|
2010
|
|
|
Bigarren Aberri Egunean, 1933an, Donostiako Atotxako errebote plazan, jendetza ikaragarri baten aurrean kantatu zuen Matxinek. Orduko iturrien arabera,
|
egun
horretan 35.000 lagun batu ziren bertara Jose Antonio Agirre eta Telesforo Monzon jeltzaleen hitzaldiak entzuteko: –Izlarien aurretik Matxin lapurditar bertsolari jatorrak bertso eder ederrak abestu zituen? 44 Aldra izugarri haren aurrean, Matxinen boz mehe eta ttikiak eskertuko zuen bozgorailuen laguntza45.
|
|
2011
|
|
|
Gerra zuzena 1937ko apirilaren 27an bukatu zen Markinako eta Xemeingo lurretan, militar matxinatuek miliziarren eta gudarien erresistentzia apurtu, eta herria hartu zutenean. Bonbardaketak eta erasoak
|
egun
horretan bukatu ziren, baina, ostean, frontea Markinako eta Xemeingo lurretan geldirik egon zen hileetan baino samin eta bortizkeria handiagoa ezagutu zuten herritarrek; batez ere, abertzale, ezkertiar eta errepublikazaleek. FET JONS eko kideen eta militar matxinatuen errepresioaren beldurrez, 135 bat pertsonak ihes egin zuten; 115 bat herritar atxilotu zituzten; lau markinar eta xemeindar fusilatu zituzten; eta 11 emakumeri ilea moztu zieten.
|
|
|
Bazkaltiar aunitz altxatu eta dantzari lotu gintzaizkion. Gero gerokoa, eta geroko hori Zuberoan beti kanta eta dantza izaten denez gero,
|
egun
horretakoa ere horrelakoa izan zen.
|
|
|
Aita Migel Marik, bazkalondoan jaurtitako bertsoak grabatu egin ebazan, eta Basarriri bialdu eutsozan, gonbidatuz hurrengo urtean bera be etortzeko. Horrela hasi zan Basarri gugaz
|
egun
horretan alkartzen. Pentsatu genduan bazkaria urtero, beti egun bardinean mantentzea, eta Pilarika eguna ipini genduan.
|
|
|
–Buztarri, k maite eban egun hau. Izan be,
|
egun
horren sortzailetzat hartu geinke bera A. Migel Mariagaz batera eta berak be halan agertzen dau bere burua, goiko lerroetan ikusi dogunez.
|
|
2012
|
|
|
Gure herriko lurretan, 1936ko irailaren 29an lehertu ziren lehen obusak, eta 1937ko apirilaren 25era arte(
|
egun
horretan izan zen azken bonbardaketa), tropa frankistek hainbat leherkari tona bota zituzten markinarren eta xemeindarren gainera. Hegazkinen bitartez, zein Arnoaten, Urkaregin edo Madalenako ermitaren inguruan (Berriatu) zeuden kanoi baterien bidez, erreketeek askotan bonbardatu zituzten Xemein eta Markina.
|
|
2013
|
|
|
Herriak Betti Beteluren fandangoa deitzen dio. 1979an Iparraldeko Dantzarien Biltzarrak Lehen Mutxikoaren Eguna antolatu zuen Bidarten, eta bera hor ibili zen gaur horren ospetsua den
|
egun
horren antolakuntzan. Orduz geroztik, ekitaldi hau urtero antolatu da, urriaren bigarren igandean, baina Arrangoitzen, hau da, Beteluren herrian.
|
|
|
Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat:
|
egun
horretan, euskarazko lehen telebista katea plazaratu zen; askorentzat euskara eta euskal kultura suspertuko zituena. Bereziki ikus entzunezkoen euskarazko jardunarekin arduratuta zeudenentzat gertaera hau pozgarria izan zen, pentsatzen zutelako ETB euskarazko zinea eta antzerkia bultzatuko zituela, ekoiztetxeen sorrera bultzatu eta sektorea profesionalizatu.
|
|
2014
|
|
|
Handik 43 urtera barriro batu ziran orduko protagonista batzuk, 2002ko ekainaren 9an. Jakina, euskal meza nagusia izan zan
|
egun
horretan be jaialdi horren ardatza; horren ostean, orduko argazkien erakusketa eta pelikularen emonaldia; gero, oroitarria jartzea. Marmolean grabaturiko oroitarriak hau dino:
|
|
|
Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat:
|
egun
horretan, euskarazko lehen telebista katea plazaratu zen; askorentzat euskara eta euskal kultura suspertuko zituena. Bereziki ikus entzunezkoen euskarazko jardunarekin arduratuta zeudenentzat gertaera hau pozgarria izan zen, pentsatzen zutelako ETB euskarazko zinea eta antzerkia bultzatuko zituela, ekoiztetxeen sorrera bultzatu eta sektorea profesionalizatu.
|
|
|
Hamar urte luze eman zituen Soloetak Filipinetan, desconocido, pobre y sin ninguna representación dentro de la jerarquía eclesiástica?, eta bertan, Tagaitay hirian, hil zen, 1964ko ekainaren 21ean, 83 urteko zela. Udako solstizioa ospatzen den
|
egun
horretan, urtero gogoratzen dute hango anaia kaputxinoek handik milaka kilometrotara sortu zen euskaldun misiolaria.
|
|
2015
|
|
|
Nolanahi ere, urriaren lehen
|
egun
horien osteko asteak nahiko lasaiak izan omen ziren.
|
|
|
Zentzu honetan, 1983ko urtarrilaren 1a egun gogoangarri da euskaldunentzat eta, zehazki, euskal kultura industriarentzat:
|
egun
horretan, euskarazko lehen telebista katea plazaratu zen; askorentzat euskara eta euskal kultura suspertuko zituena. Bereziki ikus entzunezkoen euskarazko jardunarekin arduratuta zeudenentzat gertaera hau pozgarria izan zen, pentsatzen zutelako ETB euskarazko zinea eta antzerkia bultzatuko zituela, ekoiztetxeen sorrera bultzatu eta sektorea profesionalizatu.
|
|
2016
|
|
|
2016ko martxoaren 16ko data, letra handiz idatzia agertuko zaigu etorkizunetako kroniketan,
|
egun
horretan egin baitzen Aita Luis Baraiazarrak itzulitako Santa Teresa Jesusenaren Idaz lan Guztiak liburu bikainaren aurkezpena, Bizkaiko Foru Liburutegiko areto eder batean.
|
|
|
–Esaera hau Luzaideko ohitura bati zor zaio:
|
egun
horretan (azaroaren 11n) egiten zuten mutil edo morroien aldaketa?. Era berean, ezin dugu ahantzi, baserri askorentzat gaur asten zela urtea:
|
|
|
Damaso Intza, 510). Izan ere,
|
egun
horren inguruan elurra izaten da (San Martin, elurra gertu din. Zavala, 2589).
|
|
|
Baserriko lanen eta bizimoduaren zikloan San Andres eguna garrantzitsua da. Izan ere,
|
egun
horretan txerria hiltzen da (San Andres, txerria askan trabes8 Azkue, 62; San Andres, lau kopauan lau tremes, bosgarrena saman trabes. Azkue, 63).
|