|
2003
|
|
|
Ba..., egia esateko, ez gauza handirik. Etxean, gure aita bertsozalea zan, baina
|
ez
bertsolaria. Zirikatzaile ona beste batzuk bertsotan jarteko, berak aurretik zelako halako bertso modukoren bat botata.
|
|
2006
|
|
|
Oso garrantzitsua da bertso terapian sartzen den lagunari bertsorik ez eginaraztea, non ez den horretan aritua edo aditua. Bertsoa egiten saiatu den
|
ez
bertsolari orok daki zein ariketa gogorra izan daitekeen. Nahi eta ezin.
|
|
2010
|
|
|
Izeba Manuelaren existentziaz ez nekien ezer. Normala zen, ez bainuen hainbesteko harremanik ez Xoxote eta
|
ez
bertsolarien munduarekin. Baserri askotako izeba ezkongabea izan zitekeen, herrira mezatara eta festa egunean baino jaisten ez zena eta egun osoa lanean ematen zuena.
|
|
2014
|
|
|
motza, aihotza, kokotza. Ez dira falta hotza eta heriotza baizik,
|
ez
bertsolari batek ere atzeman ditzake. Eta gogora heldu dira.
|
|
|
Ez da gizona. Zirtzila,
|
ez
bertsolaria.
|
|
2017
|
|
|
Bertsolaritzak merezitako prestigioa izaten du, komunitate txiki baten aisialdi era xelebre bezain aspergarria aintzat hartzen da, eta hori, hein handi batean, txapelketari eta oholtzapetik egindako lanari zor zaio. Bertsoak iritsi beharreko txoko askotara iristeko balio du eta zer esanik
|
ez
bertsolarien prestaketaz eta emaitzez gozatzeko, zerbait ondo egitekotan landu egin behar baita. Balio du katalogo bezala ere, zeren bertsolariak bertsoz erakutsi behar du zer den, bertsoz egin bere lekua, baina nola sartu buklean inork entzuten ez duenean?
|
|
|
–Gustura? Bueno, patxaranarengatik izanen zuan,
|
ez
bertsolariengatik preseski.
|
|
|
Kikek jarri zuen jakituria, oinarri teorikoa zelanbait, eta nik haren gaineko bertsoaldien adibideak hautatu eta ezbaian jarri genituen epaitzeari zegokionez. Epaitu diot, baina
|
ez
bertsolari txapelketa batean egin ohi denez, zerotik hamarrera, ezpadaze, bertsoak eurak eta haiei emandako puntuazioa distantziatik zelan epaitzen, onesten, onartzen genituen, hori zen ezbaian jarri gura genuena. Gerora, neure kabuz, eta Kikek ezarritako zoru teorikoa baliatuz (uste dut ez diodala inoiz eskertu), hainbat bertso eskolatan izan naiz berbaldia eta sakoneko zalantza bera aurkezten:
|
|
|
Eztio ajola. Bertsozale osoa dana, bertsoa neurtzera dijoa, ta
|
ez
bertsolariak darabilkin doñua edo gaia. Iñoiz gerta ditezke irurak batera.
|
|
|
Galdera bururatzen zaio bati, Basarrik zer esango zukeen gutuna Izturitzetik heldu balitzaio Oiartzundik beharrean, eta igorlea Anje Duhalde balitz eta ez Xabier Lete. Zer esango zion Duhalderi, honek jakinarazi balio,
|
ez
bertsolari klasikoenak baizik eta Daniel Landart izeneko gazte baten bertso idatziak rock airetara moldatzen zebilela. Basatza zaharretatik atera ondoren, berrietan sartzeko arriskutan ikusiko zuen bertsolaritza?
|
|
2018
|
|
|
Hutsuneak hutsune, ukaezina eta poztekoa da bertsoaren lau oinak ez direla mendeetan zehar puskatu. Bat bateko zein idatzizko sortek bizirik diraute;
|
ez
bertsolarion ahotan bakarrik gainera; hezkuntza arautuan milaka haur eta gaztek lantzen dute bertsolaritza ikasgaien artean. Eskaintza, adin orotara moldatzen asmatu dela esan daiteke beraz.
|
|
|
Eta ez naiz ari soilik musikaz. Demagun San Lorenzotik ateratzen denean lehen jotaren ordez, zergatik
|
ez
bertsolari bat. Eta Zapateria kalean abesten zaion jota ezagun horren ordez, eta ez dut ezer jotaren aurka, zergatik ez..., zergatik ez..., Su Ta Garren Rotaflexa garrasika?
|
|
2019
|
|
|
Lekuonaren bertsoak ez dira bat batean egindakoak, nahiz eta bat batekoen itxura hartu noizbehinka, batez ere bertso narratibo irrigarrietan. Bertsogilea da,
|
ez
bertsolaria, bertsoak idatziz emanda daude, eta Egutegia 1999 eskuizkributik dakigunez, behin eta berriro zuzenduak dira. Beraz, ongi pentsaturiko eta ongi moldaturiko bertsoen aurrean gaude.
|
|
|
Pitorreo hutsa zen. Momentu batean ere ez nuen sentitu
|
ez
bertsolari moduan ez idazle moduan tratatua nintzenik... Ezer interesgarria esateko neukanik...
|
|
|
Ni Aulki jokoa n oso bakarrik sentitzen nintzen, eta orain ez naiz sentitzen. Sentitzen ditut idazle konplizeak, bertsolari konplizeak eta ez idazle
|
ez
bertsolari ez diren feminista konplizeak euskalgintzan eta inguruetan.
|
|
2021
|
|
|
Berak, ordea, ez zuen horrela ikusten, elitearen fokuak elikatutako boomak plazen ugaritzea eta, ondorioz, denentzako tokia ekarri zuelakoan, eta fokua mugatu beharra ere defendatu zuen: " Maila batetik beherako bertsolaria telebistan agertzeak ez telebistari,
|
ez
bertsolariari berari ez lioke mesede egingo. Bertso eskolatik telebistara bada hainbat maila, edo izan behar luke behintzat" (1993:
|
|
|
Sintomatikoa. ETBko edozein programatan agertzen hasi gintuan,
|
ez
bertsolari gisa, famatu gisa baizik: galetan, festetan, babuarena egiten...
|
|
|
Honela dio Iriondok hitzaldiaren testuan jasotako oharrak: " Hitzaldiaren ostean, elkarrizketa eta berriketan aritu ginen bazkari aurretik eta bazkalondoan; baina nik ez nuen hango aktarik jaso, eta badakit ez genuela erabaki zehatzik hartu,
|
ez
bertsolarien elkarte bat sortzeari buruz ez BERTSOLARI aldizkaria egiteari buruz" (id.: 5).
|
|
|
Honela dio Iriondok hitzaldiaren testuan jasotako oharrak: " Hitzaldiaren ostean, elkarrizketa eta berriketan aritu ginen bazkari aurretik eta bazkalondoan; baina nik ez nuen hango aktarik jaso, eta badakit ez genuela erabaki zehatzik hartu, ez bertsolarien elkarte bat sortzeari buruz
|
ez
BERTSOLARI aldizkaria egiteari buruz" (id.: 5).
|
|
|
Bertsogintzak berezkoa du arriskua. Bat bateko lanean estropezuaren arriskurik ez balego ni ez nintzateke
|
ez
bertsolari eta ez bertsozale[...] arriskuak hartzera behartu izan dugu gure burua bertsolaritzari dagokionez ere. Ez geneukan beste biderik.
|
|
|
Berak luzeen hitz egiten duena delako aukeratu da, baina, horrela izanik ere ez du askorik hitz egiten. Testuaren helburua bertsolariak baserrian duen bizimodua erakustea da, eta
|
ez
bertsolariaren hitzetan sakontzea. Izan ere, bertsolari baserritarraren irudia da, Basarrirekiko kontrastean eta bertsolariaren betiko irudikapena berreskuratuz, Uztapiderekin prentsan ongien funtzionatzen duena.
|
|
|
Elkartu ziren horietako bat ere(
|
ez
bertsolaririk, ez musikaririk, ez idazlerik, ez argitaratzailerik) ez zen zinemarekin akordatu, nahiz eta denek aitortu Josebaren poemak herri honen «imajinarioaren parte bilakatu» direla.
|
|
2022
|
|
|
Zaila da gaiak sortzeko erronkari aurre egitea mundu mailako pandemia baten erdian. Koronabirusa aipatu behar duzu, baina ez gehiegi; bere bitartez beste gai batzuk bidera ditzakezu, baina
|
ez
bertsolariak birusari buruz soilik aritzeko arriskuarekin. Garai tranpatiak dira gai jartzaileentzat, bai plazako saioetarako, bai txapelketako saioetarako.
|
|
|
Baina aintzat hartuta bai sare sozialetan bai prentsan jarriak garela Gasteizkoa baino aise astakeria handiagoak aditzera, inork inolako erantzunik eman gabe, Mujikak jaso duen zaparrada aski harrigarria izan da. Errate baterako, Zuriñe Rodriguezek, duela ez hainbertze
|
ez
bertsolari txapelketa batean inprobisaturiko bertso batean baizik eta aldez aitzinetik ongi pentsaturiko eta gure egunkari nazionalean argitaraturiko artikulu batean euskara bastarta bezalako kontzeptu xelebrea bulkatu zuen berberak, arrazismoa ekarri du solasera Mujikaren bertsoaren harira. Bai, jaun andreak, arrazismoa.
|
|
2023
|
|
|
" Ni Aulki jokoa n oso bakarrik sentitzen nintzen, eta orain ez naiz sentitzen. Sentitzen ditut idazle konplizeak, bertsolari konplizeak eta ez idazle
|
ez
bertsolari ez diren feminista konplizeak euskalgintzan eta inguruetan". Aldiz, liburu berean, Laura Mintegik onartzen du ez dela sekula zirkulu literario bateko kide izan nahiz eta" sisteman egoteko parrokia edo zalditeria bateko izatea komeni den, hotz handia egiten baitu taldeetatik kanpo".
|
|
|
Bertsogintzan muturra sartu nuen, baina
|
ez
bertsolari gisa. Bertso saio berezi bat egiteko lehen amua Abante Kulturguneak eta Bilboko Mintza Taldeko antolatzaileek bota zidaten.
|
|
|
Garai bitxiak izan ziren haiek, ostiral gauero Eibarko bertsolariekin Trabakuako tabernan sutondoan igarotakoak, oholtza gaina Lazkao Txikirekin partekatu izana, herri auzoetan Azpillaga eta Mugartegirekin gozatutakoak, Mañukorta eta Elexpururekin Amorotoko frontoian Lea Artibaiko txapela jantzi bezain pronto oholtza guztia apurtu zenekoa, Kanpantxun igarotako gaubeilak, Bizkaiko bertsolari gazteen txapelketak… eta abar preziatu bat. Denborarekin afizioa neurri batean ofizioa bilakatu zen, eta gaur egun oholtza gainera igotzea da nire beharra, baina
|
ez
bertsolari, aktore bezala baizik.
|