|
2009
|
|
|
Hasiberriak lelopean hasi dugu kritika eta ezagutzara doan bidaia hau. Gaiaren aukeraketa ez da halabeharrez
|
etorri
, bizi dugun egoeraren isla bat egiteko borondatetik baizik. Eta gauzak deskribatzeko, hau da, laginaren aukeraketa egiterakoan, erreferentziazko eredu bat izatea erabilgarria da oso.
|
|
|
izatetik eraikuntza prozesuko irudi xume bat (hala ere garrantzi handikoa) izatera igaro da. Aldaketa hau gutxika
|
etorri
da, eta eskariak ugaltzeak zerikusia izan du. Kontrol Teknikoko Bulegoek (KTB) arkitektoaren kontrolean mugapen izugarria ezarri dute, aseguru etxeen mandatuan.
|
|
2010
|
|
|
Gure inkontziente kolektiboan ezarri al da honako ekuazioa: lurzorua berdin
|
etorri
beharreko aberastasuna?
|
|
|
Xabier Unzurrunzaga Dubaitik
|
etorri
berria zen elkarrizketa egin genu en egunean. Hango esperientziatik ere ikaskuntzak jasotzeko asmoz joan da.
|
|
2012
|
|
|
Politika eta energia baliabideak eskutik
|
etorri
dira, eta sarri gizarte edo mundu eredu baten adierazgarri izan dira. Herman Sörgel arkitekto alemanak, adibidez, Paneuropa edo Atlantropa proiektu utopikoa aurkeztu zuen 1920an.
|
|
|
Asmatuko duzue zein den hurrengo pausoa, noski. Tentsiogatazka hauek hirigunean gertatzen zirenez gero, autoritateek esku hartu zuten eta horrekin batera
|
etorri
ziren zentsura eta debekuak. Hiria arautzen duten botereek, zenbaitek kapitalista eta kontrolatzailea izendatzen dituztenak?
|
|
2013
|
|
|
Zarautzeko hondartzaren ospea, euskal kostaldeko hainbat kasutan bezala, emakume baten eskutik
|
etorri
zen. Errege familia bateko emakume baten eskutik, izan ere.
|
|
2014
|
|
|
Eskuz lortu dudan problemaren emaitza begiratzean baliteke kalkuluak eskuz egin izanagatik poz berezi bat sentitzea. Eta honetan dihardugun gehienok, bizitzan gutxienez behin, elementu kopuru txiki bati dagokion emaitza eskuz lortu dugu, eta ondo egin dugun ziurtatzeko ordenagailuak eskaini digun emaitzarekin konparatu dugunean eta emaitzak bat
|
etorri
direnean poz hori sentitu dugu. Kalkulu erraldoi hauetan egindako akats txiki txiki batek emaitza zuzena ez lortzera eraman gaitzakeenean, nik nahiago dut deribatu partzialeko ekuazioen ebazpena makinaren esku utzi eta problemaren definizioa eta emaitzen interpretazioa izatea nik eskuen laguntzaz eta buruaren laguntzaz egingo ditudanak.
|
|
|
Autoeraikitako eta ekologikoa zen etxe baten proiektuak joan
|
etorri
asko izan zituen hasi aurretik. Ikerrek jada urte batzuk zeramatzan bizi aukera ezberdinak baloratzen (non, noiz, etab.) eta proiektu hau hasi aurretik autoeraikuntza eta bioeraikuntzari buruzko ikastaro batzuk egin zituen, lagun batzuei beraien etxea egiten lagundu zien eta bidaiatuz munduko leku ezberdinetako tradiziozko eraikuntzak ikusi zituen.
|
|
2015
|
|
|
Izan ere, ohitura hori Donostian erregetzak uda pasatzen zuenean indartu zen (Larrinaga, 2003). Zehazki, 1845 urtean
|
etorri
zen lehenengoz Isabel II (Segurola, 2013; Galarraga eta Unzurrunzaga, 2002: 141).
|
|
|
«Lekua hartu, plazan sartu. (?) Plaza erdira
|
etorri
eta lekuaz jabetu. (?) Euskara plaza publikoan jokatzen da, eta plazaren izaera publikoa euskaran» (Agirre, 2015).
|
|
|
Nire etxe barruko «errepublika independentean» (pedagogikoki oso «herrikoia» den Ikea marka mundialaren publizitateak maltzurki dioenez, isolamenduaren eta masa kontsumoaren arteko diskurtso interesatua erabiliz) daukadan intimitatezko eremu pribatuaren eta inguratzen nauten horma hauez kanpoko mega supermerkatuetako espazio publiko erraldoien tartean mugitzen garen honetan (hirietako alde zaharrak ere «parke tematiko» bihurtu diren egunotan, kupula jartzea besterik ez zaie falta edozelako merkataritza gune homologatu iruditzeko), flaneur baten antzera, logelatik sukaldera, sukaldetik egongelara3, egongelatik igogailura, igogailutik atarira, ataritik kalera, kaletik plazara, plazatik hondartzara, hondartzatik tabernara, tabernatik elizara, elizatik ospitalera, ospitaletik zinera, zinetik supermerkatura, supermerkatutik mendira, eta menditik bueltan logelara, Hiria eta Paisaia kategoriak zalantzatsu elkarrekin lotzen dituzten bidezidor txirikordatuetan zehar? etengabeko joan
|
etorri
alderantzikagarri honetan, graduzkoa den soka kategorial batean kateaturik aurkitzen ditugu hemen ukitu nahi ditudan hiru esparruak: eliza, frontoia eta merkataritza gunea.
|
|
|
Hiriaren ulermen taxonomiko orokor baterako, honako hiru eskema topografiko eratu ditugu: ...ratua/ Profanoa» parea marrazten dute (analizatuko ditugun bi ereduen grafiko gisa), eta hirugarrenak «Publikoa/ Pribatua» alorra gehitzen du geometria bertikal baten besoan, aurkibide gurutzatu perpendikularrean, jakin arren bikote bakoitzak, fenomenologikoki, batak bestearen lekua har dezakeela (kasuistika amaigabea da, baina koordenatu zehatz batzuk zirriborroan, izaera sakratua goi partetik
|
etorri
da betidanik, zeru aldetik; aldiz, profanoaren ekosistema naturalak lurrean izan ohi ditu erroak), goia/ behea eta ezkerra/ eskuina dimentsioak elkarrekin trukatuz (paperean, grafikoak bi dimentsio ditu, baina espazio fisikoa hirukoa da, noski, diagonalak ere sortuz). Esaten ari garenaren lurzoruan oinak jartze alde, neuk bizi izan ditudan bi esperientzia aipatuko ditut:
|
|
2016
|
|
|
Noiztik ote zeuden haren etxe gaineko baratzeak, Kontxa pasealeku azpiko merkatuak edo Atotxa dorreko txirrista? Une batez Orson Wellesen Munduen Gerra irratsaioa
|
etorri
zitzaidan burura.
|
|
|
«Kapitala behar dugu, kapitalik gabe kulturarik ez, kultura gabe jainkosarik ez, jainkosarik gabe mitorik ez, mitorik gabe herririk ez. Ados gaude, ez gara sorkuntzaz eta abangoardiaz hitz egitera
|
etorri
, gu geure herriaz geure kapitalaz mintzatzera gatoz».
|
|
|
Hezkuntzaren historian zehar pedagogiaren ikuspegia eta praktika lotuta egon da espazioen eta denboren ikuspegiarekin. Horren adibide, Leintz bailarako Arizmendi ikastolaren eskutik Euskal Herrira
|
etorri
berria den «Konfiantzaren Pedagogia» izeneko hezkuntza ikuspegia.
|
|
2017
|
|
|
|
etorri
kultural bertokoekin; zeinaren deskubrimendual<
|
|
|
Ilara amaigabeak ekidin ziren espazio eta denbora erlazionatzen zituen nolabaiteko ekuazio bat aplikatuz. Baina konponbide horrek ez zien erantzuten garai berrietan sortu ziren mugimendu eta identitate desberdinei (queer, hirugarren generoa, generorik gabe definitzen ziren pertsonak, etab.). Binarismoa baztertu eta komun komunen sorrera
|
etorri
zen, gaur egun ezagutzen ditugun bezala. Tartean etorri ziren tradizionalki gorputz/ rol maskulinoak ez zirenen beharretara egokitutako instalazioak:
|
|
|
Baina konponbide horrek ez zien erantzuten garai berrietan sortu ziren mugimendu eta identitate desberdinei (queer, hirugarren generoa, generorik gabe definitzen ziren pertsonak, etab.). Binarismoa baztertu eta komun komunen sorrera etorri zen, gaur egun ezagutzen ditugun bezala. Tartean
|
etorri
ziren tradizionalki gorputz/ rol maskulinoak ez zirenen beharretara egokitutako instalazioak: umeak aldatzeko zona egokiak, hilerokoa zuten gorputzei egokitua?
|
|
2018
|
|
|
Iritsi zen momentu bat Sexty Sexerrren bideoklipa batzuk egin nituela eta gerora
|
etorri
direnak oso natural egin ditut. Irudia eta musika beti oso elkarrekin ulertu ditut.
|
|
|
Historian zehar itsasora begira eta gero industrializazio sakona fase ezberdinetan bizi izandakoa. Beti kapitala kanpotik
|
etorri
izan da jarduera ekonomikoa garatzera, eta guk bertako biztanleok, erabaki gutxi hartzeko aukerarekin, testuinguru horretan lan egin izan dugu. Gure ingurune soziala, harremanen sarea, espazioa, lurraldea, ekonomia horren beharretara egokitzen joan dira.
|
|
|
Boterea gorputzen desioaz eta botereaz jabetu da, eta horren adierazle da euskal geografia osoan dauden event en kopuruaren loraldia. Esan daiteke gaur egun Lurralde Antolamendurako Artezbide berrien beharra dagoela, berandu
|
etorri
eta beharrezkoak direnak. Horietan event en eragina neurtu edo mugatu beharra dago, eta etorriko direnak aurreikusteko, edo sortu diren egoerak konpontzeko.
|
|
2019
|
|
|
Atun gehiena Gineako golfoan eta Ozeano Indikoan arrantzatzen dute. Joan
|
etorri
horien ondorioz, merkataritza erlazio berriak sortzen dira. Harrigarria badirudi ere, Madagaskarrek kontsulatua du Bermeon (2 irudia).
|
|
|
Itsasontzi askoren petrolio isuriak1 edo Europan 70eko hamarkadaren hasieran petrolioaren krisiaren ondorioz bultzatutako energia nuklearraren aldeko politikak besteak beste. Erreakzioak ere, alde askotatik
|
etorri
ziren; beste askoren artean azpimarragarrienak, 1971n Greenpeaceren sorrera, urte berean WWFrena (World Wide Fundation) edo 1972an Nazio Batuen ingurugiroaren zaintzarako programa (UNEP).
|
|
|
Bere azpian dena lehen bezala zegoen: Artozki herria, ibaia, zelaiak, Usozko presa txikia, ur jauzia, «peñón» deitzen genion harkaitza, zubi zintzilikaria, errepidea, Itoitz herria? Geroago besteen ametsak
|
etorri
ziren: A k urtegiaren presa birrintzeko ekintzekin amesten du maiz, N k eta K k haiengana olatu izugarri bat datorrela amets egin dute.
|
|
|
Muntatzerakoan «iceberg» izendatu ditugu enborra urperatuta duten zuhaitz hauek, goiko partea bakarrik ikusten badugu ere, ur azpian zegoen lurraren aztarnak direlako. Cesar Soutok eta Luis Avilesek zuzendutako Os días afogados (2015) filma
|
etorri
zait burura. Galizian urtegi baten inguruan egindako dokumentala da.
|
|
|
Arkitektura zein hirigintzaren ikerketari buruz ari garela, momentuan gauzatzen ziren puntako adierazpen artistiko zein teknologikoei so egitea garrantzizkoa da; arkeologiak eta Ponpeiaren aztarnak 1748an topatzeak XVIII. eta XIX. mendeetako hiria zein arkitektura zeharo baldintzatu zuten; ingeniaritzaren garapena eta airetiko argazkigintza hirigintza modernoaren hastapenekin batera
|
etorri
ziren XX. mendearen hasieran; mass media kultura eta telebistaren lengoaiak City Beautiful edo New Urbanism mugimenduekin bat etorri ziren.
|
|
|
...n teknologikoei so egitea garrantzizkoa da; arkeologiak eta Ponpeiaren aztarnak 1748an topatzeak XVIII. eta XIX. mendeetako hiria zein arkitektura zeharo baldintzatu zuten; ingeniaritzaren garapena eta airetiko argazkigintza hirigintza modernoaren hastapenekin batera etorri ziren XX. mendearen hasieran; mass media kultura eta telebistaren lengoaiak City Beautiful edo New Urbanism mugimenduekin bat
|
etorri
ziren.
|
|
|
Komikiari bufoiaren papera eman zaio, nahiz eta hiri modernoaren sorrera eta komikiarena batera
|
etorri
, zenbait egilek adierazi nola (Ahrens, Meteling, 2010), hiri modernoa AEBko XX. mendearen hasierako metropoli gisa ulertuta. Aldi berean gauzatu zen erditze hori berriki sortu zen klase sozial batentzako arte bezala uler daiteke, hiri proletarioa.
|
|
2021
|
|
|
Lehenenik eta behin azaldu dezagun, besteak beste, jabetza pribatua, familiaren ulermen mugatua edo intimitatea kontzeptuak oinarri dituen gizartean bizi garela. XVII. mendean, etxebizitza feudal kolektibotik familia bakarreko etxebizitzara pasatzean, Wiltold Rybczynsky ren Home A Short History of an Idea (1986) liburuan azpimarratzen den antzera, pribatutasun domestikoaren beharrak ondoren
|
etorri
ziren etxerako edozein hobekuntza teknikok baino era sakonagoan aldatu zuen etxearekiko ulermena.
|