|
2008
|
|
|
1830ean, Gernikako batzarretan berriz
|
ere
parte hartzeko ahaleginetan ibili zenean (esango dugu, bide batez, batzarraldi horretan euskara eskoletan bultzatzeko proposamena aurkezteko asmoa omen zuela), hurrengoa idatzi eta jaso zuen Ulibarrik bere gutunliburuan32 (azpimarra gurea da):
|
|
|
Egitekoak horiek izanik, argi dago lan-taldearen osaera bikoitza izan behar dela: bateko, Euskaltzaindiko ordezkariak bertan izan behar dira; eta, besteko, zuzenbideko adituek
|
ere
parte hartu behar dute. Horrela bakarrik berma daiteke emaitzarik onena erdiestea.
|
|
|
Aldaketa horietan, neurri ez txikian, Mikel Lasak eta Pello Zabaletak (azken honek soilik, omen, lehendabiziko bi edota hiru kapituluetan) izan zuten protagonismoa. Dena dela, Bitoriano Gandiagak
|
ere
parte hartu behar izan zuen aldaketa horietan guztiotan, aldaketen mamia azalgaitza baita, olerkariaren presentziarik gabe. Hiru> gizon> bakarka, beraz, Bitoriano Gandiagarena da, arrazoi eta ondorio guztiaz, nahiz eta Lasa zein Zabaletaren ekarpenak oso determinanteak izan.
|
|
|
–nik
|
ere
parte artu nai dut, bihotz bihotzez esker erakuste horre tan? (R.
|
|
|
Besteak beste, aipa dezagun oraindik erabiltzen den. Lhande? hiztegia, nahiz ez zuen harek lana bururaraino ereman ahal izan2 Euskaltzaindia n
|
ere
parte hartu zuen abantxu hastapenetik (1920), Zubereraren ordezkari gisa eta Euskera, Akademiaren agerkaria kudeatu zuen bi urtez. Bainan, lehenago aipatu beza la, bere obraren parte handiena frantsesez egin zuen.
|
|
|
Inoiz gaztelaniazko manifestu gisako testuetan
|
ere
parte hartu zuen, adibidez Euskaltzaindiaren izenean 1920an Alfonso XIII erregeari zuzendutako gutun irekian (euskararen aldeko neurriak eskatuz). Gutun hau osoki intelektualtzat har liteke zeren kultur prestigioan oinarrituz agintari bati herriaren aldeko neurriak eskatzen baitzaizkio, eta gainera prentsa bidez. Berezitasuna gutun indibiduala ez izatean dago, ez baitzuen Azkuek, bere izenean, edo euskaltzain desberdinek, beren izenekin, sinatu, baizik Euskaltzaindiak erakunde gisa.
|
|
|
10) 1902ko martxoan arazoa konpondu guran Arana, Campion, Guilbeau eta Adema elkartu ziren. Arana atzera egiteko prest egon zen, baina ez partehartze populista osoki baztertu eta adituen esku uzteraino, baizik gehienez
|
ere
parte hartze populista zertxobait mugatzea onartuz. Aranaren proposamenak ez zituen nahikoa asetu gainerakoak eta adostasun faltaz zein Aranaren kartzelaratzea tarteko, bertan behera geratu zen ortografia kongresua.
|
|
2009
|
|
|
–... Iruñeko Instituto euskal ikasguko ikasle dan Julia Fernández Zabaleta andere azkarraren itzalditxoa...?, ekitaldi horretan
|
ere
parte hartu zuen?... Katalina Elizegi euskal idazle jatorra dan anderearen itzalditxoa...?. Beraz, Euskaltzaindiko ekitaldi berean bi emakumeren hitzaldiak izan ziren 1923an.
|
|
2010
|
|
|
Mikel Lasa, Pakita Etxeberria, Karmele Atutxa, Tomas Uribe etxebarria, M. Carmen Garmendia, Lontxo Oihartzabal eta Xabier Mendiguren. Beste zenbaitek
|
ere
parte hartu zuen langintza horretan: Itziar Idiazabalen parte hartzea, esate baterako, garrantzi handikoa izan zen 1983 ingurutik aurrera:
|
|
2012
|
|
|
Sarrionandiak euskaraz sortu dituen arren, irakurleari, haiku? batzuen aurrean dagoela ohartaraztean, poema horiek japoniar hizkuntzarekin eta literaturarekin jartzen ditu harremanetan, eta, hein batean, poema horien sorkuntzan japonierak
|
ere
parte hartu duela iradokitzen du. Sorkuntzaren eta itzulpenaren arteko bereizketa ez ezik, hizkuntzen eta literaturaren artekoa ere lausoturik ageri zaigu, beraz, horrelako sorkuntza eta birsorkuntzetan.
|
|
2013
|
|
|
Somme, Verdun edota Andereen Bideko guduak. Azken bi horietan, euskaldunek
|
ere
parte hartu zuten. Euskaldunek hilabete anitz iragan zuten Andereen Bidearen inguruetan, 1914tik 1916 arte lehenik, eta 1917an gero.
|
|
|
Indar horrekin, irailaren 26an, ofentsiba handi bat hasi zuten Champagne eskualdetik Flandriaraino. 49 Infanteria Erregimentuak
|
ere
parte hartu zuen gudu hartan, Neuville sur Margival herrian, Soissonsen iparraldean. 18 Infanteria Erregimentua ere han inguruan ari zen gerlan.
|
|
|
Augustin Ithurbide. Baina hau ere ez da Eskualduna n idatzi zuen hura, hain zuzen, 1914ko irailaren 7an heldu baitzen gerla lekura; ordurako Charleroiko gudua bururatua zen, eta astekarian idatzi zuenak dio gudu hartan
|
ere
parte hartu zuela. Augustin Ithurbide, gainera, ez zen borroketan ibili, baizik eta administrazio militarreko langileen atalean.
|
|
|
Bestalde, arreta pixka bat jarri dugu jakiteko Eskualduna ko berriketariek nola aipatu zituzten 1917ko altxaldiak; alabaina, euskaldunek hilabete anitz iragan zuten eskualde hartan, eta Andereen Bideko 1917ko guduetan
|
ere
parte hartu zuten. Altxaldiak maiatzaren 20an hasi ziren, baina maiatzeko edo ekaineko zenbakietan ez zen gertakari haien aipamenik izan Eskualduna ko zutabeetan.
|
|
2016
|
|
|
Alfredo Etxabe, Bilboko Sociedad Coral zelakoan zuzendari zelarik, bere eginahalak eta bost egin zituen euskal giroa suspertzen. Honela hasi ziren, bere babespean, 1909 urtean Decrept, Euskalzaleen Biltzarrako presidente izan zenaren, eta Collin libretista eta musikagile Iparraldekoaren Maitena pastoral lirikoaren lanak, berak
|
ere
parte hartu zuelarik abestien hitz lauzko itzulpenean, hala nola errezitatuenean.
|
|
2019
|
|
|
d) Euskarazko egunkari bat sortzeko proiektuan
|
ere
parte hartu zuen Azkuek. Urumea egitasmoa zeritzonean?, 1920ko hamarkadaren hasieran. Euskararen batasunerako,, gipuzkera osotua?
|
|
|
Hurrengo bi urteetan, 1934an, Euskaltzaindiaren Laguntzalleak Deia aldizkaria kaleratu zuen elkarteak, Bilbon, hileroko maiztasunez lehenik eta bi hilabetetik behin gero. Martin Lekuonaz gain, Nazario Oleagak eta Damaso Intzak
|
ere
parte hartu zuten aldizkariko lanetan.
|
|
|
Idazle eta irakasle gisa euskararen batasunaren inguruko kezka zuten hainbat emakumek
|
ere
parte hartu zuten prozesu hartan, antza denez, bilera nagusietatik kanpo eta egindako lanaren behar adinako aitormenik jaso gabe bada ere: Marijane Minaberri, Janamari Malharin, Martxelin Arbelbide, Madalena Jauregiberri, Etxelet eta Jone Forkada ziren, uste denez behintzat, horietako batzuk.
|