|
2000
|
|
|
Ez naiz, jakina, beraren, eredu matematikoaren? azalpenetan hasiko, besteren artean gauza eznaizelako?; gainera, aipaturiko beraren liburuaz gain, bera, alde batetik, eta XabierIsasi eta Arantxa Iriarte, bestetik, baliatuak dira teoria horretaz EKBk buruturiko
|
euskararen
kaleko erabileraren neurketak aztertzeko3 Ez dut Txillardegiren pentsaerasoziolinguistikoa sistematikoki aztertuko ere; nire egitekoa xumeagoa eta mugatuagoaizango da. BAT Soziolinguistika Aldizkaria n berak idatzitako sarrerei edota hitzaurreeijarraituz, horietan bere aldetik jaulki dituen ideia nagusietako batzuk jaso eta bildukoditut.
|
|
2007
|
|
|
Esku artean darabilgun euskaldunen proportzioaren inguruko datuak nahiko zaharkiturik daude (2001) Dena den, euskaldunen proportzioa %26 eta %29 ingurukoa izan daitekeela jotzen badugu espero daitezkeen erabilera tasak %4, 8 eta %5, 7 bitartekoak izango lirateke. Hori horrela, 2006ko neurketaren arabera oraindino
|
euskararen
kaleko erabilera erreala dezente gorakoa da erabilera estokastikoa baino. Ondorioa gardena da:
|
|
2012
|
|
|
Gipuzkoan gazteen artean igo da gehien
|
euskararen
kaleko erabilera: 20 puntutik gorako igoera ikusgarria izan dugu.
|
|
|
Gipuzkoan hogeita bi urteko epean aldaketa oso esanguratsuak gertatu direla ikus daiteke 18 irudian: gazteen artean igo da gehien
|
euskararen
kaleko erabilera: 1989ko %16, 6tik 2011ko %36, 9ra, 20 puntutik gorako igoera ikusgarria izan dugu.
|
|
|
Hamarkada bat atzera eginda, 2001az geroztik haurren euskararen erabilera bere horretan mantendu da, gazteena asko igo da, helduen eta adinekoen artean baita. Adinekoen kasuan gainera, hamar urteotan lehen aldiz, euskaraz entzundako elkarrizketak gehiago izan dira gaztelaniaz entzundakoak baino. Hauxe, adin tarteka, 2001, 2006 eta 2011ko neurketetan erregistratu den
|
euskararen
kaleko erabileraren bilakaera: Haurrak: %76, 1; %71, 1; %74, 2 Gazteak:
|
|
2013
|
|
|
Esate baterako, populazioaren %50, 6k ez du euskaraz hitz egiten EAEn, eta %32 elebidun pasiboak dira, hau da, euskara ulertzen duten arren, ez dute hitz egiteko gaitasunik (Eusko Jaurlaritza 2012). Euskararen ahulezia erakusten duen beste datu bat da
|
euskararen
kaleko erabilera ez igotzea ezagutzaren mailaren proportzioan (Soziolinguistika Klusterra 2012). EAEz gainerako bi lurraldeetan egoera are kezkagarriagoa da:
|
|
2017
|
|
|
Haurren presentziak eragin handia du
|
euskararen
kaleko erabileran. Erabilera daturik altuenak haurrak eta nagusiak elkarrekin daudenean jasotzen dira(% 19,3); eta baxuenak, berriz, nagusiak haurren presentziarik gabe ari direla(% 8,6).
|
|
2018
|
|
|
Erdaraz galdetzen duenari euskaraz erantzun. Aiaraldea Ekintzen Faktoria" martzianokeria" bat izan daiteke, Gartzen Garaio proiektuko kideak dioen gisara,
|
euskararen
kaleko erabilera %4koa den eskualde batean bizitzako esparru guztietarako alternatibak euskaraz eraiki nahi baititu. Nola edo hala, talaia berean ziren orain zortzi urte Aiaraldea Komunikazio Leihoa Aiaraldea Gaur atariak eta Aiaraldea Hemen paperezko hamabostekariak osatzen duten elkartea sortu zutenean, eta egun Aiaraldea.eus euskak komunikabideetatik bederatzigarren kontsumituena da sarean, azaldu dutenez.
|
|
|
Euskararen kale erabileraren VII. neurketa2; 27 urte
|
euskararen
kaleko erabilera (1989 2016) neurtzen Euskal Herriko udalerrietan. Eskarmentua, zorroztasuna eta sendotasuna, ezaugarri horietan laburbildu daitezke Euskararen Kale erabileraren Neurketaren ezaugarriak.
|
|
|
Informazio eta Komunikazio Teknologien hedapena, digitalizazioa, migrazio mugimenduak, krisi ekonomikoak eta aldaketa soziopolitikoak. Halere,
|
euskararen
kaleko erabileraren tasa apenas aldatu den.
|
|
|
Oro har, urte hauetan guztietan bildutako datuak nahiko egonkorrak dira, aldaketa handirik ez dute islatzen. Datuek, bere gordintasunean azterturik, erakusten dute
|
euskararen
kaleko erabilera nahiko aldagai egonkorra dela. Kaleko erabilera, azken buru, hizkuntzaren erabilera sozialaren adierazle behinena baita.
|
|
|
Informazio eta Komunikazio Teknologien hedapena, digitalizazioa, migrazio mugimenduak, krisi ekonomikoak eta aldaketa sozio-politikoak. Hogeita zazpi urteotan jendartean eta bizimoduan aldaketa handiak gertatu badira ere,
|
euskararen
kaleko erabileraren tasa apenas aldatu den.
|
|
|
emakumeen euskararen erabileran 0,7 puntuko igoera gertatu zen, baina gizonen kasuan ez zen igoerarik egon. 90 eta 80 hamarkadetako sexuen araberako datuak ez baditugu ere, itxuraz, mende berriarekin batera emakumezkoek
|
euskararen
kaleko erabileran aurre hartu zioten gizonezkoei.
|
|
|
Agian erronka aurreko urtetik erronka osteko urtera puntu mordoxka bat igo izan bazen, hasiko ginateke kausa efektu erlazioak egiten, baina ez da kasua izan eta horretaraino iritsi gara. Gaiak, zenbakiez haratago, horrelako esku hartzeen eta
|
euskararen
kaleko erabileraren arteko erlazio edo erlazio ezaz (gure hasierako hausnarketak zentzu horretan joan dira) gehiago sakontzea eskatzen du.
|
|
2019
|
|
|
Agerian geratzen da, beraz, erdararen presentziaren eragile nagusia kanpoko berbalagunak direla, euskaraz ez dakitenak edo egiten ez dutenak. Ondorioz,
|
euskararen
kaleko erabilera eta sare sozialetakoa konparatzen ditugunean, kontuan izan behar dugu ezinezkoa dela bi esparruen arteko konparazioa mimetikoa egitea; izan ere, bi espazio eta bi harreman esparru oso desberdin dira.
|
|
|
...n nagusitasun nabarmen hori ezin da modu isolatuan ulertu, testuinguru soziolinguistiko jakin batek ahalbidetu, sustatu eta bermatu baitu euskararen hainbesteko presentzia. kaleko arau sozialak ez du eragina bakarrik etxeetan, baita sare sozialetan ere. euskararen erabilera kalean baino 8,7 puntu apalagoa da sare sozialetan, baina hizkuntza nagusia da, alde handiarekin. halaber, ondoriozta daiteke
|
euskararen
kaleko erabilera eta sare sozialetakoa ezin direla mimetikoki konparatu, bi espazio eta bi harreman esparru oso ezberdin direlako. Sare sozialek aukera ematen dute harreman zirkuluak handitzeko eta zabaltzeko —herritik, eskualdetik eta baita herrialdetik kanpoko pertsonekin ere—.
|
|
|
Lagina aukeratzeko Ondarroako Institutura jo nuen, bi arrazoigatik: alde batetik, herria euskararen arnasgune bat delako —8.397 biztanle zituen 2018an, INeren arabera—, eta interesatzen zitzaidalako jakitea
|
euskararen
kaleko erabilera hain handia den herri batean zelakoa den erabilera sare sozialetan; beste aldetik, laginaren potentzialitateagatik, Ondarroan adin horretan —batxilergoan, 16 urte bitartean— dagoen hezkuntza zentro bakarra delako. Ondorio estatistikoen Parte hartzea atalean (3.1.1 puntua) hobeto azalduko dudan bezala, ikasturtean 79 ikasle egon dira matrikulatuta batxilergoko 1 eta 2 mailetan; horietatik 72k parte hartu dute soslai soziolinguistikoa eta teknologikoa neurtzeko pausoan (lagin osoa), eta 50ek sare sozialetako jardunarenean (lagin hautatua). ez dira 16 urte bitarteko Ondarroako gazte guztiak, baina adin horretan herrian batxilergoa ikasten ari diren guztiak zentro horretan dabiltzanak
|
|
|
4.2 Sare sozialak, kale berria ueMAko Goizane Aranak eta eneritz Albizuk egindako azterketak erakusten du Ondarroan arau soziala euskara dela. hori dela eta,
|
euskararen
kaleko erabilera handiagoa da etxeko erabilera baino. Bada, institutuko ikasleen whatsappeko eta Instagrameko jarduna ikertu eta gero, esan daiteke sare sozialak kale berria direla, eta, gaur gaurkoz, esparru horretan ere euskararen aldeko arau sozialari eusten zaiola, nahiz eta kale fisikoan baino indar txikixeagoarekin.
|
|
|
Soziolinguistika klusterrak 2016an
|
euskararen
kaleko erabilera neurtu ez ezik, lehenbizikoz hitanoaren presentzia ere kuantifikatu zuen Azpeitian eta usurbilen, behaketa zuzenen bidez (Soziolinguistika klusterra, 2016, 3 or.). 2016an Azpeitiko kaleetan entzundako elkarrizketen% 81,8 euskaraz izan ziren eta elkarrizketa horietatik% 18,1 izan ziren hika, hau da, euskarazko hamar elkarrizketetatik ia bi. hitanozko elkarrizketen barnean, solaski... Garbiñe Bereziartua eta Beñat Muguruza (2018) ehuko irakasle eta ikertzaileek diagnostikoa egiteko galde sorta bidezko erabilera aitortuak jaso dituzte.
|
|
|
Bigarren datu iturria Soziolinguistika Klusterrak 4 urtez behin Euskal Herri osoan burutzen duen
|
euskararen
kaleko erabileraren neurketa da. Datu horiek, berriz,, impasse?
|
|
2020
|
|
|
Zuzen ari zen. 1989tik 1997ra,
|
euskararen
kaleko erabileraren datuek hobekuntza erakusten zuten. 2011 eta 2016ko azken bi neurketek, aldiz, beheranzko joera.
|
|
2021
|
|
|
Soziolinguistika Klusterrak 2016an egindako kale neurketaren arabera, Villabona Amasako
|
euskararen
kaleko erabilera %36 ingurukoa da. Ezagutzaren eta erabileraren artean badago aldea.
|
|
2022
|
|
|
Kontu jakina da erabilera, batez ere, euskal hiztun kopuruarekin eta hizkuntza ohiturekin dagoela lotuta. Hiztunak behar dira elkarrizketak euskaraz izan daitezen, baina azpimarratu behar da euskaldunen proportzioa (edo ezagutza indizea) eta
|
euskararen
kaleko erabilera indizea ez direla zuzenean alderagarriak, errealitate desberdinen berri ematen dutelako.
|
|
|
Artikulu honetan 2021eko udazkenean Euskal Herrian egindako Hizkuntzen erabileraren kale neurketa ikerketa aurkezten da2: nondik datorren, zein ezaugarri dituen, nola garatu den, zein emaitza eman dituen eta
|
euskararen
kaleko erabileraren bilakaera hobeto ulertzeko ematen dituen pistak zeintzuk diren.
|
|
|
Argazki orokorretatik harago badira joeren adierazle izan litezkeen mugimenduak. Esaterako, datuek erakusten dute euskara gaitasunik handieneko herrietan dela handiena
|
euskararen
kaleko erabilera. Jakintza %90ekoa edo handiagoa den herrietan, %83, 8k darabil; %80tik %89, 9ra artekoa denetan, %78, 6k; eta, %60tik %79, 9ra artekoa denetan, %54, 1ek.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko egoerak ondo islatzen du joera hori. Azken bost urteetan,
|
euskararen
kaleko erabileran ez da aldaketa handirik izan Lapurdiko kostaldean eta barnealdean; zertxobait igo da euskararen erabileran. Aldiz, eremu euskaldunenetan, Nafarroa Beherean eta Zuberoan, nabarmen egin du behera, eta, 2011ko mailara itzuli da:
|
|
|
Soziolinguistika Klusterraren arabera,
|
euskararen
kaleko erabilera beherantz doa Ipar Euskal Herrian. 1997an, %8, 3koa zen erabilera, eta egun, %4, 9koa.
|
|
|
Emakumeen (%86, 2) eta gizonen (%86, 2) artean ia ez dago alderik hizkuntzaren erabilerari dagokionez, eta horrek ere Euskal Herriko joera orokorretik bereizten ditu Azpeitiko emaitzak; azterketa orokorrean, emakumeek euskara gizonezkoek baino gehiago erabiltzen dutela ageri da. Aurreko neurketarekin alderatuta, euskararen erabilerak adin tarte guztietan gora egin du Azpeitian, baina haurrak (2 eta 14 urte artekoak) eta gazteak (15) dira euskaraz gehien hitz egiten zutenak; entzundako haurren %90, 6 ari ziren euskaraz, eta gazteen %92 Heldu gazteen (25) artean %84, 5ekoa da
|
euskararen
kaleko erabileraren datua, %80, 8koa heldu nagusiena (45), eta %84, 5ekoa adinekoena (64 urtetik gorakoak). Haurrek eta gazteek beraien adin beretsukoekin daudenean helduagoekin daudenean baino euskara gehiago erabiltzen dutela ere erakutsi dute kale neurketaren datuek, eta helduek haurrak tartean daudenean euskaraz gehiago egiten dutela ere bai; azken hori da joera orokorra Euskal Herri osoko datuetan ere.
|
|
|
Azterketaren xehetasunak eta emaitzak jasotzen dituen 50 orrialdeko txostenaren eduki esanguratsuenak aletu zituen Urangak; ondoren, hitza hartzeko aukera izan zuten aurkezpenera joandakoek. Batzuei eta besteei entzunda, neurketa berrian
|
euskararen
kaleko erabilera aurreko alditik bost puntu igo izana inork ez zuela espero ondoriozta daiteke. Neurketaren balioa inondik inora zalantzan jarri gabe, eta Azpeitiak herri oso euskalduna izaten jarraitzen duela abiapuntuan jarrita, herriko hizkuntza joeran aldaketa zantzuak eta, euskararen erabilerari dagokionez, kezkatzeko arrazoiak egon daitezkeela nabarmendu zuten hitza hartu zuten gehienek.
|
|
|
%3, 5ekoa da
|
euskararen
kaleko erabilera Bilbon
|