|
2009
|
|
|
Zehazkiago so eginez, gerla aitzineko belaunaldiak dira euskaldunenak, heren baten heinean. Ondotik
|
euskararen
gainbehera harrigarria izan da. Ikusiz adin multzoak, bat arte, guraso eta seme alabak direla, gerla aitzineko gurasoek (oraingo aiton amonek) beren haurren erdiak baizik ez dituzte euskaldundu:
|
|
|
Oro har badakigu
|
euskararen
gainbehera ez dela berehala geldituko. Alabaina zaharrenak dira euskaldunenak eta urte bakoitz euskaldun zahar gehiago desagertzen da, gazteak euskalduntzen diren baino lasterrago.
|
|
2013
|
|
|
Azken ohar moduan aipatu beharra dago
|
euskararen
gainbehera itzulbidean jartzeko ekimenean ahalegin handiak egin direla familiagiroan euskara ikasteko aukerarik ez duten pertsonak euskalduntzeko. Arrakasta ukaezina da lortutakoa, izan ere, hiztun berri horietako asko euskal hiztun aktibo bihurtu dira.
|
|
|
Azken 30 urteetan Euskal Autonomi Erkidegoan (EAE), euskarari buruzko hizkuntza politika aktiboaren ondorioz,
|
euskararen
gainbeherako prozesuari itzulia eman zaio, gutxienez, hiztun kopuruari eta euskararen erabilera esparruen zabaltzeari dagokionean. Hala ere, euskara oso urrun dago egoera normalizatu batetik, eta oraindik ahula da oso, maila askotan.
|
|
2016
|
|
|
25 000 pertsona irabazita egongo litzateke euskara. Hala ere, egoera soziolinguistikoaren azterketa objektiboago bat eginez konturatuko ginateke eremu euskaldun batean
|
euskararen
gainbehera modu horretan gertatzea oso larria dela. Oso larria da euskarak bere eremu geografiko eta soziofuntzionaletan atzera egitea, nahiz eta bereak ez diren eremuetan irabaziak eduki, normalean irabazi horiek ez baitute ondorio praktikooperatibo baikor nahikorik galdutakoa estaltzeko.
|
|
2019
|
|
|
gune horietatik kanpora bizi dira euskaldun gehien eta hori ezinbestean kontuan hartu behar da. oinordetutako euskararen eguneroko jarduera arruntak (eta bere eremuak: ...hein handi batean) gainbehera jarraitu izan du azken urteotan, azken bi mendeen inertzia historikoari jarraipena emanez. alderantziz, berreskuratutako euskarak igoera nabarmena izan du 1980tik aurrera. gaitasun kontuetan zentraturiko datu demolinguistikoen argitan euskara ondo zihoala ematen zuen, izan ere kuantitatiboki ikusgarriagoak izan ziren berreskuratutako euskararen lorpenak. oinordetutako
|
euskararen
gainbeheraren jarraipena ezkutuan gelditzen zen, kuantitatiboki neurtzeko zailagoa izanik. hala ere, kualitatiboki esanguratsuagoa zen Lazkaoko 5.000 biztanleetatik 100en batek euskara erabiltzeari uztea, Barakaldoko 100.000 biztanletatik 1.000k euskara (zertxobait) ikastea baino. zentzu horretan aipatzen zuen mikel zalbidek, 2008an," ura bodegatik ari zaigu sartzen". datu demolinguisti... irabaziak eremu soziofuntzional jasoenetan eta galerak, aldiz, euskarak mende askotan bere bereak izandako eremu soziofuntzional gertuenekoetan. diglosiaren egoera eraldatu egin da, diglosia terminoa modu akademikoan ulertuta eta ehko/ katalanisten moduan ulertuta. hori ere aztertzeko eta ausnartzeko gaia da11.
|
|
|
9 BAIKORTASUnEAn BIZI, ERREAlITATEARI SO EgInEZ errealista izatea, datuak bere finezia eta konplexutasun osoan aztertzea, beharrezko eginbidea dugu guztiok. errealismoz jokatzea ez da, zenbaitek hala uste izango badu ere, setakeriaz edo isilpeko beste asmoren batek eraginik ezkor huts izatea.
|
euskararen
gainbehera ez da atzo goizekoa. aspaldi hasi zen hainbat autore euskara galtzen ari zela esaten. azken bi mendeotan (XIX. mendean eta XX. mendearen aurreneko hiru laurdenetan) ematu ordez bizkortu egin da euskararen atzerabide hori. zenbaitetan, inertzia sozio historikoak berak eragin du gainbehera hori. ez beti, ordea, eta ez gehienetan ere agian: inertzia sozio historiko horren osagarri, edota horren aurretik, kontrako politika linguistiko jakinak eragindako atzerakada bizi izan da hemen.
|