|
2000
|
|
|
Telebistak
|
eragin
handia du.
|
|
|
Funtzio garrantzitsua betetzen du, izkutuan geratzen den funtzioa. Jendeak pentsatzen duena baino
|
eragin
handiagoa du editoreak azkeneko produktuan.
|
|
|
Hedabideek nortasunen eraikuntzan eta desegituraketan nola eragiten dutenikusten hasi aurretik, ordea, egokia dirudi talde nortasunak nola eraikitzen direnikusteak. Talde nortasun guztiak ez dira berdinak, jakina, eta nazio nortasuna haietakobat da, agian gaur egungo gizartean
|
eragin
handiena dutenetakoa. Nazio nortasuneneraikuntzan eta birsorkuntzan prozesu ezberdinak agertzen dira.
|
|
|
Talde nazionaleko kide izatearen pertzepzioan
|
eragin
handia du, eremu publiko, nazionalaren existentziak. Hauxe da, modako terminoa erabiltzearren,, irudikatutakokomunitateak?
|
|
|
Ezin da ukatu teknologia informatikoak oso
|
eragin
handia duela gizartean.Besteak beste, egitura sozialean eta organizazio politikoan. Aldaketa sakonak gertatzen diren bitartean, gizarteak ez du aldaketen inolako kontrolik.
|
|
|
Autosufizientekonpultsiboak dira, edo alderantziz, menpekotasun afektiboa agertzen dute, besteposibilitateen artean. Ekidin zaleentzat, anbibalenteentzat bezala, harremanenkalitatean
|
eragin
handiena duen faktorea emozio negatiboen komunikazioa etaerabilpena da. Emozioak ez dituzte erabiltzen komunikazio afektiboa etaelkartrukaketa emozionala errazteko, era defentsiboan baizik.
|
|
|
Prentsa kabineteen ekoizpenak
|
eragin
handia du hedabideen ezuste faktorean, aurreikuste indizea emendatuz.
|
|
|
Telebista den bezala, irratia bitarteko egokia da gaurkotasunaren berri eman ahal izateko eta jazo berri diren gertakariei jarraitzeko, informazio iturriek edo irratilariek beren kriterioez ikusitako errealitatearen partearen iragazle bihurtzen delarik; eta honek
|
eragin
handia du finkatu behar diren programazio ereduetan. Eredu horietan formakuntza, entretenimendua eta informazioa uztartu behar dira programatzaileen helburuekin, entzuleei, edo entzuleriei?
|
|
|
Hilzorian dagoen kultura bat berpizteko, eta hauxe da hemen hartzen dugun jarrera, estatuak bere neutraltasuna alboratu luke. Kultura bi (edo gehiago) lurralde berean elkarren ondoan edota elkarrekin nahastuta daudenean —guztiak legedian berdin babesturik daudela suposatuz, asko suposatzea dena—, hezkuntza elebiduna izateko eskubideak bermaturik egon luke, hala nola administrazioaren edozein sailekiko harremanak hiritarrak aukeratzen duen hizkuntzan burutzeko, gure eguneroko bizitzan
|
eragin
handia duten bi arlo baino ez aipatzearren. Eskakizun hauek autoritateak" ekintza positiboa" delako neurri multzo bat onartzera eraman ditzakete.
|
|
2001
|
|
|
Ekosistema konplexuak eta aberatsak dira eta hauen eragina ez da ibai ubideetara mugatzen, ibaietan aldizka gertatzen diren uholdeek garraiatu eta ezartzen dituzten materialek eta ibaiaren hurbiltasunak eragindako lurtzoruaren hezetasun handiak ibaiertzetako berezko basoen garapenerako beharrezkoak diren ingurumen baldintzak sortzen baitituzte. Bere aldetik ere, ibaiertzeko basoek elikagaien iturri izateaz gain, finkatzen dituzte, tenperatura aldaketa bortitzak gerta ez daitezen urei itzala ematen diete eta ibaien heldutasun eta garapenean
|
eragin
handia dute. Ikus daitekeenez, ur korronte eta ibiaertzen arteko erlazioa oso estua da, ekologi ikuspegitik, biek unitate bakarra osatzen dutelarik.
|
|
|
Esaterako, gerra baten edo politika arloko egonezinen baten beldurra sortzen bada, crash baten atarian egon gaitezke. Gaur egun, mundu guztiko burtsak gune nagusietan interesak dituzten inbertsiogile handien eskuetan daude, eta, horren ondorioz, sekulako lotura dago batzuetako eta besteetako emaitzen artean, eta horrek
|
eragin
handia du crash giroa eta urduritasuna kutsatzeko eta munduko bazter guztietara arrapalada bizian hedatzeko.
|
|
|
Oliben osagai eta ezaugarri guzti guztiak aldatzeke mantentzen ditu oliba olio birjinak. Erauzteko sistemak olioaren nolakotasuna zehazten duten bereizgarrietan
|
eragin
handia badu ere, hori ez da kalitatea adierazten duen faktore nagusia. Oliba olio birjina sortzeko prozesu fisiko eta mekaniko hutsak baliatzen dira.
|
|
|
a) bai 2Hren eta baita2Hren hiztun taldeari buruzko jarrerak ere; b) orientazio integratzaile eta instrumentala; c) motibazioaren intentsitatea, erabiltzen den esfortzuaren arabera; d) 2Hikasteko nahia; 3) kulturazio estrategia ezberdinak: integrazio estrategiak 2Hrenjabekuntza prozesua erraztuko du, baina asimilazio estrategiak, aldiz, batzuetanerraztu egingo du eta beste batzuetan oztopatu egingo du 2Hren jabekuntza prozesua; 4) orientazio integratzailea garrantzitsuagoa da ukipenezko 2Hren jabekuntza ulertzeko, baina orientazio instrumentala funtsezkoagoa 2H atzerritarrarenjabekuntza ulertzeko; 5) orientazio integratzaileak
|
eragin
handiagoa du jabekuntza maila altuenetaraino iristeko.
|
|
|
Lehenek, gainera, 3,2 egun gutxiago lan egiten zuten 14 egunean behin. “Laburbilduz, diabetesaren konplikazioek
|
eragin
handia dute lanorduen galeran”, dio Edmontoneko (Kanada) Osasun Ekonomiaren Institutuko Philip Jacobs doktoreak. American Diabetes Association en arabera, gaixotasun horrek 27.000 milioi dolarreko kostu medikoa izan zuen 1997an, eta, gainera, 32.000 milioi dolarreko galerak izan zituen lanarekin lotutako zeharkako kostuengatik.
|
|
|
Ikerketen arabera, haurdun dauden emakumeen %50ek baino gehiagok pirosia izango dute haurdunaldian. Sintomak haurdunaldiko hirugarren hilabetetik aurrera has daitezke, baina
|
eragin
handiagoa dute hirugarren hiruhilekoan, umetokiak urdailean presio handiagoa egiten duenean. Neurri handi batean, progesteronak (emakumearen sexu hormona, zeinaren mailak handitzen baitira haurdunaldian) beheko hestegorriko esfinterraren muskulua erlaxatzen duelako eta urdailaren hustuketa moteltzen duelako gertatzen da hori.
|
|
|
Ekonomiaren hozteak
|
eragin
handia du Espainiako inportazioetan
|
|
|
Bruzelosiaren intzidentzia handiena Extremadurako Erkidegoan dago, tasa nazionala hirukoizten baitu. Andaluzia, Gaztela eta Leon, Aragoi eta Gaztela Mantxa dira
|
eragin
handia duten beste erkidego batzuk. Prebentziorako informazioa Food and Drug Administration (FDA, Ameriketako Estatu Batuetako elikagai eta medikamentu agentzia) erakundeak informazioa ematen ahalegintzen da prebentzio neurri gisa.
|
|
|
Hedabideek gizartean
|
eragin
handia dutela esaten dute euskal politikagintzan ari diren egile eta eragile gehientsuenek. Izan ere, beren interesen aurka doazen gizarte portaeren (manifestazioak, bozketak...) sorburu nagusitzat, errudun nagusitzat, hartzen dituzte, eta herriaren argitasun eta zen  tzu onari egokitzen dizkiote aldeko dituzten portaerak.
|
|
|
Honenbestez, hedabideak eta, bereziki, kazetaritza espainiarrean ospe eta
|
eragin
handia zuten izen batzuk" terrorismoaren aurkako azken borrokako sancta sanctorum" bihurtu ziren, López AgudÃn kazetariak asmazio handiz esango zuen bezala.
|
|
|
Okerra izango litzateke hori, etsaiek markatutako txistuaren dantzan ibiliko baikinateke. Positibotasunean eta tinkotasunean oinarritutako erantzun neurtu puntualek, haserreak eta bihotzak agindutako hamaika ekintzek baino
|
eragin
handiagoa dute.
|
|
2002
|
|
|
Erakusketako 22 artistak Euskal Herrian jaioak dira, baina euskal artea egiten al dute? Ukaezina da nazioarteko eraginek euren sormenean
|
eragin
handia duela. Guadalupe Echevarria komisarioetako baten esanetan, kanpoko eragin hori da hautatutako artisten lanen oinarrietako bat.
|
|
|
" Nire hizkuntza katalana da" esaten dutenek normalean katalana erabiltzen dute, eta" nireak katalana eta gaztelera dira" diotenek, normalean gaztelera lehenesten dute. Han ere, beraz, hautaketa kontzienteak
|
eragin
handia du.
|
|
|
Lau mila milioi urteko eboluzioa gure mikrobio arbasoez gero» da, eta bertan, Lynn Margulisek eta Dorion Saganek bakterioak ikuspuntu berritzat harturik eboluzioaren historia ekartzen dute gogora, Lurran gertatu den prozesu ebolutiboan bakterioek izan duten berebiziko garrantzia aztertuz. Bakterioek, unizelular nahiz multizelularrek, tamaina aldetik oso txikiak izanda ere ingurumenean
|
eragin
handia dute, eta Lurreko biztanle bakarrak izan ziren orain dela ia lau mila milioi urte inguru, geroago nukleodun zelulak sortu ziren arte.
|
|
|
hartzen diren elikagaien mota eta kopuruak
|
eragin
handia dute digestioan eta lokartzeko gaitasunean.
|
|
|
Kilometroko prezioa, orografiaren eta bidearen aspaldikotasunaren arabera aldatzen bada ere, adjudikazioa hartu duen enpresaren irizpideak ere
|
eragin
handia du tarifa finkatzeko unean.
|
|
|
Baina kezkagarriena da gazteen artean lehen baino
|
eragin
handiagoa duela.
|
|
|
Loditzeko beldurrez, emakumeengan
|
eragin
handiagoa du ideia honek, erretzeari uzten diotenen erdiak porrot egiten du, beraz mota honetako ohitura bati uzteko terapia batek estrategia dietetikoak eta pisua kontrolatzeko neurriak ere hartu behar ditu kontuan.
|
|
|
ULKak baliagarriak dira lehen mailako errenta banaketa aztertzeko ere. Soldatadunen ordainketen gorabeherek
|
eragin
handia dute gizabanakoen errenta erabilgarria finkatzeko orduan (eta kontsumo eta aurrezki erabakiak hartzeko orduan), eta soldatadunen ordainketen bilakaera horrek aurrera eraman den politika ekonomikoarekin loturik dago, konpetitibitate hazkundea gehienbat lan kostuen moderazioaren bidez bilatzearekin loturik, alegia.
|
|
|
Interes ezberdinak bateratzeko orduan, batzuentzat botere publikoek eta legediak funtsezko rola betetzen dute, baina beste batzuek, aldiz, garrantzi handiagoaematen diete merkatu irizpideei. Dena den, argi dago lan merkatuaren eraketaninstituzioek eta arautegiek
|
eragin
handia dutela.
|
|
|
Bestalde, Espainiako estatuaren lurralde banaketak sindikatuen ekintza etaordezkaritza gaitasunaren gain
|
eragin
handia duela aipatu behar da. Zentzu horretan, autonomia erkidegoan ordezkaritza handieneko sindikatua izateko, ordezkarien%15 lortu behar da, betiere, 1.500 ordezkaritik gora izanik.
|
|
|
Buru eritasun hori da adinekoen artean
|
eragin
handiena duenetako bat, eta hori prebenitzeko metodo gutxi daude.
|
|
|
Hautapenetik Diskriminazioa maiz hasten da langileak aukeratzen. “Prozesu gehienak gizonek egiten dituzte, eta horrek
|
eragin
handia du azken emaitzan”, salatu du Dávilak. “Aurrez hautatutakoen artean emakumeak badaude, oso curriculum onak dituztelako da”, dio Alberdik.
|
|
|
Azkartasunak eta erosotasunak gero eta
|
eragin
handiagoa dute kontsumitzailearen erosketa erabakietan. Aseguru etxeak telefono bidezko arreta zentroen eta Internet sarearen abantailak ezagutzen ari dira, zerbitzu eta erraztasun berriak eskaintzeko.
|
|
|
Gaitz horrek
|
eragin
handia du bi sexuetako pertsonengan, lotsa dela eta, askotan baretu egiten baitira.
|
|
|
Gorotz inkontinentzia egoera fisiko, psikiko eta sozialki ezgaitzailea da, bi sexuetako pertsonengan
|
eragin
handia duena. Sintomak aldatu egin daitezke:
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gaixotasun arraroen izendapen honetan 10.000 pertsonako 5 kasu baino gutxiagoko prebalentzia dutenak hartzen ditu barne; hain zuzen ere, gaixotasun horiek ugariagoak eta ohikoagoak dira, besteak beste, hemofilia edo nananismoa, eta Gaucher, Fabry Anderson gaixotasuna, esaterako, «kristalezko hezurren» sindromea bezalako beste batzuk. Zenbait ingurumen estimuluk eragindako patologiak ere sartzen dira, kokapen geografiko oso aldakorra dutenak, adibidez, «olio toxikoaren sindromea», Espainian
|
eragin
handia duena, baina ia ezezaguna munduko gainerako lekuetan. Gaixotasun Arraroen Espainiako Federazioko (EGEF) lehendakaria, Moisés Abascal, 300 gaixo eta familia mota baino gehiago ordezkatzen dituzten 48 elkarte biltzen dituena, administrazioak laguntza gehiago eskatu du.
|
|
|
Irudia: Jaci Berkopec Arazo horiek askoz
|
eragin
handiagoa dute emakumeengan gizonengan baino (%90 eta %10 artean), eta ondorio oso larriak dituzte. Gaur egun, informazio neurri gehienek gai honi egiten diote erreferentzia; arazoa deskribatzen da, eta, era berean, trastornoak prebenitzen lagundu nahi da.
|
|
|
Espainiako populazioaren% 1 fibromialgia dela kalkulatzen da, gehienak emakumeak. Faktore psikologikoa fibromialgiaren garapenean
|
eragin
handiena dutenetako bat da. Elxeko Miguel Hernández Unibertsitateko Osasun Psikologiako Departamentuak (UMH) azterketa bat amaitu berri du.
|
|
|
Lehenengo sintomak agertzen direnetik fibromialgia detektatu arte igarotzen den denbora da gaixotasunaren hiruretako nagusietako bat, kaltetuen arazo nagusia min akutu kronikoa baita, eta, oro har, lasaigarriak ez dira eraginkorrak. Pairamen horrek beste patologia batzuenak baino
|
eragin
handiagoa du psikologian eta gizartean. Hori dela eta, ikerketa egin duten psikologo taldeak, medikuntzako hamar profesionalen laguntzarekin, minaren kontrola eta gaixotasunari aurre egiteko estrategiei buruzko desberdintasun psikologikoak ebaluatu nahi izan zituzten, bai eta bi taldeen artean, Lehen Hezkuntzakoa eta Espezializatuarena ere, nork bere buruari eragiteko duen gaitasuna.
|
|
|
20 urtetik gorako munduko biztanleen% 0,5 eta% 1 artritis erreumatoideak eragiten du. Mediterraneoko arroko herrialdeetan baino
|
eragin
handiagoa dute. Elikadurak ez du eraginik.
|
|
|
Hazkuntzaren hormonak gantz eta azukre proteinen metabolismoan esku hartzen du, eta hezur hezurrean, gorputzaren osaeran eta gogamenean ere eragiten du, estimulua handituz eta aldartea handituz. Botika hau haur eta nerabeetan emateak
|
eragin
handia du altueran. Haur batek gabezia bat jasaten badu, hazkuntzaren atrofia nabarmen bat gertatzen da, lehen pluralismo deitzen zena, gizonezkoen eta 150en artean behin betiko altuera 160 zentimetrokoa baino txikiagoa duena.
|
|
|
Bizi ziklo bakoitzak
|
eragin
handia du eta erabakigarriak dira pertsonen nutrizio beharretan...
|
|
|
“Garapena antolatu behar duen jendea bizirik ez badago, ez dago osasuntsu, ez da gertatuko”, azaldu zuen Piotek. Hiesak
|
eragin
handia du gizartean eta ekonomian, 15 eta 49 urte bitarteko adin tartean, “giza baliabideak agortzen ditu, ekoizpen ahalmena boikotatzen du, pobrezia eta zailtasunak larriagotzen ditu”. Eta hori guztia jardueraren sektore guztietan, nekazaritzatik hezkuntzaraino.
|
|
|
Azkenaldian, pinguinoen eta pinguinoen populazioak murrizteak alarma piztu du adituen artean. Gaur “Science” aldizkarian argitaratutako azterlan batean, British Antartic Survey (BAS) institutuko ikertzaile talde batek gaiaren egoera aztertu du, eta ziurtatu du, hain zuzen ere,
|
eragin
handia duela negu antartikoetako izotz lodierak fenomeno horretan. Hala ere, talde horrek zenbait ezezagun aipatzen ditu.' Adibidez, ikertzaileek oraindik ez dakite zergatik estaldura izoztua gutxitzen den garaiek modu misteriotsuan eragiten dieten Adeliako pinguino gazteei eta pinguino helduei.
|
|
|
«Funtsean, esan bezala, proteina horrek garunean zer egiten duen jakin behar dugu, gerta baitaiteke aldi batean haren funtzioa behar izatea. Haurtzaroa etapa kritikoa da, esperientziek
|
eragin
handia baitute funtzio sinaptikoan». Gene horren mutaziorako diagnostiko proba bat lortu zenetik, zientzialariek gehiago dakite sindromearen nagusitasunarekin zerikusia duten alderdiak, eta agerian uzten du aldaketa geniko horiek hainbat forma har ditzaketela.
|
|
|
Hau da, taldeko kide bakoitzak zer jaten duen jakitea eta horrek denboraren joanean nola eragiten duen ikustea. Hala ere, Key k onartzen du mundu osoko dieten osaeran alde nabarmenak daudela egiaztatzen duten ikerketak baliozkoak direla, eta desberdintasun horiek bat datozela horietako bakoitzean
|
eragin
handiena duten minbizi moten aldaketekin. Horrek, ordea, ez du esan nahi dieta “arrisku faktore garrantzitsua” izan daitekeenik, eta, beraz, dietan zuzenketak eginez gero, minbizi bat agertzea “partzialki” prebeni daitekeenik.
|
|
|
esneki bat (ez du zertan esnea izan; gazta edo jogurta izan daiteke), zereal bat (ogia, galletak edo gosaritako zereala; inoiz ez dugu opilgintza gomendatzen) eta fruta (zukua baino hobea den pieza bat) ”. Familiaren ohiturek
|
eragin
handiagoa dute haurraren dietan lagunenean baino. “Eta kontuz honekin, batzuetan zenbait elikagairekin saritzen baitugu”.
|
|
|
Lesio mota horrek
|
eragin
handiagoa du gazteen artean, paraplegia edo tetraplegia eragiten du.
|
|
|
Nazkatuta gaude haurren elkarrizketa horrekin”. “Ustekabean sortzen dira, eta epileptikoak dira, arrazoi txiki batek
|
eragin
handia duelako. Merkatura iristen denari buruzko erabateko segurtasun ezaren sentsazioa sortzen da, egindako azterketa guztien arabera ondorio erradikalenetako bat merkatura iristen diren elikagaien segurtasunak arrazoizko maila bat duenean.
|
|
|
Hernándezek ziurtatu duenez, erraz ekidin daitekeen poluzioa da, baldin eta ura edateko uraren plantan kloroaren erabilera mugatzen bada, kloroa ozonoarekin konbinatzen bada edo ikatz iragazkiak instalatzen badira. Aurkitutako beste substantziari dagokionez, herbizida triazinak laboreetan “belar txarrak” kentzeko erabiltzen diren produktu sintetikoak dira, eta, horregatik,
|
eragin
handiagoa dute hegoaldeko lekuetan, batez ere bereizi gabe erabiltzen diren lekuetan. Errege Dekretua OCUren aburuz, kontsumo urei buruzko Errege Dekretua berehala onartzeak hiru alderdi positibo ditu:
|
|
|
Moluskuak kontsumitu ondoren birus enterikoek eragindako gaixotasun agerraldiak arrisku handia dira osasun publikoarentzat mundu mailan. Norwalk taldearen birusak,
|
eragin
handia dutelako, eta A hepatitisarenak, sortzen duen gaixotasunaren seriotasunagatik, azken urteotan arreta gehien jaso dutenak dira. Kontsumorako moluskuen kontrol birologikoak birus enteriko horien transmisioa elikaduraren bidez minimizatzen lagun dezake.
|
|
|
Gainera, Herbehereetako “Rijn Delta” kutsaduraren aurkako ontzia bihar iritsiko da ingurura. Hidrokarburoa kostan biltzeko lanak
|
eragin
handiena duten tokietan hasi dira, hala nola Malpica, Caión, Camelle, Camarillas eta Anxousen. Halaber, Camariñas, Corme, Laxe, Ferrol, Betanzos eta A Coruñako eremuetan puntu sentikorrak babesteko lanak egiten jarraitzen dute; eta fuel olioaren hondarren jitoa zaintzeko aireko behaketekin jarraitzen dute, Aduana Zaintzako Zerbitzuko hegazkin baten eta Frantziako Aduanetako beste baten kontura.
|
|
|
Tanger, Ceuta eta Algeciras lotzen dituzten ontziek zeharkatzen dute eremua. “Kutsadura akustikoaz gain, petrolio gordinaren isurketak eta estoldak garbitzeak
|
eragin
handia du eremu horretan”, adierazi du De Stephanis ek. “Talkak saihesteko neurriak hartu behar dira”, azpimarratu du.
|
|
|
Escherichia colik eragindako infekzioa, eskuarki, kutsatutako haragi gordinaren edo behar bezala kozinatutako haragiaren kontsumoagatik gertatzen da, baina, batez ere, animalia eramaileen gorozkiekin edo horiekin kontaktuan egon diren objektu eta gainazalekin kontaktu fisikoa izateagatik gertatzen da. Hala erakusten du Atlantako CDC ospetsuak egindako azterlan batek, noizbehinkako bisitarien artean infekzioak
|
eragin
handiagoa duela erakusten baitu. Baserri eskolak, beren ezaugarriengatik, kutsadura gune nagusietako bat dira.
|
|
|
Egun, globalitarismoa ren eraso uniformizatzaileak identitateen berpiztea dakar eta bersortze honen inguruan, Islamak zeresan handia izan du. Kultura erlijiosotik sortutako sinboloek
|
eragin
handiagoa dute" Satan Handiaren" aurrean, borrokarakojarrera ezkertiar laikoek baino. Ezkerreko alternatiben krisiak espazio ikaragarria utzi die hiruga rren erantzun identitarioei.
|
|
|
Horren aurretik, ordea, komeni da zeremonia edo handios moduko bat egitea, presoen arima lotsagabeak hunki daitezen. Otoitz batek, musika pieza batek edo antzeko zerbaitek hizlari trebeenaren hamaika solasaldik baino
|
eragin
handiagoa dute presoengan.
|
|
2003
|
|
|
Antxoa: bizi laburreko espeziea denez gero, haren ugaritasuna arras gorabeheratsua izaten da, oso sentibera baita kausa naturaleko aldaketekin, zeinek arrantzako jardunak berak baino
|
eragin
handiagoa baitute populazioan. 2001eko datu zientifikoek erakusten dutenez, stockaren egoera dezente ona da.
|
|
|
Izan ere, taldeko kideak estilo ezberdinetatik baitatoz. Peret eta Kiko Veneno bezalako musikarien
|
eragin
handia dutela diote. Baina runba oso gutxi entzuten dutela ere onartzen dute.
|
|
|
Nigan gaur
|
eragin
handia du Jean Seignalet doktoreak. Inmunologoa da eta asko oinarritu da ikerketa zientifikoetan.
|
|
|
Egun bertan, hiriko airearen kaltetarako eta klimaren aldaketarentzat mesedegarri den kutsadura iturri nagusi dira: etxeko erregai eta hondakinetan agertzen den sulfuro dioxidoaren jaulkipenen erdia, oxido nitrosoarenen laurdena eta, klimaren aldaketan
|
eragin
handiena duelarik, karbono dioxidoarenen herena sortarazten dute.
|
|
|
Izan ere, Afrika ErdikoErrepublikan bakarrik ematen da joera hori, Kongoko gudak nabarmen eraginda.Beste leku batzuetan, kopuruan igoerak badaude ere, kopurua murriztu egin da.Beste muturra Ekialdeko Afrika da, non bai gosetu iraunkorren kopurua eta baihoriek populazioan duten garrantzia murriztu egin diren, Hego ekialdeko Asia etaHego Amerikan baino errepikatzen ez den joera positiboa ezagutuz. Orain bai, gosetu iraunkorren kopurua kontuan harturik Asia da, eta batez ere HegoaldekoAsia,
|
eragin
handiena duen zonaldea 500 milioitik gorako eraginarekin; Txina etaIndia herrialde handiak nagusi dira horretan (ikus hurrengo grafikoa).
|
|
|
Zaharrenak ziren, botika horiek luzaroago hartu zituztenak, eta egoera fisiko okerragoa zutenak. Paziente horien artean, homosexualek eta langabeek, baita tratamendu psikiatrikoan zeudenek ere, aitortu zuten beren bizi kalitatean
|
eragin
handiagoa zutela. Ikertzaileek ez zuten alde nabarmenik aurkitu aurrekari psikiatriko pertsonaletan, transmisio bidean edo maila sozialean.
|
|
|
Egia esan, Errusiako Gobernuak Exxon Neftegaz petrolio ontzia (proiektu errusiar iparramerikarra) orain dela hiru urte Sajalingo ekialdean petrolio erreserba berriak aurkitzeko egiten ari zen esplorazio sismikoak etetera behartu zuen. Proba sismiko bat baleengan
|
eragin
handiena duen jarduera da, 130 dezibeliotik gorako zarata atalasea zailtasunez onartzen baitute. Hesi horretatik gora soinu estimuluak jasanda, baleek garaiz aurretik emigratzeko joera dute, elikatze prozesua amaitu baino lehen.
|
|
|
Jakinarazpen hori Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ezgaitasun handiena eragiten duten lau gaitz kronikoetako bat dela jotzen du. Bi adituek nabarmendu zuten kakekek
|
eragin
handiagoa dutela emakumeengan, hiruko proportzioan, eta azpimarratu zuten garrantzitsua dela “inor ez automedikatzea” eta migrainak dituztenak medikuarengana joatea buruko min mota sailka dezan eta behar bezala trata dezan. Ildo horretatik, adierazi zuten pazienteek buruko minak egunean hainbat sendagai hartuz tratatzen dituztenean sortzen den “balizko mendekotasuna” saihestea dela helburua.
|
|
|
Azazkalak astean milimetro erdi hazten dira. Hauek dira ilearen, larruazalaren eta azazkalen osasunean
|
eragin
handiena duten substantziak: Proteinak:
|
|
|
Pneumologoen arabera, asmak
|
eragin
handiagoa du hiri handietan.
|
|
|
Bizkaiko Golkoko antxoa arrantza pelagikoetako izarra da, eta baliabideak zehazteari dagokionez, “azpiustiatutako” espezietzat hartzen da, hau da, jasan dezakeen presioa baino txikiagoa duen espezietzat. Antxoaren populazioa kuantifikatzea, ordea, lan zaila da, bizi zikloaren laburtasuna dela eta —hiru urte besterik ez dira izaten—, eta klimak eta antzeko ingurumen fenomenoek
|
eragin
handia dute bertan. Iaz espezie horren arrantzak izan zuen bat bateko beherakadak eta egungo kanpainaren bilakaera txarrak kezka bizia piztu dute sektorean.
|
|
|
GRUMM Bartzelonako Unibertsitatea Gizakiak sortutako eta isuritako kutsatzaile gehienen azken helmuga itsasoa da, eta, horregatik, konposatu sorta zabal batek bereziki eragiten dio. Konposatu organokloratuak, eta bereziki bifenilo polikloratuak edo PCB, itsas ingurunean
|
eragin
handiena duten konposatu kimiko sintetikoen multzoetako bat dira. Industriatik datozenak, degradatzeko oso zailak dira eta bizitza ertain luzea dute (oro har, zenbait hamarkadakoa).
|
|
|
Naturen argitaratu berri den azterlan baten emaitzen arabera, azken mende erdian banku handiak %90 murriztu dira. Arrantzan eta ingurumenean
|
eragin
handia duela ohartarazi dute zientzialariek.
|
|
|
Sektoreka, energia prozesatzea da kutsatzaileena, emisioen %77, 11 biltzen baitu. Sektore horren barruan, energia industriak (batez ere termikoak), garraioa eta manufaktura eta eraikuntza industriak dira globalean ekarpen handiena egiten dutenak, eta, beraz, horiek dira Espainiako emisio guztien joera aldaketan
|
eragin
handiena dutenak. Alde horretatik, garraioak eragotzi zion gure herrialdeari 2001ean emisioen saldo negatiboa handitzea; izan ere, sektore horrek gas kutsatzaileen emisioa %5 handitu zuen 2000 urtearekin alderatuta, eta horrek ia eraginik gabe utzi zuen energia sektorearen zati bat %5, 4 jaitsi izana, ikatza fuel olioarekin eta gasarekin ordezkatuz zerbitzuan zeuden zentral termikoetan, edo perkarbonoaren emisioak %1 murriztuta, batez ere.
|
|
|
DGTko zuzendariak, Carlos Muñoz Repisok, 2002 urtean Balearretan gertatutako 183 istripu larriak jarri zituen adibidetzat, non alokairuko autoak baitzeuden tartean. Alacanten, Malagan, Madrilen eta Kanarietan ere
|
eragin
handia dute horrelako autoen istripuek. “Guztira, aurreko urtean istripuak izan dituzten alokairuko ibilgailuen erabiltzaileetatik 55 pertsona hil dira, 259 larri zauritu dira eta 1.000 zauritu arin, kalte materialak kontuan hartu gabe”, gehitu zuen Trafiko zuzendariak.
|
|
|
Egokiena aukeratzea pertsona bakoitzaren esku dago. Erosotasuna, erabilera maiztasuna eta, bereziki, erosketan inbertitzeko asmoa dugun diru kopurua dira erabaki horretan
|
eragin
handiena duten faktoreak. Gaur egun, koltxoien prezioak 60 eta 700 euro bitartekoak dira.
|
|
|
Mangladiek, gainera, zur produktuak eta bestelakoak ere eskaintzen dituzte, besteak beste, ikatza, bazka, sabaietarako materiala, eztia eta botikak. Nazioarteko hainbat erakunde ekologistek, hala nola Greenpeacek, ohartarazi dute ganbararen industriak, une honetan mehatxutzat jotzen denak,
|
eragin
handia duela manglarraren iraupenean. Ekologistek diotenez, otarrainxkak landatzeko mangladiak suntsitu behar dira urmaelak eraikitzeko.
|
|
|
Beste herrialde batzuek, berriz, EBn eragin txikia duten gaixotasun agerraldi gehiago dituzte. Hori da, hain zuzen ere, sigelosiaren kasua, Salmonellak baino
|
eragin
handiagoa baitu. Botulismoaren eragina ere nabarmentzen da, ziurrenik etxeko kontserben ohiko elaborazioarekin lotua.
|
|
|
Prezioa eta segurtasuna dira oilaskoa erosteko erabakian
|
eragin
handiena duten alderdiak.
|
|
|
Elkarte horren kalkuluen arabera, Espainia osoan 12.000 pertsona egon daitezke hiru enpresa horiek egindako ustezko iruzurren eraginpean. Enpresa horiek beren bezeroak kontratatu zituzten jabetza anitzeko apartamentu konplexuetan utzi dituzte oporrak, eta 12.000 euroraino ordaindu behar izan dute, kasu batzuetan, bankuei lotutako maileguen bidez. Era berean, Europa osoan 20.000 atzerritar inguru daude, txanda higiezinen aprobetxamenduetan egindako iruzurrek eta birsalmenta enpresek eragindakoak, Costa del Solen
|
eragin
handiagoa dutenak. Antzeko arazoak direla eta, beste enpresa batzuen aurkako erreklamazioak ere jaso ditu Acamak, hala nola Marbellako (Malaga) Comercializde Negocios S.L. CAT; Blue Millenium La Dorada; Iberian Compañía Marketel S.L. (Bartzelona); Totalmundi S.L. (Tarragona); Great Time S.L. (Tarragona); Costapartment Resorts S.L; Diamond VSI, Fuengirolan (Malaga), eta Comercializadora El Portón, besteak beste.
|
|
|
Francisco Utrera Merkataritza eta Turismoko estatu idazkariak eta Javier Casares Ekonomia Aplikatuko katedradunak aurkeztutako azterketa Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeak (OCU) apirilean egindako landa lanean oinarritzen da, kontsumo handiko produktuen prezioen 67.744 erreferentziei buruz, eta frogatzen du prezioen aldaketa handiena elikagai galkorren kasuan gertatzen dela beti. Azterketa geografikoa Azterketa geografikoan, biztanleriaren errenta maila eta eskaria sortzeko gaitasuna dira erosketa saskiko oinarrizko produktuen prezioetan
|
eragin
handiena duten faktoreak, baita zenbait eremuk izan ditzaketen ezaugarri bereziak ere, hala nola uhartetasuna, mugako eragina edo salgaiak banaketa zentro handietara igarotzeko merkatua izatea. Paradoxikoa da Kanariar Uharteetako fenomenoa produktu galkorren kasuan, horiek baitira gehien aldatzen direnak eta etxeko ekonomietan erosketa kostua markatzen dutenak:
|
|
|
“Gizartea, oro har, ahaleginik egin gabe hazten ari dira haurrak”, dio epaiak. Haurrek eta gazteek onartzen dute “ileek”
|
eragin
handia dutela ikastetxeetan. “Denetik pasatzen den jende asko dago, ez dute inolako erantzukizunik, eta berandu iristen dira klaseetara izorratzeko”, dio Belén Martínek, Fuenlabradako (Madril) institutu publiko bateko Batxilergoko lehen mailako ikasleak.
|
|
|
Brote epidemiko bat agertu zen Aurora gurutzaontzian, Mediterraneoan zehar 1900 bidaiarirekin eta Norwalk taldeko birus enterikoek jota 500 bat bidaiarirekin. Aitzitik, munduan
|
eragin
handia duen infekzio mota bat da, eta tamaina handiko itsasontzietan nahiko ohikoa.
|
|
|
Elikagai poluituak kontsumitu ondoren birus enterikoek eragindako gaixotasun agerraldiak arrisku handia dira osasun publikoarentzat mundu mailan. Norwalk taldearen birusak dira,
|
eragin
handia dutelako, arreta gehien jasotzen ari direnak, bereziki gurutzaontzietan. Izan ere, azken bi urteetan jolas ontzietako bidaiei lotutako agerraldiak deskribatu dira, eta kasu guztietan ontzi handiak dira.
|
|
|
Gripeak gero eta
|
eragin
handiagoa du Espainian, baina Osasun Ministerioak ez du oraindik epidemiaz hitz egiten. Hala ere, osasun zerbitzuek jasotzen dituzten tasak guztiz ezezagunak dira azken sei urteotan.
|
|
|
Hala adierazi zuten patologia horretako munduko aditu nagusiek, Hernia diskalaren tratamenduko eztabaidei buruzko nazioarteko sinposioan bildurik, Madrilgo La Luz Klinikan. Espezialista horien arabera, patologia horrek
|
eragin
handiagoa du 45 eta 50 urte bitarteko biztanlerian, eta, nerabe eta gazteen artean, traumatismo nagusiak dira ahalegin fisiko jarraituak edo luzaroan eserita egoteak eragindako traumatismoak, eta, gainerako biztanleen artean, endekapenezko aldaketak. Sinposioko parte hartzaileek, gainera, adierazi zuten bizkarreko minak edozein herrialde garatutan biztanleen %90i eragiten diola, eta bizkarrezurreko gaixotasunak direla aldi baterako bajaren (guztizkoaren %20) eta erretiro aurreratuaren (ia erdia) arrazoi nagusietako bat.
|
|
|
Bertsoa buruan sobran duzunean ahotik ateratzen zaizu, beiterik gabe. Hala ere zure gogoetak ez dituzu ia inoiz jende aurrean esaten, isiltzen duzunak esaten duzunak baino
|
eragin
handiagoa duelakoan edo. Gainera gustatu egiten zaizu misteriotsu itxura azaltzea, ilargiak bezala inork ikusi ezin dezakeen alde ilun hori babesten duzu.
|
|
|
Garai hartako gazte borrokalariongan
|
eragin
handia zuen poesiak, teoria politikoak adinakoa (edo agian handiagoa). Nik neuk euskal poetak maite nituen, noski (denen artean Gandiaga kutunen, Gandiagaren Hiru gizon bakarka hura), baina baita erdal poetak ere.
|
|
|
Jakina da," komunikazio publikoak
|
eragin
handia du multzoen identitatea, hala politikoa nola kulturala berma  tzerakoan, integrazio soziala eta politikoa bideratzerakoan, gizartearen pentsamoldea taxutzerakoan90". Lan intelektual handia da hedabideen eskuetan egon ohi dena, gure herriak intelektual horien guztien konkurrentzia behar du aurrera egiteko, euskalduntasunean.
|
|
|
Arrazoiketa hori sentimenduekin konbinatu zuen. Gizakiaren adimenean
|
eragin
handiena duten sentimenduen artean beldurrarena dugu.
|
|
2004
|
|
|
Eta gainera, gure agintariak benetan dira kontserbadoreak. Elizaren
|
eragin
handia dute. Gure gizartearen akatsik handienetakoa da ez dela jendea kulturizatzen.
|
|
|
Ez dirudi, ordea, orain arte zilegitasuna izan denik Europako Batasuneko estatuen kezkarik handiena; bere sorreratik elite politiko eta, batez ere, ekonomikoek bultzatutako prozesua da eta eraikuntza molde horrek jarraitzen du nagusi gaur egun ere. Egituratze prozesuak, hala ere, aurrera jarraitzen du eta EBko herritarren bizitzan gero eta
|
eragin
handiagoa du maila guztietan, nahiz eta herritarren protagonismoa eraikuntza horretan hutsaren hurrengoa izan.
|
|
|
Eta teoria darwindarraren arabera, indartsuenek bakarrik izaten dute aukera irauteko eta ugaltzeko. Hala ere, CNRSko ikerlari talde batek, François Le Galliard buru duela, Nature aldizkarian argitaratutakoaren arabera, ingurumenak uste baino
|
eragin
handiagoa du hautapen naturalaren prozesuan eta hortaz, espezie bateko izaki indartsuenak ez direnek irauteko aukera bera dutela adierazi dute.
|
|
|
Zergak ehuneko bost igotzeak
|
eragin
handia du familien aurrekontuan.
|
|
|
Protagorasen beraren baieztapen ezaguna ckartzen da harira, politikan, giza kontuetanhain
|
eragin
handia duen baliocn erlatibismoa adierazteko: –Gizona da gauza guzticnneurria?
|
|
|
Gaincra, diote. organismo berdinak ekoizieko gaitasuna dela ugaikeia eta ezin delabakarrik geneen craginarekin azaldu. Hortaz, hercntzia gencctan transmititzen dena bainoaskoz. zabalagoa da. eta faktore epigenetikoek
|
eragin
handia dute. Organismo bizidun batckbere gurasoen antzekoa izateko bebar ditucn baliabideak asko dira eta denak garrantzimaiia berekoak.
|
|
|
Alacanteko Unibertsitateko Osasunaren Psikologia saileko aditu talde batek frogatu du Alzheimerrak
|
eragin
handia duela senitartekoen bizi kalitatean, bai gaixoari laguntzeko lanetan ari direnean, bai gaixotasunarekin loturarik ez dagoenean. Era berean, efektu horiek nekez gainditzen dira denborarekin.
|
|
|
Aho hortzetako gaixotasunek gero eta
|
eragin
handiagoa dute garapen bidean dauden herrialdeetan, OMEk ohartarazi duenez
|
|
|
Zenbait elikagaik, hala nola esneak edo arrautzek, asma krisia eragin diezaiekete alergikoei; baratxuriak edo tipulak bronkitisari aurre egiten laguntzen dute; eta frutek eta barazkiek, aberatsak (kolore horixka laranja gorrixka ematen duen pigmentua), zeregin garrantzitsua dute biriketako minbizia prebenitzeko. Izan ere, elikagai batzuek gure arnas aparatuan uste baino
|
eragin
handiagoa dute. Eztarriko narritadura Eztarriko eta arnasbideetako narritadura sintoma arrunta da, batez ere haurrengan eta neguko hotzetan.
|
|
|
Entrenamendu serieak sendoak badira, muskulu glukogenoa (energia azkarreko biltegia) ez da nahikoa kontsumitutako energia hornitzeko, eta energia ekarpena odoleko karbohidratoekin osatzen da. Odol glukosa garunaren, globulu gorrien eta gorputzeko gainerako ehunen substratua ere badenez, denbora gutxian gluzemia gutxitzen hasten da odoleko azukre maila, eta, ondorioz, neke beldurgarria eragin dezake, eta horrek
|
eragin
handia du errendimendu fisikoan eta ongizate pertsonalean. Hidratatu beharra dago?
|
|
|
Egunero, frutak eta barazkiak Frutak, barazkiak eta barazkiak era askotako bitaminen, gatz mineralen, zuntzaren eta elementu antioxidatzaileen iturri bikainak dira. Mantenugai horietako askoren urritasunak zuzeneko lotura du helduaroan
|
eragin
handiena duten gaixotasun kroniko batzuk agertu eta garatzearekin: gaitz kardiobaskularrak, digestio arazoak, anemiak, minbizia, besteak beste.
|
|
|
Izen horrekin, lesio multzo bat biltzen da. Lesio horiek
|
eragin
handia dute atzetik, hala nola trafiko istripuetan, edo erorketa bortitz batek, lepoaren luzatze nabarmena eragiten baitu. Horrelako minak 9.700 milioi euroko kostua eragiten du urtean Europar Batasunean (EB), lan bajen eta aseguru etxeek ordaintzen dituzten kalte ordainen ondorioz.
|
|
|
immunopotentziadoreak, biodefendatzaile gisa; hipolipemiatzaileak, Lipoesar gisa; eta mineralizatzaileak. Biodefendatzailea lipoproteina bat da, eta
|
eragin
handia du immunitate sisteman. Lipoesar enpresaren serie buruetako bat da; gaur egun, nazioarteko merkatuan arteriosklerotismoaren aurkako ekintza duen produktu bioteknologiko bakarra da:
|
|
|
Jakina da bularreko minbiziaren agerpenean
|
eragin
handiena duen faktorea familiakoren batek gaixotasun hori izatea dela. Hala ere, badira minbizi sorreran eragina izan dezaketen beste faktore batzuk ere, hala nola adina, erradiazioen eraginpean egotea, ahotiko antisorgailuak erabiltzea, koipe ugariko dietak eta obesitatea.
|