|
2002
|
|
|
Urretxuko seme ezagunena Joxe Mari Iparragirre koblakari handia da. Alzola
|
etxean
jaio zen 1820an, gaur egun bere izena daraman kaleko 8 zenbakian, oroitarri batek gogorarazten duen bezala. Oso gaztea zela Madrilera joan zen bere gurasoekin, eta hantxe zegoela, egun batean ama agurtu eskolara zihoala esan zion eta etxera itzuli zen, karlisten lerroetan boluntario sartuz.
|
|
2005
|
|
|
Berastegiko Elutsenea
|
etxean
jaio zen Muñagorri, 1794an. Bere aita eta aitona bezala, bera ere izkribaua zen, 1838an bere proklamia bota zuen arte.
|
|
2007
|
|
|
Giro horretan, Lakuntzako Dendaberri
|
etxean
jaio zen Jose Vicente Alegria Gillen lakuntzarraren eta Aniceta Alegria Razkin etxarrendarraren aurreneko semea. Blas zazpi anai arrebetan zaharrena izan zen:
|
|
2008
|
|
|
Ondoren ezagutu zuen bere izena: Manuel Francisco Lekuona Urtxalle Urtxalle izeneko
|
etxean
jaio zen, Oiartzunen, eta hortik ezizena.
|
|
|
Andoaingo Bertxin
|
etxean
jaio zen Maritxu Jauregi baina, Adunan bizi da txikitatik. Kultur Asteko Txerri bodan odolkiak egiten aritu ez ezik, Aiurriko irakurleei ere nola prestatzen diren azaldu die.
|
|
2009
|
|
|
Tipularen kanpo alderantz eginez gero, hurrengo mintz edo azalean, senideak daude. Senide berbak odoleko ahaidetasuna adierazten du,
|
etxean
jaio baina beste etxe batera bizitzen joan eta familia berria osatzen dutenak. Etxekoekin elkartzen
|
|
|
Aitak bazuen, baina amak ez; eta seme alabek, are gutxiago. Aita Gizaburuagako Lariz Oleta
|
etxean
jaioa zen, okindegi errota batean hain justu, eta bertako nekazari giroan hazi eta bizi izan zen, harik eta hogei urte zituela gerra etorri zen arte. Tras luchar por la República como miliciano, regresar del frente y del largo servicio militar que le tocó después como castigo, mi padre empezó a trabajar en la panaderÃa de su padre distribuyendo el pan en un carro que tiraba un caballo llamado Lindo, kontatu zuen Mariok bere memorietan.
|
|
2010
|
|
|
Ospitale batean jaiotako haurrek
|
etxean
jaiotakoek baino bizirauteko aukera bi baino gehiago dituzte.
|
|
|
Biziraupen tasa handiagoa ospitalean Imagen: Franklin Reyes Ospitale batean jaiotzen diren haurtxoek
|
etxean
jaiotakoek baino bizirauteko aukera bi baino gehiago dituzte, 12 azterketatan oinarritutako meta analisi baten arabera. Haurdunaldi osasuntsu eta arrisku txikikoetan, 1.000 haurretik bi (%0, 2) etxeko erditzeetan hiltzen dira, eta 10.000 haurretik bederatzi (%0, 09) ospitale batean jaiotzen dira.
|
|
|
Azterketa horren arabera, ospitaleko baliabideetarako sarbide zaila eta emaginen prestakuntza eskasa izan daitezke. Estatu Batuetan,
|
etxean
jaiotako hiru pertsonatik bat bakarrik gainbegiratzen du pertsona gaitu batek. Kontuan hartu beharreko aldagaiak Gai horri buruzko aldez aurreko azterketek beste emaitza batzuk eman zituzten, eta horrek eztabaida eragin du komunitate zientifikoan.
|
|
|
KALEZULO zikinena edo jauregiko urrezko aretoa, horra Mark Twainek proposatzen duen aukera, baina bizimodu alternatiboaren posibilitateak ez du zertan horren muturrekoa izan kilikagarria gertatzeko; nire kasuan behintzat, atari berean neukan txikitatik burmuina zulatu izan zidan galdera: zer izango zen nitaz, baldin eta Mendigorriatarren
|
etxean
jaio izan banintz?
|
|
|
Eta nola izaten diren gauzak! Euskal Herriko lau hegaletan hain ezaguna egin den kantak dioenez," San Kristobal urtuta joaleak egin" omen zituen Erramun Joakin izeneko arotz hura ere, hain juxtu, Berdabio izeneko
|
etxean
jaioa omen zen 1755 urtean, Andres Iñigo euskaltzainak errotik aztertua dizunez. Iturengo Berdabio inork baino bertagotik bizi izan baitu.
|
|
|
Ez dakit zergatik, baina nahiago nuke klinika arrotz eta hotz batean baino
|
etxean
jaio izan banintz. Agian amak klinikara egindako arauzko bisiten ondorioz, sabelean hazten nintzen arau sortuko zitzaidan ospitaleekiko gorrotoa.
|
|
2011
|
|
|
Uste dut badirela belaunaldietan ezkutuan eraman izan diren gauzak. Lehen ere, haurrak
|
etxean
jaiotzen zirenean, etxeko beste haurrei ez zitzaien erditzeak ikusten uzten; haurrak gela hartatik bidali egiten ziren. Zerbait traumatikoa balitz bezala ikusten zen.
|
|
|
Uste dut badirela belaunaldietan ezkutuan eraman izan diren gauzak. Lehen ere, haurrak
|
etxean
jaiotzen zirenean, etxeko beste haurrei ez zitzaien erditzeak ikusten uzten; haurrak gela hartatik bidali egiten ziren. Zerbait traumatikoa balitz bezala ikusten zen.
|
|
|
Umeak
|
etxean
jaioten ziran lehenago, eta normalean medikuaren laguntasun barik: gehienez be, partereari Juliana izan zan Morgako emaginaabisua emoten jakon, horretarako astia egoanean, eta hak laguntzen eban umea jaioten.
|
|
|
Ikerlan honetarako alkarrizketatu doguzan busturiar guztiak
|
etxean
jaioak dira. Baina euretariko gehienek euren umeak ospitalean edo klinikan euki ditue, eurak etxean jaioak izanagaitik.
|
|
|
Ikerlan honetarako alkarrizketatu doguzan busturiar guztiak etxean jaioak dira. Baina euretariko gehienek euren umeak ospitalean edo klinikan euki ditue, eurak
|
etxean
jaioak izanagaitik.
|
|
2012
|
|
|
Lehenago
|
etxean
jaioten ziran ume guztiak, normalean partereak eta etxeko edo familiako beste andraren batek lagunduta. Inoiz medikuari edo praktikanteari deitzen jakon, baina ez zan ohikoena.
|
|
2013
|
|
|
Atzo txitak atera zituen oilo batek eta bihar beste batek. Etxerako oilaskoak,
|
etxean
jaiotakoak, gainera. Orain ez dago horrelakorik.
|
|
|
Gaixoa Xari! Bazuen Alkasoron berean Beltx izeneko pretendiente bat, Felizianorena, tturkotarren
|
etxean
jaioa. Eta nola gizon hura gure Bentan erdi apopilo bizi zen, etxeko bezala genituen hura eta haren lagun ilezua.
|
|
2014
|
|
|
1860 urtera arte ohikoena zen
|
etxean
jaiotzea. Gaur egun, esan didatenez, medikuntzaren jainko gorenek erabaki dute lehenengo negarrak ospitale bateko aire anestesikoan egin behar dituela umeak, eta, ahal dela, ospitale moderno batean.
|
|
|
Bidankozeko Calderero
|
etxean
jaio zen 1859an arestian aurkeztutako Severina Fuertesen senarra, Fidel Santiago Sanz, Amerika aldera joan eta aberats bueltatu zen hura (§ 3.2.3). Ez dago ziurtatzerik gizon hura emaztea bezala euskaraz aritzeko gai zen ala ez, baina garbi dago etxe hartan Fidel baino beranduago sortutako emakume bat behintzat euskaldun hazi zela:
|
|
|
Gida, zerbitzu ezberdinetako kontsultetan eta pediatriako erizainak
|
etxean
jaio berriari egiten dion bisitan banatuko da.
|
|
|
Ikusi ditut umeak
|
etxean
jaiotzen,
|
|
|
Nire
|
etxean
jaio zen.
|
|
2015
|
|
|
Lehengo umeak
|
etxean
jaioten ziran partereagaz edota medikuagaz. Gure lekukoen denporan Zamudioko medikua Don Manuel zan eta praktikantea Martzelino.
|
|
|
Lehengo umeak
|
etxean
jaioten ziran partereagaz edota medikuagaz. Medikuak Don Ma nuel Acebal eukan izena, praktikanteak Martzelino eta partereak Josepa.
|
|
|
»Erromatarrak arazoaz konturatu baziren ere, eta, aukeran
|
etxean
jaiotako esklaboak erabiltzea nahiago izan arren, gerra berriek esklabo oste izugarriak eta urre pila handiak ekarri zituzten gutxi batzuentzat. Siziliak lur arriskutsuaren ospea irabazia zuen eta, hamarkada batzuk geroago, beste matxinada bat jasan zuen, lehenaren antzekoa; azkenean, ordea, Italian bertan sortutako bellum servile batek jarri zuen kolokan errepublikaren ongi izatea ez ezik izatea bera ere.
|
|
|
1943 urtean Asteasuko Muño
|
etxean
jaio zen Joxe Miel, Elemendi auzoan. Ardo banatzaile moduan ezaguna da eskualdean.
|
|
|
Jainkoa aspaldian hil zen, eta Karl Marx ere bai, eta gizabanakoaren pentsamenduak hegalak izan ditzake, baina haien gorputzak zangoak baizik ez du. Gertatzen da gauzak ez direla nahi den bezala irteten, pertsona gehienak
|
etxean
jaiotzen baitira baina basamortuan hiltzen.
|
|
2016
|
|
|
Sarrerako gela handi hura berak behintzat horrela gogoratzen zuen txikitatik, aitari eskutik helduta zaintzailearen bulegora joaten zenetik. Fabrika zaharraren ondoan zegoen zaintzailearen
|
etxean
jaio eta hazitakoa zen, orduan zaintzaileak bere etxea izaten baitzuen, baina gero, lantegia saldu eta enpresa birmoldatu zutenean, bota egin zuten etxe hura, eta aita semeek herrira joan behar izan zuten pisu batean bizitzera. Mutil koskorra zenean gustatu egiten zitzaion halleko bazter batean egotea, handik pasatzen ziren gizonei begira, batez ere nagusiarekin batera etortzen ziren gizon dotore haiei.
|
|
|
Izan ere, XVIII. mendeko amaiera arte, gutxi gorabehera, gizakiek euren etxeetatik hartzen ohi zuten deitura Euskal Herrian, eta ez aitaren deituratik. Gizon batek, Harizmendi deritzan
|
etxean
jaio bazen, Harizmendi zuen izena. Agian bere aita bertako semea zen edo agian bere ama izango zen bertan sortua.
|
|
2018
|
|
|
Kontuak ateratzen baldin baditugu, hori Jean Etchepare koplaria balitz, 1847an Donapaleuko Murru
|
etxean
jaiotako primua, 1870ean Marie Latailladekin ezkondua, eta Baionako hiriko heriotza agirietan ere Jean Etchepare bat ageri zaigunez 1898an hila, bera litzateke agian. Litekeena.
|
|
|
Emanuel Intxauspe hirugarrena zen hamar neba arrebaren artean. Zunharretako Harizmendia
|
etxean
jaio zen 1815ean. Apaiztu Baionan egin zen 1840an lau arreba moja joan ziren, eta San Leon ospitale zibileko kaperaua izan zen bitartean.
|
|
|
Ama ez da ja paretik bizikletan pasatzen Garaizarrerantz. Ebroko
|
etxean
jaiotako nire laguna, xiberotar klasikoz idazten duena, Jururun bizi da.
|
|
|
Ezohiko garai batean jaio zen, bai, baina baita ezohiko sendi batean ere, jarraian erakutsiko den moduan. Artzaintza, nekazaritza edo basoko ekoizpena bizimodutzat zituen herri batean, Mendigatxaren aita, Manuel Mendigatxa Martm, Bidankozeko Mendigatxa
|
etxean
jaioa, neurri baterainoko ibilbide militarra egin zuen gutxietako bat izan zen, ez bokazioz, ziur asko bere garaiko egoerak bultzatuta baizik.
|
|
|
Marianoren amari dagokionez, Melchora Ornat Hualde, Bidankozeko Ornat
|
etxean
jaioa zen, eta hari buruz askoz gutxiago dakigu, baina esan
|
|
2019
|
|
|
Gaizki, ordea. Txubi izeneko
|
etxean
jaio eta bizitua zelakotz baitzuen Txubi izenordea Batista Astibia jabeak.
|
|
2020
|
|
|
Eta, halako batean, galdetu genionean behatzen kontu hori genetikoa al zen, nik ere, haien
|
etxean
jaio izan banintz, behatzak motzak izango nituela erantzun zigun.
|
|
|
Hurrengo egunean egin behar zuenaren berri eman zion eta baita barkamena eskatu ere. Gorri
|
etxean
jaiotako zakurra zen eta berarekin artzaintza kontuetan ibilia. Biak lagun zaharrak ziren, eta begietara begiratuta, elkarri ulertzen zioten.
|
|
|
Aita, berriz, Luzio Alijostes Ormazabal, Ibarrakoa zen, Axaldegi
|
etxean
jaiotakoa. Luzio izena eduki arren Luis deitzen zioten denek.
|
|
2021
|
|
|
Horretaz gain, zuk eta zure ahizpak gure
|
etxean
jaio nahi zenutela sentitu genuen gau majiko hartan. Zuk, Mari, asko duzu eskaintzeko eta munduari erakusteko, indarra duzu, maitasuna, zintzoa zara, mundua hobetu nahi duzu, eta zein leku hobea jaiotzeko, familia hau baino?
|
|
|
Ez, Gazteluko Senpernea
|
etxean
jaio nintzen, eta sei senidetatik –hiru neska eta hiru mutil– bigarrena naiz.
|
|
2022
|
|
|
Ezin zuten sinetsi. Esan nien altxatzeko eskua
|
etxean
jaio zirenek. Zenbat esku.
|
|
|
Han jaio zen gure Mikel, 1938an; horregatik dakit gurasoek bi urte egin zituztela erbestean. Gainerako senideok
|
etxean
jaio ginen.
|
|
|
Alberto Sarako Benoiterie
|
etxean
jaio zen 1856ko urtarrilaren 24an, gurasoak zituelarik Antoine de Palacio, 39 urteko errentadun espainola, eta nor eta Estefania Elizaga Estephanie Elissague, 38 urteko emakume saratarra, hain zuzen ere aurreko kapituluan aurkeztu dugun Martin Elizaga indiano bihoztunaren arrebetariko bat.
|
|
2023
|
|
|
Hemen, Arizkungo Batzabalea
|
etxean
jaio eta hazia zara. Nola zen inguru hau zure gazte garaian, sagarrondo asko izaten al zen?
|
|
|
Hobe da txikitatik irakastea, bai. Nire txakur guztiak
|
etxean
jaio dira, eta sei edo zazpi hilabete betetzean, entrenamenduetara eramaten ditut. Txakur helduek quadari lotuta egiten dute korri, eta kumeak aske joaten dira.
|
|
|
Lehentxoago esan dogunez,
|
etxean
jaioten ziran umeak eta etxean hilten ziran zahar eta gaixoak; etxean sortu eta etxean hilten zan norbanakoa. Baina denporearen joanean, jaiotzearen eta heriotzearen esparru naturala aldatu egin da, atera egin doguz etxetik bai jaiotzea bai heriotzea.
|
|
|
XX. mendearen erdialdera arte umerik gehienak
|
etxean
jaioten ziran, emaginaren ardurapean, eta etxeko edota auzoko andrek ahal eben guztian laguntzen eutsien. Orokorrean, erditze gogorra suertau ezean, ez jakon medikuari deitzen.
|
|
|
Baina lehen ez zen horrela izaten, eta eragin handia zuen zein herri edo hiritan jaiotzen zinen, eta baita, hiriko zein auzotan jaiotzen zinen edo, herrian jaioa baldin bazinen, kalekumea ala baserritarra zinen. Lehen ez nintzen horretaz ohartzen, baina gero eta konbentzituago nago niregan eragin handia izan duela Erdikoa
|
etxean
jaioa izanak, hau da, ez kale eta ez baserri den kanpoaldeko etxe batean.
|