|
2007
|
|
|
Duda barik, ikasle gehiago lortzea da bat. Gaur
|
egun
dugun ikasle kopuruarekin, Euskal Herria euskalduntzeko beste ehun bat urte genituzke, eta ezin gara horren zain egon. Horixe, beraz, geure erronkarik handiena, geure ustez" prestigio" eta sustatze kanpainekin batera lotu (eta lortu) behar dena; jendea erakarri egin behar dugu, eta konbentzitu egin behar dugu:
|
|
|
Gure lana helduei euskara irakastea da gehienean. Baina
|
egun
ditugun baldintza kaskarretan bistan da Nafarroan hausnarketa bateratu batetik abiatuta neurriak hartu beharrean garela eta euskalgintzaren indar bateratuak baino ezin ekarriko duela aldaketa hori.
|
|
|
Mintzapraktika programak euskararen erabileran eragiteko
|
egun
dugun egitasmo eraginkorra eta preziatua da. Beraz, Euskara Elkarteetan eta Topagunean mintzapraktika egitasmoak eskaintzen duen aukera lantzen jarraituko dugu, tokian tokiko sustatzaileekin (hala nola euskaltegi sarea, ikastetxeak, elkarteak...) elkarlanean gisa honetako egitasmoak martxan jar daitezen lan egiten.❚
|
|
|
Euskararen kale neurketaren laugarren saioa egin berri dela, eskuartean ditugu 12 urte hauetan Euskal Herriko kaleetan euskarak izan duen eta gaur
|
egun
duen errealitatea aztertzeko datuak. Urteen eboluzioari begiratuz, esan daiteke ez direla alperrik pasa urteak; datu orokorrei begiratuta itxaropentsuak dira emaitzak, euskara geroz eta gehiago erabiltzen baita.
|
|
2008
|
|
|
Halaber, euskararen presentzia areagotzea Interneten, eduki digitalak sortuz... Behar beharrezkoa irizten diogu, nolanahi ere, alor honetan euskarak gaur
|
egun
duen presentziari eta teknologia berri hauetan jadanik badiren euskarazko baliabideei buruzko azterketa eta erradiografia bat egiteari, eta etorkizunean urratu beharreko ildoa zehazteari.
|
|
|
Izan ere, informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrietan euskarazko baliabideak, tresnak eta aplikazio berriak garatzea ezinbestekoa da, bai eta euskararen presentzia areagotzea Interneten, eduki digitalak sortuz. Hori hala, beharbeharrezkoa da ere alor honetan euskarak gaur
|
egun
duen presentziari eta teknologia berri hauetan jadanik badiren euskarazko baliabideei buruzko azterketa eta erradiografia bat egitea, eta etorkizunean urratu beharreko ildoak eta estrategiak proposatzea".
|
|
|
Artikulu honetan, euskararako hizketa teknologiak garatzen diharduten zenbait talderen aurkezpena egingo dugu lehendabizi. Ondoren, teknologia horiek gauzatzeko gaur
|
egun
ditugun ahots baliabideak aztertuko ditugu, betiere teknologia vs. baliabideak bikoa kontuan izanda; datu baseak nola egiten diren eta non eskuratu daitezkeen ere ikusiko dugu. Hirugarren atalean, teknologiaren bi alor nagusiak, ASRa eta TTSa, aztertuko ditugu, baita, laugarren atalean, Administrazioak hizketa teknologien alorrean eman dituen pausuak ere.
|
|
|
Orain arte egindakoak bere lekua izango du gero ere, baina ziur asko, baliabide berri horiek ikasgelan egoki integratzen badira, hezkuntza mailan gaur
|
egun
ditugun ezin askori egoki eta taxuz erantzuteko moduan izango gara.
|
|
|
Esan behar da, gainera, proiektu honek ez dituela baztertzen gaur egun erabiltzen diren eta benetan etekina ateratzen zaien bestelako baliabideak; puntu horretan ez da ezeren beldurrik izan behar, aurrerantzean egingo dena orain artekoaren osagarri izango baita. Orain arte egindakoak bere lekua izango du gero ere, baina ziur asko, baliabide berri horiek ikasgelan egoki integratzen badira, hezkuntza mailan gaur
|
egun
ditugun ezin askori egoki eta taxuz erantzuteko moduan izango gara.❚
|
|
|
" Inguratutako komunitate" etako buruzagiei, Quebeceko ingeleshiztunen buruzagiei, esaterako, interesatu egiten zaie beren bizindar instituzionala defendatu eta garatzeko hurbilketa koherente eta sendoak bultzatzen dituzten erakundeak eta buruzagitzak izatea. Hori bereziki garrantzitsua da boterea berriki hartu duen gehiengoak estatuko tresna guztiak kontrolatzen baditu, eta
|
egun
dituen buruzagiek Ipar Amerikan arriskuan dagoen hizkuntza gutxiengoa osatzen dutela sentitzen badute (Bourhis, 1994a; 2001b, Bourhis, liburuki hau).
|
|
|
Bestalde, babes instituzionalaren faktoreetan gora egin duten hizkuntza komunitateek estatu eleaniztunen barruan estatus sozial handia lor dezakete eragin gutxiago duten beste talde batzuekin alderatuta. Estatus aldagaiak lotuta daude hizkuntza komunitate batek estatuaren barruan duen gizarte— eta historia estatusarekin (adibidez, fundatzaileak), kulturalki eta ekonomikoki bizirik dagoen komunitate dinamiko gisa
|
egun
duen estatusarekin, eta bere hizkuntzak eta kulturak lekuan bertan, nazioan eta nazioartean duen prestigioarekin. Hizkuntza komunitate baten prestigio soziala askotan lotuta egoten da taldearen hizkuntza eta kultura jarduera militar, kolonial, ekonomiko edo diplomatikoen bidez zabaldu izanarekin (Giles eta beste batzuk, 1977).
|
|
|
Euskadi Gaztea kontsumitzen dutenen artean %49ak erantzun du gaztelaniaz errazago irakurtzen duela (HPS 47). Ziur aski Euskadi Gaztearen entzuleen gaztetasunari eta adin honetakoek gaur
|
egun
duten batez besteko ikasketa mailari zor zaio.
|
|
2009
|
|
|
Teknologia berriek gazteak kaletik ateratzen badituzte, aurrez aurreko erlazioa galtzeak ez du lagunduko euskararen funtsezko eremuen tokiko sareei eusten. Are gutxiago indibidualismoak gaur
|
egun
duen gorputz berriak: nartzisismoak.
|
|
|
Teknologia berriek gazteak kaletik ateratzen badituzte, aurrez aurreko erlazioa galtzeak ez du lagunduko euskararen funtsezko eremuen tokiko sareei eusten. Are gutxiago indibidualismoak gaur
|
egun
duen gorputz berriak: nartzisismoak.
|
|
2010
|
|
|
(Scheufele eta tewskbury, 2007: ...gerta dakizkigukeen. bistan da framing, agenda setting eta priming kontzeptuen bidez zabaltzen zaizkigun ikerlerroak elkarren hurbilekoak direla eta zaila dela kontzeptu bakoitzaren eremua zehatz mehatz zedarritzea, gertuko beste kontzeptu horien esparruekin nahaspilatu gabe. zailtasun hori, ordea, ez da arrazoi nahikoa ahazteko framingak zein garrantzitsuak diren euskarak euskal iritzi publikoan
|
egun
duen lekua ikertzerakoan. zailtasun horiez jabetuta, eskema bat —Komunikabideen eragin kognitiboaren eskema deitu duguna— osatu dugu, ideia abstraktu horiek gure erara ordenatzeko eta argitzeko, eta hori ekarpen teoriko burutsurik edo mamitsurik egiteko inolako pretentsiorik gabe. arestian aipatutako hainbat lanketa teorikoen irakaspenak baliatu ditugu eskema hori osatzeko, eta ikasitak...
|
|
|
...10eko hamarkadara doan denbora tartean hainbat gauza aldatu da euskararen unibertsoari dagokionez. horren lekuko izan da Bat Soziolinguistika aldizkaria, azken 20 urteotan. ibilbide horretan badaude argi ilunak, baina gure balorazioan baikortasun zuhurra ezkortasunari nagusitzen zaio. dena den, hemen ez ditugu banan banan zerrendatuko ibilbide horren ale guztiak. lerro hauetan, gure ustez euskarak
|
egun
duen auzirik larrienari erreparatuko diogu: nolakoa da euskal gizartea euskarari dagokionez eta, halaber, euskararen unibertsoak nola joka lezakeen iritzi publiko horren aurrean. izan ere, gure ustez, euskararen etorkizunerako berebiziko bidegurutzea binomio horretan datza:
|
|
|
IV. Inkesta Soziolinguistikoa eta Erdaldunen euskararekiko aurreiritziak eta jarrerak, hain zuzen: lerro hauetan, gure ustez euskarak
|
egun
duen auzirik larrienari erreparatuko diogu: nolakoa da euskal gizartea euskarari dagokionez eta, halaber, euskararen unibertsoak nola joka lezakeen iritzi publiko horren aurrean. izan ere, gure ustez, euskararen etorkizunerako berebiziko bidegurutzea binomio horretan datza:
|
|
|
elebakarrak gehiago inplikatu behar dira hizkuntza elkarbizitzan (euskal munduetara gehiago hurbilduz, euskara neurri batean edo bestean ikasiz, erabiltzeko aukerak zabalduz...); eta elebidunok ekarpenik bikainena eta mobilizaziorik eraginkorrena zor diogu euskarari: ...imoa da euskararen erabilera herri aginteek egiazki sustatzea eta gizarte elebiduna eraikitzeko bidean gehiegikeriarik gabe baina etenik gabe aurrera egitea, herritar guztiei euskara eta gaztelania ezagutu eta erabiltzeko eskubidea balia dezaten babesa emanez. legitimitate etikoa du ezinezkoa delako hizkuntzen eta, beraz, herritarren berdinkidetasuna lortu aukera berdintasuna bermatu gabe, hau da,
|
egun
dugun hizkuntza desoreka gainditu gabe eta, beraz, hartarako ezinbestekoak diren politika konpentsatorioak aplikatu gabe. " ez inposatu, ez eragotzi" printzipioak berma dezake hizkuntza aukeratzeko askatasuna. kontua horixe baita:
|
|
|
galizieraren presentzia %33ra jaisten duelako (aurrerakortasunaren agindua urratuz), lehen hezkuntza galizieraz —hala nahi duenarentzat— jasotzeko eskubidea bermatzen ez duelako11, galiziako hizkuntza normalizaziorako legean eta europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunean ezartzen den diskriminazio positiboari buruzko legezko agindua aintzat hartzen ez duelako, irakaskuntza ematen den hizkuntza ez erabiltzeko aukera uzten dielako ikasleei, teknologiari eta zientziari buruzko irakasgaiak gaztelaniaz emateko gordetzen dituelako, etab. labur esanda: ...hiztunak batez ere. baina gazteen artean galizierak duen hiztunen kopurua ere handia da; gauza dira linguistikoki, baina lo daude eta esnatu egin behar dira, lagundu egin behar zaie; eta nola egin, bada, besteak beste, lan egin ahal izateko, haien gizarteratzea bultzatzeko, haien arteko harremanetarako, ikasteko eta legearen babesa edukitzeko baliabide eta baldintza egokiak haiei eskainiz, horrela
|
egun
duten eta ona den beren ezaguera maila sustatzeko. eta kulturan zein politikan sektore jabea ere bada galiziera; gutxiengoan dauden sektoreak dira, baina bizitasuna eta gogoa kutsatzeko gaitasun handikoak ere bai, eta elebakartasunean erreferentzia gisa jarduten dute. asko dago oraindik borrokatzeko, eta handia da gainditu beharreko inertzia. galiziatik kanpo hitz egiten den galizieraren egoera, ...
|
|
2011
|
|
|
Txostengilearekin ados egonda
|
egun
dugun egoera soziolinguistikoa azaltzeko diglosia ez zaigula baliagarria, aldiz zalantzak ditut geure desideratum soziolinguistikoa kontzeptu horretara bildu behar dugunetz. diglosiaren egokitasunaren mataza askatzeko proposatu digun ibilbidearen abiapuntua koldo Mitxelenak 1977an erdaraz idatzitako lerro batzuk dira. hona hemen urte bat beranduago euskaraz argitaratutako itzulpena:...
|
|
|
Txostengilearekin ados egonda
|
egun
dugun egoera soziolinguistikoa azaltzeko diglosia ez zaigula baliagarria, aldiz zalantzak ditut geure desideratum soziolinguistikoa kontzeptu horretara bildu behar dugunetz.
|
|
|
Azpimarratzen da hizkuntzaren ekologiak metafora gisa duen erakargarritasuna eta diskurtso teoriko moduan duen potentzialtasun, baina aldi berean, teoria horrek
|
egun
duen garapen mailarekin aplikagarritasunerako dituen zailtasunak ere azpimarratzen dira.
|
|
|
4 hizkuntza ekologiaren gaiarekiko ikuspegi orokorrari dagokionez, batetik, ikuspegi paradoxikoa azaltzen da: azpimarratzen da hizkuntzaren ekologiak metafora gisa duen erakargarritasuna eta diskurtso teoriko moduan duen potentzialtasun, baina aldi berean, teoria horrek
|
egun
duen garapen mailarekin aplikagarritasunerako dituen zailtasunak ere azpimarratzen dira.
|
|
2012
|
|
|
Orain arte aztertu ditugun emaitzen arabera, euskararen erabilerak oro har aurrera egin duela esan dezakegu. Gaur
|
egun
duela 20 urte baino lagun gehiagok erabiltzen du euskara. Aldi berean, gaur egungo elebidunen artean euskara erabiltzen dutenen proportzioa ez da askorik aldatu azken 20 urteotan (2 puntuko aldea dago).
|
|
|
9 Gaur
|
egun
duela 20 urte baino lagun gehiagok daki euskaraz, beraz, neurri batean ala bestean, lagun gehiagok erabiltzen du euskara. Baina gaur egungo elebidunen artean euskara erabiltzen dutenen proportzioa ez da duela 20 urte erabiltzen zutenena baino handiagoa.
|
|
|
Asko egin dela eta nahikoa ote den jakitea, ezagutzea? Erantzunak ezagutu ahal izateko, konponbideak bilatzeko, beraiekin egon beharra dago, ikerketak egin, hitz egin eta, zergatik ez, orain arte euskararen normalizazioan egindako lan askoren berri eman, hots, jakin dezatela gaur
|
egun
dituzten aukerak aurreko urteotan egindako lanari esker lortu direla. Ikastolen, gau eskolen, euskara elkarteen... sorrera eta burututako lan eskerga ezagutu egin behar dute.
|
|
2013
|
|
|
Eta horretan du gunea BAT Aldizkariko zenbaki monografiko honetako txostenak. Alde batetik, euskara biziberritzeko ahaleginetan ari den euskalgintzari mezua bidali nahi dio, diskurtsoa osatu edota moldatu beharra dagoela erakusteko; euskal gizartearen ezaugarri sozialak demografikoak eta politikoak oso ezberdinak direlako gaur
|
egun
duela 30/ 40 urte zirenarekin alderatzen baditugu, eta ezinbestekoa delako aldaketa, baita arrazoi pragmatikoengatik ere (45 or.). Nolanahi ere, diskurtso berriak euskaltzaleari ere euskararen inguruko argudio eta euskarri sendoak eskaini behar dizkio (53 or.).
|
|
|
Burrunbarik gabea, baina berritzailea. Euskarari gaur
|
egun
duen baino irismen sozial zabalagoa ahalbidetu diezaiokeen bizi giro epelaren bila atzematen dut Mart� nez de Lunaren proposamena: epela baina irmoa, barea baina eraginkorra, euskararen bizi indar eta hedapen sozialerako aurreragarria, ezbairik gabe.
|
|
|
1 BAT Argitalpen Batzordearen oharra: Batzordeari komenigarria iruditu zaio artikulu hau Patxi Baztarrika egileak gaur
|
egun
duen karguaren izenpean ematea, hau da, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordearen izenpean. Nolanahi ere, kontuan izan behar da idazteko gonbidapena onartu eta BAT aldizkarira artikulua igorri zuen garaian egileak ez zuela kargu hori betetzen.
|
|
|
1 Hasierako laburpenean aipatzen den bezala, XX. mendeko 1960ko hamarkadatik hasten da, euskararen unibertsoaren inguruan zenbait aldaketa eman diren adieraziz, euskararekiko beste etapa bat irekiz; bertan argi ilunak badaude ere, balorazio baikortasunaren aldekoa dela aitortuz (nik horren argi ez dudana). Baina XX. mende bukaeran, eta batez ere XXI. mende hasieran, euskararekiko beste etapa batean sartzen gara, agian argiagoa eta kritikoagoa dena, horregatik" euskarak
|
egun
duen auzirik larrienari erreparatuko diogu: nolakoa den euskal gizartea euskarari dagokionez eta, halaber, euskararen
|
|
|
Bestalde, gaur
|
egun
ditugu gutxienez honako iturriak, Euskararekiko nahiko informazio interesgarria, berria eta eguneratua lortzeko: 1) BAT Soziolinguistika Aldizkaria, alde batetik; 2) HIZNET izeneko urteroko ikastaro elektronikoa, bestalde, 3) baita zenbait organizazioak sortzen dutena ere:
|
|
2014
|
|
|
Segregazioa ezarri zen hiria eremuetan banatzeagatik, funtzioen araberako erabileratan antolatu zirelarik hiriak. 1933ko Atenasko karta dugu gai horien teoria ezarri zuena, ondoren 1942an Le Corbusier izan zen ideiok azken muturreraino eraman zituena gaur
|
egun
dugun egoeraraino iritsiz.
|
|
|
Euskararen berreskurapen prozesuek toki garapen estrategiak elika ditzakete, batez ere identitate sorreran duten garrantziari esker. Aldi berean, toki garapen estrategiek euskararen berreskurapen prozesuari ekarpen handia egiten diote sozio ekonomia alorrean
|
egun
duen muga gainditzeko bide berri bat zabaltzen duelako.
|
|
|
— Euskararen berreskurapen prozesuek toki garapen estrategiak elika ditzakete, batez ere identitate sorreran duten garrantziari esker. Aldi berean, toki garapen estrategiek euskararen berreskurapen prozesuari ekarpen handia egiten diote sozio ekonomia alorrean
|
egun
duen muga gainditzeko bide berri bat zabaltzen dutelako. Elkarrentzako mesede eta elkarren behar.
|
|
2015
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak eta jende euskaldunak egindako lanak berebiziko garrantzia izan zuten gaur
|
egun
dugun egoeran, hamaika aldiz esan zuten moduan, egoera asko hobetu baita. Honen harira, funtsezkoa izango da euskaldunek eta Eusko Jaurlaritzak lan egiten jarraitzea, eta azken honen kasuan, biztanleria aktibatuko duen hizkuntza politika ausartak abian jartzea.
|
|
|
Gainerako multzoak handitu egin dira, eta udalerri eta biztanle gehiago dituzte gaur
|
egun
duela 30 urte baino. Dena den, gure arreta azken hamarkadan jarriz gero, beste bi multzo ere ahultzen ikusiko ditugu, muturretatik hurbilen dauden hurrengo biak, hain zuzen:
|
|
|
Datuei jaramon eginez gero, hortaz, EAEko herritar gehienen inguru hurbila euskaldunagoa da gaur
|
egun
duela 20 urte baino. Kontua da joera nagusi gisa euskarak aurrera egin duen zonaldeak jatorriz erUdalerri erdaldunak euskalduntzen eta euskaldunak erdalduntzen, arnasguneak arriskuan.
|
|
2016
|
|
|
Aurkezpen honen oinarrian dagoen abiapuntua bikoitza da. Batetik, susmoa dugu euskararen alde dagoen diskurtso mota ez dela erabat egokitzen gure gizarteak
|
egun
dituen baldintzetara; horren ondorioz, zailtasunak daude euskaltzaletasuna gizarte osora hedatzeko. Bestetik, gero eta euskaldun gehiago dira euskararen komunitatetik at bizi direnak; horiek, batez ere erdal giroan sozializatuak izanik, ez dute euskararekiko aldekotasun handirik sentitzen eta zaila zaie euskaraz bizitzeko ahaleginik egitea.
|
|
|
Batetik, susmoa dugu euskararen alde dagoen diskurtso mota ez dela erabat egokitzen gure gizarteak
|
egun
dituen baldintzetara; horren ondorioz, zailtasunak daude euskaltzaletasuna gizarte osora hedatzeko.
|
|
|
esate baterako, odola (arraza nozioa ere, erruz erabiltzen zen orduan) edota fedea, erlijioa (sinesmena) (Tejerina 1992). Alegia, egun hizkuntzak berezi egiten bagaitu ere, hau ez da beti horrela izan, ez behintzat
|
egun
duen pisu edo protagonismoarekin. Hizkuntzak gure burua irudikatzeko eta gure identitatea erabakitzeko izan duen pisua edo protagonismoa historikoki aldakorra izan da, eta oraindik aldakorra da.
|
|
|
Mikel Zalbideren testuaren inguruko hausnarketa marjinalak edo aldeko hizkuntz politika izan edo/ eta liberalismo kulturalean oinarritu. 80 hamarkadaren hasieran, antzeko posiziotan zeuden udalerri asko eta adibidez konparagarriak ziren Tutera eta Barakaldo, Gasteiz eta Iruñea, eta
|
egun
duten egoerak instituziorik eta instituzionalizaziorik gabe ez dagoela etorkizunik erakusten du. Joera antiinstituzionaletarako ez dago espaziorik, bai borroka sinbolikorako. giZArTe MUgAK eTA AUKerAK1
|
|
|
Ahalegin gehienek, ordea, hizkuntza corpusa jorratu dute, ikuspegi literariotik, filologikotik edota hizkuntzalaritzatik hartuta. Adierazgarria da, adibidez, euskarazko literaturak
|
egun
duen loraldia, dialektologiaren inguruko lanketa aberatsa eta abar.
|
|
2017
|
|
|
Behin eta berriro adierazi dugu Protokoloak ez duela inolako balio juridikorik edota loteslerik. Halere, kontuan hartuta Protokolora iristeko egin den bidea eta
|
egun
duen sostengua, balio sinboliko eta politiko handiko dokumentua dela uste dugu. Milioika hiztunen interesak defendatzen dituzten eragileek prestatutako proposamena da eta, beraz, erakundeek kontuan hartu beharrekoa.
|
|
|
Nabaria da 80 urteetako giro politikoa ez dela gaur
|
egun
duguna. Bistan da, eta ez gara horretan luzatuko, besteak beste ez baita azterketa honen gaia.
|
|
2018
|
|
|
Alde handiak ez ezik, joera desberdinak ere izaten ari dira lurralde, adin talde edota erabilera eremuaren arabera. Baina, gaur
|
egun
duela 25 urte baino euskal herritar gehiagok erabiltzen du euskara. Bilakaera hori euskaldunen hazkundeari esker gertatu da nagusiki.
|
|
|
Beraz, irakurketa positiboa egitea komenigarria dela iritzi dio. Alegia, nahiz eta Kale neurketan agertzen diren azken datuek aditzera ematen duten erabilera orokorrak behera egin duela, kontuan izan behar da hori ez dela harritzekoa,
|
egun
dugun egoera soziolinguistikoa aintzat hartuta. Horrek ez du esan nahi, halere, konformatu behar dugunik.
|
|
|
Edozein kasutan, uste dut oso ongi egokituta datorrela euskal gizarteak
|
egun
dituen ezaugarrietara eta bereziki urte luzez euskarazko gaitasuna hedatzen egin dugun inbertsioa erabileran kapitalizatzen laguntzeko. Bereziki ulermena (euskaldunak+ ia euskaldunak) gehitzeko egin den ahalegin historikoa (ikus Argia aldizkariak argitaratutako ulermenaren mapa, 2.543 zenbakia, 2017/04/26) erabileran kanalizatzen laguntzeko giltza nagusietako bat izan daiteke.
|
|
|
Lehenari, gehienbat bere euskararekiko harremana artifizialagotzat jotze hori zaio deserosoa. Eta euskararekiko gaur
|
egun
duen harremana kontuan hartuta bere kasua salbuespen gisa aurkezte hori.
|
|
|
Lehenari, gehienbat bere euskararekiko harremana artifizialagotzat jotze hori zaio deserosoa. Eta euskararekiko gaur
|
egun
duen harremana kontuan hartuta bere kasua salbuespen gisa aurkezte hori. Nahiak, aldiz, gurasoekiko enpatiaz gatazka gisa bizi du berari egotzitako meritua, gurasoek euskaraz ez jakitea bere garapenerako eragozpen bat dela aurresuposatzen baitu.
|
|
2019
|
|
|
indarberritzen edo berrosatzen ari diren arnasguneen azpimultzoa. gure artean gertatzen ari denaz egiten den diagnosia ere baliagarria da ene ustez, testu osoa bezala. puntuz puntu lantzen dira gaiak, eta eman beharreko azalpenak ere hurrenez hurren eskaintzen. atal horretan ez da teoria hutsaz hitz egiten: " hemen eta orain" zer gertatzen ari den, eta zergatik, azaltzen da bertan. osasun egoerak okerrera egin ez dezan oraingo joera batzuk zergatik aldatu behar diren, eta nola, adierazten da, bide batez. arnasguneen deskribapena eta sailkapena, gaur
|
egun
dituzten erronka nagusiak, zer egin behar den etab., oso modu praktikoan aurkezten da.
|
|
|
...tu bateko wikipediaren erabilera neurtzea. entziklopedia hori sortzeko prozesuan eta baita erabiltzaile gisa ere, talde sendoa beharrezkoa da bizitasun handia eskatzen baitu horren garapenak. eta taldearen sendotasun horren isla da guztien artean euskarazko wikipedia 29 postuan egotea. artikuluan egileak entziklopedia digitalaren ezaugarriez aritu da, edukiaz, elikatzen duen komunitateaz eta baita
|
egun
dituen zailtasun eta erronkez ere. azpimarratzekoa da kasu honetan ere, wikipediaren sendotasuna eta hiztun komunitatearena erabat loturik daudela, eta, are gehiago, hemendik aurrera. Izan ere, erronka nagusia eraginkortasuna bilatzea izango da, alegia, beste eragileekin elkarlana sustatzea.
|
|
|
XXI. mendeko komunikazioak sarea du ardatz, eta hizkuntza bat bertan egotea ez da nahikoa bere desagerpen digitala ekiditeko. (...) Euskararekiko konpromiso digitala zabaltzea ezinbestekoa da gaur
|
egun
dugun %17ko erabilera tasa gainditu eta euskararen presentzia sarean indartzeko." [Waliño, 2016a] puntueuS Behatokiaren (puntueuS Fundazioa, 2018) arabera 2017 urtean %16koa izan da euskararen erabilera Interneten, hau da, euskal herriko webgune guztiak aintzat hartuz gero, euskarazko edukia duten webguneak 26.663 dira, guztien% 16 bataz beste. kaleko erabilera baino zerbait gehiago, baina ... Interneten 2018an mugitu zen trafiko guztiaren %57 bideoa zen eta beste %8 bideo-jokoak. trafiko nagusi horretan euskarak ez du tokirik (waliño, 2017):
|
|
|
Aspaldian abiatutako gizarte mugimenduan kokatu behar da euskarak gaur
|
egun
duen biziberritzearen abiapuntua. hori aintzat hartu ezean ezin dira ulertu hizkuntza hori suspertzeko azken ehun urtean egin diren ahaleginak, corpus aren zein estatus aren inguruan. herri mugimendutik eta administrazio erakundeetatik euskararen aldeko dinamika ugari bultzatu dira, eta ohikoa da halakoei euskalgintza deitzea. Zalbidek dioen bezala:
|
|
|
Teknologia berriak eta hizkuntza gutxituak: IKT en eragina euskaran – Xabier Madorrán de la Iglesia da jakin zehazki zenbat web orri dauden euskaraz interneten —halako zerbaiti erantzuteko boterea bakarrik Googlek, akaso, izango luke— hala ere, bada Iktek hizkuntza gutxituetan duten eraginaren galderari erantzuterik metodologia zailtasuna izan arren. horretarako, lehenik eta behin, Iktek
|
egun
duten garrantziaz jabetu behar gara. teknologia nonahi dugu eta haiekiko trantsizioa nahitaezkoa da. Aztertzen den hizkuntzakomunitatea aztertzen dela, Iktek eragina izan dute haiengan, eta hizkuntza gutxituek bizirik jarraitu nahi badute, ezinbestekoa dute teknologia berrietara iristea; osterantzean, ez dira eguneroko bizitzarako erabilgarri izango.
|
|
2021
|
|
|
Alternatiba hori, zuzenbide konstituzional konstantean eginen da. Bi tresna konstituzional alternatibo mobilizatuz, euskararen aldeko politika publikoei gaur
|
egun
dutena baino lege babes handiagoa ematea da helburu nagusia (2).
|
|
|
Horren lekuko da immigrazio populazioaren% 89,9ak EAE n geratzeko asmoa adierazi izana datozen 5 urteetan (Oleaga 2012, 165). Datuok agerian uzten dute jatorri atzerritarreko biztanleek gure gizartean gaur
|
egun
duten garrantzia. Beraz, euskararen biziberritze prozesuak ez lieke muzin egin behar errealitate horrek sorrarazten dituen erronkei.
|
|
|
Aipatu bezala, NPLD Bruselan nazioarteko irabazi asmorik gabeko elkarte moduan dago erregistratuta. Sareak gaur
|
egun
dituen estatutuak Bilbon berretsi zituzten kideek, 2016ko maiatzean egin zen Batzar Nagusian. Estatutuen arabera, hauek dira NPLD sarea gobernatzen duten organoak:
|
|
|
Lehentasun horiek gaurko eskakizun nagusi bezala ageri zaizkigu eskolari egiten zaizkion eskakizunetan, bereziki hizkuntza gutxiagotuen indarberritzea baldin badute helburu. Garai batean eskolaren helburu nagusia zen ikasleei irakurtzen, idazten eta oinarrizko kalkuluak egiten irakastea, baina helburu hori zaharkitua geratu da gaur
|
egun
dugun gizartearen beharrei erantzuteko, are gehiago jomugan eskola eleaniztuna dugunean; izan ere, gaur egun gizartean moldatzeko beharrezkoak diren idatzizko gaitasunak ez ezik ahozkoak ere landu behar dira, eta horrek garrantzia handia du hizkuntza gutxituan ardaztutako sistema eleaniztun batean ikasi behar bada.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza ereduen inguruko ezagutza eta ulermen zabalagoa dugu
|
egun
duela berrogei urtetako egoerarekin alderatuz, bai ekarpen definituetan baita indar makro soziopolitikoek gizarte mailan hizkuntzen estatusean eta erabileran dituzten ondorioei buruz ere. Gizarte zientzietan hizkuntza ez da bereziki giza portaera azaltzeko aldagai garrantzitsu edo funtsezkotzat hartzen; kasurik onenean, komunikaziorako tresna erraza da.
|
|
|
Testuinguru horrek, bi norabidetan lan egitera behartzen gaitu eremu sozio-ekonomikoan euskararen normalizazioa gauzatze aldera. Batetik, enpresek
|
egun
dituzten kudeaketa ardura nagusietara egokitutako euskararen inguruko diskurtso eta argudio multzo bat eraiki behar du. Izan ere, hizkuntza politika garatu batek enpresek dituzten erronkei egin diezaiokeen ekarpena nabarmendu behar du, batez ere, enpresaren alderdi sozial eta kulturala indartu ahal izateko eta izaera arduratsua hartzen duen enpresa eredu bat eraikitzeko.
|
|
|
1 Enpresek
|
egun
dituzten erronka, helburu eta beharrizanekin bat datorren diskurtso bat garatzea, hizkuntza aniztasunaren kudeaketa erantzuleak eskaintzen dituen ekarpenak nabarmenduz eta enpresaren kudeaketa ereduan erantzukizun linguistikoa barneratzeko argudio sorta bat garatuz.
|
|
|
Beraz, hizkuntza eta kultura autoktonoen iraunkortasuna 96 Lege Proiektuan landu beharra zegoen. Wiscutie Crépeau et al. (2021) ikertzaileek frogatu dute zergatik den hori horrela Quebeceko zerbitzu publikoek autoktonoekiko gaur
|
egun
dituzten hizkuntza arazoak identifikatzean. Bereziki, Kartak planteatzen dituen hizkuntza oztopoak identifikatu dituzte, Viens Batzordeak esan bezala; zerbitzu publikoak hizkuntza autoktonoetan edo ingelesez jasotzeko zailtasuna; eta eskolatzeak dakartzan oztopoak, diskriminazio sistemikoari laguntzen dion eta hizkuntza autoktonoen babesa ahultzen duen eredu elebakar instituzionalizatua (Wiscutie Crépeau et al. 2021).
|
|
2023
|
|
|
AEDren sorrerako helburu eta jardun moldeek gaurkotasuna izaten jarraitzen dute. Euskara elkarteen ugaritze eta hedapenean garrantzitsuak izan diren faktoreak aztertu eta euskara elkarteek gaur
|
egun
duten funtzioaren gaineko hausnarketa proposatzen da. • Hitz gakoak:
|