|
2010
|
|
|
2.1 hizkuntza idelogia ofizialaz eta iritzi publikoaz ideologiak legeria baldintzatzen duela erran dugu, baina beste norabidean
|
ere
indarrean den legeriak idelogia eragin dezake. ausarta baldin bada, adibidez, indarrean den ideologia aldarazi dezake. oro har ideologia legeria bezain garrantzitsua da, garrantzitsuago behar bada. alabaina badakigu bozkatuak diren legeak ez direla beti aplikatzen edo partzialki, edo batzuetan batere. ideologiak aldiz ekintza bideratzen du, kontzienteki ala ez. ideologia ideia sistema gisa ulertu... uste dugu gobernuaren komunikazioaren bidez agertaraz dezakegula eta bai ere bere jardueren bidez. beraz, ministro deklarazioetan, gobernamenduak ofizalki galdetu dituen txostenean aurkituko dugu. ideologia horri maila nazionalean eragin soziala duten presio multzo ofizialenak gehi diezazkiogun, frantses akademiarena adibidez estatuaren ideologian eragin baitu. halere, azken hori gutxi gorabehera ofiziala izanik ere ez da estatuarena, baina bere eragina handia da iritzi publikoan eta herriaren ordezkariengan, hautetsiengan. ildo horretan, deputatuen eta senatarien ideologia estatuarena ez izanik ere garrantzitsua da ere bai, bereziki gehiengokoenak, haiek gobernuaren proposamenei segituz legea egiten baitute. erran behar lurralde honetan hizkuntza hauek baditugu:
|
|
|
• nazio izaera edo lurraldetasuna adierazten duten edukiek, Espainia, Nafarroa, edo Euskal Herriak presentzia indartsua dutela eztabaida honetan. euskara hizkuntza gutxiengotua izanik, bere normalizazioa edo erabilerari buruzko aipamenak baino
|
ere
indar handiagoa hartzen du lurraldetasunak berak. ezberdintasunak daude euskal eremuan argitaratzen diren egunkarien eta espainiakoen artean. espainiar prentsak, abc, el Mundo, la razon edo el pais’ek, indar gehiagoren lotzen dute euskara Espainiarekin eta baita gaztelania edo Pais Vasco bezalako edukiekin. el diario de noticias’ek berriz, Nafarroarekin lotzen du euskara bereziki. azken... Borondatea eta errespetua ere oso aipatuak dira, akordioaren premiarekin batera. baina badira ezberdintasunak espainiar eremuan ala euskal eremuan argitaratutako prentsaren artean. espainiar prentsak eta bereziki la razon eta abc egunkariek, euskara gehienbat indarkeriarekin lotzen dute, beste edozein jokabide, portaera edo bitartekoren gain. egunkari hauetan gehien aipatutako jokabidea izanik berau. bestalde, el Correo eta el diario Vasco egunkariek, eta indar gehiagorekin lehenak, espainiar prentsaren joera errepikatzen dute euskara indarkeriari lotuaz. orokorrean aipatzen diren bitartekoetan honelako banaketa bat ematen da:
|
|
|
...edo ezagutza edo izaerari lotzean ere. el diario Vasco eta el Correo berriz, pertsona edo errespetua bezalako edukiekin lotzen dute indar gehiagorekin euskara, baita ere Espainia, gaztelania edo Euskadi bezalako edukiekin ere. komunikabide ekonomikoei buruz berriz esan behar da euskara gehienbat Espainiarekin edo nazio eztabaidaren gaiarekin lotzen dutela, hezkuntzari buruzko erreferentziei baino
|
ere
indar gehiagorekin gainera. bitartekoei begira, artikuluetako edukiak bere osotasunean hartuta, erakundeek gure hizkuntzari buruz egin duten legedia edo hizkuntza hau normalizatzeko erabilitako diruak dira gehien aipatzen diren jokabide edo bitartekoak euskararen eztabaidan. nabarmena da baita ere, hizkuntzari eginiko erasoak edo hizkuntzaren inguruko eskaera edo errebindikazioek hartzen duten na... Borondatea eta errespetua ere oso aipatuak dira, akordioaren premiarekin batera. baina badira ezberdintasunak espainiar eremuan ala euskal eremuan argitaratutako prentsaren artean. espainiar prentsak eta bereziki la razon eta abc egunkariek, euskara gehienbat indarkeriarekin lotzen dute, beste edozein jokabide, portaera edo bitartekoren gain. egunkari hauetan gehien aipatutako jokabidea izanik berau. bestalde, el Correo eta el diario Vasco egunkariek, eta indar gehiagorekin lehenak, espainiar prentsaren joera errepikatzen dute euskara indarkeriari lotuaz. orokorrean aipatzen diren bitartekoetan honelako banaketa bat ematen da:
|
|
2011
|
|
|
XVIII.era arte bederen. Gero
|
ere
indarrean izan dugu diglosia, BizkaiGipuzkoetan eta
|
|
|
Baina k ere etxekotzat hartzen da hainbatean, une batetik aurrera: ...islokazio fisiko bortitz mingarriak eragindakoak) ahaztuz joaten dira urteekin. zer esanik ez mendeen joanean. ezaguna dugu oso, gure artean ere, diglosiazko k+ B formula. euskal/ erdal diglosiazko moldaera zaharragoak (latina, gaskoia, nafar aragoiera tarteko izanik) alde batera utzita ere hori izan da euskal herriko herribildu askotako moldaera nagusia, XVI. mendetik XVIII.era arte bederen. gero
|
ere
indarrean izan dugu diglosia, Bizkai gipuzkoetan eta Iparraldean bereziki, XIX. mendea aski aurrera joan arte. ez gara beraz fenomeno arrotz batez ari, gure historia sozial ezagunean erro sakonak eta hedadura zabala izandako moldaera soziolinguistikoaz baizik. diglosiazko eramolde horren kalteak eta hipotekak behin eta berriro azpimarratu izan ditu gure literatura soziolinguistikoak:... batez ere diskurtso politiko ideologikoan oinarritutakoak, baina ez horrek bakarrik189 Askoz gutxiagotan azpimarratu izan da, aldiz, diglosiazko moldaera horren alde argia, kontestualki ahula den hizkuntzaren (orobat ustebalioz eta sinesmenez, iritziz eta jarreraz hizkuntza hori bere baitan biltzen eta babesten duen konstelazio etnokultural osoaren) mesedegarria:
|
|
2012
|
|
|
Alabaina, gure zoritxarrerako, motibazio sikatean bizi gara. Ideologiek ez dute lehen adina motibatzen, erlijio eta sinesmen sendo horiek
|
ere
indarra galdu dute fededun utilitaristen gogoan, lehengo instituzio sozialek eta euren autoritateek nabarmen galdu dute agintzeko eta diziplinatzeko behar zen kreditu monopolioa... Nola interpelatu euskaldunari?
|
|
2018
|
|
|
Bada, kirolaren bueltan dabiltzanak ahalduntzea eta euskararen aldeko eragile bihurtzea estrategikoa da. Horrez gain," erreferente domestikoak" deritzenei
|
ere
indarra eman behar zaiela ondorioztatu dugu, hau da, gurasoei, begiraleei, irakasleei eta abarrei.
|
|
|
Diskurtso mailan hiztun berriekiko inklusiboa izatea politikoki zuzena bilakatu bada ere bertso munduaren baitan –eta bada zerbait, oraindik
|
ere
indarrean dago benetako bertsolaria eta benetako hiztuna lotzen dituen ideologia. Eta alde horretatik, nago arnas laburreko benetakotasunaren ideologia murriztaile hori eraldatzeko ez ote den estrategikoa, bertso munduari dagokionez, euskalduntasunari buruzko diskurtsoak ez ezik bertsolaritasunari buruzko diskurtso berriak pentsatzea, praktika berriei bide emanez eta alderantziz, benetako bertsolariaren ideiaren bitartez eragiteko, hain zuzen, benetako hiztunaren ideian.
|
|
2020
|
|
|
Hizkuntzen alorrean
|
ere
indarrean dauden asimetriek eta aukeraezberdintasunek egiturazko sustrai historiko luzeak dituzte, eta baita eguneroko jokaeretan finkatu diren pribilegio, erosotasun eta inertziek ere.
|
|
2021
|
|
|
Errealitatetik ez da hain urrun. Hots, nahi duzu zure haurrak euskara ikas dezan, nahi duzu euskaldun bilaka dadin, baina badakizu horretara iristeko zuk
|
ere
indarrak egin dituzula, zuk ere zure burua babestu duzula eta dortoka moduan aitzinatu. Seaskan haur baten emateak mezu bat igortzen du gainean aipatu ditugun estatu, gobernu eta gizarteari.
|