|
2000
|
|
|
Azken urteotan arkeologia arriskugarria sortu da. Gaur
|
egun
hiri barneetan, gune historiekoetan, legeak agintzen du obra bat egitera baldin bazoaz aurretik azterketa arkeologikoa egitea. Zergatik da arriskugarria?
|
|
2001
|
|
|
Mariaren ipuina Badira zazpi
|
egun
hiri honetara heldu nintzenetik. Badira zazpi egun estaziotik irtetea erabaki nuenetik.
|
|
2003
|
|
|
Gauzak asko aldatu dira antzerkiaren munduan. Gaur
|
egun
hiri guztiek eta herri askok dute antzoki bat. Beraz, zabalik mantentzeko antzerki lanen beharra dute.
|
|
2004
|
|
|
Erromeriek alderdi ludikoa galdu dute. Lehen, zenbait herritan igandero egiten ziren erromeriak baina
|
egun
hirietan, herriko jaietan, ospakizun berezietan egiten dira erromeriak. Aian, Ariesterrazun, pilariketan hasi eta sanjuanak bitarte izaten dira, orain dela 76 urtez gero.
|
|
2005
|
|
|
Gaur
|
egun
hiria gorriz margotzen da iluntzero
|
|
2006
|
|
|
Ekologistak Martxan taldeak, eskualdeko gobernuaren eta udalen “arduragabekeria izugarriaz” gain, “hirigintza hazkunde bat” sustatu zuen, eta horrek ikaragarri larriagotu zuen ur eskasiaren eta uraren ondoriozko gatazken egungo egoera kritikoa, batez ere Tajo Segura isuraldatzeko arazo gero eta handiagoen, akuiferoen agortzearen, eskala handiko konponbide orokor gisa itsasoko desalazioaren mugak”. Erakundeak uste du gaur egungo arazoak “aspalditik aurreikus zitezkeela eta hurrengo urteetan larriagotu egingo direla, azken urteotako ureztaketa asko eta modu irregularrean hazi delako, uraren legez kanpoko erabilerak ez direlako kontrolatzen eta gaur
|
egun
hiri eta turismo eremuak eta golf zelaiak ugaritzen direlako”. “Egoera larri hori ezin izango da konpondu soilik etxean aurrezteko behar diren banakako neurriekin; aitzitik, beharrezkoa da hiri turismoko eskalada berehala geldiaraztea eta ureztalurretan, golf zelaietan eta hiri eta turismo erabileretan uraren legez kanpoko erabilerak zorrotz kontrolatzea eta ezabatzea”, erantsi zuten.
|
|
2008
|
|
|
Batez ere arrazoi ekonomikoak daude horren atzean, turismo kulturalaren fenomenoa, hirien arteko konpetentzia… Badirudi gaur
|
egun
hiri batek horrelako proiektu handi baten bitartez bere burua nazioartean ezagutzera ematen duela eta aitzakia modura proiektu horiek erabiltzen dira. Kultur proiektuak izan daitezke baita beste era batekoak ere.
|
|
|
Greenpeacek uste du Espainian hiriko airearen kalitate txarrak urtean 16.000 heriotza goiztiar baino gehiago eragiten dituela. Industria, beste ingurune batzuetara mugitua, ez da gaur
|
egun
hirietako ke igorle nagusia, ibilgailuen zirkulazioa baizik, hiri poluzioaren %80 eragiten baitu. Alde horretatik, istripuak ez dira ibilgailuen erabilerak eragiten duen heriotza eragile bakarra, ezta garrantzitsuena ere:
|
|
2009
|
|
|
Itsasertza etengabe urbanizatzea eta oporretarako erabiltzea izan da etxebizitzen prezioak lehen lerroan igoarazi dituen faktoreetako bat. Jabe batzuek etxeak jarauntsi dituzte, askotan adineko pertsonak bizi zirelako, gaur
|
egun
hirietako erdiguneko auzoetan gertatzen den bezala. Horietan, errenta txikiak baina etxebizitza handiak dituzten zaharrak aurki daitezke oso leku kotizatuetan.
|
|
|
Nola dago
|
egun
hiria?
|
|
2010
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran, industria iraultzarekin, lantokiak kokatu ziren hirien inguruetan. Gaur
|
egun
hiria zerbitzu ekonomiaren zentroa den neurrian planifikatzen da. Industria jarduerak poligono industrialetan pilatuta, hiriak XIX. mendeko fabrika handiak zerbitzu azpiegituretarako berrerabiltzen ari dira.
|
|
|
Eta oso ondo eraikia, gainera. Ez dut zergatia hemen argituko, ez diodalako historia inori izorratu nahi, baina bere lanak hartu duen indarraz barre egiten du (barrez lehertzen da, hobeto esanda) eta gaur
|
egun
hiriko arteak duen izaera esnoba argitara ematen du, arte garaikideak duenarekin alderatuz. Jatorrietara itzuli nahi du, Thierry Guettaren figuran oinarrituz, teorian kamararekin denbora luzez jarraitu duen tipo xelebrea.
|
|
|
intsentsu merkatuaren hiriburua, antzina. Gaur
|
egun
hiri
|
|
|
Eta hitz egiten da gaur
|
egun
hirietan eta artzainen artean mendietan." |
|
|
2011
|
|
|
Batetik ezaguna da Unamunok euskararen inguruan esan zituenak Bilbon itzal luzea eduki dutela. Alkateak berak askotan ekartzen du gogora don Miguel25, eta horrela, gaur
|
egun
hirian Unamunoren eskulturen gaindosia dugula ere esan liteke (gutxienez 5 oroigarri/ eskultura). Joxe Azurmendik" Espainiaren arimaz" liburuan26 xehe xehe aztertzen ditu Unamunok euskarekiko izandako posizioak, konplexuak baina agian esaldi honek laburbildu ditzakeenak:
|
|
|
ETAren belaunaldi hau, ETAren subjektu tragiko hau, amaitu dela, Donostia hiri hau da testigu. ETAren jarraitzaile izandakoak eta ingurukoak dira gaur
|
egun
hiri honetan alkate eta diputatu nagusi. Erakundeen boterea bereganatzea erabaki dute, ETAri aski dela esan ondoren, eta horrela politika egitea:
|
|
|
Ahal dela, eskualdeko eztia erosi. Azukrearen ordez egunero kontsumitzen bada, indarberritu egingo ditu eta polenarekiko alergiaren aurka babestuko ditu, gaur
|
egun
hiri handietan hain zabalduta baitago. Hotzeriak lehenago pasatuko dira eta gutxiago hartuko dira.
|
|
2012
|
|
|
Herritarrekin formazio prozesuak egiten ditugu, politikan eragiteko ahalmenak indar ditzaten. Nekazaritza asko jorratu dugu, baina gaur
|
egun
hirietan ere aritzen gara, eta herritarrak politikan parte hartzera bultzatzen ditugu, kaudimena eta ezagutza izan dezaten. Beraz, azken sei urteetan zabaldu egin dugu gure proposamena; nekazaritzatik harago goaz orain.
|
|
|
Herritarrekin formazio prozesuak egiten ditugu, politikan eragiteko ahalmenak indar ditzaten. Nekazaritza asko jorratu dugu, baina gaur
|
egun
hirietan ere aritzen gara, eta herritarrak politikan parte hartzera bultzatzen ditugu, kaudimena eta ezagutza izan dezaten. Beraz, azken sei urteetan zabaldu egin dugu gure proposamena; nekazaritzatik harago goaz orain.
|
|
|
Badia sakon batean lehorreratu ziren, kontinente handiaren hego ekialdean, eta herrixka xume bat sortu zuten, Lord Sydney, hala bataiatua kolonietako britainiar ministroaren omenez. Hazi egin zen herria, eta
|
egun
hiria oso aberatsa da. Iraun duten etxerik zaharrenak 1850.ekoak edo dira, eta The Rocks izeneko barrutian ikus daitezke.
|
|
2013
|
|
|
azken hamarkada bietan Bilbon izan den eraldatzeari estuki loturik dago Azkuna. Nahiz eta aukera duenero esaten duen Bilbo edertu egin duela eta udalak defizitik ez duela, inoizko langabe gehien daude
|
egun
hirian: 131.000 Bilbo zerbitzu hiri bilakatzeko Bilbao Ria 2000 elkarte publikoaren sorrerarekin 1992an abiarazitako bidean, gainera, huts nabarmenak ere izan dira.
|
|
2014
|
|
|
Txikia jarri diote titulua piezari, eta segidan erakusten ditu Bilboko hiru erraldoien argazkiak. Garai batean hiriko eraikinik garaiena izan zen Bailen kaleko etxe orratza lehen planoan, orain gutxira arte hiriko eraikinik garaiena izan den BBVA dorrea bigarrenean, eta
|
egun
hiriko eraikinik garaiena den Iberdrola dorrea atzealdean. Ironia horrekin jolasean testua ere:
|
|
|
Aitor eta Pedro Zuberogoitiak, lehenbizi euskara eta hiriaren arteko harremana aztertu dute ikuspegi diakroniko batetik. Hasi industrializazioarekin eta gaur
|
egun
hiri jakin batzuetan ematen diren hainbat ekimen eta esperientziak deskribatu dituzte. Bukatzeko, hurrengo hamarkadetan, ekosistema hiritartu berrian euskararen indar gidari izan daitezkeenak aktibatzeko norabide posible batzuk irudikatu dira.
|
|
|
Gaur
|
egun
hirietako instalazioei eskatzen zaien zerbitzu bermea aintzat hartuta, ez da komeni sistema hau erabiltzea. Dena den, sistema hau erabiltzea erabakitzen bada, kon tuan hartu behar da adarren muturretan ura irten ezinik gera daitekeela, eta horrek, uraren ezaugarri organoleptikoei eragin diezaiekela.
|
|
2015
|
|
|
Baserriak, agian, antzineko garrantzia galdu du. Nekazal giroak indarra galdu du, eta gaur
|
egun
hirietan dugun bizimodu urbano honek ez du zerikusi handirik umetan ezagutu nuenarekin. Dena den, eboluzio nahiko naturala izan duela uste dut.
|
|
|
Ikuslegoan asko suma daiteke hori. Bada gaur
|
egun
hirian bizi den eta azalean oso ‘urbanita’ dirudien jendea hunkitu egiten dena bizimodu honetan oinarritutako istorio honekin.
|
|
|
Gero, El campo de los sogueros; sokak egiten eskuz ezagutu dodaz han. Gaur
|
egun
uria dana eta gaur egun Lakua dana, landak zirean eta jitanuak ezagutu dodaz han. Eta Arriaga, gaur egun uri barrura sartuta dagoana, herritxo
|
|
|
–Badut erretratua Pavarottirekilan, baina auskalo non den?. Stanlee Gatti diseinatzailea omen da gaur
|
egun
hirian party bikainenak ematen dituena. Hauteskundeetarako sosak biltzeko fundraising ak antolatzen ditu Gattik, hala errepublikanoen nola demokraten aldekoentzat, emaztea batzuen aldekoa eta senarra bestekoa ei dira-eta?.
|
|
2016
|
|
|
Okupatutako bidegorria da
|
egun
hirian bizikleta erabiltzaile gehien duena. Udalak erabilera horren datu zehatzak izango ditu, duela hilabete batzuk bizikleten joan etorriak zenbatzen dituen gailua bertan jarri zuen eta.
|
|
|
Ze neskatila joaten da gaur
|
egun
hiri barnera gauaren sakonean parke hutsetan babestuz haren burua?
|
|
2017
|
|
|
Hemen bokataren bila etortzen dira etxera eta ondorengo orduetan ez ditugu ikusten. 6 eta 15 urte bitarteko neska mutilak askotan ibiltzen dira jolasean, elkar zaintzen, gauzak egiten, elkarri gauzak irakasten… eta tamalez hori gaur
|
egun
hirietan ez da asko ikusten. Nire ustez ikasketa prozesu garrantzitsuena kalean dago.
|
|
|
Gasteizerako zazpi moduluko hiru tranbia berri hornituko ditu. Era berean, gaur
|
egun
hirian zirkulatzen duten unitateetako hiru handituko ditu: bost modulutik zazpira.
|
|
|
prentsa burgesak petroleuse zeritzen emakume haien mitoa sortzeko erabili zituen istorio eta irudi gordinen ereduak sorgin ehizaren errepertoriotik zetozen. Edith Thomasek deskribatu duenez, Komunaren etsaiek zioten Komunako milaka emakume proletario alderrai zebiltzala gau eta
|
egun
hirian (sorginak bezala),. B.P.B.? (, bon pour bruler,?
|
|
|
Hiri erresilientzia, lehenago aipatu bezala, norbanako, komunitate, instituzio, negozio eta sistemek edozein motatako krisien haurrean bizirauteko, egokitzeko eta hazteko duten gaitasuna bezala defini genezake (100 Resilient Cities, 2016). Osotasuna, zatien batura baino handiagoa da, beraz gaur
|
egun
hiri erresilientziaren erronka garrantzitsuenetakoa diziplina anitzeko teoria bat garatzean datza, hiriaren arlo desberdinak (ekonomikoa, soziala, ingurugiroa...) eta eragileak marko berdinean integratu eta koordinatzen dituen teoria bat da (Vedeld, 2016).
|
|
|
Artikulu honek EU ko Smart Mature Resilience proiektua aurkezten du; gaur
|
egun
hirien erresilientzia garatzeko dauden ikerketetan sakonduz, hiriek azkenaldian erresiliente bihurtzeko duten nahian oinarritua dagoena. Smart Mature Resilience ek hirien erresilientzia kudeatzeko baliogarria izango den gida baten garapena du helburu.
|
|
|
Paco Ocaña argazkilaria Ziudadelako Mistoen erakinera itzuli da berriz ere hamarkada baten ostean, bere hiriaren ikuspegi berezia ematera. 2005ean 1994 eta 2005 urteen arteko Iruñearen hiri erretratua egin bazuen, gaur
|
egun
hiriaren espejismoekin beteko du eraikinaren lehen solairua, agertoki birtualekin, begiratzen denean ikusten ez denari buruzko irudiekin eta erretratu sorta batekin, non kolokan jartzen baita erretratu bakarraren kontzeptu psikologikoa nortasunaren adierazpen askotarikoaren eta poliedrikoaren aurrean.
|
|
|
Ez dugu kudeaketarako aukerarik izan, eta ez dugu kudeatu ezer. Eta gaur
|
egun
hiri pakete bikaina daukagu, eta jarri diote koloretako papera eta lazo eder bat.
|
|
2018
|
|
|
San Zernin burguan Erdi Aroko bi eraikin garrantzitsu ditugu. Alde batetik, Iruñeko santu babesleari eskainitako eliza eta, bestetik, Nafarroako Kontuen Ganbera aterpetzen duen eraikina, gaur
|
egun
hirian kontserbatzen den eraikin zibil gotiko bakarra. Otazuko jaunaren jauregia izan zen jatorriz, eta XVI. mendean Nafarroako erreinuaren Kontu Auzitegia izatera pasa zen.
|
|
|
Mesetaren irudi horrek, alegia mendi uztaiak babestutako haranari goitik begiratzen diona, gaur
|
egun
hiri hedapenaren trakeskeriak desitxuratuta, hala iraun zuen mendeetan zehar, hiria bera aldatuagatik edota, are, goi lautadan eraikitako hiriak ezberdinak izanagatik.
|
|
|
70. urteak arte," Iruñeko aldirian" zegoen Gaztelugibela, bertara gerturatzen ziren gaztetxoak futbolean jostatzera, lubanarroetako putzuetako igelak harrapatzera eta arteak eta lika baliatuta" txoritxoak" ehizatzera. Gaur
|
egun
hiriaren erdialdeko parkea dugu, hiri izaera agerikoa duen espazio integratua.
|
|
2019
|
|
|
Eztabaidatu bai, baina ez zen aurrera atera. Izan ere,
|
egun
hirian agintzen duten alderdiek, EAJk eta PSE EEk, mozio alternatibo bat aurkeztu zuten, PPren abstentzioari esker aurrera atera zena. Mozio berriak onartu egiten zuen lursailaren etorkizunaren inguruan galdeketa egitea, baina balio gabe uzten zituen plataformak proposatutako galdera eta galdeketa egin bitartean obrak bertan behera uzteko eskaera.
|
|
|
Ibilbide profesional guztia irratian egin du Maider Segurolak (Lasarte Oria, 1982). Orain hamabost urte hartu zuen mikrofonoa bekadun gisa, eta
|
egun
Hiri Gorrian irratsaioa zuzentzen du. Txiki txikitatik datorkio irratiarekiko grina hori.
|
|
|
Belaunaldiz belaunaldi, ikusi dugu gure hainbat bailarak, urtetik urtera, nahiz eta ahaleginak eta inbertsioak egin, biztanleria galtzen jarraitzen dutela, tantaz tanta, zenbaitetan itzulezineko egoerara iritsita. Gaur
|
egun
hiriek handitzen jarraitzen dute, eta herri anitzek husten.
|
|
|
Gaur
|
egun
hirietako soinu giroa kudeatzeko darabiltzagun gailuak, zaingo polizialean oinarritutakomarko juridiko batetan azaltzen zaizkigu, gaizkile eta biktima ren antzezlana bideratzeko gidoia. Alde batetikZarataren Legeak alderdi kuantitatiboak arautu nahi ditu osasun eta entzumenaren irizpide biologikoak erabiliz, kontutan hartu gabe ezarritako neurri maila horien barnean gertatutako soinuek, neurri maila horiek gainditutakosoinuek baino kalte gehiago eragin dezaketela askotan, soinuek gizakion jokabidea bideratzeko duten ahalmenadela eta.
|
|
|
Ez da kasualitatea Abaraska Etxebizitza Kooperatiboa proiektua Donostian jaio izana. Etxeak inbertsio balore gisa ulertzearen ondorio zuzena da
|
egun
hiriak pairatzen duen egoera, bizileku izan zirenak turismoaren industriaren alojamendu eskaeraren menpe utziz. Eskubide bat izan beharrean, espekulaziorako erabiltzen den ondasun materiala da.
|
|
2021
|
|
|
Gainera, Gasteizek mugikortasun jasangarria sustatu du oinezkoentzako eta atseginagoa den espazio publikoa sustatuz. 2014az geroztik, errei bakarreko bideen abiadura 30 km/ h ra mugatuta dago, eta murrizketa hori gaur
|
egun
hiri osora zabaldu da. — Familian aisia aktiboa sustatzea Gasteizek parke, igerileku eta gainerako bainurako guneen eskaintza osatu du, hala nola zingirena, bizikletak alokatzeko hainbat aukerarekin, hiria eta haren inguru hurbila bi gurpilen gainean ezagutzeko.
|
|
2022
|
|
|
Artikuluan zehar azaldu den bezala, fenomeno asko dira gaur
|
egun
hiriaren bilakaeran eragiten dutenak, eta aldaketa horiek guztiak bertan bizi den jendearengan eragin zuzena dute.
|
|
2023
|
|
|
lehen fasean, 2027a amaitu bitarte, ingurumen etiketarik ez duten ibilgailuei debekatuko zaie eremura sartzea. Hau da, gaur
|
egun
hirian ibili ohi diren ibilgailuen %90ek izango dute baimendua sartzea. Bigarren fasean, 2028tik aurrera, B etiketa dutenak ere dira sartu.
|