|
2000
|
|
|
INTZA. R DAMASO AITA KAPUTXINOA: Naparroa ko
|
euskal
esaera zarrak. Iruñea, 1974.
|
|
2002
|
|
|
«Zura eta Harrak» ustelkeriaren irudikapena edo da. «Zura beherago, harra barnago», dio
|
euskal
esaera zaharrak, eta zuraren harrak leku guztietan daude, erroak jan eta jan. Baina ustelkeria ez da berez txarra.
|
|
2003
|
|
|
Biharamonean, San Simon eta San Juda egunean, zabaldu zan barri hori euskaltzeon artean: "... joan zen uda, eta negua heldu da" dino
|
euskal
esaera zaharrak egun horregaitik. Mikelentzat, ostera, eta euskerearentzat, bestetara izan zan:
|
|
2007
|
|
|
Gurera etorrita, Wilhelm von Humboldtek argi zuen ikuspegi biak, aurki eta ifrentzua, lotuta zeudela, eta berarentzat ezinezkoa zen bata, bestea barik. Hau da, zelakoa den bata, halakoa bestea, edo,
|
euskal
esaera zahar bat moldatuta, zelako zuretik halako ezpala. Zientzialari alemaniarraren aburuaren aurkakoa genuen Noam Chomski estasoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain tubatuarra, honek uste baitu hizkuntza guztiak ekar daitezkeela eskema orokor jakin batzuetara.
|
|
2008
|
|
|
Zehaztasun gabezia susmagarrian gabiltza hitz honen adiera zehaztu nahiari ekiten diogun bakoitzean. Harako
|
euskal
esaera zahar hura ez letorkiguke batere gaizki kontzeptu ilun honen erabilera deskribatzeko: Zenbat buru, hainbat aburu.
|
|
2009
|
|
|
emakumea lan merkatuan sartzeak eta gero eta erantzukizun handiagoko postuetan egoteak antsietate eta estres maila handitzen du, eta, horregatik, garai batean adin horietan ikusten ez ziren azaleko patologiak ikusten dituzte espezialistek. Non geratu ote da garai bateko ez da zaharra duena zaldarra
|
euskal
esaera zaharra?
|
|
|
Zenbat buru, hainbat aburu, dio
|
euskal
esaera zahar erabilienetako batek. Ez dio gezurrik, baina egi egia ere...
|
|
|
Bateko arropa zarpa zaharrena, besteko larru jotzeko debeku adostasunezkoa, eta bestetik maiatz lehenean purifikaziozko sutzarrak egin eta hurrengoa sanjoan suekin egingo zutena... honek guztiak
|
euskal
esaera zahar batzuen ile eta bilo luzearen hilabetea gogoratzen digute. Nondik dator, bestela, atsotitz bitxi hau:
|
|
2010
|
|
|
Gustatu ala ez, horixe gertatu zen. Garai hartako euriek ekarri dizkigute lokatza hauek; edo
|
euskal
esaera zaharra erabiliz, aurrekoak nolako, ondorengoak halako. Norberaren onura mitifikatzeak eraman gaitu inolako egiturarik gabeko gizarte amorfoak egitera.
|
|
2011
|
|
|
Egunero, esaldi bat memorizatu. Apunta itzazu esaldi politak, edo
|
euskal
esaera zaharrak paper batean, eta saia zaitez horiek gogoratzen (horretarako, noizean behin begiratu bat eman diezu). Oroimena zabalduko duzu, baita zure kultura maila ere.
|
|
|
Urriaren 15ean izango da Asto kaka, BARREN astekariari babesa eskaintzeko eta diruz laguntzeko jokoa, hain zuzen ere. Jokoa ez dela errenta dio
|
euskal
esaera zaharrak, baina egun horretan poltsikoa bete beteta eramango du etxera bateren batek.
|
|
2012
|
|
|
Zorrak zor, lepoa lodi» dio
|
euskal
esaera zahar batek. Gaztelerazko beste batek dio mundu honetan batzuk besteen zigorrerako gaudela.
|
|
2013
|
|
|
Logikaren loturak pentsaeraren sarean bahituta gauzkan heinean, ezinezkoa zaigu ezertan pentsatzea izenik jarri gabe; ukoari berari ere izena jarri behar. Hona nola izena duenak izana baduela dioen
|
euskal
esaera zaharra jo litekeen mendebaldeko filosofiaren laburpen dotoretzat. Egiazki, kontzeptuak ezinbestekoak zaizkigu mendebaldeko kulturaren logikaz pentsatu ahal izateko, eta logikarekin pentsatzeko ohitura ezarria izan zaigu burmuinean zentzu oneko pentsaketa bakartzat.
|
|
2014
|
|
|
Ez dakit ona den atzera hainbeste begiratzea, nahiz eta
|
euskal
esaera zahar dioskun atzeak erakusten du aurrea nola dantzatu, eta egia izan daiteke. Baina hain da jasangaitza eta aspergarria panorama… egia ere bada beste lelo famatu batek dioela' atzera pasorik ez, ezta inpultsoa hartzeko ere'.
|
|
2016
|
|
|
Jatorriaren Errotik (1986, Itxaropena) liburuan Aizkorri artzain poema eta Tankalaren leloan. Gure errota ta errotarien azkena poema ez ezik (ezezagunak izan daitezkeen hitzekin hiztegitxo bat gehituz bakoitzari),
|
euskal
esaera zaharren bilduma bat kaleratu zuen. 357 atsotitz jaso zituen 7 sailetan banatuta(?).
|
|
2017
|
|
|
Eta, zalantza gabe, izan baditu alderdi edo elementu anitz positibo, nagusia, bere existentzia bera?, hala ere, kritikarako beta ere ez da falta. Beste hitz batzuetan, eta lanaren izenburuan jasotzen dugun
|
euskal
esaera zaharraren ildotik, «tximist handi eta euri gutxi» edo «urrutiko intxaurrak hamalau, gerturatu eta lau». Baieztapen edo hipotesi hau frogatzeko, ikerketa honen jomuga nagusia, aipatutako legearen testuan aurki ditzakegun hutsune edo akatsak agerian uztea da, inoiz ere haren abantailak, elementu positiboak edo indarrak ixildu gabe.
|
|
|
Beharrik baditugula zaharragoak eta zuhurragoak, oroitarazteko lehen ere izan direla urte nekeak, idorregiak ala hezegiak. " Belar urte, gose urte"
|
euskal
esaera zaharra ez dute nolanahi asmatu lehengoek Guk bestela, gizaki modernoek, dena planetaren beroaldiaren kondu ezarriko baikenuen!
|
|
2019
|
|
|
adinean aurrera, iluntze batez fraile beneditarra bizitokia zuen Estibalizko monasteriotik ibili bat egitera irten, eta ez zen itzuli. " Eguna egunekoentzat, gaua gauekoentzat", dio
|
euskal
esaera zaharrak. Eta kontua da Arratibel jauna basoan galdu zela, eta gau hotz izotzezkoa gauekoen artean igaro zuela, lamina, sorgina eta galtzagorriekin imajina dezaket, bere ipuinetako protagonisten artean...?; sasiarteren batean kukutua eman zuen gaua, oso arropa gutxirekin, globoko bidaztien antzera; baina miraria gertatu zen eta, haiek bezala, biharamunean bizirik aurkitu zuten.
|
|
2020
|
|
|
Eta ez, preseski, Espainiako Gobernuak agindutako Alarma Egoera. Eredu meteorologikoekin beste
|
euskal
esaera zahar egoki bat erabili behar da: urrutiko intxaurrak hamalau, gerturatu eta lau.
|
|
|
Batean kale, bestean bale: desadostasunen bat bere era erronkarian adierazi nahi zuenerako, buruz ikas zezakeen
|
euskal
esaera zahar sortatxo bat eta barne bileretan erdi irrika bota alderdikide eskandalagarriren bati. Eztenoreko txantxak gorabehera, alderdi eta eite guztietako jendearengan bat bateko adiskidetasuna sortzeko zeukan erraztasunak berak kanpixtasun ez gutxi erakartzen zion bai hurbilekoen bai arrotzen partetik, behin baino gehiagotan" indefinizio ideologikoan oinarrituriko fidagarritasunik eza" eta antzeko kexak leporatu baitzizkioten batzuek eta bestetzuek.
|
|
2021
|
|
|
Hasteko, Esaera zaharrak antzezten bideo laburra jarriko diegu (53"") eta esaera zeharrez edo atsotitzez ezagutzen dutena aktibatu eta partekatuko dugu, horrek zehaztuko digulako ondoren gaian zenbat sakontzeko beharra dagoen, edo beharrik ote dagoen. Izan ere, testuinguruaren zein mailaren arabera, talde batzuek dezente jakingo dute
|
euskal
esaera zaharren inguruan, eta beste zenbaitetan, aldiz, gehixeago sakondu da. Horrelako galderen bitartez egin daiteke:
|
|
|
Intza, D. (1974). Naparroa ko
|
euskal
esaera zarrak. Iruña:
|
|
|
Pelikulan zehar hainbat hitz jokoz jabetu daiteke ikuslea eta, kasu askotan, egikaritu egiten da
|
euskal
esaera zaharrak dioena: izenak egiten du izana.
|
|
2022
|
|
|
Hustasuna metafora gisa euskaran erabiltzen ez den baina erdaretan erabiltzen diren kasuak egongo direnez, egokia da alderaketa orokorra egitea. Garate (1998) bildumak
|
euskal
esaera zaharrek beste hizkuntzetan dituzten paraleloak jasotzen ditu; corpus gisa bilduma hau harturik, euskal esaeren% 0,7k huts terminoa dauka. Ingelesez% 0,2k du ‘empty, emptiness, to empty’ Espainieraz% 0,05ek du ‘vacfo, vaciar’ Eta latinez% 0,05ek du ‘vacuus, vacuum’ Zatikiak ahazturik, 7 2 0,5 0,5 da aldeen lerroa.
|
|
2023
|
|
|
INTZA, Damaso: Naparroa ko
|
euskal
esaera zarrak. DFN.
|