|
2008
|
|
|
Igandean, beste bi gizon atxilotu zituzten,
|
emakumeen
kontrako indarkeriagatik. Lehenengoa Zangozakoa da, 32 urtekoa.
|
|
|
Horietaz gainera, beste hiru gizonekiko salaketak egin zituzten ostiralean,
|
emakumeen
kontrako indarkeriagatik.
|
|
|
Zein eragin du globalizazio neoliberalak
|
emakumeen
kontrako indarkerian?
|
|
|
Hori dela eta, nazioartean emakume nikaraguarren errealitatea behin baino gehiagotan salatu dugu. Horren harira, Giza Eskubideen Gorte Interamerikarrean bi audientzia izan ditugu
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren salaketen harira. Hala, Hego Ameriketako herrialdeek ere, Nikaraguako emakume ugarik bizi dugun indarkeria egoera salatu eta bide batez helarazteko.
|
|
|
Eta hori ipuinotan aurkitu ditudan ideia eta hausnarketa asko aski interesgarriak egin zaizkidala: immigranteen esplotazioa, euskara eta Kontzilio Vatikano II a,
|
emakumeen
kontrako indarkeria... Gogoeta gehienak zorrotzak dira, politikoki zuzenean eta propaganda errazean erortzen ez direnak, baina horien elaborazio literarioa izan da niri arazoak sortu dizkidana.
|
|
2009
|
|
|
Botere guneetan emakumeak berdintasunean pareko izatean lortuko dugu, besteak beste, emakumeen berdintasuna. Eta, horrela lortuko da, Aralarren aburuz,
|
emakumeen
kontrako indarkeria amaitzea ere; emakumeak berdintasun osoa lortzean. Aralarrek berdintasun errealaren alde lan egiteko konpromisoa hartu du, Ezenarroren hitzetan
|
|
|
Telebistan agertu eta hilabete gutxira senarrak emakumea bizirik erre zuen. Horren bitartez,
|
emakumeen
kontrako indarkeria arazo sozial bilakatu zen.
|
|
|
Istripua ikusi eta laguntzera geratu zen gizon bati ere aurre egin zion, eta larri zauritu zuen. Euskal Herrian
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren ondorioz hildako hirugarren emakumea da Yasmin Zamira. 37 urte zituen, eta Irunen bertan bizi zen.
|
|
|
Azkenean, emakumearen berri izan zuten; Miranda de Ebron zegoen (Burgos, Espainia), familiako batzuen etxean. Emakumeak deklaratu ondoren, gizona
|
emakumeen
kontrako indarkeria delitua egotzita atxilotu zuten. Gainera, Ertzaintza, familiako kide batek erasoan izan zezakeen lotura aztertzen ari da, erasoaren lekuko izan zelakoan.
|
|
|
Atzo, polizia etxeari buruz ez zuen aipamenik egin Aresek. Esan zuenez,
|
emakumeen
kontrako indarkeria zela-eta Ertzaintza gizonezko bat atxilotzera joan zenean hasi zela guztia. Mozkortuta zegoen gizonezko bat Ertzaintzaren auto baten gainean etzan zela, eta hura atxilotu zutela esan zuen Aresek.
|
|
|
Nafarroako Emakume Aurrerakoien Elkarteak proposatuta, Iruñerriko garraio publikoa kudeatzen duen mankomunitateak kanpaina jarri du abian
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren aurka. Hala, kudeatzen dituen autobus eta taxietan genero indarkeriaren aurkako kartelak ikus eta irakur daitezke atzotik.
|
|
|
Azaroaren 25ean izango da
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren aurkako nazioarteko eguna. Egun horri begira kanpaina hasi dute Eusko Jaurlaritzak, Emakundek eta Eudelek.
|
|
|
Hau da, Iñigo, torturaren errealitatea gure herrian. Hemen erakundeetatik
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren aurkako hamaika adierazpen entzuten den honetan, atxilotuak izan diren neska gazteei sexualki jazarri zaizkie poliziak.
|
|
|
Baina ez da nahikoa, egitura aldaketak eskatzen ditugu guk: kasuak beste era batera ikertzea, biktimak ere
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren biktima gisa hartzea, eta abar. Hori da barreneko kontua, eta Estatuaren oinarriak eraldatzea eskatzen du.
|
|
|
Hiru ezaugarrigatik dira feminizidio. Lehenbizi,
|
emakumeen
kontrako indarkeria muturrekoa delako. Bigarren, gizarteak normalizatu egin dituelako.
|
|
2010
|
|
|
Arabako Foru Aldundiak elkarretaratzera deitu du gaur eguerdirako, eta Bizkaikoak
|
emakumeen
kontrako indarkeria salatzen duen puntu lila erakutsiko du bere eraikinetan. Gipuzkoako Foru Aldundiak indarkeria mota horren inguruan dituen desioak idatzi ditu puntu lila erraldoi batean.
|
|
2011
|
|
|
Datu horiek adierazten dute 2010eko lehenengo seihilekoekin alderatuta biktimen nahiz genero indarkeria kasuen kopuruak gora egin dutela aurten: iaz, 1.763 izan ziren biktimak, aurten %10 gehiago?, eta 2.029
|
emakumeen
kontrako indarkeria kasuak, aurten baino %14 gutxiago?. «Zenbakiak gora egiteak kezkatzen gaitu, baina kontuan izan behar dugu alderaketa 2010 urtearekin egiten dugula, eta iaz jaitsi egin zela genero indarkeria kasuen kopurua, aurreneko aldiz zortzi urtean», adierazi du Mariola Serranok, Genero Indarkeriaren Biktimei Laguntzeko zuzendariak.Balantzeak erakusten du oraindik ere emakume asko ez direla ausartzen euren erasotzailea salatzera.
|
|
|
Azaroaren 25aren harira, larunbatean Bizkaiko Ezkerraldeko emakume taldeek ibilaldi bat egingo dute Portugalete, Sestao eta Barakaldo artean. Antolatzaileek gogorarazi dute Portugaletekoa zela aurten
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren ondorioz Euskal Herrian hil diren emakumeetako bat.
|
|
2012
|
|
|
Zer esan diezaiekegu emakumeok gizonei? Gauza bakar bat bururatzen zait, gogoeta eginaraztea; hain zuzen ere, berdintasunean aurrerabiderik ez badago eta
|
emakumeen
kontrako indarkeria errotik erauzterik ez badago, arrazoia da gizonek ez egitez iraunarazi diotela bere hartan egoera bidegabe honi. Ez egitez, matxismoa gaindituta daukatela pentsatuta ez direlako argi eta garbi feminista gisa agertzen gainerako guztien aurrean.
|
|
|
Atxiloketa horiek, eta Amaia Azkueren hilketagatik egindako atxiloketa ikerketak «Ertzaintzako agenteen profesionaltasuna eta ikerketa zientifikoak ongi egiten jakitea» erakusten dutela azpimarratu zuen. PSE EE gobernuan egon den denboran
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren aurka ere aurrepauso handiak eman direla nabarmendu zuen, eta Ertzaintza modernizatu egin dela. Astelehenean utziko du kargua Aresek.
|
|
|
«Guztiak» salatu dituzte. Hala izanik,
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren aurka egiteko, ezinbestekotzat jo dute «maskulinititate eta feminitate ereduen aldaketa sakonaren beharraz ohartzea». Donostiako Udaleko ordezkariek, berriz, «krisi ekonomiko matxista» salatu dute, eta kanpaina bat jarri dute abian herritarrak horretaz jabetu daitezen.
|
|
2013
|
|
|
Hala jakinarazi zion ostiralean bertan François Hollanderen gobernuak Mariano Rajoyrenari, gutun baten bidez, eta halaxe adierazi du asteburuan Najat Vallaud Belkacem Emakumeen Eskubideen ministro eta gobernuko bozeramaileak ere: «Izugarria da ikustea Espainiaren gisako herri batean, zeina azken urteetan erreferentzia bilakatu den
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren aurkako borrokan, norbere gorputzaren jabe izateko esparruan halako atzerapausoa ematekotan egotea». Adierazpenok leundu egin zituen atzo Manuel Valls Frantziako Barne ministroak Madrilen:
|
|
2014
|
|
|
Balioak aldatzeko beharrean sakondu gura izan dugu:
|
emakumeen
kontrako indarkeria desagerrarazteko lanaren oinarrian egon behar du. Batez ere gazteekin lan egin behar dugu, etorkizuneko gizonak eta emakumeak izango direlako:
|
|
|
«Emakumeen menpekotasun eta diskriminazioa betikotzen duen botere harremanetan dago
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren jatorria» Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzaren bozeramailea «Nafarroak ezin du onartu emakumeen kontrako indarkeria ekintza bakar bat ere. Kezkagarriena da aurten salaketen %40 14 eta 30 urte bitarteko emakumeek aurkeztu dituztela» Iñigo Alli Nafarroako Gobernuko kontseilaria «Testuinguru sozioekonomikoak aukerak murrizten ditu emakumeek bizitza autonomoak bizi ditzaten; ondorioz, ahulagoak dira diskriminazio eta indarkeria matxistaren aurrean.
|
|
|
«Emakumeen menpekotasun eta diskriminazioa betikotzen duen botere harremanetan dago emakumeen kontrako indarkeriaren jatorria» Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzaren bozeramailea «Nafarroak ezin du onartu
|
emakumeen
kontrako indarkeria ekintza bakar bat ere. Kezkagarriena da aurten salaketen %40 14 eta 30 urte bitarteko emakumeek aurkeztu dituztela» Iñigo Alli Nafarroako Gobernuko kontseilaria «Testuinguru sozioekonomikoak aukerak murrizten ditu emakumeek bizitza autonomoak bizi ditzaten; ondorioz, ahulagoak dira diskriminazio eta indarkeria matxistaren aurrean.
|
|
2017
|
|
|
Ezin da ukatu hori; izan ere, kondena ezarri zion sententzian ez zitzaion itxi erietxe pribatuetan jarduteko aterik, soilik alor publikokoa. Biktimen erreparaziora begira, ordea, eta
|
emakumeen
kontrako indarkeriari arbuio soziala erakutsi behar zaiola aintzat hartuta, argi dago zigor kodearen josturak arrunt estuak direla: eten egiten ditu errealitateak alde guztietatik.
|
|
2018
|
|
|
Feminismoa. Aldez eta moldez esan dugu
|
emakumeen
kontrako indarkeria giza eskubideen urraketa bat dela eta, beraz, lehentasun goren izan behar duela; era berean, gogorarazi dugu ez dela berdinen arteko gatazka bat eta, horregatik, hala estatuak nola beste instituzio batzuek emakumeen eskubideak bermatu behar dituztela, justizia konpontzaile bat jartzeko haien esku. Horretarako, guztiz nahitaezkoa da aurrekontuak eta baliabideak jartzea genero indarkeriak irauten duen bitartean, haren aurretik eta haren ondoren ekiteko.
|
|
2019
|
|
|
Legea aldatzeko prozesuan, zirriborroan ekarpenak jasotzeko epea irekiko du gaur Eusko Jaurlaritzak, apirilaren 12ra arte. Hona indarkeria matxistaren arloko berrikuntza nagusiak: DEFINIZIOA«Euskal botere publikoek
|
emakumeen
kontrako indarkeria matxistarik gabeko bizitza bat bermatu behar dute». Diskurtso handinahia du bortxa matxistari buruzko kapituluak, lehen puntutik bertatik.
|
|
2020
|
|
|
Azaroaren 25eko
|
emakumeen
kontrako indarkerien protestetatik hona hilabete eta erdi pasatu da, baina ordutik hona aktibismo eta protesta feministan errotik eragin duen performancea guztion ahotara iritsi da. Bortxatzaile bat zure bidean edo Bortxatzailea zu zara Txilen A25eko protesta horien harira ezaguna egin den abesti eta dantza dugu, Las Tesis izeneko taldeak sortutakoa.
|
|
|
Hortxe hasi zen aktorearen gainbehera, O' Neillen ezbeharra eragingo zuena. Zinema ekoizlea ez zen erabat erruduna, ezta erabat errugabea ere, misoginia eta
|
emakumeen
kontrako indarkeria bultzatzen duen sisteman.
|
|
|
Nik uste dut baneukala jakin min konkretu bat, askotan neure buruari galdetu izan diodana, eta da:
|
emakumeen
kontrako indarkeria kasu bat dagoenean, eta telebistan, irratian, egunkarian ikusten dugunean, gizonek —noski, gizon bakoitzak modu batera biziko du, baina orokorrean— nola bizi duten hori. Hau da, sentitzen duten eurekin zerikusia duela, edo batere ez; sentitzen duten ardura puntu bat edo gizon izateagatik, edo esaten duten «hau ero batek egin du eta nik ez dut horrekin zerikusirik».
|
|
|
Me too mugimenduaren ondoren, Weinsteinen kontrako salaketak hasi zirenean, emakume askok aurrerapauso bat eman zuten eta mahaigaineratu zituzten urteetan pairatutako jazarpen sexualak. Me too k,
|
emakumeen
kontrako indarkeria sexuala salatzeaz gain, irteera eman zion gaur bizi dugun Laugarren Olatu Feministari. Orduan, etsaia non zegoen ongi kokatzen jakin izan genuen eta mugimendu global eta intergenerazional bat piztu zen.
|
|
|
Legealdi honetan bagenuen proiektu bat: Berdintasun Legean —bere garaian aitzindaria izan zen— aldaketa nabarmenak sartzea eta tresna juridikoak eskaintzea, esaterako,
|
emakumeen
kontrako indarkeriari aurre egiteko, baina legealdia amaitu da eta ez da onartu. Hurrengo legealdirako egin beharreko lehenengo gauzetako bat izango hori da.
|
|
2021
|
|
|
Historiografia androzentrikoak lortu duena da emakumeok ez izatea gure iraganeko kontzientziarik. Hori ere
|
emakumeen
kontrako indarkeria modu bat da. Guri ukatu egin zaigu gure iragana, gure historia.
|
|
2022
|
|
|
CCOO eta UGT sindikatuek, berriz, gaur eguerdian egin dute elkarretaratzea, Iruñean. Gizarteari, alderdi politikoei eta Nafarroako Gobernuari eskatu diete
|
emakumeen
kontrako indarkeria erauzteko neurriak lantzeko. Hezkuntza sisteman berdintasunean hezteko neurriak hartzeko ere eskatu dute:
|
|
|
Indarkeria matxistaren kontrako foru legeak hala xehatzen du. Gobernuak erantsi du erabat «baztertzen eta gaitzesten» dituela hilketa eta
|
emakumeen
kontrako indarkeria guztiak.
|
|
|
Zerrenda luzea da, baina merezi du adibideren bat aipatzea: etxebizitzaren arazoa,
|
emakumeen
kontrako indarkeria, Hego Euskal Herrian eutanasiarako eskubidea arautu izana, murgiltze ereduaren egoera eta Ipar Euskal Herrian sortutako kinka larria, makroetxaldeak, Donostiako Metroko obrak eta langileen testigantzak, Bergarako hondakinen planta, Itoizko urtegiaren aurkako sabotaje ekintzaren 25 urteurrena, Joseba Sarrionandiaren itzulera..
|
|
|
Haien ekarpenak kontuan hartuta, hamar konpromiso handi ezarri dituzte, honako eremu hauetan: justizia ekonomikoa, emakumeen eta nesken ahalduntzea,
|
emakumeen
kontrako indarkeria matxista, haurrak eta nerabeak, zaintzak, gizonen inplikazioa, trantsizio ekologikoa, eraldaketa digitala, emakumeen mugimenduak eta lidergo feministak, eta gobernu ona.
|
|
|
Dirulaguntza hau jaso ahal izateko ere zeharkako biktimek ezaugarri batzuk bete dituzte: amaren hilketa
|
emakumeen
kontrako indarkeriak eragin izana, seme alabak umezurtz egoeran egotea (umezurtz pentsiorik izan gabe), eta bizi diren familia unitateko diru sarrerak urteko soldata minimoaren %75ekoa baino altuagoa ez izatea. Biktimak berreskuratzeko neurriekin batera, haien babeserako neurriak eta zigortutako pertsonentzako programak ere sustatuko dira.
|
|
|
feministek deitutako manifestazioak baketsuak izaten dira. Ni neu Azaroaren 25ak,
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren aurkako egunak, indarkeriarik ezera narama derrigorrez, eta horrek, indarkeria ez erabiltzeaz gain, indarkeria ez zuritzea ekarri luke berarekin gutxienez.
|
|
2023
|
|
|
«Ez dut nahikoa pentsatu horretaz», erantzun zuen. PPk, ordea, ezinbestean mugitu du; izan ere, BNGk erasora jo du, eta proposatuko du parlamentuan adierazpen instituzional bat egitea
|
emakumeen
kontrako indarkeriaren molde berri hori gaitzesteko.
|
|
|
Artista madrildar horren kasuaren gisakoek agerian uzten dute dirua edukiz gero dena dela posible, baita praktika hori ere, emakumeen gorputza merkantzia bilakatzen duena eta umeak, berriz, salgai edo kontsumogai halako bat. Dirua ordainduta haur bat norbaiten sabelean hazteko kontratu bat egitea —dela desira bat betetzeko, dela gabeziaren bat arintzeko, dela ama izateko eskubide faltsua baliatzeko— legez zigortu litzateke, baina ez da horrela egiten, nahiz eta abortuaren legeak ezartzen duen alokairuko sabelez baliatzea
|
emakumeen
kontrako indarkeria dela, eta nahiz eta praktika hori debekatuta dagoen Espainiako Estatuan.
|
|
|
Izan ere, gaiak ez dira aldatu:
|
emakumeen
kontrako indarkeria, lan baldintzak hemen eta munduaren hegoaldean, ingeniaritza genetikoa eta ugalketa artifiziala.
|
|
|
batez beste, 65 egunean behin hiltzen du gizon batek emakume bat Euskal Herrian. Eta instituzio publikoak 2003an baino lehenago hasi balira hilketen estatistikak egiten,
|
emakumeen
kontrako indarkeriari buruzko pertzeptzioa beste bat izango zen: sistematikoa da.
|
|
|
Emakume zahar horien artetik gehienak beren semeek hil zituzten. Ez dira kasu bakanak, eta, justiziak indarkeria matxistatzat hartzen ez baditu ere, BERRIAk hilketa matxistatzat zenbatzen ditu,
|
emakumeen
kontrako indarkeria kasu horien atzean osagai patriarkalak ere badaudelako. BERRIAren datuen arabera, gutxienez hamar bat emakume hil dituzte, azken hogei urteotan, semeek edo ilobek.
|