|
2002
|
|
|
Halako suertez, non harako maxima hura baitzuten hartua arau gisa: ezer
|
esan
baino lehen pentsa ezazu bi aldiz esan beharrekoa: beraiek bezalako gazte batzuentzako hitz zuhurrak, beren eguneroko bizikidetzan –are gehiago neguko egun luze eta gau are luzeagoetan– fruitu onak eman zizkietenak, aldez aurretik ulertu balute bezala nekez iraun zezakeela begirunerik gabeko maitasunak.
|
|
|
" Zer du, bada, Tatianak, nik eman ezin dizudana?", azkeneko momentuan isilik geratuko bazen ere: ezer
|
esan
baino lehen pentsa ezazu bi aldiz esan beharrekoa.
|
|
2003
|
|
|
Zuek, ertzaintza osoa mobilizatuta ere, ez zenuten inoiz harrapatzeko itxurarik. Bere azken nobelek zerbait hutsala, alferrikakoa zutela ohartu zen zuek, kritikariok, ezer
|
esan
baino lehen; bere burua imitatzen hasia zegoela eta nitasun berri bat asmatu behar zuela erabaki zuen, jendeak lehen egunean bezala irakur zezan, eta horretarako ez zuela bere burua hiltzea beste biderik. Bere aitzindariak bezalaxe, benetako Romain Garyk bezalaxe, gezur handi baten gainean, iruzur baten inguruan eraiki nahi zuen bere ahots berria:
|
|
2005
|
|
|
Burua mugitu nuen behera eta gora bizpahiru aldiz ezer
|
esan
baino lehen.
|
|
2007
|
|
|
Ez niri horrela begiratu gero. Entzun esan behar dizudana, ezer
|
esan
baino lehen, ezezko borobila eman baino lehen. Negoziatu daiteke, noski.
|
|
2008
|
|
|
Arriskutsua dela dio. Atzean eseri naiz, segurtasun aulkian, eta uhala lotu dut amak
|
esan
baino lehen.
|
|
2009
|
|
|
Telebistari begira hitz egin zuen, eta bukatzean niregana zuzendu zuen begirada une batez, baina nik ezer
|
esan
baino lehen platerera makurtu zuen. Patata frijituak, arrautza frijitu parea eta ogi muturra.
|
|
|
Turbante handinahia jarrita zeukan buruan, truko alferrak egiten zituen. Ikusleetako bat eskatu zuenean, benetan arriskutsua zen proba magikoa egiteko, Sarak pistara egin zuen salto, nebak ezer
|
esan
baino lehen.
|
|
|
Eta dudaren bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala: lehen Domingoren atzetik ibili behar izaten genuen, bazkalorduan atzeratzen zelako, edo koilara ezkerrarekin hartzen zuelako, eta orain, hementxe dugu, puntual puntual beti, eskuin eskua koilarari helduta; lehen atzetik ibili behar genuen, estudiatzeko eta estudiatzeko, eta orain, aldiz, aurrea hartzen digu, guk ezer
|
esan
baino lehen liburua zabalik; lehen gelako azkenetakoa zen, erditik atzerako postuak ateratzen zituen behintzat, matematiketan ia beti eskas, eta orain klaseko hirugarrena da, eta matematikak aprobatu egiten ditu? 7 bat ere atera ez zuen, bada, aurreko kalifikazioetan!; lehen elizan distraitua egoten zen noiznahi, hamaika kaskarreko jasoa da horregatik, eta orain, ikustekoa da nola egiten duen otoitz, bere baitan bildurik; baina gehien hunkitu nauena, lehengo astean (ostiralean, oker ez banago) Gabinorengatik egin duena da, arestian ikusi baitizkiot oinetako zauriak, ia sendatuak dituenak, bai, baina nik diot:
|
|
|
halako zerbait izan behar zuen, gizonak, jarraian, toxa atera eta zigarreta bat biltzeari ekin baitzion; anartean, aldameneko mahaiko atsoek barre txiki konplizeak egiten zituzten, baita begirada iheskorrak zuzentzen ere, Txarorentzat iraingarri zitezkeenak; gero, gizonak zigarreta piztu, xurgada bat eman, eta berehala eman zion zigarreta Txarori; zergatik, baldin eta Txarok berea bazuen eta erretzeko erdia falta bazitzaion?; galdera hark, baina, bazuen erantzunik, bi zigarretak bereganatu ondoren kea ateratzeari ekin baitzion korukideak, batean bati eta bestean besteari; jokaldi hartan irabazi zuen, antza, bi mahaien artean piztutako lehia, bi atsoen barre txikiak amorru handi bihurtu baitziren segidan: hain zen handia haien amorrua eta hain begi bistakoa, non zutik jarri eta alde egitea erabaki baitzuten, ez Txarori zerbait
|
esan
baino lehen, jakina, bi atsoetan menderatzailea zirudienak hartarako ardura hartuta; inguruabarrak kontuan hartuta, kioskoaren eta mahaien artean zegoèn distantzia, alde batetik, eta mahaikideek zerabiltèn tonua, bestetik?, Adak nekez entzun zezakeen eztabaida hartatik ezer, baina emakumeak oihuka hasi eta orduantxe hasi zen zerbait entzuten, beharbada, lotura gabeko oihuak, halere, hots batzue...
|
|
|
Erantzun dio Musonek Datosek ezer
|
esan
baino lehen. Isilik geratu da Drava.
|
|
|
halako zerbait izan behar zuen, gizonak, jarraian, toxa atera eta zigarreta bat biltzeari ekin baitzion; anartean, aldameneko mahaiko atsoek barre txiki konplizeak egiten zituzten, baita begirada iheskorrak zuzentzen ere, Txarorentzat iraingarri zitezkeenak; gero, gizonak zigarreta piztu, xurgada bat eman, eta berehala eman zion zigarreta Txarori; zergatik, baldin eta Txarok berea bazuen eta erretzeko erdia falta bazitzaion?; galdera hark, baina, bazuen erantzunik, bi zigarretak bereganatu ondoren kea ateratzeari ekin baitzion korukideak, batean bati eta bestean besteari; jokaldi hartan irabazi zuen, antza, bi mahaien artean piztutako lehia, bi atsoen barre txikiak amorru handi bihurtu baitziren segidan: hain zen handia haien amorrua eta hain begi bistakoa, non zutik jarri eta alde egitea erabaki baitzuten, ez Txarori zerbait
|
esan
baino lehen, jakina, bi atsoetan menderatzailea zirudienak hartarako ardura hartuta; inguruabarrak kontuan hartuta –kioskoaren eta mahaien artean zegoèn distantzia, alde batetik, eta mahaikideek zerabiltèn tonua, bestetik–, Adak nekez entzun zezakeen eztabaida hartatik ezer, baina emakumeak oihuka hasi eta orduantxe hasi zen zerbait entzuten, beharbada –lotura gabeko oihuak, hale...
|
|
|
Eta dudaren bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala: lehen Domingoren atzetik ibili behar izaten genuen, bazkalorduan atzeratzen zelako, edo koilara ezkerrarekin hartzen zuelako, eta orain, hementxe dugu, puntual puntual beti, eskuin eskua koilarari helduta; lehen atzetik ibili behar genuen, estudiatzeko eta estudiatzeko, eta orain, aldiz, aurrea hartzen digu, guk ezer
|
esan
baino lehen liburua zabalik; lehen gelako azkenetakoa zen, erditik atzerako postuak ateratzen zituen behintzat, matematiketan ia beti eskas, eta orain klaseko hirugarrena da, eta matematikak aprobatu egiten ditu... 7 bat ere atera ez zuen, bada, aurreko kalifikazioetan!; lehen elizan distraitua egoten zen noiznahi, hamaika kaskarreko jasoa da horregatik, eta orain, ikustekoa da nola egiten duen otoitz, bere baitan bildurik; baina gehien hunkitu nauena, lehengo astean (ostiralean, oker ez banago) Gabinorengatik egin duena da, arestian ikusi baitizkiot oinetako zauriak, ia sendatuak dituenak, bai, baina nik diot:
|
|
2012
|
|
|
Munduan den nire etsairik handiena ekarri eta esango balidate, egin nahi duana honi?, seguru nago poxpolo bat piztu eta bere behatz muturrera gerturatu eta. Ai!?
|
esan
baino lehen erretiratuko nukeela. Nola da posible norbaitek horrelako sufrimendu bat diseinatzea, haren bidetik ez bazoaz oinaze horretara kondenatuko zaituena?
|
|
|
Gero arte orduan, esan zuen Sylviek presaka. Andreasek agur
|
esan
baino lehen eten zuen deia.
|
|
2013
|
|
|
Paulak ez zuen ulertzen, eta mila itaun zituen buruan; berak ezer
|
esan
baino lehen, ordea, beste itaun bat egin zion Pedrok:
|
|
|
Denak kontura zitezkeen, hartara jarriak baleude, zelan Pedro, lehen berba
|
esan
baino lehen, hirukoteko gizon bati begira ipini zen, baita zelan, esaldia amaitu ahala, aitari so egin zion ere, honen kontsentimendua edo bilatu nahian; honek, ordea, begiratu funditzaile bat jaurti zion, Pedro, pertsona heldu bat zen, azken batean, karrera amaitu berria zuena!, beste iruzkin bat egitera bultzatu zuena:
|
|
|
Paulak ez zuen ulertzen, eta mila itaun zituen buruan; berak ezer
|
esan
baino lehen, ordea, beste itaun bat egin zion Pedrok:
|
|
|
Denak kontura zitezkeen, hartara jarriak baleude, zelan Pedro, lehen berba
|
esan
baino lehen, hirukoteko gizon bati begira ipini zen, baita zelan, esaldia amaitu ahala, aitari so egin zion ere, honen kontsentimendua edo bilatu nahian; honek, ordea, begiratu funditzaile bat jaurti zion, Pedro –pertsona heldu bat zen, azken batean, karrera amaitu berria zuena! – beste iruzkin bat egitera bultzatu zuena:
|
|
2014
|
|
|
Niri tokia egiteko, altxatu eta aurreko aulkian zeuden kirol poltsa eta gabardina kendu zituen. Nik ezer
|
esan
baino lehen, galdetu zidan:
|
|
2016
|
|
|
Berehala aitortzaren momentua ailegatu zela sumatu nuen eta bere eskua tinko harturik, gozoki, pasaiatzen hasi ginen. Ezer gehiagorik
|
esan
baino lehen, boz hori arras gaiztoa iruditzen zitzaidala esan nion, hain ozena zenez, arkeriaz jandako izaki batena izan behar zuela ere luzatu egin nion. Irriño bat jalgi egin zitzaion, berak ongi baitzezaguen gizon horren misoginia, eta ene orbanari fereka ezti bat emanez, zuhaitz baten itzal azpian jarri ginen, biok, biluzirik.
|
|
|
Ebak ezer
|
esan
baino lehen eta aurrea harturik, gizon haren boza berriz indarrez hasi zitzaigun. Lehen aldiz, eta erdiikaratuta, arreta osoz haren hitzak aditu nituen, Ebak, iduriz, jadanik ezagutzen zituenak, eta Adan nintzela kontuan hartu nuen, munduko lehen gizona eta ondoan neukan laguna, Eba, ene emazte ohia.
|
|
|
Boluntarioak ziren apika. . Guten tag, ein ticket, bitte??, eskatu zion alemanez, beste edozer gauza ingelesez
|
esan
baino lehen. Ez zekien alemanez hitz egiten, baina atzerritarrek hitz pare bat Goetheren hizkuntzan esatea, lurralde germaniko guztietan asko eskertzen zuten gauza zela iruditu zitzaion beti, eta askoz adeitsuagoak izaten ziren horrela.
|
|
2017
|
|
|
doi doia galeriara jaistera abiatu zenean, herriko popea ikusi zuen, aita Stefanos, mando baten gainean trostan joaki inguruko komentu bateko serora hil hurran bati elizakoak ematera. Zorionez, popeak ezer
|
esan
baino lehen Zorbak astia izan zuen bere bularrari hiru aldiz tu egiteko, begizkoa uxatzearren.
|
|
|
Begoña eta bion artean ez ditugu gauzak
|
esan
baino lehen pentsatzen, bota egiten ditugu, batzuetan bere gordinean, gehienetan ez pentsatzeak dakarren zentzugabekerian. Jonekin desberdina da.
|
|
|
Hitzorduez gainezka du aste osoa eta pazienteen oharrak berrikusi behar ditu. Denbora batean haietako bat izan nintzen, ni ikusteari utzi nahi ziola
|
esan
baino lehen. Urtebete inguru.
|
|
|
Eta berak lehenengo hitza
|
esan
baino lehen, taldeko norbaitek ezagutu egin du, berarengana gerturatu da bere burua aurkeztuz, belarrira hitz egiten hasi dira tabernako musikaren bolumena aitzaki. Barre eginarazi diote elkarri.
|
|
2018
|
|
|
–Ez genuen oraindik urratsik egin, eta herri osoa gainean genuen jada: gure kontrako lehen gutuna udalbatzaren aurretik izan zen, ia ezer
|
esan
baino lehen. Erreakzioak eraman gintuen posizioa hartzera, ordurako ondorioak jasaten ari baikinen?.
|
|
|
Inork ez ziola uraren hotz-beroarekin nik bezala asmatzen esaten zidan, eta hori esatean batzuetan eskugainarekin laztan arin bat ematen zidan masailean, oheko arropak kendu eta bainuontzian sartu aurretik. Beste batzuetan, biluzik gelditzen zenean ea zer itxura hartzen nion galdegiten zidan, eta barre egiten zuen nik ezer
|
esan
baino lehen. Nik jantzita dotoreagoa ikusten nuela esaten nion, halaxe iruditzen zitzaidalako.
|
|
2019
|
|
|
Etxeko atea ireki eta garbigailua barrundatzen dut martxan. Hasperen egin, eta bat bi hiru kontatu, ezer
|
esan
baino lehen, Uxueri agindu bezala. Atea itxi eta urratsa barruan ematen ari naizela ikusten dut nire koinata, sukaldetik bere logelarantz ihesi, burumakur.
|
|
|
Burua niregana okertu eta begira gelditu zitzaidan ezer
|
esan
baino lehen. Haserre zirudien.
|
|
|
Arantzak irribarre egin zion, ez duzu hori egin beharrik?
|
esan
baino lehen. –Badakit, badakit, baina prezioak begiratzen ibili naiz eta ez da garestia izango, udan eski estazioak erdi hutsik daude, beraientzat behe denboraldia da?.
|
|
|
Bi segundoz, Raimundo Silvak pentsatu zuen mandatua jaso ez zuelako itxurak egitea, baina azkenik, hirugarren segundoa agortu eta gero, esan zuen, Bai, Beraz ondorioa da deitu didazula beste erremediorik ez zenuelako, neronek deitu bainizun, Nahi duzun ondorioa atera ezazu, zure eskubidea da, baina ohartu zaitez nik telefonistari eskatu niola zenbakia, eta hala egin banuen ez zen izan telefonoa sakelan gordetzeko ez dakit noiz arte, ez dakit zeren zain, Ez dakit zeren zain horren zain gelditu zinen, Arrazoia beste bat izan da, Zein, Kemen falta, besterik gabe, Zure kemena, nonbait, ahotan hartzea gorrotatzen duzun zuzenketa hartako gertaera hartan ahitu zen, Begira, zer moduz zauden osasunez eta hobe zaitezen opatzeko deitu dizut, bakarrik, Eta ez al duzu uste garaia dela galdetzeko ea zergatik deitu nizun nik, Zergatik deitu zenidan, Ez dakit tonu hori atsegin zaidan, Garrantzia dutenak hitzak dira, ez tonua, Zuzentzaile lanbidean duzun eskarmentuak hitzak tonurik gabe ez direla ezer erakutsiko zizula uste nuen, Idatzita dagoen hitza hitz mutua da, Irakurketak ematen dio tonua, Buruz irakurtzen ez bada behintzat, Baita buruz irakurtzen denean ere, ala uste al du Raimundo Silva jaunak garuna organo isila dela, Ni zuzentzaile bat baizik ez naiz, zapatariak egiten duena egiten dut nik ere, alegia, zapataz baizik ez arduratu, nire garunak jakingo du nitaz, baina nik ez dakit ezer nire garunaz, Hori komentario interesgarria, Oraindik ez duzu nire galdera erantzun, Zer galdera, Zergatik deitu zenidan, Orain ez dakit esateko gogoa ote dudan, Ni ez naiz koldar bakarra, antza, Ez dut uste koldarkeriaz hitz egin dudanik, Kemen faltaz bai, ordea, Ez da gauza bera, Txanpon bateko aurkia eta ifrentzua ezberdinak dira, baina txanpona beti bat eta bera da, Kemena alde bakarrean da soilik, Ez dut elkarrizketa hau ulertzen, eta uste dut eten behar dugula, gainera ez da oso zuhurra, ez da ahaztu behar gaixo zaudela, Zinismoak ez dizu ongi ematen, Ez naiz zinikoa, Badakit, beraz ez zaitez ibili itxurak egiten, Benetan, uste dut honezkero ez dakigula zer esaten ari garen, Nik ederki asko dakit, Orduan azal iezadazu, Ez duzu azalpen beharrik, Auziari itzuri egiten diozu, Zeu zara auziari itzuri egiten diona, zeure buruaren atzean ezkutatzen zara, jadanik badakizuna nik esatea nahi duzu, Mesedez, Mesedez zer, Hobe dugu gauzak bere horretan uztea, elkarrizketa hau gaizki ulertu bat da, ia, Zuk alde horretara bultzatzen duzulako, Nik, Bai, Oso oker zaude, niri gauzak garbi ulertzea gustatzen zait, Orduan garbi mintza zaitez, esadazu zergatik zaren oldarkorra nirekin hitz egiten duzunean, Ni ez naiz oldarkorra inorekin, ez daukat kualitate moderno hori, Nirekin oldarkorra zara, zergatik, Ez, ez naiz, Oldarkorra zara nirekin elkar ezagutu genuen egunetik, ahaztu baduzu gogoraraziko dizut, Zirkunstantziak, Baina zirkunstantziak gero aldatu egin ziren, eta oldarkortasunak iraun zuen, Barkatu, nire asmoa ez da hori sekula izan, Orain neronek eskatu dizut, mesedez, alferreko hitzik ez erabiltzeko, Isildu egingo naiz, Ba, begira, deitu nizun bakarrik sentitzen nintzelako, lanean ari ote zinen jakin minez nengoelako, zuk niri senda nendin opatzea nahi nuelako, Maria Sara, Ez ezazu nire izena modu horretan esan, Maria Sara, zu nire gustukoa zara, isilaldi luzea, Egia al da hori, Egia da, Kostatu zaizu, bada, esatea, Eta agian ez nizukeen sekula esango, Zergatik, Ezberdinak garelako, mundu ezberdinetakoak garelako, Zuk zer dakizu ezberdintasun horietaz, gure artekoez eta gure munduez, Irudikatu egiten dut, eta ikusi, eta ondorioak ateratzen ditut, Hiru eragiketa horiek egiara eraman dezakete, baina baita okerrera ere, Bai, hala da, eta okerrik handiena, une honetan, nire gustukoa zarela esatea izan da, Zergatik ...rixe, Demagun ezkonduta nagoela, edo nolabait konprometitua, horrek galaraziko al luke ni zure gustukoa izatea, Ez, Eta ni ezkonduta banengo edo beste inolako konpromisorik baneuka, uste duzu horrek galaraziko lukeela zu nire gustukoa izatea, horrek gertatu balu, Ez dakit, Orduan, esanda dago, nire gustukoa zara, isilaldi luzea, Egia al da hori, Egia da, Aizu Maria Sara, Esan, Raimundo, baina ezer
|
esan
baino lehen jakin behar duzu orain hiru urte dibortziatu nintzela, orain hiru hilabete eten dudala beste harreman bat, eta harrezkero ez dudala beste bat hasi, ez dudala seme alabarik, eduki nahi dudala, nire anaiaren etxean bizi naizela, telefonoa hartu duen emakumea nire koinata dela, eta zuk ez didazula azaldu behar nor den nire mandatua hartu zuen pertsona, badakidalako zure neskamea dela, et...
|
|
2020
|
|
|
Guardia zibilak ezpainak estutu zituen eta begirada hiltzaile bat bidali zion, barrurantz bihurtu eta ondoan zihoan agenteari zerbait
|
esan
baino lehen. Ez zen oso gozoa izango, autoa bizkortu eta aldendu zen modu latza ikusita.
|
|
|
Etortzen entzun ere ez nuen egin. Nire aurrean makurtu eta eskua izterrean jarri zidan ezer
|
esan
baino lehen.
|
|
|
Bazihoala esan berri zidan, eta nik, labana sartu izan balit bezala, amorruz eta minez erantzun nion, orain epelak esanez, orain erreguka, gera zedin, beste gau bat pasa zezan nire alboan. Baina botako nizkiokeen erdiak
|
esan
baino lehen isildu behar izan nuen. Ezin izan nielako malko lodiei eutsi.
|
|
|
Hasiera hasieratik jakin zuen amak bi haur zekartzala, medikuak berak
|
esan
baino lehen. Hala aitortu omen zion aitari.
|
|
|
" Beste hiri batera iritsi da Jainkoen Aita Mundu Honetan Edozein Gauza Egin Dezakeena, eta han ere, aurreko hirian bezala, norbaitek esan dio badakiela non dagoen bilatzen ari den morroi hila, baina, non dagoen
|
esan
baino lehen, haren alaba askatu behar duela. Kaskezur bizidun batzuek zeukaten bahituta, eta kaskezur horiei ziria sartuta, lortu du alaba askatzea.
|
|
2021
|
|
|
Ezetz
|
esan
baino lehen, azter dezagun proposamen hau, posibilitate eder batek merezi du aukera bat behintzat.
|
|
|
Bost urte igaro ziren senak Aliciari beste haur bat izateko prest zegoela
|
esan
baino lehen.
|
|
2022
|
|
|
Jonek ezpainak estutu eta eskuak jakaren patriketan sartu zituen ezer
|
esan
baino lehen.
|
|
|
Matiasek putz egin zuen aho irekiarekin ezer
|
esan
baino lehen.
|
|
|
Ederra dago, dohaike! Ezer
|
esan
baino lehen, beste zati bat ahoratzen du. Orduan bai:
|
|
2023
|
|
|
Udaltzaina lagun batzuekin zerbeza batzuk edaten ari zen barran. Anaia hurbildu eta, ezer
|
esan
baino lehen, burukada bat eman zion sudurra apurtuz eta lurrera botaz, eta lurrean zetzala saihetsetan ostikoka ibili zitzaion erabat eroturik. Lau gizon zailduk heldu behar izan zioten udaltzainaren paretik kentzeko.
|
|
|
Sekula irribarrerik egiten ez zuen gizon handi eta gogorra zen. Auzoan askok beldurra zioten, alboetara begiratzen zuten berari buruz ezer
|
esan
baino lehen. Eta Unaxi desagertu zen gauean horrelako beste eroaldi bat erne izan balitzaio?
|