|
2001
|
|
|
Eztabaida handia egon zen Iruñea zona mistoan geratzen zelako
|
euskara
ofiziala ez den tokian eta modu horretan, zona euskaldunetan ere ofizialtasunak ezer gutxi balio zuelako arlo askotan, hiriburuak Nafarroa moduko lurralde batean sortzen duen harreman eta jarduera kopurua izugarria delako.
|
|
2002
|
|
|
Iparraldean, azkenik,
|
euskara
ofiziala ez izateak batetik, eta egoera soziopolitikoak bestetik, erabat oztopatzen dituzte edozein hezkuntza mailatan euskara erabiltzeko bideak.
|
|
2003
|
|
|
86ko Euskararen Legea formalki aldatzen saiatu ziren, baina ez zuten parlamentuan gehiengoarenbaiezkorik lortu. Hortaz, Legebiltzarrak ezetz emandakoari, haiek baietz diote, praxian, dekretu, araudi eta ebazpenen bidez. Hizkuntz eremu mistoan (beraz Iruñean eta honen inguruan, besteak beste)
|
euskara
ofiziala ez dela argudiaturik, eskubide linguistikorik ukatu eta praktikan zona hau guztiz des euskalduntzea dute helburu. Hotzean esanda, garbiketa linguistikotik gertu dago jokabide hori.
|
|
2011
|
|
|
nekazari kooperatibak elkarte horren sortzaile izana; eskola publikoko gurasoek
|
euskara
ofizial ez zen garaian ikastola sortzeko egindako ahalegina; gau eskolek alfabetatzeko programan urteetan emandako klaseak, bai AEKn, bai IKAn; Etxalarko euskara batzordeak eta Bortzirietako euskara mankomunitateak programa horiek abian jartzeko eta ondoko 22 urteetan egindako ahalegina;
|
|
2012
|
|
|
Alde batetik, galdera honi erantzutea falta zaio: normala al da berezko hizkuntza euskara duen lurralde oso batean
|
euskara
ofiziala ez izatea. Eta, beste alde batetik, esaldiari bigarren zatia falta zaio:
|
|
|
corpus juridikoak, baliabideek eta euskararen egoerak edo ezagutza tasak. Corpus juridikoan Barakaldoko udalak bete lituzken euskararen aldeko arauak, ez dira betetzen, ez dago ez ordenantzarik, ezta plan orokorrik ere eta euskararen aurrekontua %0, 04koa da. kontseiluako udal Neurketen rankinean Barakaldok 1,13ko puntuazioa besterik ez du lortu, rankinaren azken postuetan agertzen da,
|
euskara
ofiziala ez den lurraldeetan kokatutako udal batzuen azpitik.
|
|
2013
|
|
|
Arrazoi ugari daude euskara ikasteko. Baina
|
euskara
ofiziala ez den zonalde batean erabaki hori hartzea ausarta izatea da, oztopo asko gainditu behar direlako. Horixe gertatzen zaie, hain zuzen ere, Nafarroako Erriberako ikasleei.
|
|
2014
|
|
|
Bi premiri erantzun nahi die kanpainak. Alde batetik,
|
euskara
ofiziala ez den Nafarroako hegoaldeko euskalgintza laguntzea. Bestetik, inportazioengatik behera egin dute nekazaritza produktuen prezioek eta kanpainaren bidez Erriberako ekoizleak lagundu nahi dira.
|
|
2017
|
|
|
Baina, jakina, ez da gauza bera espazio horretara
|
euskara
ofiziala ez den edota euskaraz bizi den leku batetik konektatzea: Internet ez baita isolatua dagoen espazioa, lekuari erabat lotuta dago.
|
|
2018
|
|
|
Gure inguruan ostera, eta hezkuntza mundua alde batera utzita, euskararen erabilera ia bakarrik arautu da sektore publikoan, eta gehien bat hedapen handiko komunikazioetan (Administrazioaren kasuan) betiere herritarren hizkuntza eskubideak aintzako. Eta noski,
|
euskara
ofiziala ez den lurraldeetan hori ere ez. Era berean badira, sektore pribatuko enpresa ugari, borondatez, euskara planak ezarri dituztenak euren erakundeetan eta ari direnak komunikazioak euskaraz ere egiten.
|
|
|
Baina, Araban euskarak izan duen berpizkundea harrigarria baldin bada, munduaren luze zabalean beste inon ez bezalakoa izan da Trebiñukoa. Gaztela eta Leon Erkidegoaren eta Burgosko probintziaren gobernupean dago Trebiñu,
|
euskara
ofiziala ez den lurraldean eta euskalduntasunaren aurkako jarrera duen gobernu baten agintepean. Eta, berrehun urtez euskara hilik izan eta gero, azken 40 urteotan herritarren ekimen soilarekin eta gobernuaren inolako laguntzarik gabe, ez sinesteko emaitzak lortu dituzte Trebiñuko barrendegian:
|
|
2019
|
|
|
“Euskal Herria oinarri eta auzolana lanabes dituen ekimen herritarra da. Nafarroa hegoaldea du ardatz eta
|
euskara
ofiziala ez den zonaldean eragin nahi du, eremu horretakoak propio diren elikagaiei Euskal Herrian bidea emanaz, euskaratik, euskararako eta euskaraz”.
|
|
|
Mila esker eta zorionak hau posible egin duzuen guztioi!", adierazi dute sare sozialen bidez kanpainaren sustatzaileek.Euskara ofiziala ez den eremuan eragitekoBi berrikuntza nagusi zekartzan Errigoraren urte garai honetako kanpainak; hiru saski zenituzten aukeran eta jasotako laguntzaren zati bat, Nafarroa erdialdeko eta hegoaldeko euskalgintzara eta" Agerraldia" izeneko zonaldeko euskara plazara ateratzeko ekimen berria laguntzera bideratuko dute. Errigoraren “Nafar hegoaldeko uzta euskarari puzka”, zonalde hartako tokiko produktuak eta euskalgintza sustatzeko kanpainaren seigarren edizioa da honakoa. “Nafarroa hegoaldea du ardatz eta
|
euskara
ofiziala ez den zonaldean eragin nahi du, eremu horretakoak propio diren elikagaiei Euskal Herrian bidea emanaz, euskaratik, euskararako eta euskaraz”, Errigoraren esanetan. Dagoeneko guztiz errotua dagoen egitasmoa dugu, Euskal Herrian herriz herri auzolanean aurrera eramaten dena.
|
|
2020
|
|
|
Hori da ateratako ondorioetako bat:
|
euskara
ofiziala ez den eremuetan bizi dira Nafarroako euskaldun gehienak, erdiak baino gehiago. Legeak banatzen dituen eremuen arabera begiratuta, Nafarroako euskaldun gehienak (%56, 31) lurralde mistoan bizi dira, eta eskualdeka begiratuta, berriz, Iruñerrian (%50, 34).
|
|
|
Nafarroan
|
euskara
ofizial ez den eremuetan bizi den euskaldun kopurua biztanleria orokorraren datuekin dago lotuta, alde batetik. Izan ere, Nafarroako biztanle gehienak Iruñerrian bizi dira:
|
|
|
Euskal Herria oinarri eta auzolana lanabes dituen ekimen herritarra da Errigora. Nafarroa hegoaldea du ardatz eta
|
euskara
ofiziala ez den zonaldean eragin nahi du, eremu horretakoak propio diren elikagaiei Euskal Herrian bidea emanaz, euskaratik, euskararako eta euskaraz. Egunetik egunera gero eta zabalagoa den komunitate batek ematen dio gorputza ekimenari;" Ilusioz eta anbizioz ari garen herritar, nekazari, ekoizle, euskaltzale eta kontsumitzaileez osatutako sare anitz batek", dio Errigoraren aurkezpen orriak.
|
|
2022
|
|
|
AEK, ikastoletako bai eta Nafarroako eskola sare publikoko buraso eta erakasleekin, euskararen laguntzeko eta bultzatzeko egitasmo baten plantan jartzea adostu zen. Herritar ekimen hunek Euskal Herria eta auzolana badu oinarri, Nafarroa hegoaldean kokatua da,
|
euskara
ofiziala ez den lurraldean eragin nahi baitu. Gehienbat eskualde horretan ekoiztu produktuak dira salgai, hizkuntzaren sustatzearekin batera, tokiko laborariek ekoiztu elikagaiak dira proposatuak.
|
|
|
Bestalde, irakasleek soziolinguistika eta hizkuntza ekologiaren inguruko lanketa egiterakoan izan ditzaketen zailtasunen artean, alde batetik," euskaltzale helduen" gai direnaren ustea legoke, eta bestetik, gaiok mikrotik lantzeak eta beraz, ohiturak, jarrerak edota ideologiak bezalako gai pertsonalak jorratzeko beldurra legoke. Zailtasun horiek ohikoagoak izan daitezke gune erdaldunetan, euskaraz aritzea" arau soziala" ez den tokietan eta, bereziki,
|
euskara
ofiziala ez den guneetan. Gauzak horrela, irakasleen formazioa eta ahalduntzea aipatzen ditugunean, ezinbestekotzat jotzen dugu irakasleek" babes guneak"(" safe spaces") sor eta berma ditzatela hizkuntzaren inguruan, hizkuntzari buruz eta hizkuntzaren gainean segurtasunez aritu ahal izateko.
|
|
|
" Ekimen herrikoi" gisa definitzen du Errigorak bere burua. Nafarroako hegoaldea du ardatz, eta
|
euskara
ofiziala ez den guneetan eragitea du helburu," lan komunala" ardatz hartuta. Tokiko ekoizleekin elkarlanean aritzen dira, euren produktuak Euskal Herri osoan zehar banatuz, eta lortutako diruaren zati bat bideratzen dute euskararen normalizazioaren aldeko proiektuak finantzatzera.
|
|
2023
|
|
|
Auzolana lanabes duen ekimen herritarra da Errigora. Nafarroako hegoaldea du ardatz eta
|
euskara
ofiziala ez den ingurunean eragin nahi du, eremu horretan berezkoak diren elikagaiei Euskal Herri osoan bidea emanez. Herriak herriari egindako sekulako oparia da, euskaratik, euskararako eta euskaraz.
|
|
|
Gordina da kalkulu hau: Nafarroako hiru euskaldunetik bi bizi dira
|
euskara
ofiziala ez den udalerrietan (%63); eta 16 urtetik beherako euskaldunak hartuta, handiagoa da ehunekoa (%69). Horratx errealitate soziolinguistiko gorria, euskaldun gehienak lege babesik gabe uzten dituena.
|
|
|
" Euskal Herria oinarri eta auzolana lanabes dituen ekimen herritarra da. Nafarroa hegoalde eta erdialdea du ardatz eta
|
euskara
ofiziala ez den zonaldean eragin nahi du, eremu horretakoak propio diren elikagaiei Euskal Herrian bidea emanaz, euskaratik, euskararako eta euskaraz". Bide horretan, urrats berri bat eman du Errigorak, udaberri parteko kanpainari ekitear den honetan. Errigora Balioak identifikatzailea sortu eta aurkeztu berri du Errigorak.
|