|
2004
|
|
|
1964an etorri nintzen. Asko pasatu ginen
|
etxe
hartatik, oso ekintza interesgarria izan zen. Ordurako, euskararekin eta beste hainbat gauzarekin kezkatuta nengoen.
|
|
|
Eztabaidan hasi nahi ez nuenez, ez nuen ezer erran Paderbornera joateko kontuari buruz, erokeria hutsa baneritzon ere Alemania osoa zeharkatzeari, batez ere Suitzako muga bertan izanik. Baina une hartan nahi nuen bakarra
|
etxe
hartatik eta Munichetik lehenbailehen ateratzea zen. Autoekin oso eskarmentu urria nuen arren (Ibarraren okindegiko Ford kaskarra besterik ez nuen eraman ordura arte), neu jarri nintzen gidari, aita nahiko nahasita baitzegoen.
|
|
2005
|
|
|
Anartean amak Nakori,
|
etxe
hartako gosaio andanek milikatu baina oraino soberaz utzi haragiz aberats zen xamangoa eskaintzen zion.
|
|
|
Haurra esnatu eta negarrez hasi zen. Nik alde egin nahi nuen
|
etxe
hartatik, eta batez ere, zakila handik atera nahi nuen, baina ez zidan uzten, segi eta segi, gora eta behera zoratuta astintzen zituen aldakak. Azkenean lortu nuen gainetik kentzea.
|
|
|
Joaquinek ez zizun deus esan haiei buruz, baina afaltzera geratu zinen egun batean konturatu zinen, hiru haur ere bazirela etxe hartan, eskolatik bueltan etorriak. Gaizki diot, haur haiek ez ziren
|
etxe
hartakoak, ondoko etxe txikiago batekoak baizik. La casita esaten zioten eurek, Arraiturre izena ateburuan zizelkatua bazuen ere.
|
|
|
– Aurki botako dutela etxea saihesbide berria egiteko, horixe esan ziguten
|
etxe
hartakoek. Besterik ez.
|
|
2008
|
|
|
Harrituta eta urduri xamar atera naiz
|
etxe
hartatik. Kalera irten eta ezezaguna egin zait lekua.
|
|
2009
|
|
|
Gaur egun ez bezala, neska mutilak, ezkondu eta ostean, bietariko baten etxera joaten ziren bizitzera,
|
etxe
hartako gurasoekin batera. Dotea, edo kanpotik zetorrenak etxerako ekarri beharreko ondasuna, garrantzi handikoa zen.
|
|
|
egin zuten
|
etxe
hartatik. Ernest zertxobait lotsatuta bere jarrerarengatik eta besteak harrituta
|
|
|
Orduan, eta betiere aitorpen gutunak dioenari jarraituz, gizonak bortxatu egin zuen, lo zegoela aprobetxatuz. Emakumeak, esnatu zenean, gainetik kendu zuen ustezko erasotzailea, eta alde egin zuen
|
etxe
hartatik.
|
|
|
Efe berri agentziak ikerketako iturriak aipatuz zabaldutakoaren arabera,, hainbat material? eraman zuten
|
etxe
hartatik.
|
|
2010
|
|
|
–Atera beharra daukat, laster arte –esan nien pisukideei, egongelan zerbeza batzuk edaten ari zirela, eta galderarik egiteko astirik eman gabe aldegin nuen
|
etxe
hartatik.
|
|
2011
|
|
|
Kolpe eta zigor mota guztiak pairatu zituen. 15 urterekin, candombea ezagutu zuenean, ihes egin zuen
|
etxe
hartatik. Amak, orduan, neskame sartu zuen, eta hor ere diskriminazioa pairatu zuen.
|
|
|
Pixka bat nahastuta atera nintzen
|
etxe
hartatik eta egunak eman nituen koadernoan ezer idatzi gabe. Emakumeei beste tankera bateko gizonezkoak gustatuko zitzaizkiela erabaki nuen, ni baino helduagoak, horretan ez nuen zalantzarik, eta doilorragoak ere bai, edo zakarxeagoak.
|
|
|
Eta oraingoan ez zen egon Emen ahizparen zain. Asmatu zuen nola joan
|
etxe
hartatik kanpora, bidexkan behera, jende ilun haren ondotik. Kale zuloko kantoian Laurierekin egin zuen topo.
|
|
|
Itogina konpondu eta
|
etxe
hartatik lehenbailehen atera, horixe zen egin beharrekoa. Bainugelara zuzendu zen, korridorearen amaieran.
|
|
2012
|
|
|
Pipi bilogorri arraren burukadak etxea isiltasun osoan dagoenean bakarrik suma daitezke, eta, kondairak dioenez, zori txarraren zeinu dira. Dirudienez, gau luzeetan gaixoak zaintzen edo hilen gaubeilan zeudenek entzuten zituzten maizago, eta ohikoa bihurtu zen esatea etxe batean pipi bilogorriak soinu egiten zuenean, heriotza hurbil zela
|
etxe
hartatik.
|
|
|
Gela hartatik, eta
|
etxe
hartatik, ikaraz itzuri nintzen. Bere amorru osoaz jotzen zuen oraindik ekaitzak hiribide zaharra gurutzatu nuenean.
|
|
|
Muga pasatu berritan sartu ninduten Lapurdiko lehen
|
etxe
hartaz geroztik gero eta urrunago nago zuengandik. Borondatez alde egin nuen, nire herrian bizi ahal izango nuen ustean.
|
|
|
...o hemen ala han bizi zer munta zaio herrak ez du deus barkatzen bizia bera hobendun du jartzen iguzkiak bizi emaitea ez onartzen mendeetako lihoa ehuntzen heriotzean baizik asetzen orduan irri ustela gozatzen elizan dira sartzen goiko jauna dutela otoizten biziari aldi berean uko egiten zakurrak zer du konprenitzen bada han zakur bat estekan eta ez daki zergatik maitatzea debekatzen dioten zakurra
|
etxe
hartakoa dela auzoak eskubiderik ez duela lasterka ikusi orduko doala goxatzen duenaren bideala jaun andereek ez ikusten hola noren jabe den jakin behar duela estekan tegi tzar baten ezkinari xanpaka egun eta gauari saingaka bihurtzen penari berdin minak sortzen dion orroari hurrubiaka noizbehinka da ari nahiz balaka egon hango eskuari badoatzi lasterka egunak histu zaizkio begi ñiñikak oihuak ...
|
|
2013
|
|
|
Goitik behera beltzez jantzita zegoen, atzazalak beltzez margotuta, plataforma handiko bota luzeekin, katekorratzak handik eta hemendik, belarritako asko bazter guztietan eta ile gorri gorria. Ez zirudien
|
etxe
hartakoa. Horregatik erabaki zuen Erica izango zela bere iloba kutuna.
|
|
2014
|
|
|
Gauzak horrela, abuztuaren biko arratsa eta bitik hirurako gaua ostatutik irten gabe eman zituen, herriaren sarreran, inor gutxi hurreratzen baitzen topaketa desegokietatik nahiz kuxkuxeroen begiradetatik urrun zegoen
|
etxe
hartaraino.
|
|
|
Oldartu egin zen, beraz,
|
etxe
hartarantz. Versta erdira zegoen, gehienez ere.
|
|
2015
|
|
|
Aldizkarian Asteasuko familiaren etxearen helbidea paratu zuen Atxagak. Oso gutxitan igarotzen zen, baina,
|
etxe
hartatik, eta halako batean epaitegitik bidalitako eskutitz bat aurkitu zuen bertan, alea atera eta denbora dezentera. Pott Tropikalan zenbait irudi baimenik gabe, egile eskubiderik ordaindu gabe alegia, erabiltzeagatik salatzen zituzten.
|
|
|
Josepak bere ziztrinkeria guztia, urteetako inbidia eta zeloak azalduz, dena jaurti zion aurpegira. Mikelak, mariamadalena bat bezala, negarretan irten zuen
|
etxe
hartatik, eztarrian zeukan murtzilak arnasa gabe uzteko zorian baitzegoen. Bere etxera iritsi zenean eta Luziari zer gertatzen zen kontatu zionean, bata bestearen besoetan negarretan urtu ziren orduetan.
|
|
|
Nirekin guztiak zeuden pozik, Jaunak horretarako grazia ematen baitzidan, nonahi nengoela ere poza emateko, eta horrela oso maitatua nintzen. Eta ni orduan moja izatearen guztiz kontra nengoenez gero, atsegin hartzen nuen hain moja onak ikustean, izan ere oso ziren onak
|
etxe
hartakoak, onestasun, erlijio eta moduzkotasun handikoak. Hala ere, deabruak ez zion uzten ni tentatzeari, eta kanpoan bilatzeari ni nola artegatuko mezuen bidez. Horretarako aukerarik ez zen eta, laster amaitu zen, eta nire arima lehen adineko bide onera berriro ohitzen hasi zen eta lagunarte onean ezartzen duenari Jainkoak egiten dion mesede handia ikusi nuen.
|
|
|
Gure Jaunak ordain biezaio berorri izan duen ardura eta gorde biezat, amen. Diruena Valladolideko ama priorearen eskuetan utz dezake, oso ongi egingo baitu, merkatari bat baitu
|
etxe
hartako eta nire adiskide handia eta kristau ona.
|
|
|
Nahigabe handia eman dit ama priore haren zentzugabekeriak, eta asko galdu du niretzat. Beldur naiz deabrua ez ote den hasi
|
etxe
hartatik eta guztiz hondatzea ez ote duen nahi izango. Nik diotsot berorren aitatasunari, andere hau, zeinen gutuna atsegin izan zaidan (hau da, berorren agurgarritasunak Joana anderearen bidez bidali zidana), berorren aitatasuna kontentatzen duena bada, han balio handikoa dela esaten baitzidaten?, nahi duena betetzeko gogoa piztu zait eta hartua izan dadila han, nork hartu izatea Jainkoak nahi duenean; izan ere, etxe hartan jasan ezineko harrapakeria sumatzen dut, eta ama priore hau beraren bizierak eskatzen duen baino maltzurragoa da, eta horregatik, beldur naiz ez ote gaituen engainatuko eta, nik han esaten nionez, nirekin ez zen izan inoiz tolesgabea.
|
|
|
Baina, antzara jokoko sujet hari gertatu bezala, aurrera neguak eta udak, eta urrunduz joan ginen lehen
|
etxe
hartatik. Paisaia zelai eta maitagarrietan barrena batzuetan, arin aurreratuz, antzaratik antzarara jauzi eginez; nekez ordea besteetan, kartzela edo infernuetan eroriz.
|
|
2016
|
|
|
Argi zegoen zalditeria igaroa zela
|
etxe
hartatik. Argi zegoen zerbait esanguratsuren bila arituak zirela bertan.
|
|
2017
|
|
|
Mañolo Goñi zeraman gogoan sartuta, eta beste bi atletak. Eta
|
etxe
hartako Nenuco usain sarkor hura.
|
|
|
Bere auto urdina hartu eta alde egin zuen Felixek Miarritzeko
|
etxe
hartatik. Bihurgunez betetako kostako errepidean zihoala, arrazoirik ezin zion bilatu Natik haurdun zegoela ez esateari.
|
|
|
Ez zen hila, ordea. Zaharren Egoitzan omen zegoen, hilabete lehenagotik; Anttoni zena hil zitzaionez geroztik buruan jotako sugea bezala omen zebilen gizajoa, ezertarako gauza ez zela, eta ez omen zen kuxidadea
|
etxe
hartakoa; errainak ere ez omen zuen gogorik egunero egunero joan eta etorri ibiltzeko, eta horregatik sartu omen zuten Egoitzan...
|
|
|
Anaiaren begirada mortuaren aurrean, bere buruan hamar mila aldiz entseatua zuen bakarrizketari ekin zion?. Ulertu behar duzu, Antonio, ospa egin behar nuen
|
etxe
hartatik. Hango atmosferan ezin zen arnasarik hartu, aitak beretako nahi ninduen.
|
|
|
etxeko jaunaren aipamena aurkitzen dugu, XVI. mendean. Ez dago daturik baina pentsa dezakegu abizen hori
|
etxe
hartatik datorrela nolabait. Zuberoako Sarrikotapea herrian Azkonea izeneko auzoa dago (Ascon edo Dascon, frantsestua).
|
|
2018
|
|
|
Baina berandu samar zen, ordurako Anjelitak tranpa kenduta eta ederki jasoa baitzuen. Amorruaren amorruz eta agurtu gabe, Felixianok alde egin zuen
|
etxe
hartatik.
|
|
|
Hurrengo egunean han dagoen gure apaiz Aita Xalbador, eta nik etxe horretatik irtetea pentsatu genuen, baina lehendabizi beste etxerik aurkitzen posible zen edo ez jakin behar genuen. Lan agentzia batean beste etxe bat aurkitu nuen, eta astelehen goizean etxekoandrea agurtzen hasi nintzenean, iskanbila bizian hasi zen, poliziari hots egin zion nire aurrean nik kontratu bat egina bainuen, baina poliziak ez zuen parte hartzerik nahi izan, eta horrelaxe alde egin nuen
|
etxe
hartatik. Okerrena, senarrak ez zuela txintik ere esaten.
|
|
|
Euskal Herrira bueltan, 1878 aldera, Olano Abaitua senar emazteak Begoñako elizatean instalatu ziren Begoñak ondoren Bilborekin bat egin zuen 1925ean. Hantxe altxatu zuten euren bizitokia, Pino jauregia izenez ezagutzen den estilo ingeleseko jauregia; garai hartako Bilboko eta Bizkaiko pertsonaiarik garrantzitsuenak igaro ziren
|
etxe
hartatik. Begoñako basilikaren inguruan egoteak, halaber, erreferentzia gune bilakatzen zuen goi mailako erlijio agintarien begietarako ere; hala erakusten dute Abaituak berak Begoñako Andre Mariaren koroatze egunean, 1900 inguruan, hartutako argazkiek (haietako batean, Aita Santuak bidalitako ordezkaria ikus daiteke, euren etxeko egongelan).
|
|
|
Jakin bazekien Mirenek twitterren goizeko gogorazpenik gabe ere: udako ostiral zentzumen bahitzaile hartan jakinaraziko zuten nork irabazi zuen Begirada Berriak beka,
|
etxe
hartatik ez hain urruti, egia esan. Hurbil zitekeen eta bertan aditu epaia, baina ez, ohean etzan zen azken kaxa azken aurrenaren gainean ipini eta berehala, ohean etzan zen eta hantxe geratu, minutuak joan eta etorri, zerbaiten zain.
|
|
2019
|
|
|
Azken finean, Indian oparotasun esanahia du rangoliak. Inoren etxe atarian margotzen duzularik, oparotasuna opa diezu
|
etxe
hartakoei. Berdin egin nuen nik Krean:
|
|
|
Etxeko zapatilak soinean dituela ireki dizu Libek gurasoen etxeko atea,
|
etxe
hartatik inoiz irten ez balitz bezala. Bi muxu eman dizkizu, zelan brother, eta kolpe bat sorbaldan, eta elkarri begietara begiratu gabe egin duzue aurrera korridoretik.
|
|
|
Ez zion susmo onik hartzen. Ahalik eta lasterren atera behar zuen
|
etxe
hartatik.
|
|
|
Alaba zaharra, aldiz, eta amaren ahalegina aintzat hartu arren, jadanik ez da bertakoa. Izan ere, ez da hura gehiago
|
etxe
hartakoa, ez herri hartakoa, hain gutxi ere inguratzen duen bizimodu edo bizitza hartakoa: bera urrun baitago oso, itzulerarik gabeko bidea jadanik abiatuta.
|
|
|
Lantzoi putakume halakoa! Baina nik ondo jokatu nuen, bigarren aldi horren ostean eta hirugarrena iritsi zedin baino lehen, amuarraintzat jokatu nuen, Mexiko aldean esaten duten modura esatearren, eta alde egin nuen
|
etxe
hartatik. Eskerrak Rio Tiber kaleko nire apartamentua mantendu nuen, Florinaren izebari alokaturiko hura, eta astakirtena bere aitak, mero meroak, utzi zion apartamentuan geratu zen, Polanco auzoko Masaryk etorbidean.
|
|
|
—Bera da, bai erantzun zidan. Domingo, bere herenaitona, hemengoa zen, begira, hango
|
etxe
hartakoa, ikusten baserri hura. Mantxola deitzen da, hantxe jaioa zen Domingo.
|
|
2020
|
|
|
Luis Mariri esker irten nintzen hainbeste gorrotatzen nuen
|
etxe
hartatik, gainera berak zuen guztia eman zidan. Eskertuta sentitzen nintzen; xamurtasunez begiratzen nion nire senarrari, bere ondoan bizitzea benetan erraza zelako, baina ezin nuen uxatu Waldoren irudi tematia nire burutik, batez ere Luis Mariren gorputza ukitzen behartuta sentitzen nintzen bakoitzean.
|
|
|
Gainaldeetako Sukhetarretik urtean lau arroz uzta ematen dituzten lur emankorragoen bila jaitsitako familia bat zen. Eta eskualde bereko sherpen artean ohi bezala, nola ez, Sangye espediziokidearen senitartekoak ziren
|
etxe
hartakoak.
|
|
|
Baiña batzutan (bolada batzutan maizago beste batzutan baiño) jotzeko gogoa nuen; eta arratsean, afal ondoan, jotzea maite nuen, hortarako irratia itzaliz. " Ma Chaumière" enean, bestalde, ez nuen hauzokorik galazten,
|
etxe
hartako maistar bakarrak gu geu giñan eta. Arrats hartan ere, orain dala bost bat urte...
|
|
|
Behingoagatik, handik alde egin beharraren pena sentitu nuen. Bizkar zorrotik koadernoa atera, lehendik idatzitako gutun orria tiraka erauzi, eta
|
etxe
hartatik behin betiko irten genuenean, ia goizero zeharkatu ohi zuen egurrezko hesitxoaren gainean utzi nion, lau toles eginda eta metalezko galleta kaxa bete batek eusten ziola, haizatu ez zedin.
|
|
|
Egoera ulertuta, hasperen egin eta, Mikeleri keinu bat eginez, libreta gorde, anorak gorria hartu eta altxatu egin zen Antxon,
|
etxe
hartatik lehenbailehen ateratzeko. Gose zen eta atseden apur bat behar zuen bildu zituzten datu guztiak ordenan ipini eta ondorioak ateratzen hasteko.
|
|
2021
|
|
|
12.000 haur eta 3.500 ama inguru pasatu ziren
|
etxe
hartatik.
|
|
|
12.000 haur eta 3.500 ama inguru pasatu ziren
|
etxe
hartatik.
|
|
|
Adberbioetan ere bai (hemendik, handik...). Horrenbestez, menditik (mendi an tik),
|
etxe
hartatik (etxe har ta n tik), mendira (mendi an ra), etxe hartara (etxe har ta n ra) eta abarretan inesiboa dugula pentsatuko dugu. Hau da, leku/ denborazko postposizioetan beti oinarrian inesiboa dugula esan daiteke.
|
|
|
Ablatiboa tik/ rik tatik/ tarik gandik herritik,
|
etxe
hartatik, herririk herri; jende hauetarik... gizon horiengandik, zuengandik... gana negura, herrira, urrutira... herrietara, etxe hartara, etxe hauetara...
|
|
|
Hurbiltze adlatiboa rantz tarantz ganantz herrirantz, etxerantz... herrietarantz, adarretarantz...
|
etxe
hartarantz, baso haietarantz... gizon horienganantz, zuganantz... raino taraino ganaino herriraino, ertzeraino, tontorreraino... etxe hartaraino, herri hauetaraino... haur horienganaino, zureganaino... (ra) ko ta (ra) ko eskolarako, herrirako... zein etxetarako, etxe harta (ra) ko... zein plazatarako, plaza honetarako, plazetarako... egun horreta (ra) ko... geroko, biharko, etzi (ra) ko......
|
|
|
Hurbiltze adlatiboa rantz tarantz ganantz herrirantz, etxerantz... herrietarantz, adarretarantz... etxe hartarantz, baso haietarantz... gizon horienganantz, zuganantz... raino taraino ganaino herriraino, ertzeraino, tontorreraino...
|
etxe
hartaraino, herri hauetaraino... haur horienganaino, zureganaino... (ra) ko ta (ra) ko eskolarako, herrirako... zein etxetarako, etxe harta (ra) ko... zein plazatarako, plaza honetarako, plazetarako... egun horreta (ra) ko... geroko, biharko, etzi (ra) ko...
|
|
|
Hurbiltze adlatiboa rantz tarantz ganantz herrirantz, etxerantz... herrietarantz, adarretarantz... etxe hartarantz, baso haietarantz... gizon horienganantz, zuganantz... raino taraino ganaino herriraino, ertzeraino, tontorreraino... etxe hartaraino, herri hauetaraino... haur horienganaino, zureganaino... (ra) ko ta (ra) ko eskolarako, herrirako... zein etxetarako,
|
etxe
harta (ra) ko... zein plazatarako, plaza honetarako, plazetarako... egun horreta (ra) ko... geroko, biharko, etzi (ra) ko...
|
|
|
Bilboko, herriko, igandeko...
|
etxe
hartako, zein herritako, zer urtetako... herri hauetako, egun haietako... bihotz oneko, zuri buruzko, bost metroko...
|
|
|
Horrela, igande an, mendi ra,
|
etxe
harta tik, gu (re) gatik, zure kin... sintagmetan ageri diren n, tik, ra, kin, gatik... postposizioak morfema itsatsiak direla diogu, ezkerreko osagaiari itsatsirik baitoaz, hitz bakarra osatuz. Morfemok ezin ditugu libre utzi, ezkerrean daraman atalari itsatsi beharrekoak dira.
|
|
|
–Urrundu da madarikazioa –zioen– Badakizu, Alicia, nire familia eta zurea, denboran pixka bat atzera joanda, etxe berean bizi izan zirela ehun eta hogeita hamar urtez. Jatorrizko
|
etxe
hartatik, New Englandeko odol garbi, onarekin nahastu zen gure odola. Behin esan zidan aitak hirurogeita hamahiru ume jaio zirela etxe hartan.
|
|
|
Gorpuak Doneaneko sailetan lurperatzeko agindua eman zuen txapelokerren buruak. Beste laido bat gehiago
|
etxe
hartakoen kontra. Baserri hura begitan hartua zuen piztia hark, ez jakin zergatik.
|
|
2022
|
|
|
Extremaduratik Euskal Herrira ezagunen bat etortzen zenean, lehendabiziko geltokia beti ganbarako etxea izaten zen. Zenbat jende ez ote zen pasatuko
|
etxe
hartatik!
|
|
|
Etorri zen gizon hura eta joan ginen Elizondora. Han lo egin, etxe eder batean oso euskaldunak ziren
|
etxe
hartakoak, eta hurrengo egunean, goizean goiz, Urdazubira abiatu ginen.
|
|
|
Milaren baitan gero eta argiago gauzatu zen helburu berria:
|
etxe
hartatik lehenbailehen joatea, bere buruaren jabe izateko gisan. Gakoa esku tartean zeukan, ikasteari lotu eta bizitza bere modura eramateko baldintzak bete bezain laster, aire!
|
|
|
Egoeraz jabetzen hasi zen Eñaut. Bietako bat
|
etxe
hartatik ez ateratzea gerta zitekeen, baita biak ez ateratzea ere. Arnasa sakon hartu, kutxa poltsikoan sartu, eta portalerako bidea hartu zuen.
|
|
|
Denak desagertu dira
|
etxe
hartatik.
|
|
2023
|
|
|
Ez ninduten zirikatu, ez ninduten itaundu, ez nintzen aztertua, miatua, ikertua sentitu. Berriz itzultzeko gogoarekin irten nintzen
|
etxe
hartatik. Deseroso sentitu nintzen une bakarrak ez ziren Alexen senideen errua izan, nireak baizik.
|
|
|
Hurrengo egunean, esnatu bezain pronto atera nintzen
|
etxe
hartatik. Ez nuen ohaidea esnatu.
|
|
|
Rozina eta Brinovc en etxean ondo jaten zen, inoiz ez zen goseak irteten haien etxetik. Rozina ez zen batere narrasa, haren janaria gozoa zen, hura ezagutzen zutenak gustura irteten ziren
|
etxe
hartatik; izebekin ikasi zuen sukaldean; hasieran ez zuen oso gustuko, baina laster ohartu zen jendea zoriontsu egiteko sukaldean ondo jardutea zela onena; sabelak beterik hobeto egiten zuten lan, are gehiago ahalegintzen ziren. Adierazitako modu hartan egiten zuten uxuala, eta destilazioa nola hobetu pentsatzen zuten.
|