|
2023
|
|
|
jarauntsi onartu gabea eta ondasun erkidegoak. Lehenengoak gertatuko dira pertsona bat hil eta gero jarauntsia oraindik onartu
|
ez
bada (jarauntsia onartu ondoren oraindik jaraunsleen artean banatu ez bada, jarauntsiko erkidegoaz hitz egiten da, ondasun erkidegoen pare). Jarauntsia, beraz, administratu behar da.
|
|
|
Aurrekoaz gain, eta ordaintzeagatiko murrizketaren izenpean, 193 artikuluak ere diruzko zehapenak murriztea arautu du, 203.etik 213.era arteko artikuluen zehapenetarako. Zehapena %30ean murriztuko da, beti ere zehapenaren zenbateko osoa borondatezko epean ordaintzen bada, baita tributu zor osoa ere halakorik bada, edota ordainketa geroratzea nahiz zatikatzea onartu bada, eta horien aurka errekurtsorik edo erreklamaziorik jarri
|
ez
bada.
|
|
|
Murrizketaren kopuruari dagokionez, Gipuzkoako Lurralde Historikoan zehapena %40an murriztuko da (eta ez, ordea, 40 portzentajezko puntuetan). Nolanahi den ere, zehapena murriztu daiteke kontabilitateko eta erregistroetako betebeharrak ez betetzeagatiko zenbait arau hausteren kasuan ere halako jokabidea graduazio irizpide bezala erabiltzen
|
ez
bada (205.2 artikuluko c) eta d) letrak); edota faktura betebeharrak ez betetzeagatik (206.2 artikuluko b) letraren bigarren lerrokada), zorra erregularizatu ez bada ere; eta itzurpenaren aurkako klausula kualifikatuaren kasuan zehapena aplikatzen bada (211.bis. artikulua).
|
|
|
Arau hauste honen aurrean egongo gara, halaber, errenta garbia, jasanarazitako kuotak, ken daitezkeen zenbatekoak edo kuotak edo pizgarri fiskalak oker aitortzen direnean, baldin eta kudeaketaedo ikuskapen prozedura batean kopuruak konpentsatu, kendu edo aplikatu ondoren ordainketaren faltarik ez bada egin edo bidegabeko itzulketa lortu
|
ez
bada.
|
|
|
Aurrekoaz gain, arau haustea emaitzakoa da, bestelakoa ezin baita izan (itzurpenaren aurkako klausula definitzean 14 artikuluak jaso duenez, klausula dago zerga egitatea
|
ez
bada osorik edo zati batean gauzatzen edota oinarri zein tributu zorra gutxitzen bada, egintza eta negozio artifiziosoen bidez aurrezpen fiskala lortzeko asmo bakarrekin). Arau haustea gauzatzeko, beraz, honako egoeraren bat dagoela egiaztatu behar da:
|
|
|
Arau haustea gauzatzeko, beraz, honako egoeraren bat dagoela egiaztatu behar da: a) Tributu zor osoa edo zati bat tributu bakoitzaren arauketan ezarritako epean ordaindu
|
ez
bada (kasu tipikoa: autolikidazioa okerraren ondoriozko zorra ez ordaintzeagatik, Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 195 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 196 artikulua), Araban eta Gipuzkoan diruzko isun proportziozkoa ezarriko da, ordaindu gabeko kopuruaren %50ekoa eta Bizkaian %100ekoa. b) Tributu bakoitzaren arauketatik eratorritako itzulketa bidegabe lortzen bada (kasu tipikoa:
|
|
|
Aitorpenaren kasuan, likidazioa emateko epea preskribatzen da; autolikidazioaren kasuan, ostera, berau zuzentzeko epea. Ordainagiriaren bidez aldizka kobratzen diren tributuetan, tributu zorra likidazioaren bidez zehazteko
|
ez
bada aitorpenik edo autolikidaziorik aurkeztu behar, preskripzio epea tributuaren sortzapen egunean hasiko da zenbatzen.
|
|
|
Besteak beste, honako jokabide hauek dira: ...xategien, fakturen eta egiaztagirien azterketa ez erraztea, ez eta kontabilitate nagusi zein osagarriko idazpenen, programa eta artxibo informatikoen, sistema eragile zein kontroleko sistemen eta tributuetarako garrantzizkoa den beste edozein daturena ere. b) Behar bezala jakinarazitako errekerimenduren bati ez erantzutea. c) Zehaztutako leku eta epean ez agertzea, bidezko arrazoiren bat frogatzen
|
ez
bada. d) Tributu administrazioko funtzionarioei finka edo lokaletan sartzen edo bertan egoten bidegabe ez uztea, ez eta tributu betebeharrekin lotutako lokal, makina, instalazio eta ustiategiak ikuskatzen ere. e) Tributu administrazioko funtzionarioak derrigortzea. f) Zerga bilketako organoek egindako enbargo eginbideak ez betetzea edo oker betetzea.
|
|
|
Arau hauste honek" itxiera klausula" bezala dihardu, bertan sartu nahi dituelako tributu bakoitzaren arauketak ezarritako eginbeharrak edo betebeharrak betetzen ez diren kasu guztiak, ez betetzea ez bada jaso arau hauste bezala TFAOen aurreko jokabideen artean edota beste foru arau batean, edo jokabide hori
|
ez
bada zehapenak graduatzeko irizpidea. Jokabide horiengatiko zehapena 150 euroko diruzko isun finkoa da (300 euro Bizkaian).
|
|
|
Beste alde batetik, Administrazioari egotz dakiokeen arrazoiengatik ebazpena epe barruan eman ezik, prozedura iraungiko da. Prozedura iraungi bada ere, beste prozedura berri bat has daiteke, preskripzioa gertatu
|
ez
bada. Prozedura iraungiak ez du preskripzioa geldiaraziko eta ez da errekerimendutzat joko (besteak beste, borondatezko erregularizazioari begira).
|
|
|
Lehenengoen artean, ikuskapen prozeduran emandakoen artean, behin behineko likidazioak ere izan daitezke. Ildo horretatik, behin behinekoak dira tributu betebeharraren osagai bat zehazteko beste betebehar baten osagaiak kontuan hartu behar direnean eta azken horiek egiaztatu gabe badaude; edota likidazio proposamen bat baino gehiago egin bada tributu betebehar beraren gainean, esaterako, subjektu ikertuaren adostasuna
|
ez
bada erregularizazio proposamen osoaren gainekoa, delitu fiskalaren araberako likidazioak badira, edo arauek ezarritako bestelako kasuetan.
|
|
|
Tributu administrazioak Ogasun Publikoaren aurkako delituaren zantzuak daudela uste badu eta likidazioa ematea eragozten duen inguruabarrik gertatzen
|
ez
bada eta betebeharpekoak bere tributu egoera ez duela erregularizatu egiaztatzen badu, orduan delituaren zantzuen inguruko txostena prestatu eta delituari lotutako likidazio proposamen bat egingo du, bertan likidazio hori zer egitatetan eta zuzenbideko oinarritan funtsatzen den adieraziz. Proposamen hori betebeharpekoari jakinaraziko zaio, bere eskubideen alde egiteko egokitzat jotzen dituen alegazioak eta dokumentuak aurkeztu ahal izateko; horretarako, hamabost eguneko epea (10 egun baliodun, Bizkaian) izango du proposamena jakinarazi eta biharamunetik hasita.
|
|
|
TFAOen (eta TLOren) 27 artikuluaren arabera, errekargua aplikatzeko baldintza da aitorpenak edo autolikidazioak epez kanpo aurkeztea baldin eta jokabide hori arau haustea izan badaiteke zorra ordaindu ez delako. Beste hitzetan esanda, epez kanpo aurkeztutako aitorpenaren ondorioz
|
ez
bada ordainketarik egin behar, epez kanpo aurkeztutako aitorpenen ziozko zehapenak aplikatu behar dira Administrazioarentzat kalte ekonomikorik ez dakarrelako, eta ezin daitezke aplikatu epez kanpo aitortzeagatik ezarritako errekarguak.
|
|
|
TFAOetan (172 artikulua) esaten denez, zorra bermatuta badago, lehendabizi bermea exekutatu behar da premiamendu prozeduraren bitartez; erregela hori, alabaina, bigarren lekuan gera daiteke baldin eta Administrazioak beste eskubide edo ondasun batzuk besterentzea ala enbargatzea aukeratzen badu (Araban eta Gipuzkoan bermea proportziozkoa
|
ez
bada bermatutako zorrari begira soilik), edo tributu betebeharpekoak hala eskatuz gero, baina horretarako ondasun nahikoak eskaini ditu.
|
|
|
...antzekoak badira ere, ez da horien artean jaso autolikidazioaren bidez hasitako prozeduraren iraungitzea; horrenbestez, ez da autolikidazioak eta behin behineko likidazioak berrikusteko prozedura ere derrigor hasi behar, baldin eta autolikidazioaren bidez hasitako prozeduratik edo autolikidaziotik kopuru bat itzultzekoa bada eta ondoriozko behin behineko likidazioa emateko sei hilabeteko epea bete
|
ez
bada. Hori horrela da, gure ustez, xede horretarako prozedura berezia dagoelako Gipuzkoan, hots, eskaera edo autolikidazioaren bidez hasitako itzultze prozedura (TFAOren 119 eta hurrengo artikuluak).
|
|
|
Organismo Juridiko Administratiboak eta Auzitegi Ekonomiko Administratiboak auzialdi bakarrean aztertuko dituzte autuak, eta osoko bilkuretan edo saletan ebatziko dituzte erreklamazioak. Osoko bilkura Organismoaren edo Auzitegiaren kide guztiek osatzen dute; Salak, ostera, Buruak, Idazkariak eta, gutxienez, kide bat80 Gipuzkoan, Auzitegia pertsona bakarrez jardun dezake erreklamazioa ez onartzeko baldin eta eztabaidatzen den autuari buruz Auzitegiak irizpide baketsu eta errepikatua badu edota egitezko kontuen gaineko errekurtsoa izanda frogarik aurkeztu
|
ez
bada (TFAOen 237 artikulua).
|
|
|
Epe hori amaitutakoan interesdunak uler dezake erreklamazioa ustez ezetsi dela administrazio isiltasunagatik (TFAOen 245 artikulua). Erreklamazioa jarri zenetik urte bat igaro bada eta oraindik
|
ez
bada berariazko ebazpenik eman, eta aurkaratutako egintza etetea erabaki izan bada, hortik aurrera berandutze interesak ez dira gehiago sortuko. Ebazpenetan oinarritzat hartu diren egitatezko aurrekariak eta Zuzenbideko oinarriak jaso dira, eta horien arabera espedientean agertzen diren autu guztiak erabakiko dira, interesdunak aurkeztutakoak izan zein ez.
|
|
|
Adostasun aktak bi kasutan izapidetuko dira: tributu betebeharpekoa edo beraren ordezkaria tributuen Ikuskaritzak egindako erregularizazio proposamenarekin ados badago, eta era berean, Ikuskaritzak betebeharpekoaren tributu egoera egokia dela uste badu eta, beraz,
|
ez
bada erregularizaziorik egin behar, betebeharpekoa ados egonez gero (zenbaitetan betebeharpekoa ez da ados egongo, aitortu ez zaion itzulketarako eskubidea duela uste badu).
|
|
|
Ebazpena emateko, aholkularitza juridikoaren organo eskudunak aurretiaz txostena eman behar du, hau da, Araban eta Bizkaian, Aldundiaren organo aholkulariak, eta Gipuzkoan, Ogasun eta Finantzen Sailak. Prozedura ebazteko epea sei hilabetekoa da; hasi zenetik sei hilabeteko epea igaro bada eta oraindik
|
ez
bada kaltegarritasunaren adierazpena eman, berau iraungi egingo da. Araban eta Bizkaian ebazpena bidaliko zaio Foru Aldundiaren Aholkularitza Juridikoari eta Gipuzkoan Araubide Juridikoaren Zuzendaritza Nagusiari, egintzaren aurkako errekurtsoa jar dezan Administrazioarekiko auzi jurisdikzioan.
|
|
|
Halaber, finantza jasangarritasun izenarekin, Legeak behartzen du aurrekontu publikoak prestatzera eta onestera epe erdian aurrekontu egonkortasuna bete nahian eta gerta daitezkeen desbideraketak zuzendu nahian. Azkenik, gastu erregela gehitu da; horren arabera, Administrazio publikoen gastua ezin da igo BPGren hazkunde tasatik gora, Herri zorraren interesak ordaintzeko
|
ez
bada. Horiek horrela, aurrekontuetan jasotakotik gora lor daitezkeen sarrerak oso osorik erabili behar dira Herri zorraren kopurua gutxitzera.
|
|
|
TFAOen 14 artikuluak dionez, itzurpenaren aurkako klausula aplika daiteke zerga egitatea
|
ez
bada osorik edo zati batean gauzatzen edota oinarri zein tributu zorra gutxitzen bada, honako egintza eta negozioen bidez: a) Banan banan edo osorik hartuta, nabarmen artifiziosoak direnean, horiekin lortu nahi diren helburuetarako. b) Horiengatik ez denean lortzen ondorio juridiko edo ekonomiko garrantzizkorik, ezpada aurrezpen fiskala eta ohiko egintza eta negozioekin lortuko liratekeenak.
|
|
|
Aurrezpen hori bazter utziz gero, ez dago arrazoi ekonomikorik halako enpresak erosteko, kasurik gehienetan. Nolanahi den ere, aurrezpen fiskala lortzeko helburu bakarrarekin negozioa burutu bada ere, horrek ez du esan nahi berez abusuzko jokabidea denik, aldi berean negozio artifizialik ez badago eta emaitza arauaren espiritu eta xedearen kontrakoa
|
ez
bada.
|
|
|
Horren azalpena bilatu behar dugu Administrazioak bete behar duen interes publikoan. Adibideren bat jartzearren, tributu betebeharra xedaezina dela adierazteko, Tributu administrazioak tributu zorrak barkatzeko debekua dugu, barkamen hori foru arau bidez egiten
|
ez
bada. Nolanahi den ere, konkurtso prozedura batean Administrazioaren eta norbanakoen akordioagatik tributuaren kopurua alda daiteke, baldin eta tributu zor osoa edo horren zati bat barkatuko bada, eta zorraren kita osoa edo zati batekoa ez du foru arauak agintzen ezpada konkurtsoan dagoen zordunaren hartzekodunek hartutako akordioagatik, Ogasun publikoaren eta gainerako hartzekodunen arteko akordioagatik.
|
|
|
Hildakoa tributuaren erantzulea izan badaiteke, erantzukizunetik datozen tributu zorrak ere ez dira eskualdatuko, baldin eta heriotzaren unean erantzukizuna eratortzeko erabakia jakinarazi
|
ez
bada. Neurri horren bidez jaraunsleen segurtasun juridikoa bermatzen da, jarauntsia onartzean agian ez dakitelako kausatzailearen aurka erantzukizuna eratortzeko prozedura zegoela.
|
|
|
Hori bai, zuzentaraua epe zehatz batean sartu behar da Estatuaren antolamenduan, ostera, zuzentaraua aplikagarria izango litzatekeelako. Europar Batasuneko Auzitegiak hainbat epaitan adierazi duenez, zuzentaraua
|
ez
bada estatu kidearen barne antolamenduan sartzen edota ez bada ezarritako epean sartzen, orduan zuzentaraua zuzenean aplikatzen da, baldin eta beraren edukia baldintzatu gabea eta behar beste zehatza bada1 Tributuen arloan badugu zuzentarauen adibiderik, Sozietateen gaineko Zergaren alderdi batzuk arautzeko edo Balio Erantsiaren gaineko Zerga arautzeko. Azken kasu horretan, interesgarria izan daiteke Tributuen Zuzendaritza Nagusiak 2009ko abenduaren 23an emandako Ebazpena.
|
|
|
Hori bai, zuzentaraua epe zehatz batean sartu behar da Estatuaren antolamenduan, ostera, zuzentaraua aplikagarria izango litzatekeelako. Europar Batasuneko Auzitegiak hainbat epaitan adierazi duenez, zuzentaraua ez bada estatu kidearen barne antolamenduan sartzen edota
|
ez
bada ezarritako epean sartzen, orduan zuzentaraua zuzenean aplikatzen da, baldin eta beraren edukia baldintzatu gabea eta behar beste zehatza bada1 Tributuen arloan badugu zuzentarauen adibiderik, Sozietateen gaineko Zergaren alderdi batzuk arautzeko edo Balio Erantsiaren gaineko Zerga arautzeko. Azken kasu horretan, interesgarria izan daiteke Tributuen Zuzendaritza Nagusiak 2009ko abenduaren 23an emandako Ebazpena.
|
|
|
Aipatu arrazoiengatik kontratua azkendu behar denean, kontratua
|
ez
bada azkentzen eta, kontratu berritzerik gauzatu gabe, langileak lanean jarraitzen badu, ulertuko da kontratua isilbidez iraupen mugagabeko bihurtu dela, aurkakoa frogatu ezean.
|
|
|
Kontratua egin bada legeak gehienez ezarritako iraupena baino txikiagoarekin, eta prestakuntzarako kontratuari lotutako titulua, ziurtagiria, egiaztagiria edo diploma lortu ez bada, kontratua luzatu ahal izango da, alderdien arteko akordioaren bidez, titulu, ziurtagiri, egiaztagiri edo diploma hori lortu arte, betiere, 2 urteko gehieneko iraupena gainditzen
|
ez
bada.
|
|
|
(m) Ordainsariak izango dira hitzarmen kolektibo aplikagarrian kontratu modalitate horrentzako ezarritakoak. Hitzarmen kolektiboan horren inguruan ezer
|
ez
bada jaso, ordainsariok ezin dira izan gauzatutako eginkizunak zein izan eta eginkizun horien lanbide taldearentzako eta ordainsari mailarentzako hitzarmen kolektiboak ezarritako ordainsarien %60a baino txikiagoak, lehenengo urtean, eta %75a baino txikiagoak, bigarren urtean, benetan lan egindako denboraren proportzioan.
|
|
|
Behin okerra ongituta, bulego publiko horrek kasuan kasuko hauteskunde akta erregistratuko du. Epe hori igaro ondoren, okerra ez bada ongitu edo okerra
|
ez
bada behar bezala ongitu, lan agintaritzaren mendeko bulego publikoak 10 egun balioduneko epean uko egingo dio aktak erregistratzeari, eta hori ordezkaritza lortu duten sindikatuei eta mahaiko lehendakariari komunikatuko die. Aktak erregistratzeari uko egitearen arrazoia lan agintaritzaren mendeko bulego publikoari hauteskunde sustapena komunikatu ez izana bada, ezin izango da okerrak ongitzeko agindeirik egin, eta bulego publikoak, okerra egiaztatu ondoren, akta erregistratzeari uko egingo dio beste izapiderik egin gabe, eta hori komunikatuko die hauteskunde mahaiko lehendakariari, ordezkaritza lortu duten sindikatuei eta osterantzeko hautagai zerrendei.
|
|
|
Behin sindikatua eratuta, eskubidea du etendurarik ez jasateko edo desegina ez izateko,
|
ez
bada agintari judizialak emandako ebazpen irmoaren bidez, legeen ez betetze larrian oinarrituta.
|
|
|
Aitzitik, eskubide horretara ez da bilduko enpresak nahitaez bere kontura eskaini beharreko prestakuntza. Hitzarmen kolektiboan
|
ez
bada ezer jaso baimena izatearen inguruan, horri buruzko zehaztasunak langilearen eta enpresaburuaren artean ezarriko dira.
|
|
|
Edozein kasutan, printzipioz, negoziazio kolektiboan itundu dira familiaeta lan bizitza uztartzeko eskubidea egikaritzeko baldintzak, egokitu direnak sexu bateko eta besteko langileen artean bereizkeriarik eza, zuzenekoa nahiz zeharkakoa, bermatzeko irizpide eta sistemetara. Halako baldintzarik itundu ezean, enpresak, lanaldia egokitzea eskatu baldin bazaio, negoziazio prozesua hasiko du eskabidea egin duen langilearekin, albait azkarren gauzatu dena eta, gehienez ere, 15 eguneko epean; uste izango da eskabidea onartu dela, epe horretan horren aurka esanbidez egin
|
ez
bada modu arrazoitsu batean. Behin negoziazio prozesu hori amaituta, enpresak, idatziz, komunikatuko du eskabidea onartu izana.
|
|
|
Aitzitik, eskubide horretara ez da bilduko, beste lege batzuek ezarritakoarekin bat etorriz, enpresak nahitaez bere kontura eskaini beharreko prestakuntza. Hitzarmen kolektiboan
|
ez
bada ezer jaso baimena izatearen inguruan, horri buruzko zehaztasunak langilearen eta enpresaburuaren artean ezarriko dira.
|
|
|
Larritasuna inguruabar desberdinen arabera balioetsi behar da: justifikatutako arrazoia izatea ala ez, eta arrazoi horren norainokoa; enpresari abisatu izana ala ez; abisua aurrerapen nahikoarekin eman den ala ez, edo abisurik eman
|
ez
bada justifikatutako arrazoia izatea; ordutegi zurruna edo malgua izatea; enpresaburuaren tolerantzia
|
|
|
O Ez dago homogeneotasunik osagarri pertsonalen artean, ezta halakoen eta oinarrizko alokairuaren edota beste alokairu osagarri batzuen artean ere. Erregela horren salbuespen da, aurkakorik itundu
|
ez
bada behintzat, oinarrizko alokairua eta antzinatasun osagarria baliokidetzat hartzea. Edozein kasutan ere, argi geratu behar da antzinatasun osagarria ez dela homogeneizatzeko modukoa bestelako alokairu osagarriekin.
|
|
|
Kontratua
|
ez
bada idatziz egiten, uste izango da langilea goi zuzendaria dela, baldin eta LELTBren 8.1 artikuluko inguruabarrak badaude eta langilearen lanbide zerbitzuak 1382/ 1985 Errege Dekretuaren 1.2 artikuluan jasotako definizioarekin bat badatoz. Gainera, uste izango da kontratua iraupen mugagabekoa dela, aurkakoa frogatzen ez bada.
|
|
|
Kontratua ez bada idatziz egiten, uste izango da langilea goi zuzendaria dela, baldin eta LELTBren 8.1 artikuluko inguruabarrak badaude eta langilearen lanbide zerbitzuak 1382/ 1985 Errege Dekretuaren 1.2 artikuluan jasotako definizioarekin bat badatoz. Gainera, uste izango da kontratua iraupen mugagabekoa dela, aurkakoa frogatzen
|
ez
bada.
|
|
|
Kontratuan
|
ez
bada ezer zehaztu, ulertu behar da lan harreman arruntak etenda geratu direla.
|
|
|
Zuzenean luzatuko dira, 3 urteak bete arte, 3 urte baino iraupen laburragoko kontratuak, baldin eta, gutxienez, hilabete lehenago salatu ez badira, eta luzapena esanbidez itundu
|
ez
bada.
|
|
|
Probaldia idatziz hitzartu ahal izango da, LELTBren 14 artikuluak ezarritakoaren arabera. Probaldi horrek gehienez 2 hilabeteko iraupena izango du, hitzarmen kolektiboan aurkakorik ezarri
|
ez
bada. Alabaina, probaldiak iraun bitartean, familia etxeko enplegatzaileak eta enplegatuak betebeharra izango dute, elkarrekiko prestazioak betetzeko, nahiz eta alderdietako edonork kontratua suntsiarazi ahal izango duen, itundutakoaren araberako aurreabisua emanez; aurreabisu horrek inoiz ez du gaindituko egutegiko 7 eguneko epea.
|
|
|
Enplegatzaileak dirutan ordaindu behar ditu alokairuak, dela legezko dirutan, dela taloiaren edo antzeko beste ordainketa moduren baten bidez, kreditu erakundeak baliatuta, aldez aurretik langilearekin hala akordatuta. Hala ere, familia etxeko zerbitzuak ematen direnean gauzaz egindako prestazioak jasotzeko eskubidearekin, hala nola, ostatua edo mantenua, kontzeptu horiengatik alderdiek akordatutako ehunekoa deskontatu ahal izango da, betiere, eskudirutan egindako ordainketa bermatzen bada, gutxienez, hilabeteko LGAren besteko kopuruan, eta kontzeptu desberdinak batuta deskontatu beharreko ehunekoa
|
ez
bada alokairu osoaren 100eko 30 baino gehiago.
|
|
|
Bestalde, bekaren prestakuntza izaera eta beka hori kasuan kasuko titulazioari lotzen zaiola antzeman daiteke, baldin eta erakunde beka emaileak bere jardunbiderako eta bere xedeak lortzeko ez badu behar bekadunik. Eta hori erraz ondorioztatu ahal izango da, baldin eta bekadunak bere jarduera amaitu ostean
|
ez
bada beharrezkoa beste pertsona bat kontratatzea jarduera hori gauzatzeko. Halakoetan, esan bide da bekaduna erakunde beka emaileak jasan beharreko kostu ekonomikoa dela [2006ko otsailaren 6ko (4965/ 2005 errek. zk.) Madrileko ANE, 4 Salakoa].
|
|
|
(e) Senitarteko lanak,
|
ez
bada frogatzen lan horiek egiten dituztenak alokairuko langileak direla. Ondore horietarako, eta enpresaburuarekin bizi badira, senitartekotzat joko dira ezkontidea, eta odol bidez zein ezkontza bidez bigarren gradurainoko ondorengo, aurreko eta gainerako ahaideak, eta, hala denean, adopzio bidezkoak.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, debeku hori salbuetsi egiten da jendaurreko ikuskizunetan lan egiten duten 16 urtetik beherako adingabeen kasuan (izaera bereziko lan harremanak dituzte jendaurreko ikuskizunetako artistek). Bada," lan agintaritzak salbuespeneko kasuetan bakarrik baimenduko du hamasei urtetik beherakoek jendaurreko ikuskizunetan parte hartzea, baldin eta hori
|
ez
bada arriskutsua adingabearen osasun fisikoarentzat, ezta beraren lanbide heziketarako zein giza heziketarako ere; baimen hori idatziz jaso eta egintza zehatzetarako izan da" (LELTBren 6.4 artikulua).
|
|
|
berezkoak, transferituak edo eskuordetuak. ETELren 14.4 artikuluak" eskumen unibertsal" moduko bat gehitzen du(" toki erakundeek edozein jarduera, zerbitzu edo prestazio egikaritu ahal izango dute, baldin eta toki komunitatearen intereserako garatzen bada eta eskumen propioen, transferituen edo eskuordetuen barruan sartzen
|
ez
bada"). Hau da, euskal toki erakundeek eskumen" orokor" propioa dute (beraz, printzipioz, edozein gairi buruzkoa), nahiz eta haien egikaritza ex ante kontrol bikoitzaren mende dagoen, bikoiztasunik ezaren eta jasangarritasunaren aldetik (foru aldundi bakoitzak edo euskal administrazioak).
|
|
|
ETELaren 14.4 artikuluak honakoa adierazten du: " Era berean, toki erakundeek eskumen propio, transferitu edo eskuordetuetan sartzen ez den beste edozein jarduera, zerbitzu edo prestazio garatu ahal izango dute tokiko komunitatearen intereserako, baldin eta, lege honetan azaldutakoaren arabera, bikoiztasun egoerarik sortzen
|
ez
bada eta erakundearen ogasun osoaren finantza jasangarritasuna arriskuan jartzen ez bada". Eskema berdina, beraz, Estatuko oinarri legerian eta ETELean, baina Estatu legeriaren asmoa horien murriztapena den heinean (gogoratu behar da TAOLren 28 artikulu zaharra indargabeturik gelditu dela eta 25.1 artikulua berridatzi egin dela), ETELk horien garrantzia bultzatu egiten du.
|
|
|
ETELaren 14.4 artikuluak honakoa adierazten du: " Era berean, toki erakundeek eskumen propio, transferitu edo eskuordetuetan sartzen ez den beste edozein jarduera, zerbitzu edo prestazio garatu ahal izango dute tokiko komunitatearen intereserako, baldin eta, lege honetan azaldutakoaren arabera, bikoiztasun egoerarik sortzen ez bada eta erakundearen ogasun osoaren finantza jasangarritasuna arriskuan jartzen
|
ez
bada". Eskema berdina, beraz, Estatuko oinarri legerian eta ETELean, baina Estatu legeriaren asmoa horien murriztapena den heinean (gogoratu behar da TAOLren 28 artikulu zaharra indargabeturik gelditu dela eta 25.1 artikulua berridatzi egin dela), ETELk horien garrantzia bultzatu egiten du.
|
|
|
Estatuak edo autonomia erkidegoek toki administrazio batek emandako ebazpen bat edo hartutako akordio bat antolamendu juridikoaren kontra egiten duela uste duenean, toki erakundeari egintza, ebazpen edo akordio hori bertan behera uzteko, deuseza dela adierazteko, eskatuko dio. Toki erakundeak errekerimendua jaso eta hilabeteko epean deuseztasuna adierazi behar du eta
|
ez
bada deuseztasunik adierazten, orduan Estatuak edo autonomia erkidegoak administrazioarekiko auzibideetan auzi errekurtsoa jartzeko epea izango du.
|
|
|
Europako erregelamendutik eratorritako betebeharren ondorioz, zor muga
|
ez
bada %60koa, administrazio zentralaren, autonomia erkidegoen eta toki korporazioen arteko banaketak aurreko proportzioak errespetatu behar ditu. Zor biziaren erregelari jarraituz, toki erakundeek sektore publikoaren baitan duten zor publikoari muga jarri nahi zaio.
|
|
|
Neurririk
|
ez
bada hartzen edo Ministerioak hartutako neurriak nahikoak ez direla ulertzen badu, orduan bai, 27.7 eta 19.2 artikuluak ezarri bezala neurri zuzentzaileen mekanismoa martxan jarriko da.
|
|
|
EFPk honako eduki hau izango du: a) Ezarritako helburua ez betetzeko edo, hala badagokio, gastu araua ez betetzeko arrazoiak. b) Diru sarreren eta gastuen joera aurreikuspenak, zergaeta gastu politiketan aldaketarik gertatzen
|
ez
bada. Aurrekontu proiekzioetan, hala badagokio, inbertsio aurreikuspenak eta horien finantzaketa proposamena jasoko dira.
|
|
|
Jarraipen txostenik
|
ez
bada bidaltzen eta Ministerioak egindako eskaerei ez bazaie kasurik egiten edota ez betetzea mantentzen bada, orduan neurri hertsatzaileen mekanismoa martxan jarriko da.
|
|
|
Hori guztia
|
ez
bada funtzionatzen, orduan derrigorrez bete beharreko neurri hertsatzaileak agertuko dira (AEFJLOren 26 artikulua). Tokiko korporazio batek ez badu xedagarritasunik ezaren erabakia hartzen, edo Ogasuneko ministerioak eskatutako gordailua eratzen ez badu, edo adituen batzordearen neurriak hartzen ez baditu, finantza zaintzako organo eskudunak, dela gobernuak, dela autonomia erkidegoak, Korporazioko presidenteari eskatuko dio, adierazten den epean, xedagarritasunik ezaren erabakia hartzeko, adituen batzordeak proposatutako neurriak gordailutzea edo abian jartzea eskatutakoa ezagutzen ez bada, finantza zaintzako organo eskudunak nahitaez behartuko du Administrazio ez betetzailea ezarritako neurriak betetzera.
|
|
|
...jarraituz, toki erakundeek eskumen propioak eta eskuordetzaz esleitutakoak ez diren beste eskumen batzuk erabili ahal izango dituzte, baldin eta udal ogasun osoaren finantza jasangarritasuna arriskuan jartzen ez bada, aurrekontu egonkortasunari eta finantza jasangarritasunari buruzko legeriaren eskakizunen arabera, eta zerbitzu publiko bera beste Administrazio publiko batekin aldi berean gauzatzen
|
ez
bada. Ondorio horietarako, beharrezkoak eta lotesleak izango dira gaiaren arabera eskumena duen Administrazioaren aurretiazko txostenak, bikoiztasunik ez dagoela adierazten dutenak, eta eskumen berrien finantza jasangarritasunari buruzko finantza zaintza esleituta duen Administrazioarenak.
|
|
|
Ez du zehazten, behin informazioa jasota, horren lege kontrola egin eta gero zer gertatzen den. GAMEZ PEREIRAk horren inguruko hausnarketa egitean honakoa esaten du" Neurrietako bat bera ere hartzen
|
ez
bada —posible dela suposatuz, kasu askotan ez baita hala—, ez da ezer aurreikusten horri buruz, eta Udala ez da ezertara behartuta geratzen. Hori dela eta, erreklamatzeko arrazoia ere ez da berariaz ezartzen, eta, ondorioz, esparru judizialean ebatzitako salbuespenak izan ezik, erakunde askok onesten dute aurrekontua besterik gabe, eta hala izaten jarraitzen dute, finantza desorekak zuzendu gabe" 446.
|
|
|
Likidazioan diruzaintzako gerakina negatiboa bada, indarrean dagoen aurrekontu onetsian murrizketak egin dira; ezin bada murrizketarik egin, orduan zorpetze eragiketetara jotzeko aukera dago; eta horiek ezin badira gauzatu, orduan hurrengo urteko aurrekontua onetsi da defizita konpontzen duen superabitarekin. ...zio errekurtsoa), errekurritutako epaiak aipatutakoak, ondorioztatzen duenez, TOALTBren 193 artikuluan ezarritako hiru neurri horiek, diruzaintzako gerakin negatibo baten existentzia konpontzeko, modu mailakatuan ordenatuta daudela,... lehentasun hurrenkera bati jarraituz, jada, lehen, bigarren eta hirugarren, Lehenengoa eta hirugarrena, aurreko paragrafoetan ezarritako neurrietako bat ere hartzen
|
ez
bada" 448 Baina, neurririk hartzen ez bada?
|
|
|
Likidazioan diruzaintzako gerakina negatiboa bada, indarrean dagoen aurrekontu onetsian murrizketak egin dira; ezin bada murrizketarik egin, orduan zorpetze eragiketetara jotzeko aukera dago; eta horiek ezin badira gauzatu, orduan hurrengo urteko aurrekontua onetsi da defizita konpontzen duen superabitarekin. ...patutakoak, ondorioztatzen duenez, TOALTBren 193 artikuluan ezarritako hiru neurri horiek, diruzaintzako gerakin negatibo baten existentzia konpontzeko, modu mailakatuan ordenatuta daudela,... lehentasun hurrenkera bati jarraituz, jada, lehen, bigarren eta hirugarren, Lehenengoa eta hirugarrena, aurreko paragrafoetan ezarritako neurrietako bat ere hartzen ez bada" 448 Baina, neurririk hartzen
|
ez
bada?
|
|
|
Azkenengo sailkapen kasu horietan (abalak, berrabalak edo bestelako berme publikoak edo aurrekontutik kanpoko laguntza neurriak ematean sortzen dena) finantza zuhurtasunaren printzipioa
|
ez
bada betetzen finantza zaintzako organo eskudunek (Estatukoa edo autonomia erkidegokoa izan behar den zehaztu barik) aurretiazko baimena eman behar izango dute.
|