|
2000
|
|
|
Politikaren munduan erraz aldatzen dira iritziak: atzo on zena, gaur ez; eskaini bai, baina
|
eman
ez, eta abar.
|
|
|
Ez ote zuen, bada, sala hark erakusten, hasteko, aitaren boterea eta ahala? Zeren, nola ahal duenak ahal bitartean iraun nahi izaiten duen eta ez iraungi, hala, ez ote du boteredunak, ondorez, iduri egin behar eta itxura
|
eman
ezen denboraren gainetik dagoela eta bere esentzia ez dela nehola ere botere tenporala, baina eternala, eta ez behin behinekotasuna, baina betikotasuna. Eta zer hoberik, hartarakotz, iraganean akabatu pieza haien hezurrak eta adarrak erakustea baino, aitak guztiz berea balu bezala heriotza erabakitzeko ahala, jainko tipi bat iduri?
|
|
|
Eta, itzarri orduko, ezbai hura iltzatu zitzaidan gogoan: gertatuaren berri osabari
|
eman
ez eman. Bertze asmo bat ere banuen buruan, zeren pentsatu bainuen ezen napolitarrari geure Na fa rroako jauregiaren direkzionea eman behar niola, bere Donejakuerako bidean ingurutik iragan zitekeenez gero, eta bisitatxoren bat egin, bidenabar.
|
|
|
Ordea, borroka hark ez zuen historia luzerik izan, zeren, hasi bezain sarri, lehenengo entseiuan zauritu eta akabatu baitzuen Joxe Aberasturik, eta hala gelditu zen eskarnio egin ustea eskarniatua eta odol isurle ustezkoa odolustua, lurrean etzanik, bere kapelu hegal zabala —baita ile-ordea ere— burutik kanpoan eta bere iduri irrigarri harekin, zeren halakoa baitzen haren begitarterat bildurikako keinua, eta zeren buruan orraztatu gabeko bi ile baitzituen, biak ere nahasirik eta izurturik. Eta joan ziren zaldunaren lagunak lurrean zetzan kidearen laguntzan, eta ikusi zuenean haietarik batek ezen hura hilik zetzala, ezpata maginatik deblauki atera eta bizkaitarraren aitzinean paraturik, erran zion ezen koldar bat zela, jaun Lorenzo Cortési kasik denborarik
|
eman
ez ziolako bere lekuan jartzeko eta konbaterako behar bezala prestatzeko; baina bizkaitarra ez zen isiltzekoa, eta ihardetsi zion ezen hura gezurra zela eta bere ohorearen kontrako falta, gezurti deitzen ari zitzaiolako eta koldar, eta erran zion, halaber, ezen, baldin gizona bazen, egin zezala urrats bat aitzina berak ere, zeren munduko denbora guztia emanen baitzion bai bere lekuan jartzeko eta... Eta, orduan, gaztelau hark keinu bat egin zien bere lagunei eta guztiek, supituki eta deblauki, jauzi batean ezpata biluztu eta bizkaitarra inguratu zuten.
|
|
|
Eta nola oroitzen nituen halakoetan zuk Salamancan erran zenizkidan hitzak, orain arte aditzerat
|
eman
ez dizkizudanak, baina orain berean oroitarazi nahi nizkizukeenak: " Eritasunaren gainetik dagoena ere eritasunaren menerat da, zeren eta denbora baita gure eritasunik larriena, eta denboraren menerat bizi gara"!
|
|
|
—Zer bertzerik iguriki dezaket bizitzatik, bizitzaren iturria agorturik badakusat? Eta nola egon naiteke ni deus emaiteko gaietan, baldin bizitzak deus
|
eman
ez badiezadake jada...?
|
|
|
Gero, astebete lehenago
|
eman
ez zidan errepuestaren zorretan balego bezala, trabailari buruak eratxiki zuen:
|
|
|
Ohi duenez, kafeak erregura ernatu zidan, eta gutiziari amore
|
eman
ez eman egon nintzen pixka batean, afera trenkatu gabe. Gogoa tabakotik barreiatu nahirik, egun berriarekin etorkizun ziren nekeen neurria hartzeari ekin nion, sukaldeko kadiran jarria.
|
|
|
Bien azioen laburpena aletu zidan istant batean. Behar handirik gabe, egiaren errateko, kontakizunean ez baitzen deus lehenagotik jakintzat
|
eman
ez zitekeenik: farmaziak, amatxi xaharrak, errezeta faltsuak, gaztetxoak, autoetako irrati kaseteak...
|
|
|
Hiriari sekula babesik
|
eman
ez zioten harresi zaharrez honata ginen. Eskuinetara, pasealeku estu bat zedarritzen zuten zuhaitzek.
|
|
|
Deus guti baketu ninduen haren irriñoa nirea bezain bortxatua zela ikusteak. Oraino han ibiliko ginateke, hitzari hitza ezin lotuz, Ttipik, harengana hurbildurik, mazeletan musu pare bat
|
eman
ez balio. Inoiz baino gehiago eskertu nion; Kristina eta biak ez ziren inoiz sobera ongi moldatu elkarrekin.
|
|
|
—Jakina —beti ni mintzo—, dena hain agudo egin ahal izateak abantailak ditu. Aita hil zitzaigunean, bi gau osorik egin behar izan genituen tanatorioan, eguerdian hil zenez biharamun goizean ehorzteko baimenik
|
eman
ez zigutelako. Zuek, berriz, moldatu zarete epea laburtzeko...
|
|
2001
|
|
|
Baina halere, Anartz, bazeukaat itxaropena munduan beste puntan galdutako herrixka horretara, nolabait, eskutiztxo hau iritsiko zaiala eta, berandu bada ere, nire agurra, hemen hintzela
|
eman
ez niana, jasoko duala.
|
|
2002
|
|
|
–Auskalo non dabiltzan besteak –bota zuen Alaznek, mututasun deseroso hura apurtzearren. Azken basoa garbitu ondoren, eskuak sukaldeko trapuarekin lehortu eta lehortu ari zen, bestelako urratsik nola
|
eman
ez zekiela.
|
|
|
" Besteak emango ziok" pentsa, eta azkenean inork
|
eman
ez.
|
|
2003
|
|
|
besterik ez dela izaitez nazioa. Mendebaldeko historiari behatzen baldin badiogu, gainera, ohartzen gara, erromatar kulturak, hizkuntza latinarekin eta kristau erlijioarekin bateraturik, Europako eremu gehiena bere menpe atxiki dueno, hots, Erdi Aro guztian eta geroztik, XVIII. mende hondarreraino bederen, ez zaiola garrantzi gehiegirik
|
eman
ez Nazioari ez naziotasunari politika sailean: erresuma batetik bestera bazebiltzan jauzi eta punpeka, arazo handirik gabe, edozein naziotako errege edo erreginagaiak, bai eta kapitainak eta fraideak, apezpikuak eta kardinaleak, ministroak eta artistak.
|
|
|
Inoiz edo behin, lanetik etxera etorri eta erantzungailuan bere ahotsa ere aurkitzen nuen, mezu garbirik gabe baina bere ahotsa nolanahi ere, intziri eta zotin laburren artean, ahopeka, otoitz baten gisan, laguntza eskatuz edo. Laguntza eman niola erabaki nuen, nola
|
eman
ez banekien ere, bera askoz ere gazteagoa izaki niri baitzegokidan zerbait egitea. Ilunabar batez deitu nuen eta gizonezko batek hartu zuen telefonoa.
|
|
|
Zigarro luze bat aterako zuen ondoren bere poltsatik, ez erretzeko gogoa zuelako, mugimenduak ematen zion atseginagatik baizik, ikustekoa baita taburete baten gainean eseri orduko emakume batzuek erakusten duten antzezpenerako joera. Txiskeroarekin bere aurpegia argituko zuen luzaz segidan, ezpainen marra ardo kolorekoa, betazal luzeegiak une batez agerian utziz, eta erdeinuz begiratuko zien azkenik txiskeroak eskuetan beregana hurbiltzeko pauso bat
|
eman
ez eta ezbaian geratu ziren gizonezkoei. Nire lagunak ere irudika ditzaket poltsikoan txiskero banarekin, desirak ematen duen ausardia trakets horrekin, Monikarengana hurbiltzeko aitzakiaren baten bila.
|
|
|
Sentitu, gehiegi sentitzeko arriskurik gabe. Jaso, nahiz eta nik ezer
|
eman
ez, jaso eta jaso. Besteek ematen didaten energia hartu, batu eta erabili.
|
|
|
Zuek, beti hain demokratak eta legalak, hain garbiak eta lagunen lagunak; zuek, beti aurpegia ematen zenutenak, azpikeriarik inoiz egiten ez zenutenak; zuek... Zuek zarete garbi jokatu ez duzuenak, oraindik ere aurpegia
|
eman
ez duzuenak, eta, azpikeriarik handienaren eredu, elkar hartuta alde batera utzi nauzuenak.
|
|
2004
|
|
|
Atzo izorrai jo eta orain hemen, lata eta zikina jarrita. Eman ezak bakea, motel, bakea
|
eman
ezak!
|
|
|
Beste kazeta batek, berriz, juduek eta atzerritarrek eragindako arazoez jarduten zuen saminkiro. Kontuak kontu, lasaitu ederra hartu nuen irakasle zaharra onik atera zela jakinda... baita jendarmeei nire berri
|
eman
ez ziela egiaztatuta ere.
|
|
|
Nire lankideak, bestalde, ederki zekien ni ez nengoela hilik. Eta Anaren heriotzaren berri inork
|
eman
ez zidalakoan, berak jakinarazi zidan. Kolpe latza izan zen.
|
|
|
Xagu izutiaren itxura dik –pentsatu nuen–, bere zuloan ezkutatzen den xagu gris bat. Etxeko gela urrunen batetik antzik
|
eman
ez nion musika eme bat belarriratu zitzaidan. Bach?
|
|
|
–Auto horietan etorritako handi mandiek kezkatuta naukate –xuxurlatu zidan aitak– Ezohiko zerbait ari da gertatzen hemen. Espero dezagun langako zaindariek nire etorreraren berri
|
eman
ez izana.
|
|
|
Batzuetan, geure buruari ez diogu sentimendu bat sentitzea, edo sentimenduan pausatzea baimendu nahi izaten. Une batean aukera eduki eta esan ez nuen hitza (protesta, kontsolamendua),
|
eman
ez nuen laguntza, ezer ez zitzaidana kostatzen, esan, eman gabe geratu dira betiren betiko. Betiko galduta.
|
|
2005
|
|
|
Kutxazainaren ateraldia ez zaio batere gustatu. Ez zaio ondo iruditu, berak konfiantza osoa agertu ondoren, bere arazoari baliorik
|
eman
ez izana. Ez duela erremediorik esan diola iruditu zaio.
|
|
|
Itziarren argazkia paparrean duela, ohera bueltatu eta Soraiari musu eman dio. Itziarri sekula
|
eman
ez zion bezala.
|
|
|
Beragan zerbait aldatua zela esan zidan; eta ez zuela lehenago inoiz horrelako musurik
|
eman
ez hartu. Eta berak ere usuago ikusi nahi nindukeela.
|
|
|
Ez nuen nitaz zeukan ideia hura indartu nahi. Esplikazio gehiagorik eskatu ez berak, nik ere
|
eman
ez, jantzi, eta aurreko eserlekuan eseri zen. Autoa arrankatu zuen.
|
|
2006
|
|
|
Bai, baina inmanentista, existentzia fisikotik haratago ez lihoakeena. Halere, nik uste dut poesiaren eta edermenaren sustrai beretik sortzen dela erlijioarekiko kezka eta interesa; miresten ez dakienak, harridura handiari amore
|
eman
ez dionak, horrek beharbada ez du sentitzen bera baino handiagoa izan daitekeen ezeri buruzko errespeturik.
|
|
|
" La fortuna me llevó a Castilla; cinco de mis hijos han nacido allí, allí se han criado todos. Allí contemplando el reposo de la austera llanura, llena de cielo..." 280 Unamuno-ri, Bilbok eta Euskal Herriak
|
eman
ez ziona, Gaztelak eman dio. Ez katedra bat soil:
|
|
|
Buelta eta buelta ibili naiz, eta posible da, Nerea, posible da, baina laguntzen badidazu bakarrik. Zure amari orduan
|
eman
ez nion laguntza eman nahi diot.
|
|
|
Zergatik galdetu behar du berataz. Joan zenean azalpenik
|
eman
ez zuela gogoratuta, orain azalpenen eske zertara datorren pentsatu du. Ez du ikusi nahi.
|
|
|
–Egunkariei
|
eman
ez diezuen xehetasunen bat jakinen banu, sinetsiko zenidake?
|
|
|
Ideologia komunistako ekintzaileak bildu zituen. Aliatuek armarik
|
eman
ez arren, okupatzaile alemanen kontrako ekintza gogor ugari burutu zituzten.
|
|
|
Hor zegoen zure irrika, zure desira isil baina ozena, aurrerabiderik ematen ez nizunez ibitua baina ez amatatua. Bikoteen jokoan berriz ere libre nengoela esanez gero, asaldatu egingo zinen lehenaz gainera; nire haustura hura zurekiko interesari egotziko zenion, ohartuki ez bazen oharkabean; nik esperantzarik
|
eman
ez arren itxaropenari leiho guztiak zabalduko zenizkion; eta zure jazarpena are eta gogaikarriago bihurtuko zen, ausaz, harik eta zuregana eduki nitzakeen sentimenduak oro –gupida, harrokeriatxoa, adiskidetasuna– gainditu eta estali arte. Beraz, nire bakearen amoreagatik eta zuri nizun estimaziotxo hori pikutara ez bidaltzearren, ez nizun ezer esan.
|
|
|
Nire epeltasuna nahi baduzu, zatoz ehizara esaten dutenak. Hiru hilabete, ehuna libera hilean –hirurehun guztira–, eta psikiatrak erabaki zuen aitak
|
eman
ez zidan maitasuna bilatzen nuela halako gizonengan. Diagnostikoa eskuan, errezeta lortzeko eskua luzatu nuenean, terapiaren faktura jaso eta psikiatria utzi nuen.
|
|
|
Hartara, sekula ez dut jakin nolako zirrara sorrarazi zioten erregeren hitzek, zirrararik sorrarazi bazioten. Biziak anarteraino
|
eman
ez ziona geroak oparituko ziola uste zukeen, hain segur. Egokiera, bederen, aldekoa zuen.
|
|
|
Edo genuen, erran behar nuke, ailegatu eta biharamunean berean sartu baininduten ikasle taldean. Hori baino lehenago, nire protestei batere kasurik egin gabe, udaberriko ardia bezala, ilea motx motx utzi zidan Gabriela zaharrak," ostia milikatzaile kalpar handi bat"
|
eman
ez nezan.
|
|
|
Ezta, segur aski, harresietan zaindari egon behar lukeen soldadua bera ere. Ile de Franceko hirixka honetan, Paristik 10 legoara, loari amore
|
eman
ez dion izaki bakarra iduri du Pedro Agerrek. " Gaizkile edo bekatari baten gisara", egin du apezak bere baitan.
|
|
2007
|
|
|
Seme alabei zer
|
eman
ez duten ama bakartuen miseria gorriaz ere kantatzen du gordinki:
|
|
|
Nire madari mermelada nire bila zihoala jakiteak arinago egin ninduen, usoa baino gehiago, eta une hartan airean hasiko nintzen hegan, besarkadaz gainera, musu
|
eman
ez balit, musu bero eta pisua. Horrek lotu ninduen haren aurpegira.
|
|
2008
|
|
|
Bikain zeraman pieza. Berak ere sekula
|
eman
ez zion irakurketa eman zion musikari. Gozatzen ari zen Baldwin.
|
|
|
–(?) Errudunak bilatzerakoan, ez jo ene emaztearengana eta ez jo kalonje jaunarengana, nik neuk baitaukat guztiaren errua; zer uste duzu, bada, ene emazteak jokatu duen bezala jokatuko zuela, histeriak jota zuk diozun moduan, nik huts egin izan ez banio? Baina zu zeu ere ez zaitut errudun egiten, kontsul jauna, ziur nagoen arren ez ginela orain arduratzen gaituen gaiaz mintzatzen egongo, baldin eta zuk gizon emakumeon arteko harremanei buruzko iritzi ausart haiek
|
eman
ez bazenizkit, ni neu erori bainintzen, azken batean, zure teorien sareetan, mozolo ergel bat banintz bezala, zeren ni ez bainaiz nerabe bat?
|
|
|
zergatik hartu zuen aitak heriotzako orduan Ernestina uso zuritzat, eta bera uso belztzat. Orduan, baina, bere emetasunean zaurituta sentitu zelako edo, haserretu egin zen, bestela ez baitago azaltzerik nola Reginak zaldia astindu eta zortzi hamar segundoko lasterraldia eragin zion; haserre zegoen, bai, Regina, aitaren edo aitaren itzalaren aurka ziurrenik, halako eran, non orduantxe eman baitzion, beharbada, heriotzako orduan
|
eman
ez ziòn erantzuna: –Aldasorotarren leinua galduko da, bai, aita, baina zin degizut aldasorotarrak maila goragoko leinu batean txertatuko garela!
|
|
|
–Ez ni baino astoagoa, jauna, ihardetsi zion kapitainak?. Nik dakidala sekula ez da izan eskifaiarik matxinatzeko asmotan egon eta horren seinalerik
|
eman
ez duenik, arriskua ikusteko begiak zituen edozeinek neurriak hartzeko. Baina honako eskifaia hau, gehitu zuen?, ni baino gehiago da.
|
|
|
Azken batean, gauez eta egunez predikatzen ahal dugu euskalduntasunaren egiazko mezu salbagarria: Jaungoikoak federik
|
eman
ez diona ez da, beldur naiz, konbertituko; are, ziur aski gutaz aspertu eta nazkatuko da. Utz dezagun, bada, fedea fededunendako (beraiena baita Nafarroako Erresuma Çaharra), eta lan egin dezagun euskalduntasun laikoaren alde.
|
|
|
Tartean kabalik ote den ere zalantzan jarri naiz. Batak, lo gogorrekoa dela; besteak, kalerantz ematen duen gelarik ez duela; hala ere, bazen bat zerbait entzun baina garrantzirik
|
eman
ez ziona. Banan banan pasa ditugu kale osoko etxebizi tzak.
|
|
|
"(...) Errudunak bilatzerakoan, ez jo ene emaztearengana eta ez jo kalonje jaunarengana, nik neuk baitaukat guztiaren errua; zer uste duzu, bada, ene emazteak jokatu duen bezala jokatuko zuela, histeriak jota zuk diozun moduan, nik huts egin izan ez banio? Baina zu zeu ere ez zaitut errudun egiten, kontsul jauna, ziur nagoen arren ez ginela orain arduratzen gaituen gaiaz mintzatzen egongo, baldin eta zuk gizon emakumeon arteko harremanei buruzko iritzi ausart haiek
|
eman
ez bazenizkit... ni neu erori bainintzen, azken batean, zure teorien sareetan, mozolo ergel bat banintz bezala, zeren ni ez bainaiz nerabe bat... eta zeren alferrikakoa baita, 51 urte dituzunean, atzekoz aurrera irakurri eta 15 urte bazenitu bezala portatzea, arduragabe bat bezala. (...) Nik desegin dut etxeko giroa, eta nik berregin dut, badakizu bizitzari buruzko kontzepzio aski kristaua dudala funtsean, are kristauagoa esperientzia honen ondotik(...).
|
|
|
Honek ongi ulertzen zuen, bai –ongi uler zezakeen bederen– zergatik hartu zuen aitak heriotzako orduan Ernestina uso zuritzat, eta bera uso belztzat. Orduan, baina, bere emetasunean zaurituta sentitu zelako edo, haserretu egin zen, bestela ez baitago azaltzerik nola Reginak zaldia astindu eta zortzi hamar segundoko lasterraldia eragin zion; haserre zegoen, bai, Regina, aitaren edo aitaren itzalaren aurka ziurrenik, halako eran, non orduantxe eman baitzion, beharbada, heriotzako orduan
|
eman
ez ziòn erantzuna: " Aldasorotarren leinua galduko da, bai, aita, baina zin degizut aldasorotarrak maila goragoko leinu batean txertatuko garela!
|
|
2009
|
|
|
–Alde niregandik urruti, madarikatuok, sententziatuko du epaileak?, deabruarentzat eta haren lagunentzat prestatua dagoen betiko sutara. Gose bainintzen eta ez zenidaten jaten eman; egarri, eta edaten
|
eman
ez; arrotz, eta ez ninduzuen etxean hartu; biluzik, eta ez ninduzuen jantzi; gaixo eta gartzelan, eta ez zineten ikustera etorri?.
|
|
|
ezbeharra eta miseria aurkitzen du (UBM, 141): ...dituena, tabakoa saltzen dagoena manastatxoa lurrean, edo zigarrokondoak biltzen ari dena, (UBM, 104); hiri handira zerbait hoberen bila etorri zen jendea (UBM, 85), lan bila eta lanik gabe (UBM, 150; 169 eta hurr.). Pobretasun eta miseriaren nolabait errudun sentitzen du bere burua (UBM, 113, 169), eta lotsa, mozkor gizagaixo handi bati, alderoka eta marmarrez jende artean zetorrenari laguntzarik
|
eman
ez diolako (UBM, 108),, ez baikara oraindik libre izatera heldu?.
|
|
|
–Kulpa nirea izan da, ama, eta nik merezi dut ipurdikoa!?. Adaren ezusteko erreakzioak datu berri bat eransten baitzion egoera berez korapilatsuari, bastoiaren arrastoaren atzetik joan zen Domingo erabakitasun handiz, segundo bateko zalantzaren ondotik; jaso zuen, joan zen amarengana, eman zion eta,
|
eman
ez beste, bizkarra makurtu zuen, amak ipurdikada bat edo eman ziezaion; orduan, baina, beste zalantza batek hartu zuen Regina, antza, bai baitzirudien ezen errua beti elkarri botatzeko ohitura zutenek. Adak eta Domingok, Domingok eta Adak, guztiz aldatu zutela ohitura, nork bere burua erruduntzat harturik, erruduntasunaren ondorioak ere, semeak amari emandako bastoiak sinbolizatzen zituenak, jasateko prest; hala, bada, Domingo makurtuta gero, zerura goratu zuen amak bastoia?
|
|
|
–Don Pedrok esan dizue zertarako nahi zaituztegun, eta orain ez naiz errepikatzen ibiliko, gu oso jende serioa gaituzue-eta. Jakingo duzue, gainera, Jesusen parabola, zerbitzariei buruzkoa, azken orduan joan zenari
|
eman
ez zion, bada, lehen joan zenari adina! Esan nahi dizuedana da zuek langile pribilegiatuak zaretela, azkenak iritsi arren tratu berezia izango baituzue, hobea:
|
|
|
–Ikusten????, halako sentimendu sakona bereganatu zuen aitak, bere haragian beste haragi baten berotasuna sentitu balu bezala, hain ziren handiak seme kuttunak erakusten zizkiòn konfiantza eta leialtasuna: ...auli zitzaion, inurri gorrimin batek azido formikoa injektatu balio bezala; bat batean hain gaizki sentitu zen, non eguzki eklipse batek istantean giltzapetu baitzion irria itzalen ziegetan; istant hartan, gainera, beste hiru mugimendu egin zituen, mugimendu elektriko batera bil zitezkeenak, hain izan ziren hirurak azkarrak eta hain hirurak bat?, zutitu, besoa luzatu eta behetik gorako zaplada bat
|
eman
ez zion, bada, aitak Damasori, hain fortuna gaiztoarekin, non Damasori betaurrekoak gora katapultatuta atera baitzitzaizkion, bere traiektorian mahai gainean zegoèn azpilean erortzen zirela, bi kiloko legatz luzearen gainera, buru parean doi!
|
|
|
ez hitzez, haatik, aitak eta amak ezin baitzuten, aitak batez ere, era nabarmen hartan semeari arrazoia eman, Nazariok bere buruari hamaika aldiz aitortu behar izan bazion ere, bestalde, haur itxuragabea fantasma baino okerragoa zela? aitaren horrelako jarrera batek, hasteko, bere errua onartzera behartzen zuelako. Domingori sekulako zaplaztekoa
|
eman
ez zion, bada, auzi haren kontura, mutilak etxean fantasma bat nahi zuela esan zionean!?, baita semeari barkamena eskatzera ere, ondorioz: hori bakarrik falta zitzaion Nazariori, semeari barkamena eskatzen ibiltzea, hura gehiago harrotzeko?!
|
|
|
Izeba Ernestinak lau anai arrebei bere erakutsia
|
eman
ez beste, aita Anizeto zutitu egin zen bere besaulkitik, baita Nazario eta Regina ere.
|
|
|
Teofilo Maria ez zegoen berez zegokiòn tokian, hala da, baina, aitaren hitzak entzunda, tokia berreskuratu behar zuen kosta ahala kosta, edo itxura hura eman gutxienez: esan nahi baita Teofilo Mariak seme zintzoaren papera bereganatu eta honela erantzun ziola aitari, ez une hartan aitak bezala sentitzen zuelako, ausaz, baizik eta beste erantzunik
|
eman
ez zezakeelako, oiloa baino koldarrago geratu nahi ezean:
|
|
|
Baina hain setati jarri zen alarguna, hainbeste bider joan zitzaion bisitan epaileari, honek, azkenik, amore eman eta gogoeta hau egin baitzuen: . Ez diot Jainkoari beldurrik, ezta gizakiari ere begirunerik; baina, alargun hau gogaikarri zaidanez, egiodan justizia, etengabeko buruhausterik
|
eman
ez diezadan.?
|
|
|
–Don Pedrok esan dizue zertarako nahi zaituztegun, eta orain ez naiz errepikatzen ibiliko, gu oso jende serioa gaituzue-eta. Jakingo duzue, gainera, Jesusen parabola, zerbitzariei buruzkoa, azken orduan joan zenari
|
eman
ez zion, bada, lehen joan zenari adina! Esan nahi dizuedana da zuek langile pribilegiatuak zaretela, azkenak iritsi arren tratu berezia izango baituzue, hobea:
|
|
|
Izeba Ernestinak lau anai arrebei bere erakutsia
|
eman
ez beste, aita Anizeto zutitu egin zen bere besaulkitik, baita Nazario eta Regina ere.
|
|
|
Zinezko eta minezko orduan, baina, arrazoia eman behar izan zioten Domingori: ez hitzez, haatik, aitak eta amak ezin baitzuten, aitak batez ere, era nabarmen hartan semeari arrazoia eman, Nazariok bere buruari hamaika aldiz aitortu behar izan bazion ere, bestalde, haur itxuragabea fantasma baino okerragoa zela... aitaren horrelako jarrera batek, hasteko, bere errua onartzera behartzen zuelako –Domingori sekulako zaplaztekoa
|
eman
ez zion, bada, auzi haren kontura, mutilak etxean fantasma bat nahi zuela esan zionean! –, baita semeari barkamena eskatzera ere, ondorioz: hori bakarrik falta zitzaion Nazariori, semeari barkamena eskatzen ibiltzea, hura gehiago harrotzeko...!
|
|
|
Teofilo Maria ez zegoen berez zegokiòn tokian, hala da, baina, aitaren hitzak entzunda, tokia berreskuratu behar zuen kosta ahala kosta, edo itxura hura eman gutxienez: esan nahi baita Teofilo Mariak seme zintzoaren papera bereganatu eta honela erantzun ziola aitari, ez une hartan aitak bezala sentitzen zuelako, ausaz, baizik eta beste erantzunik
|
eman
ez zezakeelako, oiloa baino koldarrago geratu nahi ezean:
|
|
|
" Kulpa nirea izan da, ama, eta nik merezi dut ipurdikoa!". Adaren ezusteko erreakzioak datu berri bat eransten baitzion egoera berez korapilatsuari, bastoiaren arrastoaren atzetik joan zen Domingo erabakitasun handiz, segundo bateko zalantzaren ondotik; jaso zuen, joan zen amarengana, eman zion eta,
|
eman
ez beste, bizkarra makurtu zuen, amak ipurdikada bat edo eman ziezaion; orduan, baina, beste zalantza batek hartu zuen Regina, antza, bai baitzirudien ezen errua beti elkarri botatzeko ohitura zutenek –Adak eta Domingok, Domingok eta Adak– guztiz aldatu zutela ohitura, nork bere burua erruduntzat harturik, erruduntasunaren ondorioak ere, semeak amari emandako bastoiak sinbolizatzen zitu...
|
|
|
" Ikusten...?" –, halako sentimendu sakona bereganatu zuen aitak, bere haragian beste haragi baten berotasuna sentitu balu bezala, hain ziren handiak seme kuttunak erakusten zizkiòn konfiantza eta leialtasuna: ...ion, inurri gorrimin batek azido formikoa injektatu balio bezala; bat batean hain gaizki sentitu zen, non eguzki eklipse batek istantean giltzapetu baitzion irria itzalen ziegetan; istant hartan, gainera, beste hiru mugimendu egin zituen –mugimendu elektriko batera bil zitezkeenak, hain izan ziren hirurak azkarrak eta hain hirurak bat–, zutitu, besoa luzatu eta behetik gorako zaplada bat
|
eman
ez zion, bada, aitak Damasori, hain fortuna gaiztoarekin, non Damasori betaurrekoak gora katapultatuta atera baitzitzaizkion, bere traiektorian mahai gainean zegoèn azpilean erortzen zirela, bi kiloko legatz luzearen gainera, buru parean doi!
|
|
2010
|
|
|
biekin sentitzen baitzen zorretan: zurekin, Ludwig, zure zauriak merezi zuèn saria
|
eman
ez zitzaizulako. Eta zurekin, Heinrich, gerran orain artean parte hartu ezin izan duzulako.
|
|
|
Aita Damianok begirik kendu gabe jarraitzen zituen semearen eta animalien keinuak; hurbiletik badaezpada. Ariketa milaka aldiz entseatuta zegoen, eta Ninok dohain handiak zituen animaliak hezi eta maneiatzeko, hala ere, ondotxo zekien animaliak animalia zirela beti nahiz eta Mariari arrazoirik sekula
|
eman
ez.
|
|
|
Obrak amaitu eta fabrikak bere itxura hartu zuen momentutik, eraikin haren zati batek harrapatu zuen nire arreta, etxearen parte jakin batek sortu zidan nola edo halako lilura, nahiz eta aitak hari inongo garrantzirik
|
eman
ez. Honezkero jabetuko zinen zein den fabrika zati hori, ezta?
|
|
|
sutan nengoen: hain sutan, non burutik ere pasatu baitzitzaidan etxetik orduantxe alde egitea, Madrilera edo edonora, baina, irrikaren oldarrarekin batera, Bibiren hitzak zetozkidan burura —hitz
|
eman
ez nion, bada, lagundu egingo niola Teofilo Mariari aurre egiten, farmazialariarekin bizi zuèn abentura zela-eta! —, etxean gelditzera behartzen nindutenak...
|
|
|
Hil zèn egunaren bezperan ere egon nintzen berarekin hizketan, eta orduan ere zuetaz aritu zitzaidan... biekin sentitzen baitzen zorretan: zurekin, Ludwig, zure zauriak merezi zuèn saria
|
eman
ez zitzaizulako. Eta zurekin, Heinrich, gerran orain artean parte hartu ezin izan duzulako.
|
|
2011
|
|
|
Bai. Idatzi eta bakea
|
eman
ezak. Mugitu hadi.
|
|
|
Ametsezkoak lirateke ez soilik kartzelaldi berrietako kontakizunak, baizik kartzelaldi berriak berak. Ipuina eta ametsa sakonean bere herriari behar adina
|
eman
ez diola sentituko lukeen Metxa frustratuaren lilurazko balentriak lirateke, bere amets gezurtien bidez inor baino iraultzaileago, espetxeratuago eta gorriago agertu nahi lukeena. Mesede galanta giderrik gabeko koilarak egin ziokeena, bere benetako irudia lanbrotuz, hankaz gora itzuliz.
|
|
|
Berdin bilatzen gaituzte gorrotoak eta maitasunak; zein bere moduan, biek gaituzte zapaltzen. Jainkoek deus
|
eman
ez dioten hura, libro da?.
|
|
|
Ez dakit garai horretan edo beranduago, Intxinuaneko horiek lurrak eskatu omen zizkioten Zarauzko udalari, lantegia handitu eta sukalde gehiago egiten jarraitzeko, toki txiki samarra baitzuten ari ziren lekuan, eta udalak lurrik
|
eman
ez. Uste dut gero Zumarraga aldera joan zirela.
|
|
|
Amalurrek honen berri inori
|
eman
ez dionez orain arte, kartzela instituzioak, ohartzekotan, orain ohartuko dira Amalurrek ez zuela gizon hura hil; zalantza egiten dut liburuak instituzioei interesa pizteko bezainbesteko zabalkuntza edukiko duen, agian izaterik nahi ez dudalako, ez baita betebehar atsegina erabaki hau hartu izana, gainera interlokutoretzat bere erabakien kontziente ote den oso ziur ez dakidan norbait izanik; Elis... Ez luke hemen kanpoan bizitzen asmatuko.
|
|
2012
|
|
|
Unibertsitatera dei egin eta gaixorik zela esan zien. Pare bat urte lehenago atzamarra apurtu zuenean izan zen eskolak
|
eman
ez zituen aldi bakarra; horregatik sinetsi zuten hain erraz; ez zioten inolako galderarik egin.
|
|
|
–Hoa bada pinguinoen lurretara, eta
|
eman
ezak bakea! –esan zion amak.
|
|
|
Ezin da ukatu aurrez onartua izan ez bazen. Ezin da ezer kendu aurrez
|
eman
ez bazen.
|
|
|
Egunkariak aipatu dituzu. Erranen dizut haiek
|
eman
ez zuten xehetasun bat. Istripua gertatu zenean, autoak leihatilak jaitsita zeramatzan.
|
|
|
–Eta oraindik musurik
|
eman
ez duen bakarra denetik?
|
|
|
Ez mutilak, ez eta neskak ere. Eta hortxe zegoen, guztiz akonplejatuta oraindik neska bati musu
|
eman
ez ziolako. Konplexu bitxia zen, halere, haizerik haize zabaltzen zuen-eta.
|
|
|
Aitak ikus zezan zenbat maite genuen elkar anai arrebok. Aitak ikus zezan berak inoiz
|
eman
ez zigun maitasuna bikain hazi zela gure artean. Berak banatu zuen familia zeinen lotuta zegoen ikus zezan.
|
|
|
Belak txaluparen hondoan zeuden, eta gizonak atoian garraiatu zuen gordetegiraino. Hurrengo egunean atera egin zuten handik, nahiz eta bertako langileek baimenik
|
eman
ez. Txaluparen lema, ordea, gabarra gordetegian dago».
|
|
|
Baina itzultzeko asmoa banu, pertsona horrekin ibilaldi bat egitea beste asmorik izango ez banu, ez nioke eskatuko St. Eustacheri nire bila etortzerik; izan ere, bila etorrita, ziur jakingo luke iruzur egin niola; eta, hortaz, gezurraren ezjakin geratuko litzateke, etxetik alde egitean nire asmoaren berri
|
eman
ez, ilundu aurretik itzuli, eta izebari bisita egitera joan naizela Rue des Drômesera esango banio. Baina, ez baitut itzultzeko asmorik, ez behintzat zenbait astez, edo zenbait gauza ezkutatu arte?, denbora irabazten besterik ez dut arduratu behar.
|
|
|
Ikasi nuen nire egoeraren alderdi distiratsuari gehiago begiratzen alderdi ilunari baino, eta atsegin nuena falta nuena baino gehiago kontuan hartzen. Horrek askotan adierazi ere ezin dudan ezkutuko poza ematen zidan, eta hemen aipatu nahi dut, Jainkoak
|
eman
ez diena irrikatzen dutelako, daukatenarekin pozik ez dauden atsekabetuak oharrarazteko; nahi dugunagatik sortzen zaizkigun atsekabe guztiak, dugunarengatik ez ditugulako eskerrak ematen sortzen zaizkigula iruditzen baitzait.
|
|
|
edo garrantzirik
|
eman
ez, nagi, ikusten nuenari?
|
|
|
Ordainduko haren berri
|
eman
ez bazion, etxeko arazoak ez gaineratzeagatik zen; senarraren belaunetan eseri zen, ferekatu zuen, balakuz jardun zen, kredituz hartutako behar beharrezko gauza guztien zerrenda luzea egin zion.
|
|
2013
|
|
|
–Deituko dizula esan eta, hiru aste pasata, bizi den seinalerik
|
eman
ez duen horietakoa...
|
|
|
Lasaitasun osoz mintzatu naiz epaimahaiaren aurrean, harriturik: nire datu guztiak eman nizkien telefonoz deitu nuenean, Dinko nola hil nuen azaldu nien, han egon nintzen polizien zain, xehetasunak eman nizkien, erratzen ari zirenean zuzendu nituen, ez diot lanik
|
eman
ez Poliziari eta ez Justiziari ere, eta oraindik galdezka jarraitzen dute ea ni izan ote naizen. Hau da hau alferrik denbora galtzea?
|
|
|
Erantzunek ezusteko handirik
|
eman
ez bazioten ere, lur jota utzi zuten. Aspalditik sumatzen zuena baieztatzeak min izugarria egin zion Martini.
|
|
|
–Ez dakit. Zehaztapen gehiago
|
eman
ezik...
|
|
|
–Barka biezat, komandantea, baina nik? , hasi zen Hamza, komandanteak hiru taldeburuei agindua
|
eman
ez bertze.
|
|
|
Izan ere, Zeledoniok guztia eman zion: eman zion lana, eman zion bizimodua, eman zion inori
|
eman
ez ziòn aukera, baina zelan emango zion bere alaba Pankraxi?
|
|
|
Albertina emakume eskuzabala zen, aurrera egiten zekiena, baina baita atzera ere, behar zenean: Albertinak, beraz, Dionixiori bere hutsaren berri eman ostean?
|
eman
ez ezik, sentiarazi ere bai?, hura beste momentu bat zela ulertu zuen, abegikortasunarena eta liberaltasunarena?, eta hala, bi pauso eman eta eskua Dionixiok eskudelean zuèn eskuaren gainean ipintzen zuela, baita ahots tonua eztitzen ere, halaxe egin zion berba:
|
|
|
–Izena eman dizut, mediku jauna, baina
|
eman
ez banizu bezala izan da, Allahren izenean baitatza gure izatea; jaioterria eman dizut, baina eman ez banizu bezala izan da, Allahren baitan bizitzen saiatzen bainaiz eta Allahren baitan berdinak baitira han eta hemen, hemen eta han; jaiotza data eman dizut, baina eman ez banizu bezala, Allahren baitan eternitatea soilik delako posible. Ulertzen didazu??
|
|
|
–Izena eman dizut, mediku jauna, baina eman ez banizu bezala izan da, Allahren izenean baitatza gure izatea; jaioterria eman dizut, baina
|
eman
ez banizu bezala izan da, Allahren baitan bizitzen saiatzen bainaiz eta Allahren baitan berdinak baitira han eta hemen, hemen eta han; jaiotza data eman dizut, baina eman ez banizu bezala, Allahren baitan eternitatea soilik delako posible. Ulertzen didazu??
|
|
|
–Izena eman dizut, mediku jauna, baina eman ez banizu bezala izan da, Allahren izenean baitatza gure izatea; jaioterria eman dizut, baina eman ez banizu bezala izan da, Allahren baitan bizitzen saiatzen bainaiz eta Allahren baitan berdinak baitira han eta hemen, hemen eta han; jaiotza data eman dizut, baina
|
eman
ez banizu bezala, Allahren baitan eternitatea soilik delako posible. Ulertzen didazu??
|
|
|
oi, tartean ibili behar zuen, zinez, Garateko Ama Birjina, hain azkar iritsi zitzaion Dionixiori, esku eskura iritsi ere, berak amesten zuèn aukera?! Dionixioren keinuzko erantzunak ere izango zuen hartan zerikusirik, Pankraxik irekitako berbazko bideari Dionixiok jarraipenik
|
eman
ez eta itaun arrunt bat, gozotegi batean egin zitekeèn arruntena, egitera behartu baitzuen Pankraxi:
|
|
|
Nola ez zen miraria izanen, baldin eta aita bizirik atera bazen, traktorean ospitalera eraman eta hantxe hilzorian egonda gero? eta baldin eta tratatu zuèn zirujauak dirhan bat bera ere
|
eman
ez bazuen aitaren osasunagatik?! Hantxe ikasi zituen Omarrek medikuntzako lehen hitz teknikoak, bitxiak bezain arraroak, apendizitis, peritonitis??, Omar ez ezik Raissa ere liluratu zutenak, nebak haien berri eman zionean.
|