|
2000
|
|
|
" Amets batek uzten ez bahau, guztia arriskatu beharra duk ametsaren alde", eta etxeko artadiak bekoz beko genituela, erabaki zian: " Burdina duk hemen etorkizuna, ez lurra!" Eta,
|
etxeko
ondasunak bertze molde hartan erabiltzen eta enplegatzen zituela, Laiotzako ola erosi zian. " Kontuz, gizona —erraiten ziotean lagunek—, zeren iragan baitziren burdinaren mementurik onenak".
|
|
|
Bestera, euskal foru zuzenbidearena, ohitura eta usadioen bidez sortua eta ekanduak moldatua, premia eta behar zehatzetarako; jabetza eskubidea familiaren mesederako sakon mugatu duena. Aita ama familiakoak aintzat hartu ditu azken horrek eta
|
etxeko
ondasunak oinordeko bati emateko aukera eta abagunea arautu, betiere, xedetzat hartuta etxaguntza ahalik eta batuen eskualdatzea belaunalditik belaunaldira14.
|
|
2001
|
|
|
Horrela bada, jabeak erabakitzen badu bere
|
etxeko
ondasunen balioa (bitxiak kanpo baina liburuak, sukaldea, etxetresna elektrikoak, altzariak, arropa eta era askotako gauzak barne) 3.000.000 pezetakoa dela, segurtatu behar dena da, eta galera izanez gero itzuli egingo zaiola ziurtatzea urtean 12.000 pezeta inguru kostatzen da (hau da, milioi bakoitzeko 3.000 pezeta inguru).
|
|
|
Beste aldetik, etxebizitzako edukia aseguratzeko orduan,
|
etxeko
ondasun denek guztira zenbat balio duten kalkulatzeko hartzailearen subjektibotasuna nagusitzen zaio beste edozeri.
|
|
|
Gaixoa, ohartu zen berak eginiko zozokeriarengatik, gizon tropa hura aberastuko zela. Bizkor berritz itzuliak ziren pozik portura,
|
etxeko
ondasun guziak ebatsiz eta familia premia beltzenean utzita.
|
|
|
Auzia bukatu eta senarra beste neskatxa batekin ezkontzekotan hasiko da, haren dotea eta, ahal balu, neskatxaren
|
etxeko
ondasunak bereganatzeko.
|
|
|
Horretaz gainera, makurtu ziren batzuen batzuk, garai haietako joerari amore emanaz, bestelako irakaskuntzak jendeari eskaintzera. Etxaldeko ekonomiari  zegozkion liburuez ari naiz, eta
|
etxeko
ondasunak (etxeko gazteagoak eta mirabeak barne) ongi gobernatzeko lanez. Ez zen, noski, inolako bereiz  kuntzarik egiten zerurako nahiz lurrerako diren jomugez, behekoak goikoa zerbitza dezakeelakoan.
|
|
|
eta emén ez hÃtzai, bà ¡ icic hitzaquin esà ¡ n, edó adierà ¡ zo nai degunarà oartú bear gà ¡  tzaizca". Adiera berriak ez ezik,
|
etxeko
ondasunez baliaturik hitzak ere sor daitezke. Ik. leku berean" onesgunà ¡, onetsÃ, amatú, maitatu; età ¡ andic onesgunà ¡, amorea, maitetasuna".
|
|
2002
|
|
|
Amaren rola gizonezkoentzat bazterketa zeinua beharrean, lege objektibo bat da. Eta, horren ondorioz, ulertzekoa da zailtasunak zailtasun, bai lan merkatuan emakumea txertatzeak (honek dakartzan gaitasun ekonomikoekin), bai gizonek emakumeen berdintasunaren diskurtsoa onartzen dutela adierazteak, bai aldaketa sozialek, ekonomikoek eta teknologikoek etxean, lan merkatuan eta familia harremanetan aldaketak bideratu ahal izateak,?
|
etxeko
ondasun eta zerbitzuen ekoizpenen arduran aldaketarik ez ekartzea?. Etxeko lanetan, bereziki, emakumeen iraultza trabatu egiten da (del Valle, 1998:
|
|
2005
|
|
|
Datozen urteotan zailtasun horiek konponduko dira, Internet ere
|
etxeko
ondasun eta zerbitzu arrunta izan dadin.
|
|
2006
|
|
|
anaia bat, Joan, Zamorako apezpiku eta, gero, kardinal izan zen; beste bat, Fernando, Palestinako apezpikua... Maiorazkoa, Luis,
|
etxeko
ondasun eta agintearekin geratu zen, eta, horrez gain, errejidorea izan zen.
|
|
|
Egun batez, auzoko baserritar batek etxe barruan harrapatu zuen. Ez dakigu oso garbi
|
etxeko
ondasunak hartzera edo etxeko emaztearen berezko onberatasuna dastatzera joan zen Grigori gaztea, baina etxeko nagusiak, badaezpada ere, berriro itzultzeko gogoak gorputzetik kentzeko izugarrizko pasada eman zion.
|
|
2007
|
|
|
Uruguain bizi zirela lehenengo hamarkada bete zenean, baikortasuna zen nagusi Ignazioren etxean. Seme alabak osasuntsu ari ziren hazten, eta era berean,
|
etxeko
ondasunak ugaritzen. 1946an iloba bati, Ignazio Argiñarena Otamendiri, egin zion dei tanboan lan egitera joateko.
|
|
|
Ignaziok, seiren artean bosgarrena izanik, ez zuen izango gurasoen etxean luzaroan bizitzeko konturik, horien eta horiek hiltzean anaia nagusiaren morroitzan ez bazen. Eta, gainera,
|
etxeko
ondasunak eurak ere ez ziren izango familia handi bati jaten emateko adinakoak; izan ere, hamar hektarea baino gutxiagoko etxalde batean hainbat txerri, lauzpabost behi eta oilaskoak ziren Argiñarenatarrek zuten ia errenta guztia. Oro har, garaiko euskal baserri arrunt bateko bizimodua zuten. padre y madre".
|
|
2009
|
|
|
Tronkalekotasuna
|
etxeko
ondasunak familiari lotuta mantentzeko helburuarekin sortutako usadiozko zuzenbidea da. Eta azken hamarkadetan baserri munduan aldaketa handiak egin badira ere, esan genezake, oraindino eusten zaiola.
|
|
|
Egun, aldea etxeko bizimodu tradizionala gainbeheran doala eta batere ogibide errentagarria ez dela ikusita,
|
etxeko
ondasunen batasunaren printzipioa hausten doa.
|
|
|
batzillen osten dator zabaltzille. Mendeetan gordetako
|
etxeko
ondasunak diru truke esku aldatzen dabiltza urte gutxitan.
|
|
|
Sei urte eukazala hil ei jakozan aita amak. Hiru anaia ziranez, hiruren artean zatitu behar gurasoak
|
etxeko
ondasunak. Ondasunak:
|
|
|
Lehenago iradoki dugun bezala, nobleen artean ere talde desberdinak ikus daitezke: adibidez, Gebaratarrak bezalako noblezia zaharra, handikiak, benetako aberatsak ziren, eta beren ardura bakarra
|
etxeko
ondasunak administratzea izaten zen, erregearen gortean dotore dotore agertzea eta erregearen zerbitzuan goi mailako postuak eta pribilegioak eskuratzea. Baina Lazarragatarrak bezalako noblezia txikiaren kasuan egoera konplikatuagoa zen; jakina, posible zen bakoitza bere etxean bizitzea bere errentetatik, baina kasu askotan horiek oso txikiak izaten ziren eta, noblea bazara, dirua behar duzu dagokizun mailan bizitzeko.
|
|
2010
|
|
|
Eta ondoren, Joxepak esan ahala, Martisko
|
etxeko
ondasun guzien zerrenda egin zuen, Joseph Ant Huarte eskribauak:
|
|
2011
|
|
|
Aita Hilario hil zenean
|
etxeko
ondasunen administrari goren sentiturik, etxeko ontziak gobernatzeari ekin zion orduan Augusto gazteak. –Horizonte berria behar dute gure barkuek?, adierazi zuen harro.
|
|
|
Ama, berriz, biziki giristinoa zen, eta euskaraz bakarrik hitz egiten zuen. Jadanik ezkonduta zirela, eta Espainiak Marokoko Rif aldean zuen gerlara ez joateko, desertatu, gurdia
|
etxeko
ondasunez eta hargin ofizioko tresnez bete, eta Iparraldeko bideari ekin zioten. Gurdian, gainerako gauzen artean, bizpahiru txerri zekartzaten eta muga pasatzerakoan poliziek haien harrabotsak entzun ez zitzaten, rona eman zieten eta horditurik, erdi lotan, ekarri zituzten Urruñaraino.
|
|
|
Neska hura Afrikako neska gazte bat zen, Maria Mercedes, hor nonbait ezagutu zuena, eta haren etxera ekarri zuena. Bigarren asterako
|
etxeko
ondasunak bien izenean jarri zituen, gehiagorik esperatu gabe, Urtondo industriagune ondoko alorrak barne. Denek esaten zioten burutik joanda zegoela, sobera bihozberaturik, ezkondu gabe halako gauzak ezin zirela egin, ezta ezkonduta ere, Maria Merceses bezalako neska batez ez zela fidatzen ahal.
|
|
2012
|
|
|
Izan ere, Brasilen horren zorion handiz etxalde jabe gisa kokatu ninduen Jainkoaren ardurak nire asmoei muga jarri izan balie, eta nahikoa izan banu pixkanaka han aurrera egitearekin, ordurako, alegia, uhartean neraman tartean, Brasilgo landa jabe nagusietako bat izango nintzen; are gehiago, ziur nago han bizi izan nintzen denbora eskasean egin nituen aurrerapenak eta han geratu banintz egingo nituenak gogoan hartuta, ehun mila moidore 23 izango nituela irabaziak. Eta zer lortu nuen, Gineara beltzen bila zama zain gisa joanda, dirutza ziurra eta hobetzen eta handitzen ari ziren ongi hornitutako lursailak han utzita, pazientziak eta denborak
|
etxeko
ondasunak handituko zizkidatela jakinda eta haien bila joateko eginkizuna zutenei etxeko atarian bertan beltzak erosteko aukera izanda. Eta garestixeagoak izan balira ere, ez dut uste, inondik ere, bidezko egiten zuenik alde horrek arrisku handi hura hartzea.
|
|
2016
|
|
|
Ara, bada ta, aipaturiko zaldun onek, zeregiñ gabe egoten zanean, geienbat urte guzian noski, alakoxe griñaz ta pozez oi zan zaldunketa liburuak irakurriaz, eizako ari bearra erabat alde batera utzi zuan eta era berean
|
etxeko
ondasun zaintza; eta hainbesteraiñotu zitzaion gai ontarako jakin miña ta zoramena, labra lur onenetatik golde lur asko saldu zituan zaldunketa liburuak erosteko; eta onela eskuratu aal izan zituan guziak, bere etxera eraman zituan(...).
|
|
|
Frantzisko eta Josu aita semeak, bien bitartean,
|
etxeko
ondasunak berreskuratzen ahalegindu ziren, Bilboko Auzitegian errekurtsoak aurkeztuz. Ez zuten gauza handirik lortu.
|
|
2020
|
|
|
Ze, guk bidxok ondotxo dxakinagu orduen gertau zanaren barri. Maria Anduizak zuhurtziaz. Hogei bat urte lehenago Anduizako osaba galeratara kondenatu zuten,
|
etxeko
ondasun guztiak legearen izenean kendu ondoren. Isabelen gurasoak ere aurrean erabili zituzten Durangaldeko merio gaztelauaren agindupeko bizkaitarrek.
|
|
|
–Hitzarmen horiek egiterakoan ez da aintzat hartzen seme alaben zoriontasuna,
|
etxeko
ondasunei eustea eta emendatzea baizik. Nik kortina baten ostetik ikusi eta entzun nituen gazte bien etorkizunari buruzko tratu horiek.
|
|
2022
|
|
|
Semeño Enekones, orduko jaun gaztea, ez zen gustura Uharteko jaun eta iparraldeko bailaren buru bezala. Osaba Semenok urte askotan xahutu zituen
|
etxeko
ondasunak eta guztiaren ondorioz jaurerria pobretuta zegoen. Ezin izan zuen osaba gainetik kendu eta bazekien denbora pasa eta gero bertze norbaitek, familiakoren batek, jaurerrian eta leinuaren burutzan txanda hartuko ziola.
|
|
|
Hobe. Horrela ez dute
|
etxeko
ondasunetatik ezer behar. Gainera Gaztelan oso ongi hartzen omen dituzte kanpotarrak Antsok, errege bezala moztu nahi zuen bakarrizketa, borroka ez bihurtzeko.
|