|
2000
|
|
|
Honetan ere sexuak ederki asko mugatuz, emakumeek eta gizonezkoek ardoz lagundurik.1713 urtean Frezier izeneko marinel frantzes batek basatien aldean marrubi izugarri handiak ematen zituen bost landare ekarri zituen Chiletik. Bost landare hauek eta europarren arteko nahasketen ondorioz sortutakoak dira
|
egun
ezagutzen ditugun barietate guztiak. Barietate hauen artean negu amaieran eta udaberri hasieran azoka guztietara zabaltzen diren marrubi erraldoiak dira ezagunenak.
|
|
|
" Nerbioi eta Flaviobriga ibaien bokaleak autrigoienak dira". Hortaz, Bizkaiko zein Castroko garai hartako populazioa jatorri berekoa zela ondoriozta daiteke eta hainbatek hizkuntza ere bera zela dio,
|
egun
ezagutzen diren toponimoetan oinarriturik.
|
|
|
Hau hizkuntzek ere jaso dute eta herri askok lorategia eta baratza hitz batez adierazten dute. Gerora, ugazaben denbora alferrik galtzea estetika hutsera bideratzen denean, sortzen dira baratza estetikoak edo
|
egun
ezagutzen ditugun lorategiak. Ez elikadurarako, ez osasunerako, ezta pituitarien gozamenerako ere, begien zorabiorako soilik eta, zekenagoa dena, ur gaineko bitsaren mailaren igoaz boterearen haizearen indarra azaltzeko eraiki izan dira lorategiak.
|
|
|
eredu horretako adibiderik argiena, beharbada, beste zenbaitsentsibilitate foralistaren artean, zenbait arabarren eskakizuna da. Bada gure artean, hirugarrenik, sentsibilitate estatutista dei diezaiokegun jarreraren aldekorik; horien arabera, gaur
|
egun
ezagutzen diren Gutun autonomikoek ezartzen duten marko juridiko politikoak nahiko lurraldetasun administratibo ezartzen dute eta, beraz, Euskal Herriaondo definiturik dago komunitate berezitutan. Bada gure artean, era berean, EuskalAutonomia Erkidegoaren eta Nafarroaren artean harreman soziopolitiko bat onartuarren, Espainiak eta Frantziak administratutako Iparraren eta Hegoaren artekoharreman zuzenik eta arauturik onartzen ez duenik.
|
|
|
Horretarako nortasunareneraikitze prozesuak baino, nortasunaren adierazle diren elementu zenbait hartukoditut kontuan, batik bat, agiri ofizialak eta haien inguruan sortutako eztabaidak etaproposamenak. Gai honetarako, Euskal Herria ikerketa eremu ezin hobea dugu; batetik, gaur
|
egun
ezagutzen dugun egoera politiko eta administratiboa dela medio, biestatu egituratan banatua izateagatik, estatu bakoitzaren antzekotasun eta ñabardurak azaleratzen direlako; eta bestetik, azken mende luze honetan zehar gauzatzen ariden euskal naziogintzak adibide interesgarriak gorpuztu dituelako. Hiru izango dira, beraz, lan honen ardatz nagusiak:
|
|
|
pertsonarennazionalitateari lotutakoak. Ordukoak bidaiaria zegoen lekuari lotutakoak ziren.Estatu batetik bestera joatean, pasaporte berria eskuratu beharra zegoen, tokian tokiko autoritateak jaulkitako eta bermatutako dokumentua, beraz5 Gaur
|
egun
ezagutzen dugun pasaportea, ordea, norbanakoari lotua eta bidaitzeko eskumena ematenduen dokumentua izateaz gain, nazionalitatea bermatzen duen dokumentua da.
|
|
|
Gerora, nazioarenideia piztearekin batera atxikipen sentimendua gehitu zitzaion. Nazionalitate kontzeptua, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala, XIX. mendearen hastapenean finkatuzen, nazio estatuak erabat finkatzearekin batera. Fenomeno berri samarra dugu, beraz.
|
|
|
Azken garaiotan eratu diren muga politikoen definizio zurrunarekin eta gobernu zentralizatuen etorrerarekin, gutxiengo egoeran dauden herriak, arazo? politiko bihurtu dira, gaur
|
egun
ezagutzen ditugun eran behintzat.
|
|
|
Familia Terapia, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala, Estatu Batuetan hasi zengaratzen, berrogeita hamarreko hamarkadan. Mugimenduaren hasiera 52an gertatuzela zehazteraino ere heltzen dira Familia Terapiaren historiagileak.
|
|
2001
|
|
|
Izan ere, euskal industri eta merkatal motore den hiri honen garapen eta garrantziaren zati handi bat bere kokapenari zor dio. Horrela, Nerbioiren itsasadarra mendez mende Bilboko izaera eta bizimodua moldeatzen joan dela esan daiteke, betidanik barnealdearen eta itsasaldearen arteko komunikazio bide pribilejiatua izan baita; itsasadarrak merkatalgaiak, industriak eta pertsonak erakarri ditu, gaur
|
egun
ezagutzen dugun Bilbo Handia sortuz.
|
|
|
Gehiago aurkitu ala ez, dagoeneko gaur
|
egun
ezagutzen ditugunek osotasun magikoa eratzen dute, aire zabalean kokatzen den historiaurreko santuario moduko bat. Gertutik ala goitik begiratuta bisitaria harritzen duten biribil handi hauek paregabeko paisajea osatzen dute.
|
|
|
M. ARAMENDI. Bai, egia da, baina guk ezagutu ditugun integrismoak Nocedal edo Sabino Aranarena, esate baterako eta
|
egun
ezagutzen dugun islamistena integratzeko termino baten bila nabil. Hau da, esan nahi dut erlijioaren legea politikara eramateak xarma berezia duela, batez ere politikak dituen ohiko arazoetako asko bazterreratzen direlako...
|
|
|
Hala ere, ez gara hemen kopuru hauek aditzera eman lezaketen oasisa erabat sinesteko bezain inozoak izango. Tamalez, gaur
|
egun
ezagutzen dugun literaturak, sorkuntzarako eta banakuntzarako azpiegitura hobe honek, morrontza handiegia du, oraindik, euskararen egoerarekin.
|
|
|
Urte horiexetan? 1890ekourteetan? hartu zuen ipuinak bere tankera definitiboa, gaur
|
egun
ezagutzen zaionforma modernoa.
|
|
2002
|
|
|
Irla honetan (urte erdian espainiarra eta beste erdian frantziarra dena) Luis XIV. eta Felipe V.ak" Pirinioetako Bakea" sinatu zuten 1659an. Akordio honetan gaur
|
egun
ezagutzen dugun Espainia eta Frantziaren arteko muga adostu zuten, eta horrenbestez Behobia eta orokorrean bi aldeetako herriak definitiboki banatuak geratu ziren.
|
|
|
Ikusi dugunaren arabera, gaur
|
egun
ezagutzen dugun herri norvegiarraren nortasuna iraganeko nabigatzaile ausartek, bikingoek eta merkatari trebeek osatu dute. Baina, era berean, naturari betidanik erakutsi dioten errespetuak eta maitasunak ere eragin dute Eskandinaviako herri honen izaeran.
|
|
|
eta berritzailea zenik.Izan ere, euskal abertzaletasunaren historian zehar funtsezko ezaugarririk bilatunahiko bagenu, hori modernitatearen eta tradizionalismoaren arteko dialektikaizango litzateke. Nazionalismoak, sozialismoarekin batera, bidea urratu ziongizabanakoaren parte hartzeari, gaur
|
egun
ezagutzen dugun politika berriari ateakzabalduz. Ongi eta demokratikoki antolatutako alderdi bat osatu zuen, eta, mobilizatzeko errepertorio berriak erabiliz, gizabanakoa sistema politikoan sartzen hasizen.
|
|
|
Polita dirudien horrek, praktikan, oso gutxitan ikusi du argia. Hedabide askatzaile masiboaren berririk ez da gaur
|
egun
ezagutzen munduan. Maila txikiko hedabideen artean, ordea, herri irratietan edo herri noizbehinkarietan, errazago gauza daiteke amets hori.
|
|
|
Ildo horretatik, ez da baztertzen “ikerketa honetan parte hartzen duten zentroetako batzuk, egoki irizten badiote, erabiltzen hastea, guk Vélez Málagan eta Malagan egingo dugun bezala”, dio Oscar Fernándezek. “Sei edo zortzi hilabetean mapa berri bat izango dugulakoan gaude, Espainian gaur egun dauden esklerosi anizkoitzeko kasuak benetan jakiteko, gaur
|
egun
ezagutzen direnak baino ia seguruagoak baitira”. Ikerketaren muinean, gaixotasun horren enigma handia izaten jarraitzen du, gaixotasunaren jatorria:
|
|
|
Garai honetan, eta heriotza zigorraren aplikazio zabalduaren ondorioz, kartzelaren funtzioa ez da hainbeste gaur ezagutzen dugun zigor bitartekoarena, heriotza zigorraren zain egoteko zaintza toki batena baino. Kartzelak ez du
|
egun
ezagutzen diogun funtzioa betetzen, zigorraren denbora neurketa baino mina baita zigorren jaun eta jabe.
|
|
2003
|
|
|
Erakunde publikoetatik aparteko erakunde moduan jaio litzateke, nahiz eta eurekiko elkar-lana beharrezkoa den, nahiz eta diru-laguntza publikoek bermatu luketen erakundearen edo kontseiluaren biziraupena. Gaur
|
egun
ezagutzen ditugun erakunde publikoek dituzten administrazio mugak gainditu ahal izateko, erkidegoz gaindikoa luke izan euskal hedabideen kontseiluak. Erakunde horren funtzio nagusia da euskal komunitatearen kohesioa bizkortzea, indarberritzea eta gidatzea.
|
|
2004
|
|
|
Pixkanaka eratzen joan da
|
egun
ezagutzen dugun Europa eta urteen poderioz, bistan da, asko aldatu dela. Lehenik Komunitate Ekonomikoa izan zen, sei estatuz osaturiko hura.
|
|
|
1918an Gipuzkoako patroia izendatu zuten. 1950eko hamarkadan
|
egun
ezagutzen dugun eraikuntza hasi zuten, XX. mendeko ikusgarrienetakoa, ziurrenik, Euskal Herrian. Luis Laorga eta Javier Sanz de Oiza arkitektoen gidaritzapean, Oteizaren fatxada eta apostoluak, Txillidaren ateak, Basterretxearen zur lanak eta polikromatuak, Muñozen pinturak, Eulateren beirateak osatu zuten klase guztietako arazoz beteriko lan erraldoia.
|
|
|
Mugimendu hauek guztiak, zorionez, herri honek eta estatuko beste batzuk bizi duten gatazka politikoak gainditzeko bidean gaudela adierazten dute, eta ondorioz, gaur
|
egun
ezagutzen dugun estatu eredua krisialdian dagoela, ea hurrengoarekin igartzen dugun!
|
|
|
Ideia bat azpimarratu nahi dute gure solaskideek: demokrazia parte hartzaileak, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala behintzat, ez du sistema aldatzen. Iñaki Barcena gure hirugarren mintzakideak dioenez," ez gara ezer asmatzen ari, demokrazia parte hartzaile saioak Erdi Arotik egon dira eta".
|
|
|
Plaka tektoniko horiek duela milioi urte asko etengabe ari zaizkio bata besteari egokitzen eta pixkanaka
|
egun
ezagutzen dugun planetako azalera moldatu dute, baina prozesua ez da gelditu, ez da amaitu.
|
|
|
Parte hartzen duten geneak Parkinsonen gaixotasuna eragin dezaketen sei gene identifikatu dira, “baina hori kaltetuen gutxiengo handi batean bakarrik gertatzen da kasu askotan, pertsona gazteak ez dira diagnostikatutako kasuen %1era iristen”, adierazi zuen neurologoak. Horregatik, egingarriagoa iruditzen zaio gaixotasuna “suszeptibilitate genetikoaren eta gaur
|
egun
ezagutzen ez dugun ingurumeneko faktore toxiko baten arteko elkarrekintzaren ondorio izatea”. Pestiziden susmoa ere bada.
|
|
|
Duela hamarkada askotik, biologoek badakite lehenengo animalia zelulaniztunek forma zirkularrak zituztela. Gaur
|
egun
ezagutzen ditugun marmokak bezala, haien gorputzen simetria erradiala zen. Alde biko simetria zuten izaki bizidunak agertu zirenean iritsi zen eboluzio jauzi handia, diseinu anatomiko horrek hankak, hegalak, hegatsak eta desplazamenduak egiteko beharrezkoak ziren gainerako egiturak garatzea erraztu baitzuen.
|
|
|
Esperientzia horren ondoren zer etorri zen? Noiz gauzatu ziren gaur
|
egun
ezagutzen dugun Euskal Telebista ren sorrerako lehen pausoak?
|
|
|
Horren ondorioz, doako 30 kanal inguru jasotzera hel gaitezke. Hau da, telebistaren fenomenoa asko aldatuko da gaur
|
egun
ezagutzen dugunarekin alderatzen badugu. Telebista lokalaren alorrean ez ezik, baita estatu edo erkidego mailako telebista oroko rragoen eremuan ere:
|
|
2005
|
|
|
Askoz lehenagotik dator Zeruko Argiaren ibilbidea, 1919tik, baina 1963tik gaurdaino ekarri du asteroko sendotasuna, unean uneko bere ezaugarriekin. 1963an egunkari formatoko sei orrialderekin berrekin zitzaion astekariari eta 1976an gaur
|
egun
ezagutzen dugun aldizkari formatora egin zuen jauzi. 1980an, aldiz, ordura arte jabegoa izandako kaputxinoek aldizkaria utzi eta Zeruko Argiatik zetozen beste pertsona batzuek jarraitu zuten proiektuarekin, oraingoan ARGIA izenarekin, gaurdainoko ibilbidea egin duena.
|
|
|
Hurrengo sailkapen nagusiena ur mineral medizinalak hartzen dituena litzateke. Sasoi batean bainuetxeetara joaten zirenek euren etxeetan ere ur «osasungarri» haietaz gozatzeko asmoz, ontzietan etxeratzen hasi ziren eta horrela etorri zen gaur
|
egun
ezagutzen dugun, eta bide batez ur kategoria honetan azkeneko talde handia osatzen duen, botilatzeko ura. H2O baino gehiago dira ur horiek.
|
|
|
13 Andra Mari eliza dago bertan, XII. mendekoa. Hasierako elizaren aztarna batzuk egon badauden arren, gaur
|
egun
ezagutzen dugun obra XVIII. mendearen erdialdekoa da. Horman udalerriko baserri guztien izenak dauzka idatzita.
|
|
|
13.50 Aldaketa haren ondorio dira gaur
|
egun
ezagutzen ditugun Australiako oihanak. Euri oihanentokia eukaliptoek hartu zuten.
|
|
|
Gaur
|
egun
ezagutzen dugun Alardearen jatorria Bigarren Karlistadaren ondorengourteetan kokatu beharra dago. Ordura arte XVI. mendetik elizako kabildoaren etakabildo sekularraren zin egiteko prozesioari laguntzeko ohorezko salbak botatzenzituen eskolta zeharo eraldatua izan zen, formalki eta kontzeptualki.24 Gutxienezbere lehen berrogei urteetan oso kritikatua eta karikaturizatua (ikus Antonio Aramburu ren Origenes del Alarde de San Marcial, hemendik aurrera OASM?, 199) 25izandako Alarde berri hartan foru milizien arrastorik ez da, are gutxiago urteenpoderioz sortu eta finkatu ziren osagaietan.
|
|
|
Lurraren konposizio orokorrari buruzko hipotesiak meteoritoen analisietatik sortu dira batez ere. Datu horiek Lurraren barneko ezaugarri fisikoei buruz lortutako azkeneko datuekin konbinatuta sortzen dira gaur
|
egun
ezagutzen diren Lurraren konposizioari bu ruzko eredu gehienak (2.7 irudia). Hala ere, konposizio orokorra ondorioztatzeko arazoak planteatzen dituzten guztiz frogatu gabeko zenbait ideia onartu behar izaten dira.
|
|
|
Apio basatia, egiptoarrek, grekoek, oso ezaguna eta landua duten barazkiak eta erromatarrak, gaur
|
egun
ezagutzen dugun apioaren aitzindaria da. Hasieran landare aromatiko eta medizinaltzat hartzen da, eta ez du sukaldaritzako balioa.
|
|
|
Orain, 2010era arte, telebistaren txanda da. 2010ean, “itzalaldi analogikoa” deritzona biziko dugu, hau da, telebista kate guztiek ez dute seinalea bidaliko, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala, eta soilik digitalean emitituko dute. Lurreko telebista digitala (LTD) behar bezala jasotzeko, alderdi hauek hartu behar ditugu kontuan:
|
|
|
Talde horretako zientzialari japoniarrek, Southamptongo Unibertsitatearen (Erresuma Batua) laguntzarekin, aurkitutako foraminifero espezieen DNA aztertu ahal izan zuten. Analisiek erakusten dutenez, Kanbriarreko dibertsitate biologikoaren leherketa handiaren aurreko organismoen forma primitiboa dira, duela 550 milioi urte, gaur
|
egun
ezagutzen ditugun izaki bizidun gehienak sortu zituena. Ale ugarienak eta harrigarrienak hodi formakoak dira, gorputzeko pareta gardenen bidez ikus daitezkeen hainbat kameratan banatuak.
|
|
2006
|
|
|
Berak nirea bezalako estatua txiki bat zeukan. Duela hogei
|
egun
ezagutu nuen eta orain hilda dago!
|
|
2007
|
|
|
1813an (Independentzia Gerraren amaieran) Espoz y Mina gerrillari nafarrak su eman zion eraikinari, Frantziako tropak bertan gotortu ez zitezen; sutearen ondorioz barruko dekorazio guztia erabat kiskali zen. Gaur
|
egun
ezagutzen dugun eraikina Yarnoz anaien obra da, Diputazioaren aginduz eraikia. Lanak 1937an hasi zituzten eta 30 urte behar izan zuten bukatzeko.
|
|
|
Jakina da ozonoak izpi ultramoreetatik babesten gaituela, eta hura gabe ezin izango litzatekeela
|
egun
ezagutzen dugun bizia garatu. Konposatu fluorokloratuei egotzi zitzaien ozonoa gutxitzearen ardura eta ondorioz hainbat neurri hartu ziren mundu osoan.
|
|
|
Gaur
|
egun
ezagutzen dugun bilakaera isuriaren ziztua, aspaldiko denboretan ez zegoen.
|
|
|
Zelan sortzen du naturak hizkuntza? Bere zaletasun naturalistari jarraiki, Humboldt-ek imajinatzen du lurbiraren azala gaurko bere irudira heldu, barruan iraulketa handien ostean bakarrik heldu dela (eta gaurko hori bakarrik da zinez «mundua»), eta hala gizakiaren historian ere suntsitu diren «hizkuntz forma» aurrehistorikoak egon direla («Sprachformen»), agian horien aztarnak gure hizkuntzetan oraindik suma daitezke,
|
egun
ezagutzen dugun hizkuntzara iritsi aitzin446 Edonola ere, bilakabide horretan momentu bat badago «organizazio osoarena, handik aurrera ez baita gehiago aldatuko eraikuntza organikoa, eite (Gestalt) finkoa. Aitzitik, izpirituaren ekoizpen biziak diren bezainbatean, garapen meheagoa, emaniko mugen barruan, amaigaberaino aitzinaraz daiteke haietan.
|
|
|
Mediterraneoko, Ipar Itsasoko, Norvegiako Itsasoko eta Artikoko ekosistemetan hartutako itsas laginen material genetikoaren azterketa molekularren bidez aurkitu zen protista talde berri hori. “Harrigarria da gaur
|
egun
ezagutzen ari garen eboluzio historia bakarreko taldeak egotea, alga hauek esaterako, non kokatu ez dakigunak izaki bizidun ezagunen artean”, nabarmendu zuen Massanak, Bartzelonako Itsas Zientzien Institutuan lan egiten duenak. Lan honen egileek diote mikroorganismoek ezaugarri morfologiko gutxi dituztela, eta, beraz, erraz bereizten direla.
|
|
|
Hala egiaztatu zen gene baten aldaera bakarra, Caspasa 8, zela minbiziarekin lotura “esanguratsua” zuena. “Gene hori da gaur
|
egun
ezagutzen ez diren suszeptibilitate gene batzuen artean ebidentzia sendoekin identifikatzen den lehena. Gene horiek azalduko lukete pertsona batzuek minbizia izateko duten arrisku handiagoa edo txikiagoa”, azaldu zuen Benitezek.
|
|
|
González Rodríguezek komunikabideei gogorarazi zien, Madrilen liburua aurkezteari dagokionez, parte hartzen duen bilduma buru osasunaren arloan sortzen ari diren patologietan lehen mailako arretako medikuak prestatzeko diseinatu zela. Gaur
|
egun
ezagutzen diren patologia mental gehienak gizarte egituran gertatzen ari diren aldaketengatik gertatzen dira, eta aldaketa horiek patologia tipikoenak aurkezteko eredu klasiko batzuk ere aldatu dituzte (depresioa, eskizofrenia edo gaixotasun bipolarra). «Itxura guztien arabera, arrisku populazioa handitu denez (etorkinak, haur adoptatuak, pertsona marjinatuak, tratu txarren biktimak eta langabeak), gero eta kontsulta gehiago egingo dituzte lehen mailako arretako profesionalek osasun mentalaren arloan».
|
|
|
Aristotelesen liburua galdu eta zenbait mende geroago, arabiarren bitartez heldu zen halako batean –erdia, bedere– Arte Poética bedeinkatu hura kristauen artera, baina garai hartako itzultzaileak ez omen ziren arras fidagarriak; beraz, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bertsioa, Maria Josefaren ustez, urrun samar ere egoten ahal zen jatorrizko lan hartatik.
|
|
2008
|
|
|
Ozono eskasia Hego Poloan gertatzen zen irail aldera beti, baina urtez urte areagotu egiten zen; gertaeraren erantzukizuna konposatu klorofluorokarbonatuei (CFC) egokitu zitzaien. Zientzialarien arabera ozono eskasiaren ondorioz eguzki izpi ultramore kaltegarriek lurra jo eta
|
egun
ezagutzen dugun bizia ezinezkoa izango litzateke.
|
|
|
Interneten zabalkundeak asko handitu du hizkuntza prozesatzeko premia, informazioa bilatzeko, laburbiltzeko, itzultzeko eta sailkatzeko. Gaur
|
egun
ezagutzen dugun bilaketak egiteko modua, Google estilokoa, Gogoan izan behar dugu testuinguru honetan oinarrizko zenbait baldintza:
|
|
|
batzuk diru truke eta beste batzuk oparitan. Gizarte modernoa,
|
egun
ezagutzen duguna, pentsaezina da hedabide eta komunikabide horien konkurrentziarik gabe.
|
|
|
Gainera, erloju atomikoen bidez zehazten denez, denboraren neurketa zehatza da. Gaur
|
egun
ezagutzen dugun zehatzena.
|
|
|
«Herri hauetako udalek azpiegitura obra publiko populistei ekin zieten. Hiru urte hauetan eraiki zuten herri guztietan
|
egun
ezagutzen dugun iturri nagusia. Neurri populista dela esaten dugu ez zuelako ezer konpontzen(?).
|
|
|
Alegia, 40 urterako petrolioa badago, jaun horien arabera, petrolioa beste askorentzat dago, baina gero eta erritmo txikiagoan. Eta, beraz, askoz gutxiagorentzat, gizartea, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala, kolapsatzeko. Gainera, funtsezko bi alderdi ez dira ezagutzen nahita.
|
|
|
Bizi dugun iraultza teknologikoan ezinbestekotzat jo daitekeen programazio ingeniari bat badago, horixe da, zalantzarik gabe, Rasmus Lerdorf (Groenlandia, 1968). Lerdorf pertsona talde bikainekoa da, eta horiek gabe ezinezkoa izango zen web a gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala erabiltzea. 1995ean, bere nabigatzailearen eta bere web orri pertsonalaren datu baseen arteko zubi lana egiten zuen hizkera xume bat asmatu zuenean, erabiltzailearen eskakizunei erantzuteko gai ziren orri dinamikoak sortzeko lehen harria jarri zuen.
|
|
|
Horri esker oraindik ere, edozein herritako jaiak alaitzeko gai dira. Jose Antonio Oiarbide Pasai Txarangako kidearen arabera, gaur
|
egun
ezagutzen den Pasai Txaranga garai bateko txarangaren garapenaren ondorioa da. Gaur egun, hamar lagunek osatzen dute taldea.
|
|
|
«Gorabehera handiko pareta zen, eta berritu egin zuten, dena berdintzeko», azaldu du. Harrezkero, gaur
|
egun
ezagutzen den erreboteko frontoia dago Zubietan. Alde banatan frontisa.
|
|
|
Aurrera, azkeneko 30ren bat urtetan bezala, gaur
|
egun
ezagutzen dugun udako ordutegia 1973 urteko petrolio krisiaren ondorio zuzena baita. Haren ondotik, energia aurrezteko sistema normalizatua ezartzea proposatu zuten herrialde industrializatuek, eta udako ordutegiaren oinarriak finkatu zituzten.
|
|
|
Datorren urtean 80 urte beteko dira gaur
|
egun
ezagutzen den Erriberako merkatuak aurrenekoz ateak ireki zituenetik. 1929 hartako abuztuaren 22an izan zuen, hain zuzen ere, aurreneko salmenta eguna.
|
|
|
Baliteke sokamuturra, usadio zahar eta sona handikoa gurean, aurrerantzean,
|
egun
ezagutzen dugun moduan ez antolatzea. Arrazoia:
|
|
|
Pixkanaka bere aitak sortutako enpresa aurrera atera zuten denen artean gaurdaino. Egindako ahaleginen eta pasatako une zailen fruitu da gaur
|
egun
ezagutzen dugun enpresa. Egunotan 72 urte beteko zituen Inaxiok; familiari, lagunei eta lanari eskeinitako bizitza.
|
|
|
" Ditiranboa koroak kantatzen zuen. Ondoriozta daiteke denborarekin korifeoa korotik bereziko zela, pertsonaia bilakatuz, gaur
|
egun
ezagutzen dugun arte dramatikoa bihurtzeraino. Prologoan, koroa sartu aurretik kontatuko zaigunaren aurrekariak eta garaiari buruzko datuak ematen zaizkigu; parodoan, koroak kantu egiten du; episodioetan, koroaren eta pertsonaien arteko elkarrizketak agertuko zaizkigu, ekintzari buruzkoak, alegia.
|
|
2009
|
|
|
Vicent Partal: " Gaur
|
egun
ezagutzen dugun telebista amaitzen ari da. Telebista lineala ez da sostengatuko.
|
|
|
Gaur
|
egun
ezagutzen den lehenengo errefrau bilduma Refranes y sentencias comunes en bascuence, declaradas m romance con numeros sobre cada palabra, para que se entiendan las dos lenguas izenekoa da (RS laburduraz), 1596an argitaratua. Ezagutzen dugun ale bakarrak haren kopiak, hobeto esanda539 errefrau biltzen ditu, euskaraz eta gaztelaniaz emanda eta zenbakiturik, baina ez da osoa; atzean errefrauak falta ditu.
|
|
|
Antzina ez zen komunik egoten etxe barruetan. Ez behintzat
|
egun
ezagutzen ditugun modukoak. Beharrizan fisiologikoak lastegiko tranpatik gortara, gortan bertan edo soloan arto bittarten egiten zituzten.
|
|
|
Askoren ustez, ARPANET eraso nuklearrak ekiditeko sortu zuten. Hala ere, kontua bestelakoa da; izan ere, ARPANET ez zuten horretarako bakarrik sortu; kommutaziorako nodoak eraginkorrago bilakatzea ere zen asmoa.Konexio hori Kaliforniako hiru unibertsitateren eta Utahko beste baten artean egin zuten.Berners Leek
|
egun
ezagutzen dugun bezala sortu zuen Internet orain dela bi hamarkada: html rekin, www sarearekin eta lehenengo zerbitzari batekin.
|
|
|
Gipuzkoako Elkarte ozeanografikoa 1908 urtean sortu zen eta
|
egun
ezagutzen dugun egoitza, 20 urte geroago. Orduan, Alfonso XIII.a eta Victoria Eugenia Espainiako Errege erreginak eta Monakoko Alberto I.a izan ziren irekiera ekitaldian, gaurkoan horien bilobak eta hereniloba izan dira hurrenez hurren.
|
|
|
Ostera, 2006 arte itxaron behar izan da beste bi parke naturalen izendapena gauzatzeko: Aitzkorri Aratz (76/ 2006 Dekretua) eta Armañongoa (176/ 2006 Dekretua), orotara ia 23.000 ha babestu dituztelarik, gaur
|
egun
ezagutzen dugun Parke Naturalen sarea osatuz. Horrela, azken urteetan EAEn garatu den NEBen politikak ondorengo sarea edukitzea ekarri du:
|
|
|
Populazio hain nonahikoak eta ugariak daudenez, prozesu natural garrantzitsuenetan parte hartzen dute, polinizazioan, esaterako. Horiek gabe, loreak ez lirateke gaur
|
egun
ezagutzen diren bezalakoak izango. Parasitoen gaitasuna edo gaixotasun hilgarriak transmititzeko duten eginkizuna intsektu espezie batzuen alderdirik negatiboenetako batzuk dira.
|
|
|
Doñanan, azken 40 urteetan, Andaluziako beste eskualde batzuetan ikuspegi desarrollistak zituzten proiektuak geldiaraztea lortu da. Saiakera horiek lurralde hau desagerrarazi zuten, gaur
|
egun
ezagutzen dugun bezala. Halaber, jasangarritasunaren oinarriak ezarri dira, eta eskualde osoa helmuga bakarreko lurralde gisa hartu da, Naturguneak dituen balioen babesean oinarrituta, etorkizunerako aberastasun iturri baita.
|
|
|
Akordioa formalizatzea, ezinbestekoa Partikularren arteko maileguak jatorrira itzultzea dira. Banketxeak gaur
|
egun
ezagutzen den bezala sortu aurretik, pertsonek beren artean modu naturalean ematen zuten dirua. Kreditu txorrota ixteak finantziazio formula hori berreskuratzea ekarri du.
|
|
|
Errepide hori tokiz aldatuko denez, auzoa berrikusteko aukera izango da. Orain, bertara joateko bide bakarra dago, baina etorkizunean errepide berria egingo litzateke auzora joateko eta gaur
|
egun
ezagutzen dugun aldapa hori mantenduko bada ere, oinezko eta autoentzako bide mistoa izatera pasako da”, azaldu du. Iartzan beste zona berde zabal bat egitea aurreikusi dute.
|
|
|
Agian euskalduna naizelako mesfidatiago? Bertsio ofizialak dio, halaber, animalia espezieak, gaur
|
egun
ezagutzen ditugun bezala, eboluzio prozesu baten ondorio direla. Mesfidatzen zara zu egia horretaz?
|
|
2010
|
|
|
1940an ezarri ziren
|
egun
ezagutzen diren koloreak. Iñaki Iturainek azaltzen du Orioren hautua, taldearen gaineko liburuan:
|
|
|
Bidezkoa da sozialki? Garapen ekonomikoaren eredu hau (gaur
|
egun
ezagutzen dugun bakarra), aberastasunaren banaketan, geroz eta pertsona gehiagorentzako bizimodu duina lortzeko garaian… positiboa ala negatiboa da. Guri negatiboa iruditzen zaigu.
|
|
|
Datozen hamarkadatan, informazioaren, entretenimenduaren eta komunikazioaren egitura berriak sortzen ikusiko dugu. Beharbada, gaur
|
egun
ezagutzen ditugun askok ez dute bizirautea lortuko, baina berriak sortuko dira. Egitura askoz dinamikoagoak izango dira, mundu ikuskera zabalagoetan hezitako profesionalek gidatuko dituztenak.
|
|
|
Houbigant etxea 1775an sortu zen eta lau mendez irekita mantendu den lurrindegi bakarra da. Denbora horretan lurrindegiko langileek egindako aurkikuntzei esker
|
egun
ezagutzen dugun lurringintzaren oinarriak eta jarraibideak finkatu dira. Noventa Grados lorez eta kolorez betetako udaberriko espazio bihurtuko da.
|
|
|
Horretarako zinema jaialdia jarri zuten martxan, eta hainbat izar bildu zituzten hirian. Orduan hasi zen eratzen
|
egun
ezagutzen dugun Zinemaldia.
|
|
|
Baruchen arabera, Aelia Capitolinak Jerusalem zaharreko izaera eta irudi orokorra finkatu zuen, gaur
|
egun
ezagutzen den bezala. Harresien ibilbidea eta hirian sartzeko ateen kokagunea erabaki zuen horrek, gaineratu du Baruchek.
|
|
|
Baina asko dago jokoan Telefónicak bere nahia egin edo ez horretan: sarearen neutraltasuna arriskuan legoke, eta, horrekin batera, Internetek gaur
|
egun
ezagutzen duguna izaten jarraitzea.
|
|
|
Hala ere, web semantikoa ez zen sortu gaur
|
egun
ezagutzen dugun weba ordezkatzeko, baizik eta harekin batera erabiltzeko, eta, askorentzat, XHTML 2.0 disruptiboegia zen egungo webaren eboluzioa izateko (zerotik birdiseinatua, atzerako bateragarritasunik ez zuena, zorrotzegia...). Eta errealitateak ere erakusten zuen haien erabilera oso txikia zela.
|
|
|
Iruña Veleiako ostraken ezinezkotasuna salatu duten denek, beraz, afera akademikoki itxita dagoela defenditzen dute. Gaur
|
egun
ezagutzen ditugun datu eta frogetan oinarrituta, ez dagoela gairik: ostrakak faltsuak dira.
|
|
|
Juan Carlos Moreno Parisko Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) erakunde prestigiotsuko egiptologoak azaldu zuenez, Egiptoko izenak gaur
|
egun
ezagutzen ditugun bezala idazteko arauak XIX. mendearen amaierako egiptologoek erabaki zituzten. Eta Nefertiti (edo Niifiirtiti), berez, Nfrtt (edo nfr.u.itn edo nfrt.y.ty, grafien arabera) izenaren egungo transkripzio modernoa besterik ez omen da.
|
|
|
XX. mendeko 50eko hamarkadaren bukaeran sortuta,
|
egun
ezagutzen dugun ikastola mugimenduak 50 urte bete ditu jada. Marce Masa soziologoak egin berri duen ikerketan dioenez,, ikastola mugimendua Young Foundationek egin zituen gizarte berrikuntzaren defizinioetako bati guztiz egokitzen zaio?.
|
|
|
Horrela, beraz,
|
egun
ezagutzen dugun antolaketa egitura aldeaniztunaren barruan ekonomiarik desfaboratuenek jasan behar izaten dituzten gutxiagotasunbaldintzak eta euren interesen defentsarako zailtasunak nabarmenak izanik, Hegoko gobernuen ikuspegitik, talde erregionalen sorrera eta indartzea begienaurrean dugun ekonomiaren munduratze neoliberalarekiko garapen estrategiaalternatibotzat hartua izateak ez luke inor us...
|
|
|
Aurreko atalean ikusi dugun legez,
|
egun
ezagutzen den talde erregionalenugaritzea eta beraien izaera ikusirik, ez du ematen merkatuen zabaltze orokorra, multilateralismoaren ezaugarri nagusietako bat, begien aurrean dugun errealitateadenik. Ordea, ekonomia global bakarrerantz erdibidean geratzen den etapa gisa, berorren osagarritzat hartuta eta erregionalismo irekiaren filosofiarekin bat eginez, ekimen ugari ikus ditzakegu azken aldian.
|
|
|
Mendebaldeko Europako integrazio prozesua izan da zalantzarik gabe literatura espezializatuan arreta gehien erakarri duena, eta sarritan formatu eredugarritzathartu izan dena. 50eko hamarkadaren hasierako urratsetatik fase ugari bereizibeharko genituzke gaur
|
egun
ezagutzen dugun Ekonomia eta Diru Batasunera ailegatu artean.
|
|
|
XIX. mendean Frantzian lehenengo jatetxeak ireki zirenean, sukalde profesionalaren kontzeptua sortu zen, ekipo moderno eta erabilgarriekin, gaur
|
egun
ezagutzen dugunaren antzekoa. Aipatu behar da sukalde profesionalaren eta etxeko sukaldearen kontzeptua eta antolamendua erabat desberdinak direla, etxeko sukaldean bakarrik familia batentzako plater batzuk kozinatzen direlako, eta sukalde profesionalean, berriz, hamaika bezeroentzakoak, eta askotan plater desberdinak aldi berean.
|
|
|
Frantziako Iraultza eta Industria Iraultza. Garai horretan, Frantzian sortu zen gaur
|
egun
ezagutzen dugun «Gastronomia». Dena den, aurreko mendeetan aipatutako bi sukaldaritza motak bereizten ziren oraindik:
|
|
|
Bi kokapenak Granada probintzian daude. Hiru herri horiek gaur
|
egun
ezagutzen diren sei populazio bakarrekin bat egiten dute. Sailburuak komunikatu batean adierazi zuen.
|
|
|
Hurrengo urtean Oñatiko Juanitosa dendak 100 urte beteko ditu. 1911ko gabonetan zabaldu zuten Juanitosa gaur
|
egun
ezagutzen dugun tokian eta orduan jostailuak saltzen zituzten. Gaur egun, berriz, askotariko produktuak dituzte, besteak beste, bitxiak, dekorazioa, etxerako tresnak eta maletak.
|
|
|
Gutxi gorabehera 1880 urtean, hau da, duela 130 urte ireki zuten Juanitosa denda. Hasiera batean, gaur egun existitzen ez den Urrutxu etxean zegoen denda, baina orain 99 urte, gaur
|
egun
ezagutzen dugun tokira eraman zuten. Orduan 3 etxe erosi zituzten; 2 Kale Barriakoak eta 1 Atzeko kalekoa, eta bertan sortu zuten Juanitosa.
|
|
|
Hauexek dira, beraz, gaur
|
egun
ezagutzen ditugun Lotsatiren hogeita bost olerkiak, dagozkien argitalpen data eta hurrenkerarekin.
|
|
|
Globalizazioa, beraz, asimetrikoa da batez ere. Globalizazioa eta bere eraginak,
|
egun
ezagutzen ditugun bezala, geroz eta era ezberdinago batean banatzen dira nazioartean eta nazio bakoitzaren baitan34 Garapena, oro har, pobrezia gutxiagotzeko geroz eta tresna ez eraginkorragoa da, garapenaren onurak oso gutxitan heltzen zaizkielako munduko pobreenei35, politikarien konpromiso sakon eta zehatzik ez badago behintzat36 Horrexegatik, argi eta garbi esan daiteke globalizazioa, gaur, b...
|
|
|
aurrerantzean gurasoak izango dira etxeko arduradunak. Narratzaileak hartzen du orduan lekua eta, epilogo gisa har litekeen azken paragrafo batean esaten digunez, ordudanik gaur
|
egun
ezagutzen dugun antolaketa omen dugu etxe guztietan, gurasoak agindu eta seme alabak obeditzen. Halere, azken urteotan gauzak aldatzen ari omen dira, eta, haren ustez, atzera seme alaben aginpide garaietara itzultzen ari omen gara, seme alabek nahi duten guztia egiten omen dutelako.
|
|
2011
|
|
|
Hark ere ez du dudarik euskarazko zinemaren ernetzea nondik datorren azaltzeko: «Gaur
|
egun
ezagutzen dugun ia zinema guztia, erakundeen laguntzetan oinarritzen da. Azken hamar urteetan diru laguntzak ugaritu egin dira euskarazko zinemari dagokionez.
|
|
|
Bolognako prozesuarekin irakats eredua aldatu da unibertsitateetan, baina lehengo ereduari jarraitzen dio selektibitateak. Ezagutzak soilik hartuko dituzte kontuan unibertsitatera zein ikaslek joan duen erabakitzeko; behin heldutakoan, ordea, ikasleei adieraziko diete gaur
|
egun
ezagutzek baino garrantzi handiagoa dutela gaitasunek.«Horrelako proba batean oso zaila da gaitasunak ebaluatzea», berretsi du Julian Agirrek. Hautaproben arduraduna da EHUn.
|
|
|
Duela 13 urte, abandonatutako fabrika handi bat okupatuz abiarazi zuten Kukutzako abentura polit hau auzoko zein kanpoko hainbat gaztek. Apurka, kolektibotasunaren eta elkartasunaren balioetan oinarrituta,
|
egun
ezagutzen dugun egitasmo eredugarria osatuz joan dira: eraikuntza erraldoia auzolanaren indarraz egokitu, barazki jantoki herrikoia sortu, auzokideei guztiz zabalik dauden liburutegi eta bideoteka, gimnasio eta rokodromoa egokitu?
|
|
|
Lehenengoak izan ziren festak alaitzen eta giroa sortzen, geste zenbait peña sortu ziren arte. Garai hartan sortu ziren gaur
|
egun
ezagutzen ditugun sanferminak.36ko gerran peña desagertu zen, kide gehienak errepublikazaleak baitziren. Baina parrandazaletasuna odolean eramaten denez, gerraren ondoren zenbait lagunek peña berpiztea erabaki zuten.
|
|
|
Baina, etorri zaidan beste gogoeta bat honakoa da. delako herri mugimenduak versus instituzioak dikotomian, azkeneko 30 urteko ibilbide diakroniko horri erreferentzia eginez, euskal kultur Batzordeak (ekB) sortutakoa da aldizkaria, ezta? gaur
|
egun
ezagutzen dugun BAT aldizkaria, hasiera batean behintzat, handik dator. Beste arlo batzuetan ere antzera gertatzen da.
|