|
2021
|
|
|
Ez da harritzeko, Akitaniako sartaldeko eremuan (Aturriren arroan) inskripzio gutxi aurkitu delako. Haatik, gauza jakina da Akitaniako sortaldean (Garona Garaian)
|
euskal
enborreko hizkuntzaren idatzizko lekukotasun sorta kausitu dela, Banhèras de Luishon3 (Bagnères de Luchon) eta Sent Bertran de Comenge inguruan bereziki (Saint Bertrand de Comminges; denbora joanetan Lugdunum Convenarum). Akitaniako epigrafe gehienak ez daude zehazkiro datatuak, baina uste da I. III. gizaldietakoak diratekeela (Gorrotxategi 1984:
|
|
|
117, 135). Banaketa horren arabera, Andrearriagako estela
|
euskal
enborreko hizkuntza gailentzen zen eremuan zegokeen.
|
|
|
Horrek esan nahi du denbora joanetan Leitzaranen zegoen muga Agauntza Oria ibaira zabaldu behar dela. Gipuzkoako eremu baskoiaren (eta euskaldunaren) hedadura Pirinioetako cromlechek hartzen duten azalerarekin bat baletor, eta kultura, hizkuntza zein arkeologia arloko datuak elkarrekin lotuta egon daitezkeela onets baledi, orduan,
|
euskal
enborreko hizkuntza, gutxienez, Probintziaren erdian hitz egiten zela onartzea besterik ez legoke.
|
|
|
Nahi izanez gero, marra Durruma (lutbelscottio, luntbelsar) Miñaoraino (helasse) luza daiteke. Alabaina, inork gutxik jartzen du zalantzan antzinaeran baskoien lurraldearen goieneko zatian edo Iparraldean
|
euskal
enborreko hizkuntza gailentzen zela.
|
|
|
Gorrotxategiren (1993: 628) iritzirako, ordea, Austinco ren kasuan bederik, bi mintzairak gertu zeudenez gero, ezin bazter daiteke co antzinaerako
|
euskal
enborreko hizkuntzak iberiarrari egindako mailegua izatea.
|
|
|
Hain zuzen, (is) am (a, o) atzizki indoeuroparra duten edota latinetiko deantroponimikoak diren zenbait leku izenen hizkuntza trataerak edo bilakaerak, –erromantzearekin batera ezina denak eta euskarak berezkoa edo barnekoa duenak– garbi samar adierazten du izendapen horiek sortu edo iritsi zirenean
|
euskal
enborreko hizkuntza gailentzen zela, alegia, biztanleria euskalduna zela, egun ditugun formak ezin direlako azaldu hasieratik bertatik euskal hiztunak egon ezean. Orobat, arkeologia arloko informazioak, Pirinioetako cromlechen banaketak adibidez, ez du" ipar sortaldea vs. gaineratiko lurraldea" bereizkuntza sostengatzen laguntzen.
|
|
|
Teoria hori zalantzan jartzeko erabat baztertzeko bestelako probak lirateke toponimiaz baliatu da Zaldua liburu honetan: “Euskal jatorrikoak ez diren zenbait leku izenen hizkuntza trataerak edo bilakaerak erromantzearekin bateraezina denak eta euskarak berezkoa edo barnekoa duenak garbi samar adierazten du izendapen horiek sortu edo iritsi zirenean
|
euskal
enborreko hizkuntza gailentzen zela gure lurraldean, alegia, biztanleria euskalduna zela”.
|