|
2004
|
|
|
Baina" hau ezin dut nik bakarrik ikasi", pentsatu nuen. Suzuko Tamurak
|
euskaraz
hitz egiten zekien eta hark eskola batzuk antolatu zituen Tokioko unibertsitatean. Nik eskola haietan eman nuen izena.
|
|
|
Julen Kaltzadaren kritika-jarioa ere isurbide beretik datorkigu: . Eusko Autonomia Erkidegokoek agindu ziguten kalitatezko euskara irakaskuntza lortuko zutela curriculumean eredu ezberdinak jarrita eta neskato/ mutiko guztiek amaituko zutela lehen mailako irakaskuntza
|
euskaraz
hitz egiten dakitela. Baina promes haiek eta kalitatezko irakaskuntza hura gezur huts bilakatu dira eta Erkidegoko haurrei irusako egiten zaie:
|
|
2008
|
|
|
323 Komentario hau ez zitzaion gustatu. Kirikiñori? eta handik egun batzuetara Arana Goirik
|
euskaraz
hitz egiten bazekiela erakusten zuten frogak bilatu zituen, parte batez aurkituz: «gure Sabin, ak euzkeraz ezin ebala itzegin, ezin genduan iruntsi, ba, sarri entzunda geukan euzkeraz itz egiten ikasi ebala.
|
|
2009
|
|
|
Beraz, Europako Erreferentzia Markoaren B2 maila eskatzen zaie lanpostu horietan aritu behar dutenei. Horrek, izatez,
|
euskaraz
hitz egiten jakin arren alfabetatu gabe dauden edo alfabetatze maila apala duten herritarrak lanpostu horietan aritzeko egoera zailean edo ezintasunean uzten ditu, idatzizko proba gainditzeko zailtasun nabaria dutelako. Horrela, euskaldun zahar asko geratu da horrelako postuetan eskatzen den hizkuntza-eskakizuna egiaztatzetik kanpo.
|
|
2010
|
|
|
Datu batzuetatik besteetara aldea dago, eta ez txikia. Demagun, emaitza apalenetan oinarriturik, EAEko euskaldunak (benetan
|
euskaraz
hitz egiten zekitenak) %25 zirela gutxi gorabehera8 Gauza bat da ordea hizkuntza-gaitasuna, eta beste bat erabilera. Gaitasunaz gainera oso kontuan izan behar da bigarren elementu hori, orduko egoera soziolinguistikoa zuzen azaltzeko:
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, gazteen %45 oso edo nahikoa ados dago baieztapen honekin: " gaur egun, Euskadin,
|
euskaraz
hitz egiten jakiteak prestigio gehiago ematen dio pertsona bati". %35 dago baieztapen horren oso edo nahikoa aurka, eta %14 ez dago ez ados ez aurka.
|
|
|
Gazteen %45 oso edo nahikoa ados dago baieztapen honekin: " gaur egun, Euskadin,
|
euskaraz
hitz egiten jakiteak prestigio gehiago ematen dio pertsona bati". %35 dago baieztapen horren oso edo nahikoa aurka, eta %14 ez dago ez ados ez aurka.
|
|
2015
|
|
|
Horrela, euskaldun gisa definitzeko joera dute gorengo legitimotasun maila atxiki ohi zaien euskaldun zaharrengandik gertu sentitzen diren euskal hiztun berriak; besteak beste, euskarazko gaitasun eta jariotasun handia dutelako, sarri euskalkian mintzo direlako, euskaraz bizi eta pentsatzen dutelako, eta euskararekiko atxikimendu sendoa dutelako. Ostera, euskaldun berri moduan definitzeko joera handiagoa dute zerbait faltan nabaritzen duten euskal hiztunak, legitimotasunik sentitzen ez dutenak euren gaitasuna mugatua dela uste dutelako, egunerokoan euskara gutxi darabiltelako, etab. Areago, bada bere burua euskalduntzat jotzen ez duen euskal hiztun berririk ere;
|
euskaraz
hitz egiten jakitea eta euskalduna izatea gauza bera ez direla iritzita, euskara jakiteak ez dakarrelako nahita nahiez euskalduna izatea, sentitzea.
|
|
|
Segitzen badute horrela trinketean, pilotari onak jaliko dira. Hor zituzten gazte lagunak, aitatxi-amatxiak eta aitama baliosak, osoki atxikiak gaurko gazteeri eta Euskadiko joko lehenari,
|
euskaraz
hitzegiten dakitenak. Goresmenak guzieri.
|
|
2016
|
|
|
Iñaki Martinez de Lunak idatzi du" Diskurtso multzo koherentea XXI. mendeko giltzarri (bizikidetzarena, identitatearena, berdintasunarena, aniztasunarena, erantzukizunarena, justiziarena eta errespetuarena)" artikulua, gaur egungo euskal hiztunen aniztasuna kontuan hartuta, diskurtso berrituak lagungarriak izan daitezkeelakoan. Izan ere, hainbat eta hainbat hiztun berri ez dira hiztun-komunitatearen kide sentitzen, nahiz eta
|
euskaraz
hitz egiten jakin. Egilearen iritziz, ingurune euskaldunik ez dute beren egunerokoan, eta" gabezia horien iturburua euskaldun horiek izandako hizkuntza-sozializazioa da".
|
|
2017
|
|
|
|
euskaraz
hitz egiten jakitea, PL1 gutxienez.
|
|
2018
|
|
|
Hor bi figura izango dira: batetik, Ahobizi,
|
euskaraz
hitz egiten dakien pertsona euskalduna, eta honek euskaraz egiteko konpromisoa hartuko du euskaraz ulertzen dion guztiekin; eta bestetik, Belarriprest dago, gutxienez euskaraz ulertzen duena da eta hartzen duten konpromisoa berari euskaraz egin ahal zaiola, gero berak erabakiko du euskaraz ala erdaraz erantzun. Horrela lortu nahi da 11 egun horietan askotan elebidunak izango lirateken eta normalean euskaraz egiteko aukerarik ez dugun elkarrizketak euskaraz egin ahal izatea.
|
|
|
Horrela bada, esan daiteke euskararen presentziari dagokionean HUHEZI ez dela gizartearen isla. HUHEZI osatzen duten guztiak
|
euskaraz
hitz egiten dakite, eta bertan ikasle zein langile izateko euskara jakin behar da. Horrek, jakina, gizartearekiko diferentzia nabarmena markatzen du.
|
|
2021
|
|
|
Motibazio instrumentalari loturiko aldeko jarrerak ere badira, izan ere, pertsona asko ohartu da testuinguru euskaldunetan lanerako ere inportantea dela oso,
|
euskaraz
hitz egiten jakitea.
|
|
|
Presio hori ikusten dudanean, propio hasten naiz gaztelaniaz hitz egiten, Eta nik horrela bizi badut,
|
euskaraz
hitz egiten badakidanez, zer bizipen izango ditu ez dakienak? [MEX]
|
|
|
Pertsona helduek euren iritzia modalizatzen dute seme-alabei erreferentzia eginez gero; ia salbuespenik gabe adierazten dute etorkizunean lan-munduan aukera hobeak eskainiko dietela seme-alabei
|
euskaraz
hitz egiten jakiteak.
|
|
|
Euskarari dagokionean, informatzaile gehienek iritzi diote
|
euskaraz
hitz egiten jakitea ez dela beharrezkoa. Arrazoi ugari ematen dituzte baieztapen horri eusteko.
|
|
|
Nabarmentzekoa da pertsona helduek euren iritzia modalizatzen dutela seme-alabei erreferentzia eginez gero. Kasu horretan, ia salbuespenik gabe adierazten dute etorkizunean lan-munduan aukera hobeak eskainiko dietela seme-alabei
|
euskaraz
hitz egiten jakiteak. Beraz, kasu horretan, motibazioa sendotzen da helburu pragmatikoa eta barne-gaitasunak elkartzen direnean.
|
|
|
18 urtetik gora dituzten herritarrek parte hartu ahal izango dute programan: batetik, euskaraz hitz egiten ikasi edo dakitena hobetu nahi duten herritarrek –horiek euskararen oinarri-oinarrizko ezagutzeko izan beharko dute–; eta bestetik,
|
euskaraz
hitz egiten dakiten herritarrek. Euskaraz ikasi nahi duten herritarre kasuan, euskalduntze prozesuan egotea lehenetsiko du udalak.
|
|
2022
|
|
|
Baina, Erkidegoan garatu den ereduak euskal lurralde guztirako balio du. Eta
|
euskaraz
hitz egiten dakitenen arteko kontaktuaren probabilitatea, azken finean, euskararen presentziaren edo dentsitatearen mende dago. Euskarak presentzia apala badu, orduan, hizkuntza-kontaktua ere oso apala izango da.
|
|
|
Euskara dakitenen posizio sozial gero eta dominanteagoa izanik, zergatik ez da euskararen erabileran nabarmentzen maila sozial edo ekonomikoan? Agian,
|
euskaraz
hitz egiten jakin arren erabiltzen ez dutelako. Euskarari dagokionean, esanguratsuak dira honako gizarte-posizio hauek:
|
|
|
Eragiketa sinple horren bitartez ikus daiteke lurralde historikoaren euskararen ezagutza zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa dela euskara-erabileraren ratioa. Horrela, ratio horiei begiratuta, esan daiteke
|
euskaraz
hitz egiten dakiten gipuzkoarren% 50 inguruk erabiltzen dutela (Gipuzkoan euskararen ezagutza% 57,5), euskaraz dakiten bizkaitarren% 25ek (Bizkaian euskararen ezagutza% 39,4) eta euskaraz dakitenen arabarren% 17k (Araban euskararen ezagutza% 31,1).
|
|
|
lehen hitzarena edo ulermenarena. Hau da, ez da
|
euskaraz
hitz egiten badakizun ala ez dakizun, tartean beste kolore batzuk ere badaude. Badagoelako hemen populazio multzo gero eta handiagoak euskaraz hitz egiteko nola-halako gaitasuna eduki daukana, badaukala gaitasuna euskaraz ulertzeko eta, beraz, horiek ere izan dezaketela euskaldunen erabilera errazteko rol bat, erdarara ez pasatzea.
|
|
2023
|
|
|
Euskararen aldeko mugimendu sozialen eta hizkuntza-politikaren eraginez (1982tik aurrera) etorkinek ikusi zuten euren seme-alabek
|
euskaraz
hitz egiten jakitea gizartean aurrera egiteko giltza izango zela.
|
|
|
Etorkinen begietara euskararen neurri bateko balioa trantsizio-garaian agertzen da (aipatu dugu, lehenagotik euskara erabat bazterreko hizkuntza zela). Euskararen aldeko mugimendu sozialen eta hizkuntza-politikaren eraginez (1982tik aurrera) etorkinek ikusi zuten euren seme-alabek
|
euskaraz
hitz egiten jakitea gizartean aurrera egiteko giltza izango zela. Eta horrela, lehen belaunaldi hartako kide batzuen seme-alabak euskarazko ereduetako ikastetxeetan eskolatu ziren.
|