiarekin egindakoak. Hala ere, Gaixotasunak Prebenitu eta Kontrolatzeko Europako Zentroak dioenez, “hainbat ehunez egindako maskarak erabil daitezke, batez ere, hornidura arazoak direla eta, maskara medikoei lehentasuna eman behar bazaie osasun langileentzat babes ekipo gisa erabiltzeko”.
|
|
|
Azukre erantsirik gabeko aukerak hautatzea komeni da. 3 Laktosa Esneari dagokionez, laktosa kantitatea, berez duen azukrea, %4, 6koa da, baina
|
ez
dago ebidentziarik laktosaren kontsumoak osasunean eragin kaltegarririk duenik; beraz, dietan azukreak mugatzeari buruzko gomendioak ez dagozkio elikagai horri. 4 Kaltzioa eta bitaminak Esnearen aldean soja edaria kaltzioaren eta bitaminen osaeran (A, D, B2 eta B12) hartzen du gehien.
|
|
|
Orduan, azukrerik gabeko eta gozagarridun marmeladak aukeratu genituzke? Horrela, azukre kopuru hori hartzea saihestuko genuke, baina gozagarriak seguruak diren arren,
|
ez
dago ebidentziarik gehiegizko pisua edo obesitatea saihesteko baliagarriak direnik eta, gainera, dieta eredu osasungarri baten jarraipena zaildu lezaketenik, zapore oso gozoetara ohitzen baikara. Horregatik guztiagatik, aukerarik onena fruta freskoa da.
|
|
|
Senatuak hiru egunez entzun ditu akusazioaren argudioak, eta beste hiru egunez defentsarenak. Alexanderren iritziz,
|
ez
dago ebidentzia gehiagoren beharrik frogatzeko Trumpek «AEBen laguntza eten» zuela Ukrainak Joe Biden demokrata eta haren seme Hunter iker zitzala behartzeko. Senatariaren esanetan, presidentearen jokabidea «desegokia» izan zen, baina ez da nahikoa Trump kargutik kentzeko.
|
|
|
Hiru egunez akusazioaren argudioak Senatuan azaldu eta beste hiru egunez defentsak bere arrazoiekin erantzun ostean, Alexanderrek adierazi du
|
ez
dagoela ebidentzia gehiagoren beharrik frogatzeko Trumpek «AEBen laguntza eten» zuela, Ukrainak Joe Biden demokrata eta haren seme Hunter ikertu zitzala behartze aldera. Senatariaren esanetan, presidentearen jokabidea «desegokia» izan zen, baina ez da Trump kargutik kentzeko bestekoa.
|
|
|
Horren aurrean, ordea, OMEk ohartarazi du
|
ez
dagoela ebidentzia zientifikorik hori ondorioztatzeko; alegia, ez dagoela frogarik esateko gaitza igaro duen norbaitek nahikoa antigorputz sortu dituela eta ezin dela bigarrenez kutsatu.
|
|
|
Gosling and Hall bezalako egileen arabera, COVID pandemiak hazkunde ereduaren eta turismoaren eskala globalari buruzko hausnarketa kritikoa egitera eraman luke. Hazkunde sostengagarria, erakundeek klima aldaketari ematen dioten arreta eta Garapen Jasangarriko Helburuak (GJH) aipatu arren,
|
ez
dago ebidentzian oinarritutako estrategiarik klima aldaketa arintzeko, ezta une honetan osasun krisia gainditzeko ere (Scott et al., 2019).
|
|
2021
|
|
|
Batzuetan, haien berri ere ez da ematen, ez baitute laguntza medikorik behar. Beste batzuetan bai, baina
|
ez
dago ebidentziarik (batzuetan, susmorik ere ez) tartean izan den elikagaiaz. Eskura ditugun datuekin, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) adierazten du 2018an agerraldi gehienak etxean izan zirela(% 40,5).
|
|
|
AECOCen uste dugu osasunaren arloan aurrera egiteko modurik onena ez dela fiskalitatea. Kontuan hartu behar da
|
ez
dagoela ebidentziarik halako neurriek populazioaren osasuna hobetzea dakartenik. Politika horien alde egin zuten herrialdeek, hala nola Danimarkak eta Esloveniak, atzera egin zuten, eta, handik gutxira, ez zuten eraginik osasunean, ez eta eragina zuten enpresen kontsumoan eta lehiakortasunean ere.
|
|
|
Orain arte, konposatu onuragarritzat jo dira flavonoide deritzenak (zitrikoetan, gerezietan, sagarretan, tipuletan, andere mahatsetan, tomateetan, mahatsetan…), paper antioxidatzailearekin. Baina, tamalez,
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik minbizia izateko arriskua bere kabuz saihets dezakeen elikagaiei buruz. Hori jasateko arriskua murriztu ahal izango duena da elikagai horiek frutetan, barazkietan, lekaleetan eta zerealetan oinarritutako dietan sartzea.
|
|
|
Astra Zenecaren txertoa ez zaie jarriko 55 urtetik gorakoei, baina azpimarratu nahi zan dute ez dela" segurua ez delako". Adierazi dute oraindik
|
ez
dagoela ebidentzia zientifikorik egiaztatzen duenik 55 urtetik beherakoengan duen efikazia maila bera duela 55 urtetik gorakoengan.
|
|
|
Horrela, elebitasunak erreserba kognitiboa sustatzen ote duen aztertu duten hainbat autoreren ikerlanek ez dute baieztatu hipotesi hori (Calvo et al. 2016; Sanders et al. 2012; Zahodne et al. 2014). Bestalde, Paap eta Greenbergek (2013), esate baterako, argudiatu dute
|
ez
dagoela ebidentziarik baieztatzeko elebitasunaren ondorioz abantailak lortzen direla garunaren funtzio exekutiboak gauzatzeko. Horretarako, funtzio exekutiboen" aktibatzea" beharrezko duten hainbat laborategiko ariketa eginarazi zizkieten beren ikerketan parte hartu zuten pertsona elebidun eta elebakarrei.
|
|
2022
|
|
|
abortua bat batekoa, erditze goiztiarra haurdunaldian alkohola kontsumitzeak dituen arrisku nagusietako batzuk erditzearen konplikazioak edo haurraren hazkunde anormala dira. 2 Tabakoa haurdunaldian Oraindik
|
ez
dago ebidentzia zientifiko argirik haurdun geratu aurretik erretzeak haurrari kalte egin diezaiokeen ala ez jakiteko. Frogatuta dago tabakoa kontsumitzeak, batez ere lehen hiruhilekoaren ondoren, arriskuak dakarzkiola haurrari eta haurdunaldia behar bezala garatzeko.
|
|
|
Olioak, ozpina, maionesa… gehiago dira sukaldaritzako errezeta baten osagaiak zorrien aurkako erremedioa baino. Artikulu honetan zorriak nola kendu azalduko dizugu, eta batez ere etxeko tratamendu hauei buruz, baina
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik eraginkortasunaren inguruan, eta batzuk aplikatzeko edo kentzeko zailak dira. .
|
|
|
Ez. Propietate asko ematen zaizkie, baina
|
ez
dago ebidentziarik. Kontsumoa segurua da, baina estraktu edo hauts moduan, kontzentratuta dagoenez, zorabioak edo goragalea eragin ditzake.
|
|
|
Haurtxoei belarritakoak jartzea kultura tradizioa da Espainian eta Latinoamerikako herrialde askotan, baina gomendagarria da ala ez? Pediatriaren ikuspegitik,
|
ez
dago ebidentziarik belarriko lobulua zulatzeak arazoak sortzen dituenik, baina infekzio arriskuak edo alergiak behar bezala egiten ez bada. Horregatik, metodo zuzenak eta eskarmentudun osasun profesionalak aukeratzea. Praktika honi buruzko zalantzarik baduzu, hurrengo lerroetan azalduko dugu noiz den hori egiteko unerik egokiena, zein diren aldapa gomendagarrienak eta zein zainketa behar dituen ondoren.
|
|
|
Egunean hartzea gomendatzen da Gezurra. Onurak izan arren,
|
ez
dago ebidentziarik fruitu gorriak polifenoletan aberatsak diren beste landare batzuk baino hobeak direnik, hala nola zitrikoak, sagarra, tipula, tomatea, berenjena, piperrak edo erremolatxa. Fruitu gorriak onak dira, baina ez dira magikoak ez ezinbestekoak; horregatik, ez da egunero jatea gomendatzen.
|
|
|
Edo Zeelanda Berriko kiwi batek, plastikozko saski batean merkaturatua, “ekologikotzat jotzen dugun guztia airean saltarazten duela”, zehaztu du Lurueñak bere liburutik. Eta, nolanahi ere,
|
ez
dago ebidentziarik elikadura balio handiagoa duenik.
|
|
|
Getty Images Egunean gutxitan jatea baino hobea al da maiz jatea? Egunean bost aldiz jan behar dugula dioen mezua zabaldu den arren,
|
ez
dago ebidentziarik irensketa gehiago edo gutxiago gure gorputzaren pisuarekin lotuta dagoenik. Hala jasotzen dute Nutrizio eta Dietetikako Akademia Amerikarrak edo Nutrimedia atariak, zeinak nutrizio mezuen ondoren ebidentzia zientifikoa berrikusten baitu.
|
|
|
Gure ariera (zaletasun?, seta?) honetaz zientziak eta adituek esango digute
|
ez
dagoela ebidentziarik ustez dakartzan onuren gainean (ez dakigu; hau da: ez daukagu ebidentziarik; hau (ez) da:
|
|
|
ez daukagu ebidentziarik; hau (ez) da:
|
ez
dago ebidentziarik); gizabanako normalek, goizeroko dutxa bero irakinak maxkaldutako espirituek, dioketena da erotuta gaudela (geure goganbehar arinetik haratago); eta gorputzak dio... zer dio gorputzak?, zeren gorputzak badaki, gorputzak ez gaitu engainatzen eta ez du bere burua engainatzen:
|
|
2023
|
|
|
Fruta osoa beti da ona, eta haren onurak ez datoz bat jateko unearekin. Izan ere,
|
ez
dago ebidentzia zientifikorik gauez fruta jateak pisua handitzen duenik. Are gehiago, eskala handian egindako azterlan askok lotzen dute obesitate arrisku txikiagoa beren dietan fruta eta barazki gehiago sartzen dituzten pertsonekin.
|
|
|
Ez du jaki multzorik bereizten, ultraprozesatuak eta azukreak izan ezik. Balorazioa Etorkizun handiko zenbait ikerketak erakusten dutenez, eguneko orduak, eguzki argiak eta lo patroiak eragina izan dezakete elikagaien metabolizazioan, baina oraindik
|
ez
dago ebidentzia sendorik. Horrek esan nahi du oraindik ezin dela ondorio zehatzik atera esnekiak goizez hartu behar direla, ez gauez.
|
|
|
Baina gauez lan egiten duten pertsonentzat, adibidez, gomendio hauek ez lukete balioko. Txarrena Oraindik
|
ez
dago ebidentzia zientifiko nahikorik elikagaiak hartzen ditugun orduak pisu galeran edo irabazian eragina duela ziurtatzeko.
|
|
|
Horregatik, dieta beganoa egiten duten pertsonek bitamina hori izan behar dute beti. «Txostenean aipatzen da dieta beganoak pertsona baten profil lipidikoa hobetu dezakeela, baina
|
ez
dago ebidentziarik onura kardiobaskularrik duenik, gutxienez Mediterraneoko dietarekin alderatzen badugu eta koipe gutxi badago. Bi dieta horietatik, azterketek ebidentzia zientifiko sendoagoa erakusten dute», erantsi du Anguitak.
|
|
|
Era berean, zahartzearen kontrako propietateak ematen zaizkio, eta menopausiaren sintomak murrizteko gai dela ere esaten da. Baieztapen horietako bat ere
|
ez
dago ebidentzia errealetan oinarrituta. Hala uste du Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA); izan ere, 2011n debekatu egin zituen propietate horietako edozein iragarriko zuten apeuak, “ez baitago hala dela dioen ebidentzia zientifikorik”.
|
|
|
Txinaren eta Errusiaren arteko harremanarekin lotuta, NATO Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundeko idazkari nagusi Jens Stoltenbergek atzo adierazi zuen «zantzu batzuk» ikusi dizutela adierazten dutenak Errusiak Txinari eskatu diola armak emateko. Mendebaldea esaten ari da Txinak mahai gainean duela Errusia militarki laguntzeko aukera, baina, Josep Borrell Europako Batasuneko diplomaziaburuak herenegun esan zuenez,
|
ez
dago ebidentziarik esateko Pekin modu horretan laguntzen ari zaiola Moskuri. Txinaren egitasmoaren harira, bestalde, Mendebaldeko aliantza militarreko buruzagiak nabarmendu zuen Ukrainari dagokiola irtenbide bakezale baterako «baldintzak» jartzea.
|
|
|
Hemen zentzua dauka emaitzaren inguruan lehen esan dugunak:
|
ez
badago ebidentziarik, badirudi ez dela ezer gertatu.
|