|
2002
|
|
|
Hego Euskal Herrian, Europako Batasuneko herrialde guztietan bezala, oraindik ere gizonezkoen partaidetza emakumeena baino handiagoa da lan merkatuan, nahiz eta, emakumeen eta gizonezkoenpartaidetzaren berdintze joera somatzen den. Dena den, denbora partzialekoenplegu gehienak
|
emakumeek
dauzkatenez, berdintasun joera hori puztua agerdaiteke eta ezberdintasunez betea.
|
|
|
Ikerketaren hasierako hipotesia honako hau da: etxea mantentzearen inguruanantolatutako leinuen egitura eta gobernu moduak zirela medio,
|
emakumeek
bazeukaten jokaera espazio bat horien barnean, baita zenbait botere eta autoritate ere, batez ere etxekoandre modura, eta zenbait momentutan etxearen gobernua berengain hartzera irits zitezkeen. Gaitasun horrek zerikusi handiagoa zukeen emakumehoriek etxearen hierarkian zeukaten lekuarekin, taldearekiko gordetzen zutenposizioarekin eta etxearen eta leinuaren parte izatearekin, emakume izatearekinbaino7 Horrek zerikusi zuzena zeukan Gipuzkoako gizartea estamentala izatearekin.
|
|
2009
|
|
|
Orain, berriz, 4.000 gutxiago daude. Beherakada moderatua nabarmendu dugu, baina
|
emakumeek
dauzkaten seme alaben bataz bestekoa 0,9an dago EAEn. Datu hori ez da aldatu azken hamar urteetan, eta 2,1eko bataz bestekoa behar dugu Euskadiko belaunaldi berria bermatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Zeruan aurkitzen ginala eurei entzuten. Herritxuan bertan beneditar
|
emakumeek
euken Monastegian be zoragarri abestuten eben. Bizkaiko lau beneditar euskaldun egozan euren artean.
|
|
2012
|
|
|
Lehendabizi, edozein egoeratan emakumeek parte hartze tasa apalak dituztelako ustea. Jarduera politikoaz nahiz partaidetza zibikoaz eta politikoaz
|
emakumeek
daukaten interes eza azpimarratzen duten planteamendu aurrefeministen aurka, zergatik ez zaie interesatzen politika emakumeei, galdetu dute adituek sarritan?
|
|
2014
|
|
|
Horrek bi kultura ezberdinen hierarkizazioa dakar, eta gizonezkoakemakumeen gainetik baloratuta sentitzen dira (Garcia Colmenero, eta Alario, 1996, 131). Bai prentsa grafikoan eta bai telebistan, emakumeen estereotipoekmurriztu eta txirotu egiten dute gizartean
|
emakumeek
daukaten irudia. Askotan, kazetariek aitzakiak bilatzen dituzte emakumearen presentziarik eza justifikatzeko, eta hala, parte hartze txikiagoa dutela diote, baina Kirolaren Goi Kontseiluaren (CSD, Consejo Superior de Deportes) datuen arabera, olinpiadetara joateko bekatzendiren emakumeen kopurua% 44koa dela diote, nahiko kopuru parekatua, batez ereemakumeen prentsa agerpenekin alderatzen badugu.
|
|
2015
|
|
|
Horretaz gain, Espainiako
|
emakumeek
daukaten zailtasun nagusia ez da amatasuna bera, haur bat baino gehiago izateko aukera baizik.
|
|
2018
|
|
|
Zapalduen edo garaituen bertsioa oro har ez da izaten liburuak idazteko arrazoia. Horren adibide da historiako pertsona esanguratsuen artean
|
emakumeek
daukaten presentzia eskasa. Dena den, historia irauli nahi izan dute Arrasateko Emakumeen Asanbladako kide izandakoek eta egun Pottogorri emakume feministen asanblada osatzen dutenek.
|
|
|
Hala ere, ehundura kultural hori egitura logiko totalizatzaile batera egokitzen du, eta bere analisietan berriz ere itzultzen da ustez utziak zituen testuingururik gabeko egitura filosofikoetara. Lévi Straussen lanen unibertsaltasun suposizioen inguruan hainbat galdera sortzen dira (Clifford Geertz antropologoak Local Knowledge n egiten dituenak, esaterako), baina hemen axola zaiguna da logika unibertsal horretan zein leku betetzen duten identitateari buruzko suposizioek, eta identitate logika horrek zein zerikusi duen berak deskribatzen duen errealitate kulturalean
|
emakumeek
daukaten mendekotasunarekin. Bere izaera sinbolikoagatik trukea unibertsala bada gizakientzat, eta egitura unibertsal horrek «identitatea» pertsona arrei esleitzen badie eta emakumeei, aldiz, «ukazio» edo «gabezia» erlazional eta mendeko bat, posible izan litzateke logika horretatik kanpo dagoen posizio batek edo posizio multzo batek auzitan jartzea logika hori.
|
|
2019
|
|
|
Pribilegio horiek materialak zein immaterialak dira: maiz aipatzen da, esaterako, gizonen eta emakumeen arteko soldata arrakala, hau da, emakumeek gizonek baino ia laurden bat gutxiago kobratzen dutela batez beste6 Soldata apalagoak dituzten lanpostuak betetzeaz gain, lanaldi partzialak ere
|
emakumeek
eduki ohi dituzte, sarritan etxetik kanpoko ofizioa etxeko zaintza lanekin bateratu ahal izateko; ondorioz, haien ahalmen ekonomikoa gizonena baino murritzagoa da, eta horrek zuzenean eragiten dio haien autonomiari. Pribilegio materialez harago, baina, gizontasunaren ideia arrakastarekin, agintearekin eta indarrarekin lotzen duen iruditeria zabala dago errotuta gizartean, eta bizitza sozialaren esparru guztietan islatzen da.
|
|
|
panpina, zeina haurrak izateko promesaren ikur baita, bihur daiteke zakila baino jabetza preziatuagoa. Ama lerroko filiazioko gizarte batzuetan,
|
emakumeek
edukitzen dituzte kolektiboak alienatzeko erabiltzen dituen maskarak; zakilak, orduan, bere loriaren parte handi bat galtzen du. Hain zuzen, bere osoan atzemandako egoera batean ekartzen du pribilegio anatomikoak egiazko giza pribilegio bat.
|
|
|
herritarrek beren burua gobernatzeko buruzagia behar ez ezik, emakumeek ez zeukaten senik ardura horiek betetzeko. Beste bat zen etorri berri haien artean
|
emakumeek
zeukaten eginkizuna. Hain zen berria dena, ezen izugarri kostatu baitzitzaion orduko jende xumeari konturatzea etorri berri haien artean gauza inoiz ikusi gabe bat gertatzen zela:
|
|
2021
|
|
|
Ene Aita zara; egidazu, beraz, otoi, zeruko ogi hura (Baratziart); Egizu, beraz, grazia dibinoaren ama... (Baratziart); Jakin behar da bada,
|
emakumeek
eduki behar dutela (J. J. Mogel).
|
|
2022
|
|
|
orain, gizonek gehiago parte hartzen dute zaintza lanetan, baina ikusi dugu bereziki haurren zaintza ludikoetan gertatu dela hori. Modua daukate egin nahi duten zaintza lana aukeratzeko, ez dituztelako
|
emakumeek
dauzkaten exijentzia horiek». Horrez hain, gehitu du aisialdiarekin lotutako zaintza lan horiek, «samurrenak» ez ezik, «sozialenak eta agerikoenak» ere badirela:
|
|
2023
|
|
|
M. Artetxe: Komikia gaur egunean dago kokatuta, egin bagenu 1970 hamarkadetan
|
emakumeek
zeuzkaten problematikei buruzko lan bat, diferentea izango litzateke, ziurrenik astakeria handiagoak idatzi ahal izango genituen, baina uste dut irakurle askori ez zaiola arrotza egingo hor jasoa dagoena.
|