|
2008
|
|
|
Antzinakoek bestelako musika eskala zeukaten, eta Europan oraingo pentagramak arautu zirenean, gure txistu tradizionalek berak ere haietara egokitu beharra izan zuten, gutxi gorabehera Iztuetaren garaian, eta ordutik aurrera lehenagoko euskal musika zaharra molde berrietara egokituz joan zen. Era berean, euskarazko hitz batzuek
|
ere
denboran zehar homologatu beharra izan dute, behialako aste gunen eta hilabeteen izenetatik hasita, gaurko euskaldunon adierazteko pre miak asetzeko. Horretarako, gainerako hizkuntza guztietan gertatu denez, inguruko mintzairen presio eta eraginak jasan behar izan dituzte, gure gaurko arlo, > erkidego, > errepide, > euritako, > lastaira, > luma, > posta, > orri, > ostatu, > zeinu, > zigi > lu> edo zubi, > ezagunak lekuko.
|
|
2013
|
|
|
Hein batez, Zerbitzari ren bozkario falta ez ote zuen horrek esplikatzen? Zerbitzari k
|
ere
denbora anitz pasatu zuen frontean, eta, beraz, soldadu haien egoera hurbiletik ikusi zuen.
|
|
|
Ehiza eta arrantza
|
ere
denbora pasatzeko modu bat bezala aurkezten zituzten, pilota edo alkohola bezala. Zerbitzari ren zenbait artikulu irakurriz, ageri zen euskaldunek arrantzarako eta ehizarako joera zutela.
|
|
|
Hain zuzen, 1905ean Frantziako Estatuaren eta Elizaren bereizteko legea onartu izana eta Frantzia herri laiko bihurtu izana, ez ote zen mende eta aro berria azpimarratu zituen gertakari handia? Lan honek 1914tik 1918rako gerla baldin badu
|
ere
denbora ardatza, funtsean, gerlari berari baino arreta gehiago jarriko zaio gerla hartaz idatzi zuen Eskualduna astekariari. Eta astekaria ez zen 1914an sortu, ez eta ere 1905ean.
|
|
2014
|
|
|
Halere, denbo ra, oro har, epaile ona bezain zorrotza izaten da, eta balio gutxiko moda iragankorrak ahanzturaren eskuetan uzten ditu, udazkene ko haizeak orbelak bide bazterrean zokoratzen dituen bezalaxe. Baina ardo ona urteekin hobetuz joaten denez, era berean, artis ta eta idazle bikainen emaitzak
|
ere
denboraren joanean nabar menago egiten dira, handiago eta distiratsuago bihurtzen.
|
|
|
Faktore horiek tokian tokikoak izaten dira, eta, be raz, nazio batek ez dauka horiek beste batetik mimetismo hutsez kopiatzerik. Horregatik, oinarrizko bultzatzaile horien arabera hiz kuntzaren batasuna bera
|
ere
denbora eta modu ezberdinetan planteatu, mamitu eta garatu ohi da.
|
|
2021
|
|
|
Gehienetan egoerak adierazten dituztenez, aspektu interpretazioa mugagabea izaten da. Adizki nagusiekin ikusi dugun bezala, predikatu hauetan
|
ere
denbora eta pertsona flexioa aditz laguntzailean agertzen da: Aitorrek Miren gorroto/ maite du; Mirenek hondartzara joatea gogoko du.
|
|
|
18 Forma hau batez
|
ere
denbora adierazteko erabiltzen bada ere, bistak ematen dueno bezalako esaldietan lekua seinalatzen du.
|
|
|
Erdialdean tzekoan aldaera erabiltzen da, hau
|
ere
denbora baliokoa izenlagunak ondoko izen agerikorik ez duenean: Ez atera horrenbeste soinu jatekoan!; [Hitz elkartze] zaharren artean hautatzekoan, bi indar ari zaizkigu beti lanean (Mitxelena).
|
|
|
Baitmenderagailuak mota bietako perpausak era ditzake, ekialdeko euskalkietan; kausalak eratzen ditu zenbait egituratan: Ez omen baita
|
ere
denborarik galtzeko, horra zertako etorri naizen (J. B. Elizanburu); Hori erran zuen, ez behardunez axola zuelakotz, baina ohoina baitzen (Jesu Kristoren Berri Ona).
|
|
|
– Zirkunstantzia bat adierazten duten adberbioak: batez
|
ere
denbora eta leku adberbioak ikusiko ditugu hemen.
|
|
|
Edo hura anaforiko duenean: Ez omen baita
|
ere
denborarik galtzeko, horra zertako etorri naizen (J. B. Elizanburu).
|