|
2012
|
|
|
Guztietan ageri dira, gainera. Batzuetan era bortitzagoan besteetan baino, baina guztietan
|
euskarazko
nagusitasun moldaerak beheranzko norabidea du. Mintzaldaketaren lehen aztarna izan daitekeen gertakari sendo baten aurrean geundeke, oraingo joera eta norabidea datozen urteetan berretsiz gero.
|
|
2016
|
|
|
indarberritze ohargarria jazo da hemen, azken hamarkadotan, (luzaro edo inoliz) gureak izan gabeko jardunguneetan (ikus BZ, BZ eta, bereziki, BZ ataletan azaldutakoa). Egia da, orobat, Estatu Batuetan ez bezalako arrakastaz eutsi zaiola hemen, XX. mendean,
|
euskarazko
nagusitasun moldaerari arnasguneetan. Hori guztia egia izanik ere, Calvin Veltman ek azaltzen diguna ez ez zaigu arrotz gertatzen.
|
|
2019
|
|
|
• eguneroko mintzajardun arruntean euskarak ageri duen nagusitasun gotor horri eskerrak, bertako biztanleen ama hizkuntza belaunez belaun transmititzen da arnasgunean, mintzaldaketa ohargarririk gabe. transmisio horri eskerrak, hizkuntzaren mendez mendeko iraupenkatea ez da arnasgunean eten. arriskuak arrisku,
|
euskarazko
nagusitasun moldaerari eten zaion artean belaunez belauneko transmizio katea ez dago galzori bizian. eguneroko mintzajardun arruntak oinarri ezagunak ditu, jardun gune eta harreman sare nagusiei dagokienez: etxea eta auzoa, kalea eta lagunartea, taberna eta denda, eliza eta herriko plaza, aisialdia eta kirolgunea, eskola eta (ahal den heinean) lan esparrua. horietan euskara nagusi baldin bada, arnasgune betean gaude. aldiz, hortik herrenka hastean arnasgune bete izateari uzten zaio, arnasgune erasan bihurtuz. erasate lan hori areagotu egiten bada nabarmen, horren ondorioz sortzen den moldaera berria ez da arnasgune.
|
|
|
Nola? erdara aspaldi honetan jaun eta jabe den eskualde osoetan edota hiriarte populatuenetan bezala, hainbat arnasgunetan arau bihurtu da euskara erdaren norgehiagoka deskonpartimentatua. euskara erdaren eguneroko erabilera arrunta soziofuntzionalki deskonpartimentatu ahala, menderik mende nagusi izandako euskal mintzo bizia bere azken partida galtzen ari zaigu hor.
|
euskarazko
nagusitasun moldaera konpartimentatua (diglosiazkoa, bai, bere aje guztiekin; baina bizi emailea) desagertzea galera handia da hiztun elkarte (edota, bere neurrian, arnasgune) ororentzat.
|
|
|
Nagusiki bere kaltean, ordea: erdarazko mintzajardun arrunta" etxekotzen" ari da, eta
|
euskarazko
nagusitasun moldaera gotorra gesaltzen. mintzabide bakar edo nagusi euskara zeneko jardunguneak, harreman sareak, situazioak, mintzamoldeak eta agerbideak ahulduz doaz. aldiz, herritarrek nonahi eta nornahirekin" batera zein bestera" egin ohi duten egoerak zabaltzen hasi dira.
|