|
2007
|
|
|
Askatasun horien guztien mugak dira titulu honetan zein eskubide aitortu eta eskubideoi zor zaien begirunea, horiek garatzeko
|
emandako
lege manuak, eta, batez ere, ohorerako, intimitaterako eta norberaren irudirako eskubideak, bai eta gazteak eta haurrak babesteko eskubidea ere.
|
|
|
Arau horiek jaso dira 1994ko ekainaren 20ko Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginean, bai eta Nekazaritzako Araubide Bereziaren 1971ko uztailaren 23ko eta Itsasoko Langileen Gizarte Segurantzaren Araubide Bereziaren 1974ko abuztuaren 30eko testu bateginak garatu dituzten dekretu batzuetan, eta osterantzeko arauetan ere. Kontuan hartu behar dira, berebat, urriaren 28ko 2110/ 1994 Errege dekretuan jasotako arauak; errege dekretu horrek alde jakin batzuk aldarazi ditu, Beregaineko Langileen edo Autonomoen, Nekazaritiak gerogarrenean
|
emandako
legeetara egokitu dira eta, bereziki, azaroaren 26ko 30/ 1992 Legera.tzako eta Etxe zerbitzarien Araubide Berezien arauketan. Arau horiek guz
|
|
|
Esangura horretan, Konstituzioaren ondoren, legea da gure antolamendu juridikoan lerrunik handiena duen araua, eta gainerako arau guztiak horren mendekoak dira eta Estatuko botereek bete egin behar dute. Modu horretan, legegilea Konstituzioaren mende egongo da eta ezin du legearen aurka egin edo legea errespetatzeari utzi (izan ere, hala egiten badu, legegileak
|
emandako
legea konstituzioaren aurkakoa izango da eta, beraz, deuseztatu egingo da). Parlamentuan herriaren borondatea ordezkatuta dagoenez, Parlamentua ez dago bere legeen mende, hau da, askatasunez alda ditzake, muga bakar batekin:
|
|
|
autonomia erkidegoetako gobernuek (EKren 152.1 art.). Autonomia erkidego horietako estatutuei eta horien garapen legeei erreparatu behar zaie, baina oro har, orain arte esandakoa aplikatzeko modukoa da. Autonomia erkidego horietako erregelamenduak Konstituzioaren, Autonomia Estatutuaren eta bertako Parlamentuek
|
emandako
legeen mendekoak dira. Bestalde, autonomia erkidegoko erregelamendua/ estatuko erregelamendua loturan ez du hierarkia printzipioak agintzen, eskumen printzipioak baino.
|
|
|
Erresumako Kontseiluak eskumen gatazkak ere ebazten zituen botere betearazlearen eta botere judizialaren artean, eta hurrengo hauetarako eskumena zuen: botere betearazleak
|
emandako
legeen, erregelamenduen edo izaera orokorreko xedapenen konstituzio aurkakotasun errekurtsoak ebazteko, ministroak, Erresumako Kontseiluko eta Auzitegi Goreneko kideak epaitzeko, diputatuen hautaketarako hauteskundeen baliozkotasunari buruzko errekurtsoak ebazteko baldin eta Gorteek hauteskunde horiek euren esku uzten bazituzten larritasun berezia izateagatik, eta erregeari Auzitegi Goreneko magi... Konstituzioa eraldatzeko eskumenak ere bazituen.
|
|
|
Gehienez hogeita bat kide zituen, eta modu proportzionalean ordezkatzen zituzten parlamentu ordezkaritza zuten indarrak, Kongresuko lehendakaria buru zela. Diputazioa eskuduna zen Gobernuak ezarritako konstituzio bermeen etendurari buruz ebazteko edo etendura hori luzatzeko Gorteak deseginda zeudenean; Errepublikako lehendakariak Gobernuaren ahobatezko adostasunarekin
|
emandako
lege dekretuak bi herenen aldeko botoekin onetsi zitzakeen (Kongresua bilduta ez zegoenean), gaiak Gorteen eskumenekoak izan arren, presako erabakia eskatzen zuten salbuespen kasuetan edo Errepublikaren defentsak hala eskatzen zuenean. Gainera, eskuduna zen diputatuak atxilotu eta auzipetzeari lotutako guztiaren inguruan eta Gorteetako araudiak zehazki eratxikitako gainerako gaiak jorratzeko.
|
|
|
Aldi horretako arauketan Francok 1938ko urtarrilaren 30ean eta 1939ko abuztuaren 8an
|
emandako
Legeak, hain zuzen ere diktadoreari legegintza ahala ematen ziotenak, nagusi izan ziren (ahal hori 1975ean hil arte izan zuen). 1938an, Francok Fuero del Trabajo (Laneko Forua) aldarrikatu zuen, eta urte berean, Prentsa Legea.
|
|
|
Bestalde, Gorteetako kasuan kasuko Batzordeak
|
emandako
lege proiektu edo proposamen batean Gorteetako Batzorde Iraunkorrak Mugimenduaren Printzipioak edo Oinarrizko Legeak hautsi zirela ikusiz gero, testu horri buruzko irizpena Gorteetako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta zortzi eguneko epean Gorteetako lehendakariarengana jo zezakeen, eta horrek irizpena eman zuen batzordera igortzen zuen berriro azter zezan, eta bitartean, proiektu edo proposamen... osoko bilkurako gaien zerrendatik kendu edo eten egiten zen.
|
|
|
martxoaren 23ko 10/ 1982, abuztuaren 5eko 76/ 1983, maiatzaren 23ko 66/ 1985, ekainaren 11ko 99/ 1987, etab.): lege lerruneko arau bat Konstituzioarekin bateragarria den edo ez aztertu nahi denean, Konstituzio Auzitegiak, Konstituzioaren testua kontuan hartzeaz gain, Estatuaren eta autonomia erkidegoen eskumenak mugatzeko eta autonomia erkidegoen eskumenen egikaritza arautu eta harmonizatzeko
|
emandako
legeak ere aintzat hartzen dira. Konstituzio blokea osatzen duten arauen multzo horretan, Autonomia Estatutuek funtsezko eginkizuna dute.
|
|
2008
|
|
|
Zirkularrak, berriz, barruko arauak dira, eta zerbitzu desberdinen antolakuntza arautzeko ematen dira, hierarkia printzipioaren menpean. Tributuen arloan, Administrazioak zirkularrak erabiltzen ditu, lurralde eskumen desberdina duten organoek
|
emandako
legeen interpretazioa bateratu ahal izateko.
|
|
2009
|
|
|
Ontziak egin eta aparailuari dagokionez, ontzigileek euren interesei begira egokienak diren material eta sistemak erabil ditzakete. Ontzi ustiatzaile eta itsastarrek bete dituzte Herri Administrazioak
|
emandako
lege eta erregelamenduak, nabigazio, aduana, osasun eta ontzien zein horien antzeko beste objektu batzuen segurtasunari buruzkoak.
|