|
2008
|
|
|
8 Maila honetako gogoetak zuzeneko harremanetan daude teori hizkuntzalaritzan erabili ohi diren (hirugarren osagaiaren) argumentu egiturak eta ø rolak direlako adigaiekin. Lan honetan tandem elkarteen deskribapena baizik ez dugu egingo, baina horretarako hizkuntzalaritza teorikotik kanpo
|
ere
erraz samar uler daitezkeen adigai eta terminoak erabiliko ditugu, aurrerago morfologi erabide ere erraz samar uler daitezkeen adigai eta terminoak erabiliko ditugu, aurrerago morfologi erabide hau teori esparruan jorratzen hasteko prest utziko dugulakoan.
|
|
|
8 Maila honetako gogoetak zuzeneko harremanetan daude teori hizkuntzalaritzan erabili ohi diren (hirugarren osagaiaren) argumentu egiturak eta ø rolak direlako adigaiekin. Lan honetan tandem elkarteen deskribapena baizik ez dugu egingo, baina horretarako hizkuntzalaritza teorikotik kanpo ere erraz samar uler daitezkeen adigai eta terminoak erabiliko ditugu, aurrerago morfologi erabide
|
ere
erraz samar uler daitezkeen adigai eta terminoak erabiliko ditugu, aurrerago morfologi erabide hau teori esparruan jorratzen hasteko prest utziko dugulakoan.
|
|
|
117) erakutsi berri duenez. Dena dela, inork erakutsi beharrik gabe, gutariko bakoitzak
|
ere
erraz eta laster ikus dezake, geure eguneroko jardun arruntean, gazteen, eta hain gazte ez direnen, lagunarteko hizkera zertan den.
|
|
|
Baina arlo honetan
|
ere
erraz konturatuko gara zaila dela espezialitateko arloa eta orokorra bereiztea. Orain arte erabakitako hiztegi estandarrean (Euskaltzaindia 2001) 17 hitzek bakarrik jaso dute Med.> marka (Medikuntza) a> eta k> letren artean (angina, > diuretiko, > ebakuntza, > epileptiko, > eskizofreniko, > esklerosi, > korbuto, > kologia, > filia, > roide, > koliko, > kongestio).
|
|
|
kantitate izenen balioa du, hala bat> zenbatzailea, nola a> darraionean. Gogora bedi Lazarragaren sintaxi hau bizkaiera zaharreko zein beste tradizio zaharretako testu batzuetan
|
ere
erraz on egiten dela. Hala RS, Kapanaga edo Mikoletarenean.9 Bizkaiera modernoan ere indarrean dira, izen zein adjektibo legez, gitxia> erako sintaxiak.
|
|
|
suna?) indartuz doalarik. Hor
|
ere
errazagoa da ordea continuum> moduko bat antzematea, bide> elementuarekin gertatu ohi den eran, zuri eta beltz arteko bereizkuntza zorrotzaz (hots: elementu lexematiko hutsen eta gramatikalizatuen arteko zatibiketa unibokoaz) jardutea baino.
|
|
2010
|
|
|
Eracusen bukaerara iritsi aurretik hartzaileak
|
ere
erraz ezagutu dezake bukaeraren gertutasun hori, mezuaren saturazio partzialetik saturazio totalera (Bessonat 1988: 88) iristen ari garela.
|
|
|
217 Atzerritik berrikitan etorritako neska mutil alofonoek
|
ere
errazago eta lehenago ikasten dute gaztelaniaz, normalean, euskaraz baino. Etorkinen hurrengo belaunaldiko seme alabak ere laster iristen dira, oro har, gaztelaniaz ikastera.
|
|
|
Beste kontu bat erantsi behar zaio horri: konplikazio tasaren bat onartzeko prest daudenek
|
ere
errazago onartzen dute euskararen garrantzia eta beharkizun soziala, oro har, ari direnean,, niri edo nire familiari?
|
|
|
Eskolaren ondotik (eta, hainbaten esanean, eskolari esker) gizartean ere egin al da, mende laurden honetan, eskolan egin den normalkuntza saiorik eta, batez ere, euskara indarberritze aldeko transformazio zabalik? Erantzuna, itsuak
|
ere
erraz ikus dezakeena, guztiok dakigu zein den: ez, konparatzeko saiorik ez da egin.
|
|
|
Baina hizkuntzaren trataeran, eta enborra berdina izan arren, lantzeko erak, garapen erak edo mailaketak ezberdinak izango ziren: askoz
|
ere
errazagoa jatorri erdalduna zuten haurrekin, gero, lehen hezkuntzara iristean, denak maila berean eta elkarrekin aritzeko. Azken finean, gizarte kohesiorako eredua zelako Haurtxoa proiektua?.
|
|
2012
|
|
|
63 Hona hemen adibide batzuk: , saiatu naiz alik argiroen, eta aurrak berak
|
ere
erraz adi lezakeen eran ipintzera? (Arrue 1885);, hemos traducido al idioma de nuestro país el conjunto de capítulos que componen este reducido Manual procurando emplear á este objeto el lenguaje más comprensible á la mayoría de sus habitantes?
|
|
|
Erraza ez dela, dio norbaitek, ezta osoro herrikoa ere. Neroni
|
ere
erraza ez delakoan nago, baina ez da erraza,, herri kutsuan duen aldetik. Herri bertsoak ez ditu behar bezala ulertuko, Xenpelar lekuko, euskaldun garbia ez denak, diotenak adina ardura baitu ixilik uzten dutenak.
|
|
2021
|
|
|
Esan dezatela nai dutena aker euskera zaleak (Onaindia). Gaurko literaturan
|
ere
erraz aurki daitezke mota horietako adibideak: tomate zopa zale, Nafar prehistoria zale, ipuin heroiko zale, UPN zale10..
|
|
|
Magallanes-en estua, Gibbs-en printzipioa, Ampere ren legea, Coulomb en legea, Helmoltz en energia, Joule-ren esperimentua/ Joule efektua, Beaufort eskala, Celsius eskala, Geiger kontagailua, Helmoltz energia, Winkler metodoa, Golgi aparatua, Leydig zelula... Inguruko hizkuntzetan
|
ere
erraz aurkituko ditugu horrelako bitasunak.
|
|
|
Adjektiboak
|
ere
erraz bihur daitezke aditz tu hartuta; ia edozein adjektibo (ondorengo zerrendan bat baino gehiago izentzat ere har daiteke) izan daiteke oinarri, bai izaki mailako predikatu direnak, bai eta egoera mailakoak ere (§ 24.3.1): ahuldu, aberastu, agortu, ahuldu, alaitu, alargundu, antzutu, apaindu, argaldu, arindu, arroztu, ausartu, azkartu, bakandu, berdindu, berotu, berritu, bigundu, bihurritu, biribildu, bizkortu, bortiztu, edertu, egokitu, epeldu, erraztu, eskastu, estutu, freskatu, gaitu, garbitu, gardendu, geldotu, gizendu, gogortu, gorritu, gotortu, handitu, harrotu, haserretu, hoztu, ilundu, isildu, jelostu, joritu, laburtu, laztu, loditu, makaldu, malgutu, mututu, nabaritu, nabarmendu, okertu, ondu, orokortu, pobretu, sakondu, sendotu, sikatu, soildu, trankildu, trebatu, tristatu, txirotu, txukundu, urritu, usteldu, xehatu, zabaldu, zahartu, zehaztu, zikindu, zoratu, zorroztu, zurbildu, zuritu
|
|
|
Adizkiak (alegialdia) motakoa behar du, baldintza errealekoa. Horrelakoetan juntaturik
|
ere
erraz ager daitezke: Lantokiko jangelan gelditu ordez, emaztearekin bazkaltzen duenean, edo amarenera joaten bada, berandu itzultzen da lanera.
|
|
|
Den... ena egiturako esaldiek terminoaren esparru osoa besarkatzen dute, esparru hartako gorena aipatzeko: Den ezjakinenak
|
ere
erraz txit egin ditzake[...] (Agirre Asteasukoa); Den itsuenak ikus dezake (J. Etxepare); Zen ederrena egin zen itsusienik (Axular).
|
|
|
Predikatu hauetatik batek baino gehiagok osagarriak adierazten duen ekintza edo gertaeraren aurretiko interpretazioa onartzen dute. Hortaz, tzea osagarriaren ordez, partizipio burutua tua/ tu izana
|
ere
erraz aurki dezakegu (§ 25.2.4b). Horrelakoak dira axola izan (zaio), damutu (zaio), deitoratu, eskertu, gaitzetsi, goraipatu/ laudatu/ goretsi, alegatu, atsekabe izan (zaio), ontzat/ bidezkotzat jo eta abar.
|
|
|
Predikatu hauetatik batek baino gehiagok osagarriak adierazten duen ekintza edo gertaeraren aurretiko interpretazioa onartzen dute. Hortaz, tzea osagarriaren ordez, partizipio burutua tua/ tu izana
|
ere
erraz aurki dezakegu (§ 30.6.3.6). Horrelakoak dira axola izan (zaio), damutu (zaio), deitoratu, eskertu, gaitzetsi, goraipatu/ laudatu/ goretsi, alegatu, atsekabe izan (zaio), ontzat/ bidezkotzat jo eta abar.
|
|
|
Horrelakoetan elementuen arteko erlazio semantikoari —eta zeharbidez, funtzio sintaktikoari— erreparatu diogu. Esate baterako, Josuk gustura idatzi zuen liburua adibidea badugu, ziurrenera guztiok
|
ere
erraz identifikatuko dugu bigarren mailako predikazioa dagoela: ‘Josu gustura egon zen liburua idatzi zuen denbora tartean’ Baita gustura adberbioaren ordez kezkatuta erabiltzen badugu ere:
|
|
|
141]). Horietan erabiliena hain da, hori baita termino ez markatua, eta honen eta horren tokian
|
ere
erraz erabiltzen da: Nora zoaz honen/ horren/ hain goiz?; Jainkoaren ontasuna hain handia da (Pouvreau).
|
|
|
Bestelako irizpideetan oinarritutako sailkapenak askoz badaezpadakoagoak dira. Adibidez, erraz da nean amaiera duten perpausak bereiztea eta hauen egitura zein den eta, azkenik, zer nolako esanahia duten ikustea. tzean gisa amaitzen diren perpaus jokatugabeen forma
|
ere
erraz ikusten da. Perpaus horien osaera ere aski argia da.
|
|
|
51), osagarri luzea aditzaren eskuinaldera eramanez. De Rijkek (2008) ere hala dio, aditzaren ondorengoa dela mendeko perpaus osagarrien gune kanonikoa (baina galdegaia aztertzean ikusiko dugu aditzaren ezkerrean
|
ere
erraz aurki daitezkeela). Gaur egun ia aho batez gomendatzen da SVO ordena perpaus osagarria eskatzen duten aditzak ditugunean (Zubimendi eta Esnal 1993; Gramatika Batzordea 1987a; Alberdi eta Sarasola 2001; Ortiz de Urbina 2003d; Arakama et al. 2005; Garzia 1997, 2014a; Corpus Batzordea 2011).
|