|
2004
|
|
|
Meditazio Metafisikoak liburuan sortutako epistemologia kartesiarraren zati nagusia ikusieta gero, badirudi esparru epistemoiogikoaren mugak jarri ditugula. Baina auzi horietarikoaskok oraindik bizirik dirau cta, batez
|
ere
XX. mendean, muga horiek kritikatu egin dira.Has gaitezen, beste gabe, kritiken oinarritik.
|
|
2005
|
|
|
Bere lanaren kalitatea ziurtatzeko, gizakiak antzinatik izan du ekoiztutakoa markatzeko beharra. Dena dela, markak inoiz ez bezalako garrantzia hartzen joan dira, batez
|
ere
XX. mendeko bigarren erditik aurrera.
|
|
|
Euskara estandarraren beharra eta sorrera kezka eta eztabaida iturri izan dira mendeetan zehar eta horren berri nahi duenak informazio paregabea aurki dezake Zuazoren (1988) lanean. Era berean, batez
|
ere
XX. mendearen bigarren erdialde honetan egin diren euskara ordura arte landu gabeko espa
|
|
2007
|
|
|
Erretorika eta testu argudiatua modu indartsuan sartu dira produktu mediatu modernoenetan, batez
|
ere
XX. mendearen bigarren erdialdetik aurrera. Publizitatea eta iritzi testuak dira erretorikaren eta argumentazioaren xurgatzailerik handienak.
|
|
2008
|
|
|
Beraz, zenbait hizkuntzaren corpus ‘nagusiak’ arakatu eta aztertu ditugu, hirurogeita hamar guztira, hizkuntza hauetakoak: ingelesa, frantsesa, gaztelania, katalana, galegoa, alemaGainerako hizkuntzetan, gaur egun ezagunak diren corpus handi gehienak
|
ere
XX. mende amaierakoak eta XXI. mende hasierakoak dira. Beraz, gure iritzia da euskara ez zela ‘berandu’ iritsi corpusgintzara, ez behintzat beste hizkuntza nagusi asko baino askoz beranduago.
|
|
|
Beste hizkuntzen kasuan, ezaguna da ingelesa aitzindaria izan dela, eta alemana nahikoa aurreratua izan da alde horretatik. Gainerako hizkuntzetan, gaur egun ezagunak diren corpus handi gehienak
|
ere
XX. mende amaierakoak eta XXI. mende hasierakoak dira. Beraz, gure iritzia da euskara ez zela ‘berandu’ iritsi corpusgintzara, ez behintzat beste hizkuntza nagusi asko baino askoz beranduago.
|
|
|
Bestalde, jakin behar da ere, irratiaren bidez zabaldu ziren erlisioari buruzko lehen emankizunetan parte hartu zuela Radio> Paris> eta Radio> Luxembourg> irratietan(), predikari gisa. Bainan, goi maileko intelektual hori, arrakasta handiko idazlea zen
|
ere
XX. mendeko lehen laurdenean. Orduko Euskaldunen artean, gutti izan dira hura bezain idazle emankorrak izan direnak, berrogei liburu pasa argitaratu baitu bere bizian, gehienak erdaraz.
|
|
2009
|
|
|
Euskara arbuiatu eta ukatzearen bidez euskal gizarteak nozitu zuen akulturatze prozesu horretan zehar, gainera, lehenago aurreratu dugunez, Euskadiren egitura demografikoan aldaketa sakona gertatu zen, batez
|
ere
XX. mendean. Eta aldaketa horrek, ezbairik gabe, pisu handia izango zuen hizkuntzaren ikuspegitik:
|
|
2010
|
|
|
XI. mende betean gerrak, desberdintasun eta injustizia sozialak ohikoak izaten jarraitzen dute milioika gizakientzat, mundu guztian. Askok pentsatzen zuten zientziaren eta teknologiaren aurrerabideek, azken hamarkadetan eman diren aurrerakuntza benetan zirraragarriek, pobrezia, desberdintasun sozialak eta bortxakeria deuseztatu egingo zituztela, baina bihotz kentzekoa da gure inguruan begiratu eta XXI. mendea
|
ere
XX. mendean gaizki eta oker egin zirenak berriz egiteko bidean dagoela ikustea. Hain zuzen ere, orduan izan zen, XX. mendearen hasieran, aristokratek, lur jabeek, apaizek eta jauntxoek menpean hartuta zuten Espainia hartan, anarkosindikalismoa sortu zela, era antolatuan.
|
|
|
Munduan asko hedatu da kanpoko argiztapena, batez
|
ere
XX. mendearen azken herenetik aurrera. Horrek etengabe handitzen ari den ingurumen arazo berri bat sortu du:
|
|
|
Globalizazioak, oro har, eta finantzen globalizazioak
|
ere
XX. mendeko 70eko hamarkadan hasi eta 80koan jarraitu bazuen ere, ikaragarri azkartu zen 90eko hamarkadan. Gainera mendearen bukaeran prozesuan sartu ziren Ekialdeko herrialdeak ere.Kapital mugimenduen askatasunak munduko finantza merkatuak integratu ditu.Merkatu monetario eta finantzarioetan burutzen diren eragiketak nazioarteko merkataritza eragiketak baino askoz handiagoak dira (50 aldiz handiagoak zenbaitenustez) eta uste da fluxu horiek, neurri handi batean behintzat, espekulatzaileakdirela, hau da, finantza tresnak salerosten dira salerosketa huts horrekin irabaziaklortzeko asmoarekin, beraz, ez dute ekonomia errealarekin loturarik.
|
|
2012
|
|
|
Bi arrazoik eraman gaituzte bi itzultzaile hauen artean beste inor ez aurkeztera. Batetik, XIX. mende bukaerako eta XX. mende hasierako itzultzaileen62 lanetan ez dugulako itzulpenari buruzko gogoeta esanguratsurik topatu; itzulpenen hitzaurreetan azalpenen bat ematen dutenen kasuan, euskara ereduari buruz egindako hautua justifikatzera mugatzen dira itzultzaileen gogoetak, 63 batez
|
ere
XX. mendearen hasierako urteetan, Sabino Aranaren inguruan sortutako garbizalekeriaren aldekoen eta hizkera eredu herrikoiago bat proposatzen zutenen arteko liskarren erakusgarri. Bestetik, Duvoisinen eta Ibinagabeitiaren artean Orixe euskal idazle eta itzultzaile handia aurkitzen delako, eta haren itzulpenei eta itzulpen irizpideei aparteko lekua eman izan nahi diegulako 2.3.1 atalean.
|
|
2013
|
|
|
Izagirreren antologiaren orokortasuna bermatzen dute sarrerako adierazpen hauek, aro jakin bateko joera, norabide edota bilakaera zehatz bat frogatzeko helbururik ez baitu. Onaindiak euskal poesiaren esentzia eta presentzia aldarrikatu nahi zuen bezala, agian Izagirreren antologia honek
|
ere
XX. mendeko poesiaren, balioa, eta kapital sinbolikoa erakutsi nahi izan du euskal irakurleen aurrean, eta historiografiaren aurrean, berriz, generoaren zentraltasuna aldarrikatu, euskal literaturan jokatzen duen abangoardiako funtzioa seinalatuz.
|
|
|
– Badira beste gertaera garrantzitsu batzuk
|
ere
XX. mendearen
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran, eta batez
|
ere
XX. mendearen hasieran hasi ziren Bilbo aldeko lehen familia aberatsak Bakiora etortzen, uda pasatzera. Familia indianoak, eta Bilboko burgesia berriko familia dirudunak.
|
|
|
Bestetik, euskararen kontrako oso politiko gogorra eraman dira, bai estatu frantsesaren zein estatu espainolaren aldetik. Horrek ere gure mentalitateetan sekulako marka utzi du batez
|
ere
XX. mendean. Gero, euskaldunok ere gure burua beste hauen ondoan txikitxo ikusi dugu eta gainera sinetsi egin dugu, umorerik edo bestelakorik ez dugula sinetsi egin dugun moduan.
|
|
|
Hiztun komunitatearen geruza antolatuak aspaldi antzeman zion hedabideen garrantziari. Oharpen hau
|
ere
XX. mendeko lehen erditik dator, Hegoalde nahiz Iparraldean izandako errealitate aski interesgarrietatik.
|
|
2014
|
|
|
Freuden() bizitza hedatu zen XIX. mendeko bigarren erdian eta batez
|
ere
XX. mendeko lehen erdian. Gu guztiak bezala, Freud bere heziketako eta bizi izan zen garaiko produktua izan zen era askotan.
|
|
|
Operadoreak erreklamazio horren aurrean egindako justifikazioaren arabera, orain dela urte askotatik hasita, ordainketa amortizatu egingo lirateke, eta teknologia berrien garapenean aurrerapen handiagoak egingo lituzkete; hala, 4G edo goragoko protokoloak azkar hedatuko lirateke, onura ekarriko lukeelako. Hala ere, Interneteko zerbitzu eta enpresa boteretsuenak sustatuko lituzketen tasa batzuk kobratzea arriskutsua izan daiteke jarduera monopolikoetarako eta lehia askearen aurka egiteko, eta horiek berriro
|
ere
XX. mendean kokatu ahal izango lirateke. Epe luzera, Internet ingurune erraztu eta pobretua izan daiteke Hala, Telefónicak bere garaian Tuenti sareari mesede egin zion Facebook en aurrean.
|
|
2015
|
|
|
78 Euskal Herrikoa ez ezik Kataluniako zenbait liburu eta saiakera pedagokiko hartzen zituen aintzat halaber. izan zela azpimarratzen zuen, sehaska kantetatik zehazki. Hortik aurrerako saiakerak aletzen joaten zen artikuluan, non Ixaka Lopez Mendizabalen Xabiertxo nabarmentzen zen batez
|
ere
XX. mendeko material pedagogikoen artean. Ezagun denez, zenbait belaunaldi Bainaren belaunaldia barne markatu zituen materiala izan zen Xabiertxo.
|
|
|
XX. mendeko poesiaren historiako esaldirik ezagunenetakoa da The Waste Land liburuko lehen poemaren lehen lerroko hori, eta XX. mendeko poetarik ezagunenetako bat haren egilea, T. S. Eliot. Poesia ez ezik, poesia unibertsalean
|
ere
XX. mendeko poesiaren kanonaren erdian kokatu dute adituek Eliot, poeta berritzaile nagusien artean, azken urteetan ikuspegi hori zalantzan jarri duenik izan den arren. Duela 50 urte hil zen, Londresen, 1965eko urtarrilaren 4an, biriketako enfisema baten ondorioz.Ingalaterratik AEBetara joandako familia batean jaio zen Thomas Stearns Eliot, Saint Louis hirian (Missouri), 1888an.
|
|
|
Mari, hainbat mitoren erdigune, eta hainbat jeinu edo numenen agintari. Euskal mitologiaren interpretazioan ere, pertsonaiak arreta nabarmena erakarri du, batez
|
ere
XX. mendeko hermeneutikak matri (ark) alismoaren teoriarekin lotu zuenetik. Mariren inguruan emandako azalpenek, ordea, ez dute bere gaia agortzen, eta bada abagunea azalpen berriren bat proposatzeko.
|
|
|
Prozedura elektro mekanikoen bidezko irudi sorketaren garapenak, ordenagailuak eta haiekinzerikusia dituzten sofwareak eta inpresorak (laserrak, tinta injekziozkoak, sublimatzaileak...), artistenlan egiteko modura egokitu diren tresnak bilakatu dira, batez
|
ere
XX. mendearen azken urteetatikaurrera.
|
|
|
Oteizak zioenez, estilo kontua da gurea. Maiz erdaraz izan bada ere, euskaldun jendea gogoz saiatu da hori bera erakusten, batez
|
ere
XX. mendearen bigarren erdialdean. Erakusbide hoberena euskaraz bizi nahi izan duenarena da.
|
|
2016
|
|
|
Irlandako gaelikoak gurea baino askoz iragan loriatsuagoa du bere VI XI. mendeak bitarteko literatura mitologiko eta legendario saga zikloen ingurutik eta? Baina hala
|
ere
XX. mendeko Ghaeltachtak gaeliko elebakar gorde nahi izateko ekimen guztiak izan dira alferreko. Gaelikodun elebakarrei ere iraganak ez zien jatena ematen.
|
|
2017
|
|
|
Horren erakusle izan liteke Gerra izenburua daraman ipuina, Henry Barbusseri eskaintzen diona. Ezezaguna izaki niretzat, bilatu beharrean aurkitu naiz hari buruzko datuak; baita ikusi
|
ere
XX. mende hasierako naturalismoan kokatzen duten idazle frantsesa dela, Goncourt sariaren irabazlea Le feu nobelari esker, militante komunista liluratu eta kartsua, eta 1935ean hil zela. Horiek horrela, zuzenean datorkit galdera:
|
|
|
Halaber, zerrenda horietan irakurri litezke Ybarra, Aznar eta Bilboko oligarkiako izen abizen ezagun ugari. Misericordia Etxeari dirua ematea ondo ikusitako ekintza bat izan zen, batez
|
ere
XX. mendean zehar, Bilbon.
|
|
|
arteko muga harremanak xahutuz. Kontu egiten du batez
|
ere
XX. mendeko 80ko hamarkadatik gaurdaino (postmodernitate hitzaz izendatutako garaian) eskulturaren eta diseinuaren limiteen desagertzearen edo nahastearen hamaika eredu ditugula bai artean baita objektu erabilgarrietan ere. Eginbehar horretan asmo eta funtzio erabilgarri zein estetikoarekin sortutako objektuak aukeratzen dira adibidetzat, dekorazio hutsala diren beste batzuetatik bereiziz.
|
|
|
Nafarroan bost aldizkari kokatzen dira, tartean Lesakan egoitza duen Ttipi Ttapa hamabostekaria, 1981 urtean sortutakoa. Beste laurak
|
ere
XX. mendeko azken urteetan sortu ziren, beraz, hogei urte bete dituzte dagoeneko, Mailope (Betelu), Guaixe (Sakana), Pulunpe (Ultzama) eta Axular (Burlata). Azken bi aldizkariak Lapurdin daude, Herria eta Maiatz literatura aldizkaria.
|
|
|
CBD edo buru estrategiko gorenaren teoria klasikoetan. Hortik aurrera, orotariko etorrera sinergiek «periferia hurbila» edo frantsesentzat «la proche banlieue» gisa ezagutzen ditugun auzoak sortuko ziren batez
|
ere
XX. mendeko inpultsoarekin. Bilboko antiklinal eta sinklinal aldeetakoak eta horietako mendi magal ugarietan edota gertu: Aitamira, Masustegi, Rekaldeberri, lralabarri, San Inazio, Santutxu, Txurdinaga, «Otxarkoagako Poblazio Zuzendua», etab. Horiek guztiak eta beste hainbeste eraiki aitzin gure kontzepzioan, seguruenik, Begoiia edo Deustua bezalako elizateak garai bateko «suburbioak» izan zitezkeen.
|
|
2019
|
|
|
Lehen Mundu Gerran ere erabili ziren gurean fabrikatutako armak dagoeneko bazeuden 40 bat enpresa. Eibar edo Soraluze izan dira armagintzarekin lotura estuenetakoa izan duten herriak, baina izan dira beste hainbat
|
ere
XX. mendean; urte luzez herri askoren diru iturri nagusia izan da sektore hau. Nabarmena da bai herriarentzat zein estatuarentzat zer nolako garrantzia duen eta izan duen armagintzak.
|
|
|
Bistan da, hizkuntza biziberritzea bigarren mailan utzirik, dinamika horiek arma gisa erabili izan direla alderdi politikoen arteko lehian, batez
|
ere
XX. mendeko azken bi hamarkadetan eta XXI. mendeko lehenengoan. Gaur egun, ordea, gero eta ohikoagoa da herri mugimenduak eta erakunde publikoek elkarlanean jardutea euskararen alde.1 Alegia, euskalgintza soziala eta euskalgintza instituzionala eskutik joatea.
|
|
|
Euskaltzale arabarrek aspaldi erreparatu zioten, batez
|
ere
XX. mendeak aurrera egin ahala, eta, orduko Vitoria gaztelaniazalea zela, Gasteiz euskaldun izateko bidean jarri nahian, kontuan hartu beharreko eginkizunen artean, honako honi:
|
|
|
Hala da. Adibide bat kantu biltzaileena da, batez
|
ere
XX. mendearen hasieran zebiltzanak, Aita Donostia eta... Haiek zioten:
|
|
|
Hau da, maitasun erromantikoaren egituretatik kanpo kokatu zirenak, borondatez edo halabeharrez, merkataritzan tokia izan zuten, batez
|
ere
XX. mendeko lehen erdian. Tokia, bizirauteko, ekonomikoki zein afektiboki.
|
|
2020
|
|
|
Athleticek eta Realak apirilaren 18an Sevillan jokatuko duten Espainiako Kopako finala ez da aurrenekoa izango Euskal Herriko taldeen artean. Aurretik, hiru aldiz gertatu izan da gauza bera, guztiak
|
ere
XX. mendearen hasieran. Azkenekoa Real Unionek eta Arenas Getxok jokatu zuten, 1927an.
|
|
|
Testuinguru honetan, belaunaldi berriekin konektatu eta esperientziari jarraipena eman ahal izateko Mondragoneko kooperatibismoak bere ikuspegiak, balioek eta praxia iraunkortasunak ezaugarritutako aro berrira moldatu lituzke, oraindik
|
ere
XX. mendeko mundu ikuskeraren arabera egituratuta dauden kooperatibak eraldatuz, eta instituzio publikoekin eta gainerako gizarte eragileekin lankidetzan, Euskal Herriak iraunkor tasunerantz abiatu behar duen trantsiziorako beharrezkoak diren egitura kooperatibo berriak sustatuz.
|
|
|
Nora Salbotx Alegriaren esanetan ezagutzak —akaso lehen herri ondasuna— gaurko hezkuntza sisteman daukan jitea birpentsatzeko arrazoi berriak eman dizkigu krisi honek. Zigor Ibarzabal Bastarrikak dioen bezala, ezagutzaren eta informazioaren garaian bizi gara eta oraindik
|
ere
XX. mendeko jendarte egoerari erantzuten dion hezkuntza eredua baliatzen ari gara. XXI mendean beharrezkoa da Salbotx Alegriak esan bezala, orain arteko eskola edukiak birpentsatzea, oinarri entziklopediko nabarmenekoak baitira.
|
|
2021
|
|
|
Gainera, literatur garai batzuez ari denean, garaia itzulpen joerekin lotzeko saioa egiten du Urkizuk (batez
|
ere
XX. mendeko literaturaren kasuan). Garaikako eta generokako itzulpen sailen berri emateko eta multzokatzeko zein ezaugarritzeko ahalegina ere nabari da Urkizuren historiografian (edonola ere, kapitulugile bakoitzak bere neurrian egiten du).
|
|
|
Hamaseietik ehunetara eraman zuen zerrenda zenbait urte berantago Nicolas Cortazarek, Cien autores vascos (1966) liburuan. XIX. mendeko bigarren partean izan ziren idazleak baita
|
ere
XX. mendekoak –hilak eta berdin bizirik zirenak– aipatu zituen molde guziz laburrean eta helburu historiografikorik gabe.
|
|
|
Joanes Etxeberri Sarakoaren idazlanak (79) argitaratu zituen Parisen, 1907an. Urte berean sortu zuen RIEV (Revue Internationale des Etudes Basques) agerkarian, euskal literaturaren obra nagusi zenbait publikatu zituen
|
ere
XX. mendeko lehen erdian, Axularren Guero (1912 tik aitzina) eta B. Etxepareren Linguae Vascomum Primitiae (1933), besteak beste.
|
|
|
39.2.7d nahiz (eta)+ en arren. Gaur egungo erabilera jasoan eta idatzian nekez onartuko genukeen arren, arrunt samarra da erredundantzia mota hau, batez
|
ere
XX. mendeko testu herrikoietan eta bertso eta neurtitzetan; zenbaitetan, dirudienez, bertsoa osatzeko beharrezkoak diren silabak eskuratzeko edo. Aditz jokatudunekin nahiz jokatugabeekin gertatzen da hori.
|
|
|
16.4.1f Denok aldaera ere batez
|
ere
XX. mendean hedatu zen, 1, 2 eta 3 pertsonekin: Ixo, ixo!
|
|
|
Gaingiroki berezia da, morfologiari dagokionez: gainkirotik sortua, Axularrek erabiltzen du, eta gero berriz
|
ere
XX. mendean berreskuratzen da euskara landuan.
|
|
|
Beraiek maizago ikusten dugu izenordain gisa erabilia. Zubererazko testuetan ageri da XVIII. mendean eta gero Hegoaldean, batez
|
ere
XX. mendean: Esan dezakegu, bada, guk ere beraiekin Kredoa edo Sineskuntza apostoluek erakutsia dela (Inza); Bai gorde ere eramaten zizkiotenak, beraiek ere sumatuko ez zuten tokian (Orixe); Aitaren tesorotik dirua nik baitut harturen, eta gero ihesi beraiekin bainaiz eskapaturen (Xarlem pastorala); Negatibotasun hau da beren egiletasunaren ezaugarria, baita beraien ezarpen eta iraupenerako funtsezko baldintza ere (I. Mendiguren).
|
|
|
eronor eta edonok (edonork) ageri dira. Batez
|
ere
XX. mendean hedatu ziren. Edonor en parekoa da edozein.
|
|
|
Esan ahal da Errusiar Inperioaren hizkuntza politika nagusia herritar guztien asimilazioa eta errusiartzea izateaz gain, herrialdearen aniztasun linguistikoa kontuan hartzeko saiakerak ez zirela jazartzen, batez
|
ere
XX. mendearen hasieran (Alpatov, 2000; Vaxtin eta Golovko, 2004).
|
|
|
Laburbiltzeko, esan ahal da Errusiar Inperioaren hizkuntza politika nagusia herritar guztien asimilazioa eta errusiartzea izateaz gain, herrialdearen aniztasun linguistikoa kontuan hartzeko saiakerak ez zirela jazartzen, batez
|
ere
XX. mendearen hasieran (Alpatov, 2000; Vaxtin eta Golovko, 2004).
|
|
|
Giorgos Seferis beste bi poeta greziarrekin batera aipatu ohi da, Odisseas Elytis eta Giannis Ritsosekin, hain zuzen, eta Greziako literatura modernoaren funtsezko hirukote poetikoa osatzen dute. Hirurak
|
ere
XX. mende hasieran jaioak dira, eta XXI.era ailegatu gabeak; gainera, Mikis Theodorakis konpositore ospetsuak hiruren olerkiak musikatu zituen. Ordea, haien funtsezko ezaugarria da hirurak oso fuerte lotuak daudela, nor bere manerara, Greziak XX. mende osoan barrena ezagutu zituen gorabehera eta gatazketara.
|
|
|
Azken urtean Zumaian eta Bilboko Ibaizabal ibaiean ere ikusi izan dira ugaztun liluragarri hauek, bertako egunkarietako berri bihurtuz. Gure inguruan Leitzarango biotopoak eremu ezin hobea dirudi igaraba bezalako animalia batentzat, izan
|
ere
XX. mendean, Gipuzkoan azkenekoz behatutako igaraba bertan ikusi baitzen. Leitzaran ibaiean hainbat presa eraitsi izanak igarabaren itzulerarako abantaila bat ere izanik, badirudi orain arte osatutako pausuak jarraituz eta erreken garbitasuna seriotasunez hartuz gero, hemendik gutxira bizilagun iletsu berri bat izan dezakegula gure lurretan.
|
|
2022
|
|
|
Zorionez, 60ko hamarkadatik aurrera, balioa eman zaio, eta gehien programatzen den Shostakovitxen sinfonia ez bada
|
ere
XX. mendeko sinfonia handienetako bat da, espresiboa eta emozioz betea. Robert Treviñok obra honen ñabardura adierazkorrak areagotu zituen eta indarrez beteriko uneak lortu zituen, bai lehen mugimenduan, bai hirugarren mugimenduaren Allegro non troppo bikainean.
|
|
|
Halere, auzoa ez litzateke lehen aldiz izango aldaketen lekuko. Ontziolak ez du behinola, batez
|
ere
XX. mende hasieran, zuen pisua eta garrantzia, eta biztanleria geroz eta zaharragoa da: Belfast ekialdea hiriburuko hauteskunde barrutirik handiena da, eta, aldi berean, biztanleria dentsitate txikiena du.
|
|
2023
|
|
|
Kontuak kontu, eta, batez
|
ere
XX. mendetik aurrera, elektrizitateak erabat argiztatu zituen kaleak. Eta horrek, epe luzera, onurak zein espero gabeko arazoak ekarri ditu.
|
|
|
Horrela, erlijio zaharraren hondar zatekeen gure mitologiaren inguruko agerpenak nahasketa horretan ageri dira, zail bihurtuz erritu eta ohitura ugarik jatorrian zeri erantzuten zioten asmatzea. Hala
|
ere
XX. mende arte iraun badute, gure jendeari baleko erantzunak ematen zizkiolako izan da.
|