|
2001
|
|
|
Betor ondotxo, ez baitugu behar adina ezagutzen. Negarrez gaude beti, euskal irakurgai gutxi ditugula eta, eta ditugun ederrenak
|
ere
ezin ditugu, edo ez ditugu nahi, irakurri.
|
|
2002
|
|
|
" Zorionez!". Baina printzipio zintzo horren atzean, estetikarekin zerikusi gutxi duen alde ezkutu bat omen zegoen, Txikierdi ikusi
|
ere
ezin zuen jendeak asmo gaiztoz esaten zuenaren arabera: narrazio liburu pare bat argitaratu zuen, antza, komuna hartan bizi izan zen garaian.
|
|
2005
|
|
|
Beste korapilo batzuk
|
ere
ezin zituen berak bakarrik askatu, nola ezin baitu lakioan erori den usoak mokoaz askatu hanka estutzen dion lokarria.
|
|
|
Izan ere, ez da garapenik izango, garapen honek denboran zehar irauteko beharrezko oinarri naturala suntsituz gero horretarako. Baina ingurumena
|
ere
ezin dugu babestu, munduko gosearen arazoa konpondu ezean. Iraunkortasunak, batez ere, ekitate edo zuzentasunari buruzko erabakiak eskatzen ditu.
|
|
2006
|
|
|
" Badago modu bat, bai, aitortu dit, totelka, Madame Margueritek?, baina ez dizut aholkatzen: nik neuk
|
ere
ezin dut aurreikusi zer gerta dakizukeen. Baina aurrera jarraitzeko asmo irmoa duzunez, ez dizut oztoporik jarriko".
|
|
|
Pixka bat sendotu da elkartea, eta orain aurrera egitea dagokigu. Gainera, merkatuak
|
ere
ezin du azken urteetan bezala jokatzen luzaroan jarraitu. Zerbait pentsatu beharra daukagu.
|
|
2009
|
|
|
Beharbada betirik eduki dudalako kutxatxo hartan gordetzen zenituen koadernoetan idatzirikoak irakurtzeko gogoa. Eta gaur
|
ere
ezin ditut irakurri, ez baitaukat kutxak oraindik aldean daraman giltzarrapoa bortxatu gabe irekitzeko giltzarik. Ohera sartutako bakoitzean kutxatxoa ukitzen hasi nintzen gau hartan, gogora etorri zitzaidan mediku, psikologo, terapeuta edo dena delako batek esan zidala behin probatuz gero ez dela batere erraza drogarik gabe bizitzea.
|
|
|
" Amatxu, ahalegindu, mesedez", eskatu zenidan. Neuk
|
ere
ezin nuela konpondu konturatutakoan, are urduriago paratu zinen. Denbora aurrera zihoala ikusita, biharamunean Nancy berria erosiko geniola Itxasori esan nizun.
|
|
|
Ausartu da azkenean. Idiskoak
|
ere
ezin du maitemina disimulatu.
|
|
|
Baldintza, subjuntiboa, ahalera. Esan
|
ere
ezin ditugun adizkera luze bihurri horiek. Ezagutu duguna eta ezagutzeko daukaguna, denbora eta espazioa bizitzeko moduak, errealitatea eta fikzioa, gaubeila eta ametsa.
|
|
|
izatez, ezer ez litzateke haziko. Guk geuk
|
ere
ezin dugu eguzkirik gabe hazi. Beraz, badakigu eguzkiaren argia dagoela paperezko orri honetan ere.
|
|
|
Britainia aldeko zelten artean, hotzaldiak jotzean, mahats hondorik ezin bazen zuztartu, basa mahatsetan nahi zuketen atxiki. Eta hori
|
ere
ezin bazuten, galtzen zen tokietan, masusta onartu zuten sasoi honetan mahatsaren ordezkoak egiteko. Hostoak badu antz puxkatxo bat, masustak ere ondo belztutakoan mahats aleen kerurik badu, eta masusta ardoa bera ere fuerte samarra omen da.
|
|
2010
|
|
|
Garai berrian funtsezko bi elementu daude: emakumeek ardura postuetan duten protagonismo egunetik egunera handiagoa izatea, eta berdintasunaren printzipioa aplikatzea, oraindik bidea egin behar duen protagonismo horrek pentsatu
|
ere
ezin ditugun onurak ekarriko dizkigu?; eta PP eta PSOE horrenbeste beldurtzen eta izutzen dituen herritarren parte hartzea. Herritarrek parte hartzeko bideak eta herritarrei iritzia eskatzeko bideak, etorkizunean zalutasun handiz erabili ditugun tresnak izango dira.
|
|
2011
|
|
|
–Aukera hori
|
ere
ezin dugu baztertu, aitortu zuen Janek?; gainera...
|
|
2012
|
|
|
Honek utzitako arrasto paraleloak sakonagoak dira eta bien arteko distantzia, handiagoa: Seiscientosak nahita
|
ere
ezin ditu biak batera zapaldu; badirudi nahikoa dela ezkerraldekoaren gainetik joatea lasai antzean ibiltzeko. Huraxe da tailerra; berrehun bat metro besterik ez dira gelditzen.
|
|
2019
|
|
|
Neure bizitza guztia Bortizen eman dudan arren, oraindik ere kosta egiten zait etxetik irteterakoan jertsea eta guardasola hartzea, eta hori badakidalarik ezinbesteko gauzak direla urtean berrehunetik gora egunetan euria egiten duen herri honetan. Ulertu ezin dudan arrazoiren bategatik, oraindik
|
ere
ezin dut burutik kendu Bortiz udatiarrentzako herria delakoa, hemen beltzaranduko diren itxaropenarekin, Penintsulako bazter guztietan beti eguzkiak jotzen duen promesarekin itsuturik etortzen diren turista horietako bat banintz bezala. Eguzkia nahiko kiskalgarria den egun bakan horietan, turistek topless egiten dute, bertako emakumeok egiten ez dugun gauza, herri hau aukeran txikia delako.
|
|
|
Niri txikitatik egiten didate burla. Beti izan dut zahar itxura hau; nahita
|
ere
ezin dut kendu. Eta, gainera, nola buruz argia naizen, ba, helduen gustuko ere ez naiz".
|
|
|
Eta hori ez da dena. Egun bakar bat bizi ohi diren animaliatxo horiek sortu ditu, euliak, ordubetean milioika hiltzen direnak, oinpean hartzen diren inurriak, eta beste gainerakoak, hainbeste, imajinatu
|
ere
ezin ditugun beste. Eta hori guztia elkar akabatzen ari da, elkar ehizatzen, elkar jaten eta etengabe ari da hiltzen.
|
|
|
Filosofian, Fran, irakaslea, makina bat bider saiatu zen esplikatzen zoriontasunaren definizioa historian zehar egin diren saiakera ugarien ikuspegitik, hasi Platonengandik (hark asmatua da maitasun platonikoaren zikilisaltsa hori, izenak berak adierazten duen bezala) eta segi eta segi, gaur arte. Azken hogeita zortzi mendeotan idatzi diren definizioen artetik, ordea, bakar batek
|
ere
ezin du esplikatu une hartan nire gorputz arima osoa zeharkatzen ari zen elektrizitate alaia. Lagunak nire presentzia ospatzen ari ziren," bizien artekoa" nintzela oraindik, Ruten hitzetan esateko; auskalo nondik agertu zen mikrofono batetik bota zuen, eztarria urratu beharrean, telebistako lehiaketa negargarri horietan aurkezleak txilioka egiten duen bezala:
|
|
2020
|
|
|
Baina birao bat euskaraz entzunda egiten zituzten algarak kenduta, zergatik, zergatik isiltasun ia sakratua antzezpen baten aurrean? Ezagutzen nituen euskaldunen gaztelaniaz mintzatzeko zailtasunak, baina hark
|
ere
ezin zuen zuritu aspalditik egiten dudan galdera. Ez zeharo behintzat, euskaldunen antzeko isiltasuna gordetzen baitzuen publikoak gaztelania nagusi zen herrietan ere.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, doktoreak badaki karaka opaku hura Felix Ureñaren ahotsak sortua dela; Vila Flaviako auzo bat da, astapotro hutsa, seguru asko sortzen ari den Estatu Berrian gora egingo duena. Gizon hark, batek daki zergatik, begitan hartua zuen doktorea betidanik, eta batez
|
ere
ezin zuen eraman Pazoaren barruan gertatzen zena, beti kirika baitzebilen han barruko gorabeherei begira.
|
|
|
Alde batera, harengandik oso hurbil sentitu zen haiek irakurtzean, haren pentsamendu intimoenen lekuko balitz bezala, baina orobat sentitu zuen berarengandik urrundua, harena baino ez zen eginkizun konplexu batean zentratua, berak inoiz parte hartu zuen eginkizun bati emana. Noski, Sadiek
|
ere
ezin du eginkizun horretan parte hartu, ez egiazki, baina hura idazlea da behintzat, irudizko bizitza ezkutu propio bat duena. Marianneren bizitza mundu errealean bakarrik gertatzen da, gizabanako errealez populaturiko munduan.
|
|
|
Bat batean, Leivinha jokalaria azaldu zen, ez dakit nondik eta baloia sarera bota zuen. Oraindik
|
ere
ezin dut ulertu zelan jazo zen. Agian, jende artetik aterako zen...
|
|
2021
|
|
|
alferkeriaren traza hartu diogu horri, baina, batek daki, agian fantasia eta hausnarketa izango dira, eta emaitzaren bat izango dute biharkoan. Ematen badu haien energia eta asmamenaren onena besaulki batean etzanda eleberri ergelak irakurtzen xahutzen dutela, edo asaldatuta zelai batean futbolean jokatzen, orduan
|
ere
ezin dugu zinez jakin energia eta asmamena xahutzen ari diren, edo horrek ere emaitzaren bat izango duen biharkoan, orain ezezagun zaigun moduren batean. Izan ere, espirituaren aukerak infinituak dira.
|
|
|
–Ezin dut baietzik esan, baina aukera hori baztertu
|
ere
ezin dut. Neba gazte gaztetatik hasi zen sos batzuk irabazten.
|
|
|
Usain bedeinkatua, egunetik egunera aldatzen dena... ⣠Eta umeak
|
ere
ezin ditu ama aitak maite, ondo ez behintzat. Agintzen dizun pertsona maitatzea ezta erreza.
|
|
|
–Ez esan inori, ahotsa apaldu zuen, eta liburutegian hitz egiten zuenean baino isilago mintzatu zen?, baina neuk
|
ere
ezin ditut ikusi.
|
|
|
Davidek pozez saltoka sentitu zuen bihotza. Bere ametsik onenean
|
ere
ezin zuen imajinatu halako uda hasiera. Zoriontsu zegoen LucÃa topatu zuelako.
|
|
2022
|
|
|
Kanpoko gizonak, haren ondotik etorria zenak, irentsi egiten zituen zopak, deus
|
ere
ezin baitzuen mamurtu, hain zuen handia matrailezurreko zuloa. Etxaldean hil zen gizona.
|
|
|
Etxeko teilatupean bizitzen utzi zion, gizon ohoragarria zelakoan, eta harrera onaz abusatu zuen, garbi. Hogeita hamalau edo hogeita hamabost urte zituen, eta ezin zitekeen, beraz, gaztetasuna zurigarri erabili; ezjakintasunaren aitzakiarik
|
ere
ezin zuen jarri, mundua zertxobait ikusitako gizona baitzen. Pollyren gaztetasunaz eta eskarmentu faltaz baliatu zen, eta kito; begi bistakoa zen hori.
|
|
|
–Sinetsi
|
ere
ezin baitut egin, azaldu zuen gozo?. Hitz egiten dizut, entzuten dizut, erabakitzen ari gara etxea uztea, bideetan barrena ihes egitea, eta ezin dut sinetsi benetan gertatzen ari dela, ulertzen didazu?
|
|
|
airean arnasten ziren, isiltasunean. Normalean hotza eta lasaia zen jendeak
|
ere
ezin zuen saihestu izu nahasi eta hilgarri hark bihotza estutzea. Bakoitzak bere etxeari begiratu eta pentsatzen zuen:
|
|
|
Ilunpean, isiltasunean, iragana birsortzen zuen; berak ere betiko ahaztuak zituela uste zuen oroitzapenak berpizten zituen; lurperaturiko altxorrak berreskuratzen zituen; bere semearen ateraldi hura, ahots intonazio hura, haurtxo esku potolo haien keinu bat... gauza haiek, segundo batez bada ere, egiazki ezabatzen zuten denbora. Ez ziren irudipen hutsak, errealitatea bera zen, errealitatearen alderdi betierekoa, ezertxok
|
ere
ezin baitu eragotzi hura guztia gertatu izana. Ez absentziak, ez heriotzak berak ere, ezin zezaketen ezabatu iragana:
|
|
|
Ezin dut atzera egin. Haiek
|
ere
ezin dute kontratua bertan behera utzi. Esanak esan, frantsesak serioak dira, gero.
|
|
|
Lur honetan den maitasun guztiak
|
ere
ezin nau kon  tsolatu. Ez dut aski izango eta ez dit arinduko, Allal, zureaz geroztik gertatzen ari zaidana.
|
|
|
Izan ere, emearen pasioek gizakien gogoa menderatzen dute. Pasio horien mendean gaudenok imajinatu
|
ere
ezin dugu nola ibiliko litzatekeen gure gogoa, baldin eta sexu erreprodukzioaren mendekotasunetik askatuko bagina. Inongo desirak, inongo beldurrak, inongo gezurrak ez luke gogoaren jarduera oztopatuko.
|
|
|
Espainiako murruaren kontra behin eta berriro talka egin ondoren eta espainolen demokraziaren mugak eta gezurrak ezagutu ondoren, katalanek
|
ere
ezin dute beren burua engainatu. Behar ekonomikoak bultzaturik, espainolek edozein indarkeria mota erabiliko dute, Katalunia Espainiaren barruan gera dadin.
|
|
|
Egin behar duguna, ordea, estatutik kanpo gertatuko litzateke. Horregatik, imajinatu
|
ere
ezin dugu egin nolakoa izango den iraultza hori.
|
|
|
Iraultza egitera behartuta gaude, baina ez dakigu zertan datzan zorioneko iraultza hori. Estatutik kanpo dagoen komunitate misteriotsu bat bilatzera behartuta gaude, baina imajinatu
|
ere
ezin dugu egin. Gidari bat, gidari on bat, aurkitu dugu, halere.
|
|
|
Aurrez aurrekoak ematen dio zentzua irakaskuntzari, elkarreraginak, ikasleei begietara begiratu eta haien aurpegietan konplizitate keinuak igartzeak, edo gaitzespenezkoak, ados, gehienetan gaitzespenezkoak?. Egoera honek zerbait erakutsi badit da plataforma digital bakar batek
|
ere
ezin duela ikasgela batean gertatzen dena ordezkatu. Pentsamendua elkarrizketan osatzen baita, bestearekiko topaketan.
|
|
|
Hori hala da, bereziki, bertako instituzioen legitimitateak bai zuzenbide estatua eta bai konstituzionalismoa dituelako funtsezko printzipio gisa. Printzipio horietako batek
|
ere
ezin du bestearen gaineko nagusitasunik izan. Francesco Palermo konstituzionalista nik adierazitakotik harago doa honako hau esaten duenean:
|
|
2023
|
|
|
Binaka jaisten zituen mailak, baina hirunaka berritzen ziren puzkerrak. Eta sotora iritsi zelarik, bere emaztearekin egin zuen topo, baina, berak bezala, emazteak
|
ere
ezin zuen hitz egin, hainbestekoa izaki haietaz jabetua zen haize mina. Elkar besarkatu zuten biek, eta ez zenuten jakingo nor zen puzkerrontzi handiena!
|
|
|
12 " Baina imajinatu
|
ere
ezin dut nola ohoin begi horiek nahasi diren gure askazian" (Njálen Saga) (Egilearen Oharra)
|
|
|
Eskaileretan goiti kirrinka sentitu zuelarik, ufa egin zuen Margaridak, eta begiak biratu zituen xuri xuri. Eta Rosa gelan Bernadetaren infusioa zeramala sartu zelarik, kadiran mugitu zen Margarida, sumindurik, inolaz
|
ere
ezin baitzuen ulertu kanpoko emakume higuingarri hark nolatan ez zuen etxerik eta nolatan sartu behar izaten zuen besteren etxeetan. Ez eta nolatan ez zuen amarik edo amonarik edo ahizparik ere.
|
|
|
Juana MarÃak âedalontzi garden, aratza harenaâ, ez dauka bera sostengatzerik, halako bitartekorik ez du. Paquitaren heriotzak abaildua utzi du; bisitatzaileak oraindik
|
ere
ezin du behar bezala ulertu mirabe baten heriotzak eragin dezakeen sufrimendua, nekez lagundu dezake inor.
|
|
|
Zalantzan egon nintzen luzaz, baina zenbat eta hurbilago soldaduskara joateko eguna, hainbat eta handiagoa Angolako edo Mozambikeko lubakiren batean zerraldo geratzeko probabilitatea, eta azkenean baiezkoa eman nion adiskidearen proposamenari. Jakina, aitak nire erabakiaren berri izan zuenean, aberriari traizio egitea leporatu zidan, eta gaur da eguna, psikologo jauna, non oraindik
|
ere
ezin baitut kendu traidore leloa neure burutik.
|