|
2006
|
|
|
Gaur egun, zientzialariek ez dute behar adina ezagutza une zehatza iragartzeko. EPICA proiektuko ikertzaileen arabera, hurrengo izotz adinak milaka urte ditu agertzeko, gizakiak
|
eragindako
klima aldaketek erritmo naturalari eragiten ez badiote. Hala ere, eredu klimatiko batzuek diote gizakiak naturan egiten duen ekintzak “izotz adin txikia” ekar dezakeela.
|
|
2007
|
|
|
Hain zuzen ere, gizakiak
|
eragindako
klima aldaketaren froga garbiak bilatzeko gune egokia da azal azpiko ozeanoa. Izan ere, klima sisteman aldaketaren bat gertatzeak, adibidez, berotegi efektuko gasek eragindakoa, oreka berria aurkitzera behartzen du klima sistema osoa:
|
|
|
Zientzialarientzat zaila da, oraindik ere, gizakiak
|
eragindako
klima aldaketa eta klima aldakortasun naturala bereiztea. Izan ere, klima aldakortasuna bera aldatzen ari dela ematen du:
|
|
|
Gaur Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ohartarazi duenez, berotegi efektua eragiten duten gasak atmosferara isurtzeak
|
eragindako
klima aldaketak, besteak beste, gaixotasunak areagotzea eragingo du Asia Pazifikoan. Hala, tenperatura igotzearen ondorioz, malaria lehenago existitzen ez zen tokian agertzen ari da, edo aspaldi desagertu zen, Shigeru Omi OMEko Ozeano Bareko Mendebaldeko Pazifikorako eskualde zuzendariak adierazi zuenez, Malaysiako hiriburuan gaurtik aurrera egiten ari den aditu foro baten aurrean.
|
|
2008
|
|
|
Jacqueline McGlade Agentziaren zuzendari exekutiboak adierazi zuenez, «ez da gertatzen ari gure ingurunearen etorkizuna bermatzeko behar bezain azkar» karbono dioxidorik gabeko gizartera (CO2). “Erregai fosilen energia da gizakiak
|
eragindako
klima aldaketaren kausa nagusia”, gehitu zuen. Elektrizitate kontsumo handiagoa Txostenak erakusten duenez, Europako etxeek %31 handitu dute elektrizitate kontsumoa azken 15 urteetan, nahiz eta azken kontsumitzaileek batez beste %17 igo dituzten.
|
|
2009
|
|
|
“Kontua ez da gertatu diren aldaketa klimatikoen kopurua, zehaztu ezin den zerbait, baizik eta zer maiztasunekin gertatu diren eta zergatik sortu diren”, dio Vázquez Abelok. Bestalde, Mann irakasleak zehaztu du berotegi efektua eragiten duten gasek
|
eragindako
klima aldaketarekiko planetaren erantzuna fenomeno naturalek soilik eragindako berotzea baino konplexuagoa izan daitekeela. Horri dagokionez, Vázquez Abeledok azaldu du gaur egungo berotzearen kausa nagusia argia dela:
|
|
|
Eszeptikoek diote asko direla gizakiak
|
eragindako
klima aldaketaren teoria zalantzan jartzen dutenak, eta argudiatzen dute ez dagoela hori esateko funtsik. Besteen arabera, ordea, zientzialari gehienak bat datoz azken urteetako tenperaturen gorakada gizakiaren ondorio dela.
|
|
2013
|
|
|
Sistema liberalaren aldekoek berek aitortu dute krisia gainditutakoan ezer ez dela izanen berdin. Gero eta kritiko gehiagok uste dute oso bestelako ziklo batean sartu dela mundua, bere mugetaraino iritsita hazkunde eredu bat, elkarren gainean gertaturik atmosferaren kutsadurak
|
eragindako
klimaren krisia, sistema industrial kapitalistarena, finantzak espekulazioaren gainean antolatu zituen bankaren porrota Estatuak zorretan itotzearen truke gainditu dena, lehengaien eta batik bat petrolioaren urritze nabarmenak eragindakoa, jendearen bezala instituzio publikoen zorpetze erraldoiak ekarritakoa, aberastasunak munduan hain era injustuan banatzeak eragindako mugimendu handiak…...
|
|
2020
|
|
|
Mila milioi animalia baino gehiago hil dira suteen eraginez, eta Chris Dickman zientzialariak ez du zalantzarik: hondamendia gizakiak
|
eragindako
klima aldaketaren ondorio da.
|
|
|
Australia bezalako herrialde handi batean gertatzen ari dena sekulako sarraskia da ekosistemarentzat». Zalantzarik ez du Australiako suteak gizakiak
|
eragindako
klima aldaketaren ondorioa dela. «Australian gertatzen ari diren suteek erakusten digute etorkizunean nolako klima aldaketa agertuko den munduko beste lekuetan».
|
|
|
6 IPCC. Klima Aldaketarako Gobernuarteko Adituen Taldea (IPCC) 1988an sortu zuen Nazio Batuen Erakundearen Ingurumen Programak, eta, geroztik, hainbat txosten zientifiko egin ditu klima aldaketaren inguruko datu eta ebidentzietan oinarrituta. Bigarren txostenean (1995), frogatutzat jo zuen gizakiak
|
eragindako
klima aldaketa.
|
|
|
Arrazoi ugarik azal lezakete hori: LIAk
|
eragindako
klima aldaketak, Aro Modernoko hazkunde demografikoak eta ekonomikoak, Ameriketako labore berrien sarrerak —" artoaren iraultza" delakoak—, hiribilduetako garnizioen beharrek... Bidasoaren kasuan, ezaguna da Irungo zein Hondarribiko lehen baserriak hezeguneetatik landa kokatu zirela; eskualdeko plano zaharrenek espazio zabal huts bat bezala irudikatzen dute estuarioa, Texeiraren 1634ko atlasak kasu (Mar� as & Pereda, 2002).
|
|
2021
|
|
|
Energiaren Nazioarteko Agentziaren arabera, hidrogenoaren %95 inguru gas naturaletik eta ikatzetik sortzen da. Hau da, jatorri ez berriztagarria du, eta berotegi efektua eragiten duten gasek
|
eragindako
klima aldaketa areagotzen du.
|
|
|
Malin, Senegalen, Txaden pertsona asko migratzen ari dira lurrak eta iturburuak agortuta daudelako. Eta hori gertatzen ari da potentzia handiek
|
eragindako
klima aldaketarengatik. Gabonen, adibidez, gero eta oihan eremu handiagoak suntsitzen dira palma olio eta tetxui landaketetarako.
|
|
|
Gogoratu du muturreko fenomeno meteorologiko gogoangarriak izan direla udan, eta horien artean azpimarratu ditu Ipar Amerikako tenperatura beroak eta Europan izandako uholde handiak. Fenomeno horiek gizakiak
|
eragindako
klima aldaketaren seinale agerikotzat jo ditu.
|
|
2022
|
|
|
Uzta biltzeko sasoiko bero olatuek eragin dituzte horrelakoak Nafarroan gehienbat. Gizakiak
|
eragindako
klima aldaketak, gizakiaren jardunarekin uztartuta, hondamendiak eragiten ditu.
|
|
2023
|
|
|
Azken hauek oso nabariak dira Sustrai Erakuntzak Nafarroan aztertzen dituen gatazketan: biodibertsitatearen galera, nekazaritza eta abeltzaintza industrialak eragindako nitrogeno eta fosforo zikloen gainezkatzea, eremu naturalen murrizketak, Erdiz edo Zangozako Muga meatzeen, urtegien edota AHTaren kasuetan bezala, eta erregai fosilak erretzeak
|
eragindako
klima aldaketa. Hauez gain, erauzi daitekeen mineral eta energia fosil kopuru mugatuaren arazoa dago.
|